Server : Apache System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64 User : hednacluml ( 122243) PHP Version : 8.3.9 Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl Directory : /home/hednacluml/encyclo/articles/s/p/l/ |
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" /> <!-- headlinks removed --> <link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/> <title>Spline - Wikipédia</title> <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style> <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" /> <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script> <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]--> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script> <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css"; @import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css"; @import "../../../../raw/gen.css"; /*]]>*/</style> </head> <body class="ns-0"> <div id="globalWrapper"> <div id="column-content"> <div id="content"> <a name="top" id="contentTop"></a> <h1 class="firstHeading">Spline</h1> <div id="bodyContent"> <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3> <div id="contentSub"></div> <!-- start content --> <div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Homophonie_%28linguistique%29.html" title="Homophonie (linguistique)">homophones</a>, voir <a href="../../../../articles/s/p/l/Spleen.html" title="Spleen">Spleen</a>. <a href="../../../../articles/c/r/y/Image%7ECrystal_multimedia.png_28ab.html" class="image" title="Crystal multimedia.png"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/3/34/Crystal_multimedia.png/20px-Crystal_multimedia.png" width="20" height="20" border="0" /></a></div> <p>Dans le domaine <a href="../../../../articles/m/a/t/Math%C3%A9matiques.html" title="Mathématiques">mathématique</a> de l'<a href="../../../../articles/a/n/a/Analyse_num%C3%A9rique.html" title="Analyse numérique">analyse numérique</a>, une <b>spline</b> est une <a href="../../../../articles/f/o/n/Fonction_%28math%C3%A9matiques%29.html" class="mw-redirect" title="Fonction (mathématiques)">fonction</a> définie par morceaux par des <a href="../../../../articles/p/o/l/Polyn%C3%B4me.html" title="Polynôme">polynômes</a>.</p> <p>Dans les problèmes d'<a href="../../../../articles/i/n/t/Interpolation_%28math%C3%A9matiques%29.html" class="mw-redirect" title="Interpolation (mathématiques)">interpolation</a>, la méthode des splines est souvent préférée à l'<a href="../../../../articles/i/n/t/Interpolation_polynomiale.html" title="Interpolation polynomiale">interpolation polynomiale</a>, car on obtient des résultats similaires en se servant de polynômes ayant des degrés inférieurs, tout en évitant le <a href="../../../../articles/p/h/%C3%A9/Ph%C3%A9nom%C3%A8ne_de_Runge_fade.html" title="Phénomène de Runge">phénomène de Runge</a>.</p> <p>Dans le domaine du <a href="../../../../articles/d/e/s/Design.html" title="Design">design</a>, en construction automobile par exemple, les splines sont utilisées pour approcher des contours complexes. Leur simplicité d'implémentation les rend très populaires et elles sont fréquemment utilisées dans les logiciels de dessin.</p> <table id="toc" class="toc" summary="Sommaire"> <tr> <td> <div id="toctitle"> <h2>Sommaire</h2> </div> <ul> <li class="toclevel-1"><a href="#D.C3.A9finition"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Définition</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#Exemple"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Exemple</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#.C3.89tymologie"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Étymologie</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#Prononciation"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Prononciation</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#Liens_internes"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Liens internes</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#R.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Références</span></a></li> </ul> </td> </tr> </table> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } //]]> </script> <p><a name="D.C3.A9finition" id="D.C3.A9finition"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/s/p/l/Spline.html" title="Modifier la section : Définition">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Définition</span></h2> <p>Étant donnés <i>k</i> points <i>t</i><sub><i>i</i></sub> appelés <b>nœuds</b> dans un intervalle [<i>a</i>,<i>b</i>] avec</p> <dl> <dd><img class="tex" alt="a=t_0 < t_1 < \ldots < t_{k-2} < t_{k-1} = b" src="../../../../math/b/6/d/b6d15029391c451366b1f5078f24fc4b.png" /></dd> </dl> <p>La courbe S</p> <dl> <dd><img class="tex" alt="S:[a,b] \to \mathbb{R}" src="../../../../math/6/5/7/657900f76cf7e30d7258beca0a49f9ad.png" /></dd> </dl> <p>est appelée spline de degré <i>n</i> si</p> <dl> <dd><img class="tex" alt="S \in \mathrm{C}^{n-1}(a,b)" src="../../../../math/7/1/e/71e88e25f688f593276c9b35f496ae0d.png" /></dd> </dl> <p>et sa restriction sur chaque sous-intervalle</p> <dl> <dd><img class="tex" alt="S_{[t_i,t_{i+1}]} \in P_n \mbox{ , } i = 0,\ldots k-2" src="../../../../math/7/8/3/783f73e4782aa0e4694a70df39b77c0b.png" /> où <span class="texhtml"><i>P</i><sub><i>n</i></sub></span> est l'ensemble des polynômes de degré <i>n</i>.</dd> </dl> <p>En d'autres termes, sur chaque sous-intervalle</p> <dl> <dd><img class="tex" alt="[t_i,t_{i+1}] \mbox{ , } i = 0,\ldots k-2" src="../../../../math/c/9/6/c96da3e467f710575dfa0de3a1789f66.png" /></dd> </dl> <p><i>S</i> est un polynôme de degré <i>n</i>.</p> <p>Les (<i>t</i><sub><i>i</i></sub>, <i>S</i>(<i>t</i><sub><i>i</i></sub>)) sont appelés points de contrôle.</p> <p><a name="Exemple" id="Exemple"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/s/p/l/Spline.html" title="Modifier la section : Exemple">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Exemple</span></h2> <p>La fonction spline la plus simple est de degré 1, ce qui correspond à un <a href="../../../../articles/p/o/l/Polygone.html" title="Polygone">polygone</a>.</p> <p>La plus couramment utilisée est la spline de degré 3 qui vérifie la propriété suivante :</p> <p><span class="texhtml"><i>S</i>''(<i>a</i>) = <i>S</i>''(<i>b</i>) = 0</span></p> <p>En dehors de l'intervalle, la courbe est une ligne droite tout en conservant le lissage.</p> <p><a name=".C3.89tymologie"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/s/p/l/Spline.html" title="Modifier la section : Étymologie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Étymologie</span></h2> <p>«Le mot anglais <i>spline</i> a malencontreusement prévalu, alors qu'il se traduit en français par les substantifs <i>latte</i> ou <i>baguette</i>». Pierre BEZIER, <i>Courbes et surfaces pour la CFAO</i>, Techniques de l'ingénieur, Mathématiques pour l'ingénieur.</p> <p><i>The Oxford English Dictionnary 1989</i> donne les définitions suivantes pour le mot spline: «a long narrow, and relatively thin piece or strip of wood, metal, etc.; a slat. A flexible strip of wood or hard rubber used by draftsmen in laying out broad sweeping curves, especially in railroad work».</p> <p>Les menuisiers, charpentiers et autres escaliéteurs auront reconnu la <b>cerce</b>, latte souple en bois bien de fil qui sert à tracer les courbes <i>quelconques</i> (Courbes harmonieuses passant par un certain nombre de points mais ne pouvant être tracées à l'aide du compas).</p> <p>Le curvigraphe est aussi un synonyme d'un tel <a href="../../../../articles/p/i/s/Pistolet_%28dessin%29.html" title="Pistolet (dessin)">pistolet</a> de dessin souple.</p> <p><a name="Prononciation" id="Prononciation"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/s/p/l/Spline.html" title="Modifier la section : Prononciation">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Prononciation</span></h2> <p>spline se prononce [splain], ce qui le distingue de <a href="../../../../articles/s/p/l/Spleen.html" title="Spleen">spleen</a> [spli:n]</p> <p><a name="Liens_internes" id="Liens_internes"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/s/p/l/Spline.html" title="Modifier la section : Liens internes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens internes</span></h2> <ul> <li><a href="../../../../articles/c/o/u/Courbe_de_B%C3%A9zier_2761.html" title="Courbe de Bézier">Courbe de Bézier</a></li> <li><a href="../../../../articles/b/-/s/B-spline.html" title="B-spline">B-spline</a></li> <li><a href="../../../../articles/n/u/r/Nurbs.html" class="mw-redirect" title="Nurbs">nurbs</a></li> </ul> <p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/s/p/l/Spline.html" title="Modifier la section : Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h2> <div class="noprint wikilien_alternatif" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px; background:#FFFFFF;padding:0px;font-size:90%;text-align:left;"> <table cellpadding="2" cellspacing="0" style="background-color:transparent"> <tr valign="middle"> <td style="line-height:50px;vertical-align:middle;position:relative" align="center" valign="middle"> <div style="position: relative;"><a href="http://fr.wiktionary.org/wiki/" title="wikt:"><img alt="wikt:" src="../../../../images/shared/thumb/9/9f/Wiktprintable_without_text.svg/50px-Wiktprintable_without_text.svg.png" width="50" height="47" border="0" /></a></div> </td> <td valign="middle"> <p>Voir « <b><a href="http://fr.wiktionary.org/wiki/spline" class="extiw" title="wikt:spline">spline</a></b> » sur le <a href="../../../../articles/w/i/k/Wiktionnaire.html" title="Wiktionnaire">Wiktionnaire</a>.</p> </td> </tr> </table> </div> <ul> <li><a href="http://astronomy.swin.edu.au/~pbourke/curves/spline/" class="external free" title="http://astronomy.swin.edu.au/~pbourke/curves/spline/" rel="nofollow">http://astronomy.swin.edu.au/~pbourke/curves/spline/</a> (en anglais)</li> </ul> <p><a name="R.C3.A9f.C3.A9rences" id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/s/p/l/Spline.html" title="Modifier la section : Références">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Références</span></h2> <ul> <li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue : français">(fr)</span> <i>Modèles de Bézier, des B-splines et des NURBS</i>, G Demengel, JP Pouget, éditions ellipses (Approche pédagogique pour dévoiler la boîte noire de ces modèles utilisés en CAO pour la modélisation des courbes et des surfaces.)</li> <li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue : français">(fr)</span> 'Systemes De Cfao', 'Etudes En Cfao Cao Mecanique ','Elements De Cao Volume 1 Materiels Et Logiciels De Base', 'Cao Mécanique', 'Systèmes De C.F.A.O. : Conception Et Fabrication Assistées Par Ordinateur : - Introduction Dans L'entreprise, Méthode De Réalisation ', 'La Cfao - Introduction, Techniques Et Mises En Oeuvre, 3ème Édition Revue Et Corrigée ', 'La Cfao ', <a href="../../../../articles/y/v/o/Yvon_Gardan_9f10.html" title="Yvon Gardan">Yvon Gardan</a>, Livre, édition Hermes, (modèles CSG, Spline, B-REP, modeleur paramétrique ou variationnel ect...)</li> </ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/r/a/c/Image%7ERacine_carr%C3%A9e_bleue.svg_2864.html" class="image" title="Icône du portail des mathématiques"><img alt="Icône du portail des mathématiques" src="../../../../images/shared/thumb/1/1f/Racine_carrée_bleue.svg/24px-Racine_carrée_bleue.svg.png" width="24" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/m/a/t/Portail%7EMath%C3%A9matiques_0c04.html" title="Portail:Mathématiques">Portail des mathématiques</a></span></span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Preprocessor node count: 174/1000000 Post-expand include size: 2473/2048000 bytes Template argument size: 275/2048000 bytes Expensive parser function count: 0/500 --> <div class="printfooter"> </div> <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/c/o/u/Cat%C3%A9gorie%7ECourbe_5bc4.html" title="Catégorie:Courbe">Courbe</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/i/n/t/Cat%C3%A9gorie%7EInterpolation_polynomiale_aa9c.html" title="Catégorie:Interpolation polynomiale">Interpolation polynomiale</a></span></div></div></div> <!-- end content --> <div class="visualClear"></div> </div> </div> </div> <div id="column-one"> <div id="p-cactions" class="portlet"> <h5>Views</h5> <ul> <li id="ca-nstab-main" class="selected" ><a href="../../../../articles/s/p/l/Spline.html">Article</a></li><li id="ca-talk" ><a href="../../../../articles/s/p/l/Discuter%7ESpline_ca8c.html">Discussion</a></li><li id="ca-current" ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Spline">Version actuelle</a></li> </ul> </div> <div class="portlet" id="p-logo"> <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);" href="../../../../index.html" title="Accueil"></a> </div> <script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script> <div class='portlet' id='p-navigation'> <h5>Navigation</h5> <div class='pBody'> <ul> <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li> <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li> <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li> <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li> <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li> </ul> </div> </div> <div class='portlet' id='p-Contribuer'> <h5>Contribuer</h5> <div class='pBody'> <ul> <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li> <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li> <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li> <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li> <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-search" class="portlet"> <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5> <div id="searchBody" class="pBody"> <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div> <input id="searchInput" name="search" type="text" accesskey="C" value="" /> <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton" value="Aller" /> </div></form> </div> </div> <div id="p-lang" class="portlet"> <h5>Autres langues</h5> <div class="pBody"> <ul> <li> <a href="../../../../../cs/articles/c/2/_/C2_kubick%C3%A1_interpolace.html">Česky</a> </li> <li> <a href="../../../../../de/articles/s/p/l/Spline.html">Deutsch</a> </li> <li> <a href="../../../../../en/articles/s/p/l/Spline_%28mathematics%29.html">English</a> </li> <li> <a href="../../../../../es/articles/s/p/l/Spline.html">Español</a> </li> <li> <a href="../../../../../hu/articles/s/p/l/Spline.html">Magyar</a> </li> <li> <a href="../../../../../it/articles/f/u/n/Funzione_spline.html">Italiano</a> </li> <li> <a href="../../../../../ja/articles/%E3%82%B9/%E3%83%97/%E3%83%A9/%E3%82%B9%E3%83%97%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%B3%E6%9B%B2%E7%B7%9A.html">日本語</a> </li> <li> <a href="../../../../../nl/articles/s/p/l/Spline.html">Nederlands</a> </li> <li> <a href="../../../../../no/articles/s/p/l/Spline.html">Norsk (bokmål)</a> </li> <li> <a href="../../../../../pl/articles/f/u/n/Funkcja_sklejana.html">Polski</a> </li> <li> <a href="../../../../../pt/articles/s/p/l/Spline.html">Português</a> </li> <li> <a href="../../../../../ru/articles/%D1%81/%D0%BF/%D0%BB/%D0%A1%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D0%BD.html">Русский</a> </li> <li> <a href="../../../../../sl/articles/z/l/e/Zlepek.html">Slovenščina</a> </li> <li> <a href="../../../../../zh/articles/%E6%A0%B7/%E6%9D%A1/_/%E6%A0%B7%E6%9D%A1.html">中文</a> </li> </ul> </div> </div> </div><!-- end of the left (by default at least) column --> <div class="visualClear"></div> <div id="footer"> <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div> <div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div> <ul id="f-list"> <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 13 mai 2008 à 03:23 par Utilisateur <a href="../../../../articles/v/a/j/Utilisateur%7EVajrallan_6e51.html" title="Utilisateur:Vajrallan">Vajrallan</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/l/o/v/Utilisateur%7ELoveless_6fc1.html" title="Utilisateur:Loveless">Loveless</a>, <a href="../../../../articles/g/r/e/Utilisateur%7EGreudin_8b27.html" title="Utilisateur:Greudin">Greudin</a>, <a href="../../../../articles/g/a/r/Utilisateur%7EGardan_b1db.html" title="Utilisateur:Gardan">Gardan</a>, <a href="../../../../articles/y/v/e/Utilisateur%7EYves_Lemarcheix_f90d.html" title="Utilisateur:Yves Lemarcheix">Yves Lemarcheix</a>, <a href="../../../../articles/s/c/l/Utilisateur%7EScls19fr_1f3d.html" title="Utilisateur:Scls19fr">Scls19fr</a>, <a href="../../../../articles/d/o/d/Utilisateur%7EDodekBot_bc21.html" title="Utilisateur:DodekBot">DodekBot</a>, <a href="../../../../articles/l/e/_/Utilisateur%7ELe_Pied-bot_aba6.html" title="Utilisateur:Le Pied-bot">Le Pied-bot</a>, <a href="../../../../articles/1/6/40/Utilisateur%7E16%40r.html" title="Utilisateur:16@r">16@r</a>, <a href="../../../../articles/s/h/e/Utilisateur%7ESherbrooke_9f52.html" title="Utilisateur:Sherbrooke">Sherbrooke</a>, <a href="../../../../articles/t/h/i/Utilisateur%7EThijs%21bot_c2d6.html" title="Utilisateur:Thijs!bot">Thijs!bot</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotQuistnix_d78e.html" title="Utilisateur:RobotQuistnix">RobotQuistnix</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/a/2E/k/Utilisateur%7EA.K._79b6.html" title="Utilisateur:A.K.">A.K.</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/o/x/y/Utilisateur%7EOxyde_4731.html" title="Utilisateur:Oxyde">Oxyde</a>, <a href="../../../../articles/g/e/r/Utilisateur%7EGerfaut_f063.html" title="Utilisateur:Gerfaut">Gerfaut</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/v/e/r/Utilisateur%7EVerdy_p_492e.html" title="Utilisateur:Verdy p">Verdy p</a> et <a href="../../../../articles/p/i/e/Utilisateur%7EPierrelm_3325.html" title="Utilisateur:Pierrelm">Pierrelm</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li> <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/> Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li> <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li> </ul> </div> </div> </body> </html>