Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/m/o/u/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles/m/o/u/Mouche_tsé-tsé.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Mouche tsé-tsé - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Mouche tsé-tsé</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Aide%7EHomonymie_2a52.html" title="Aide:Homonymie">homonymes</a>, voir <a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche.html" title="Mouche">Mouche</a>. <a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDisambig.svg_8f13.html" class="image" title="Disambig.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" width="20" height="16" border="0" /></a></div>
<div class="plainlinks bandeau-niveau-ebauche bandeau">
<table style="background-color:transparent">
<tr>
<td class="bandeau-icone">
<div style="text-align:center;white-space:nowrap"><a href="../../../../articles/c/r/y/Image%7ECrystal_Clear_app_bug.png_38b6.html" class="image" title="Crystal Clear app bug.png"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/6/6b/Crystal_Clear_app_bug.png/35px-Crystal_Clear_app_bug.png" width="35" height="35" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div class="bandeau-titre"><strong>Cet article est une <a href="../../../../articles/%C3%A9/b/a/Aide%7E%C3%89bauche_a94d.html" title="Aide:Ébauche">ébauche</a> concernant les <a href="../../../../articles/i/n/s/Insecte.html" title="Insecte">insectes</a>.</strong></div>
<div class="bandeau-texte">Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant. <b>(<a href="../../../../articles/c/o/m/Aide%7EComment_modifier_une_page_32be.html" title="Aide:Comment modifier une page">Comment ?</a>)</b>.</div>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<table align="right" rules="all" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #999; background-color:#F6EBE4;">
<tr>
<th colspan="2" style="background:#FF9999;" align="center"><span style="position: relative; float: right;"><map name="ImageMap_23" id="ImageMap_23">
<area href="../../../../articles/l/e/c/Wikip%C3%A9dia%7ELecture_d%27une_taxobox_20a2.html" shape="rect" coords="0,0,17,17" alt="Wikipédia:Lecture d'une taxobox" title="Wikipédia:Lecture d'une taxobox" /></map></span>
<div style="position: relative;"><span style="position: relative; float: right;"><img alt="Comment lire une taxobox" src="../../../../images/shared/thumb/b/b4/Gtk-dialog-info.svg/20px-Gtk-dialog-info.svg.png" width="20" height="20" border="0" usemap="#ImageMap_23" /></span></div>
<font color="white" size="4"><b>Mouche tsé-tsé</b></font></th>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" align="center" style="padding:0px;background:pink;"><a href="../../../../articles/t/s/e/Image%7ETsetse_foldedWings.jpeg_27b5.html" class="image" title="Mouche tsé-tsé (Glossina sp.)"><img alt="Mouche tsé-tsé (Glossina sp.)" src="../../../../images/shared/thumb/d/d3/Tsetse_foldedWings.jpeg/250px-Tsetse_foldedWings.jpeg" width="250" height="83" border="0" /></a></td>
</tr>
<tr>
<th colspan="2" align="center" style="padding:1px;"><small>Mouche tsé-tsé (<i>Glossina sp.</i>)</small></th>
</tr>
<tr>
<th colspan="2" style="background:pink;"><a href="../../../../articles/c/l/a/Classification_classique.html" title="Classification classique">Classification classique</a></th>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/r/%C3%A8/g/R%C3%A8gne_%28biologie%29.html" title="Règne (biologie)">Règne</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/a/n/i/Animal.html" title="Animal">Animalia</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/e/m/b/Embranchement_%28biologie%29.html" title="Embranchement (biologie)">Embranchement</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/a/r/t/Arthropoda.html" class="mw-redirect" title="Arthropoda">Arthropoda</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/o/u/Sous-embranchement.html" title="Sous-embranchement">Sous-embr.</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/h/e/x/Hexapoda.html" title="Hexapoda">Hexapoda</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/c/l/a/Classe_%28biologie%29.html" title="Classe (biologie)">Classe</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/i/n/s/Insecta.html" class="mw-redirect" title="Insecta">Insecta</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/o/u/Sous-classe_%28biologie%29.html" title="Sous-classe (biologie)">Sous-classe</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/p/t/e/Pterygota.html" title="Pterygota">Pterygota</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/i/n/f/Infraclasse.html" title="Infraclasse">Infraclasse</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/n/e/o/Neoptera.html" title="Neoptera">Neoptera</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/u/p/Superordre_%28biologie%29.html" title="Superordre (biologie)">Superordre</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/e/n/d/Endopterygota.html" class="mw-redirect" title="Endopterygota">Endopterygota</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/o/r/d/Ordre_%28biologie%29.html" title="Ordre (biologie)">Ordre</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/d/i/p/Diptera.html" title="Diptera">Diptera</a></i></td>
</tr>
<tr>
<th bgcolor="pink" colspan="2"><a href="../../../../articles/f/a/m/Famille_%28biologie%29.html" title="Famille (biologie)">Famille</a></th>
</tr>
<tr>
<th colspan="2"><i>Glossinidae</i><br />
<font color="black" size="1"><a href="../../../../articles/a/u/t/Cat%C3%A9gorie%7EAuteur_incomplet_ou_manquant_9966.html" title="Catégorie:Auteur incomplet ou manquant">— auteur incomplet —</a>, <a href="../../../../articles/d/a/t/Cat%C3%A9gorie%7EDate_%C3%A0_pr%C3%A9ciser_78cf.html" title="Catégorie:Date à préciser">date à préciser</a></font></th>
</tr>
<tr>
<th bgcolor="pink" colspan="2"><a href="../../../../articles/g/e/n/Genre_%28biologie%29.html" title="Genre (biologie)">Genre</a></th>
</tr>
<tr>
<th colspan="2"><i>Glossina</i><br />
<font color="black" size="1"><a href="../../../../articles/c/h/r/Christian_Rudolph_Wilhelm_Wiedemann_1eee.html" title="Christian Rudolph Wilhelm Wiedemann">Wiedemann</a>, <a href="../../../../articles/1/8/3/1830.html" title="1830">1830</a></font></th>
</tr>
<tr>
<th style="background-color:pink;" colspan="2">Taxons de rang inférieur</th>
</tr>
<tr>
<td colspan="2"><a href="../../../../articles/g/e/n/Genre_%28biologie%29.html" title="Genre (biologie)">Sous-genres</a>&#160;:
<ul>
<li><i>morsitans</i> (<a href="../../../../articles/e/s/p/Esp%C3%A8ce_%28biologie%29.html" class="mw-redirect" title="Espèce (biologie)">espèces</a> de <a href="../../../../articles/s/a/v/Savane.html" title="Savane">savane</a>)</li>
<li><i>fusca</i> (<a href="../../../../articles/e/s/p/Esp%C3%A8ce_%28biologie%29.html" class="mw-redirect" title="Espèce (biologie)">espèces</a> de <a href="../../../../articles/f/o/r/For%C3%AAt.html" title="Forêt">forêt</a>)</li>
<li><i>palpalis</i> (<a href="../../../../articles/e/s/p/Esp%C3%A8ce_%28biologie%29.html" class="mw-redirect" title="Espèce (biologie)">espèces</a> de <i>riverine</i>)</li>
</ul>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" align="center" style="padding:0px;"><a href="../../../../articles/t/s/e/Image%7ETsetsemeyers1880.jpg_a1f5.html" class="image" title="Tsetsemeyers1880.jpg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/5/54/Tsetsemeyers1880.jpg/250px-Tsetsemeyers1880.jpg" width="250" height="227" border="0" /></a></td>
</tr>
<tr>
<th colspan="2" align="center"><small>Mouche tsé-tsé (<i>Glossina sp.</i>)</small></th>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" align="center" bgcolor="#EEEEEE" style="padding:3px 0px 0px 0px;"><small>Parcourez la <a href="../../../../articles/b/i/o/Portail%7EBiologie_4ad4.html" title="Portail:Biologie">biologie</a> sur Wikipédia&#160;:</small>
<table border="0" cellspacing="3" cellpadding="1" style="background:#EEEEEE;width:200px; vertical-align:middle">
<tr>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/b/i/o/Portail%7EBiologie_4ad4.html" title="Portail:Biologie"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/5/56/AlphaHelixSection_(blue).svg/20px-AlphaHelixSection_(blue).svg.png" width="20" height="6" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/z/o/o/Portail%7EZoologie_d7b1.html" title="Portail:Zoologie"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/75/Symbole-faune.png/20px-Symbole-faune.png" width="20" height="18" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/m/i/c/Portail%7EMicrobiologie_23c7.html" title="Portail:Microbiologie"><img alt="" src="../../../../images/local/thumb/e/ec/Salmobandeau.jpg/20px-Salmobandeau.jpg" width="20" height="17" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/c/o/n/Portail%7EConservation_de_la_nature_c970.html" title="Portail:Conservation de la nature"><img alt="" src="../../../../images/local/thumb/5/51/PCN-icone.png/20px-PCN-icone.png" width="20" height="19" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/b/o/t/Portail%7EBotanique_0e2b.html" title="Portail:Botanique"><img alt="" src="../../../../images/local/thumb/8/8b/Icone_botanique01.png/20px-Icone_botanique01.png" width="20" height="19" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/a/g/r/Portail%7EAgrop%C3%A9dia_a210.html" title="Portail:Agropédia"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/4/4c/P_agriculture.png/20px-P_agriculture.png" width="20" height="12" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/p/l/a/Portail%7EPlantes_utiles_f990.html" title="Portail:Plantes utiles"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/a/ab/Patates.jpg/20px-Patates.jpg" width="20" height="13" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/h/o/r/Portail%7EHortip%C3%A9dia_a081.html" title="Portail:Hortipédia"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/c/c3/Extracted_pink_rose.png/20px-Extracted_pink_rose.png" width="20" height="17" border="0" /></a></div>
</td>
</tr>
</table>
</td>
</tr>
</table>
<p>Les <b>mouches tsé-tsé</b> (aussi orthographié tsétsé <sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) ou glossines sont un <a href="../../../../articles/g/e/n/Genre_%28biologie%29.html" title="Genre (biologie)">genre</a> de <a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche.html" title="Mouche">mouches</a> <a href="../../../../articles/a/f/r/Afrique.html" title="Afrique">africaines</a> et vectrices par leurs piqûres de la <a href="../../../../articles/m/a/l/Maladie_du_sommeil.html" title="Maladie du sommeil">maladie du sommeil</a> causé par le parasite <i><a href="../../../../articles/t/r/y/Trypanosoma_gambiense.html" class="mw-redirect" title="Trypanosoma gambiense">Trypanosoma gambiense</a></i>.</p>
<p>Le mot tsé-tsé vient de la <a href="../../../../articles/l/a/n/Langue.html" title="Langue">langue</a> <a href="../../../../articles/t/s/w/Tswana.html" title="Tswana">Tswana</a>, parlée dans plusieurs pays d'<a href="../../../../articles/a/f/r/Afrique_australe.html" title="Afrique australe">Afrique australe</a> et signifiant <span class="citation">«&#160;mouche qui tue le bétail&#160;»</span> <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Classification"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Classification</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Trypanosome"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Trypanosome</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Lutte_et_.C3.A9radication"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">Lutte et éradication</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Esp.C3.A8ces_de_Glossines"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Espèces de Glossines</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Histoire"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Histoire</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#R.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Références</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Classification" id="Classification"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html" title="Modifier la section&#160;: Classification">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Classification</span></h2>
<p>La mouche tsé-tsé appartient au <a href="../../../../articles/g/e/n/Genre_%28biologie%29.html" title="Genre (biologie)">genre</a> <i>Glossina</i>, qui est le seul de la famille des <i>Glossinidae</i>. Il s'agit d'un terme générique qui regroupe des espèces du genre Glossina telles que <i>Glossina pallidipes</i>, <i>Glossina brevipalpis</i> ou <i>Glossina austeni</i>.</p>
<p>Le nom du genre est attribué à l'<a href="../../../../articles/e/n/t/Entomologie.html" title="Entomologie">entomologiste</a> <a href="../../../../articles/a/l/l/Allemagne.html" title="Allemagne">allemand</a> <a href="../../../../articles/c/h/r/Christian_Rudolph_Wilhelm_Wiedemann_1eee.html" title="Christian Rudolph Wilhelm Wiedemann">Christian Rudolph Wilhelm Wiedemann</a> (1770-1840) qui nomma l'espèce-type en <a href="../../../../articles/1/8/3/1830.html" title="1830">1830</a>.</p>
<p><a name="Trypanosome" id="Trypanosome"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html" title="Modifier la section&#160;: Trypanosome">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Trypanosome</span></h2>
<p>C'est par la piqûre de la mouche tsé-tsé que peut se transmettre le <a href="../../../../articles/t/r/y/Trypanosoma.html" title="Trypanosoma">trypanosome</a> qui peut provoquer chez l'<a href="../../../../articles/h/o/m/Homo_sapiens.html" title="Homo sapiens">Homme</a> la <a href="../../../../articles/m/a/l/Maladie_du_sommeil.html" title="Maladie du sommeil">maladie du sommeil</a>, qui provoque, en Afrique, le décès de 400&#160;000 personnes <sup id="cite_ref-le_monde_03032007_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-le_monde_03032007-2" title=""><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> par an. Aucun <a href="../../../../articles/v/a/c/Vaccin.html" class="mw-redirect" title="Vaccin">vaccin</a> n'existe à ce jour (mars <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>).</p>
<p>Ce parasite touche également le bétail, le rendant <a href="../../../../articles/a/n/%C3%A9/An%C3%A9mie.html" title="Anémie">anémique</a> et de plus en plus impropre à l'utilisation agricole. Cela occasionne une perte de 4 milliards de dollars pour le continent africain selon l'<a href="../../../../articles/o/r/g/Organisation_des_Nations_unies_pour_l%27alimentation_et_l%27agriculture_5df9.html" title="Organisation des Nations unies pour l'alimentation et l'agriculture">Organisation des Nations unies pour l'alimentation et l'agriculture</a> (FAO) <sup id="cite_ref-le_monde_03032007_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-le_monde_03032007-2" title=""><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="Lutte_et_.C3.A9radication" id="Lutte_et_.C3.A9radication"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html" title="Modifier la section&#160;: Lutte et éradication">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Lutte et éradication</span></h3>
<p>Le premier moyen de lutte contre la mouche tsé-tsé est l'utilisation d'<a href="../../../../articles/i/n/s/Insecticide.html" title="Insecticide">insecticide</a>. Mais depuis quelques années, une technique visant à rendre stérile les mâles a donné de très bons résultats pour éradiquer complètement cet insecte.</p>
<p>La technique de l'insecte stérile consiste à produire une grande quantité de mâles et de les stériliser en les soumettant à des radiations. Ces insectes sont ensuite relâchés dans la nature et vont s'accoupler avec les femelles sauvages. Si la proportion de mâles stériles sur celui des mâles sauvages est assez importante, un ordre de grandeur de 10 sur 1 étant requis, l'espèce est rapidement éradiquée.</p>
<p>Cette technique a été utilisé sur l'<a href="../../../../articles/u/n/g/Unguja.html" title="Unguja">île de Zanzibar</a> de <a href="../../../../articles/1/9/9/1994.html" title="1994">1994</a> à <a href="../../../../articles/1/9/9/1998.html" title="1998">1998</a>, où en quatre ans, plus aucune mouche tsé-tsé n'a été repérée <sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le programme d'éradication, mené en coopération entre la FAO et l'<a href="../../../../articles/a/g/e/Agence_internationale_de_l%27%C3%A9nergie_atomique.html" title="Agence internationale de l'énergie atomique">Agence internationale de l'énergie atomique</a> (AIEA) a consisté dans un premier temps à réduire drastiquement la population de mouches tsé-tsé à l'aide d'insecticide <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4" title=""><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, pour permettre à la technique de l'insecte stérile d'être efficace, ce n'est qu'après, que les mouches mâles stériles ont été relâchées. Un rapport de 50 pour 1 a été utilisé sur Zanzibar, de manière à s'assurer du succès de l'opération.</p>
<p>Depuis le succès de Zanzibar, la FAO désire étendre l'utilisation de cette technique à d'autres pays africains.</p>
<p>Les opposants à ce projet soutiennent que la suppression totale de cette espèce risque de déséquilibrer l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/c/o/%C3%89cosyst%C3%A8me.html" title="Écosystème">écosystème</a>, dans lequel la mouche tsé-tsé a sans doute sa place <sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5" title=""><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Un programme important d'éradication de la mouche tsé-tsé a déjà été appliqué dans les années 1970-1980 dans la région de <a href="../../../../articles/n/g/a/Ngaound%C3%A9r%C3%A9.html" title="Ngaoundéré">Ngaoundéré</a>. Une continuité de ce programme au début des années 1990 consistait à utiliser des pièges à insectes de façon à constituer un barrage naturel à l'expansion de l'insecte dans la zone considérée comme éradiquée. Cette initiative aura permis une amorce du développement de la production laitière entraînant avec elle un ralentissement des transhumances du bétail et un début de la culture fourragère sur le plateau de l'<a href="../../../../articles/a/d/a/Adamaoua.html" class="mw-redirect" title="Adamaoua">Adamaoua</a>.</p>
<p><a name="Esp.C3.A8ces_de_Glossines" id="Esp.C3.A8ces_de_Glossines"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html" title="Modifier la section&#160;: Espèces de Glossines">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Espèces de Glossines</span></h2>
<p>Le genre des mouches tsé-tsé est généralement divisé en trois principaux groupes basé sur la combinaison de la distribution, l'habitat et des charactères morphologiques. Le genre inclus &#160;<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6" title=""><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7" title=""><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></p>
<table class="" style="background-color: transparent; width: auto">
<tr>
<td width="" align="left" valign="top" style="padding-left:;">
<ul>
<li>Les mouches des savannes: (Sous-genre <i>Morsitans</i>, nommé <i>Glossina</i>):
<ul>
<li><i>Glossina austeni</i> <small>(Newstead, 1912)</small></li>
<li><i>Glossina longipalpis</i> <small>(Wiedemann, 1830)</small></li>
<li><i>Glossina morsitans centralis</i> <small>(Machado, 1970)</small></li>
<li><i>Glossina morsitans morsitans</i> <small>(Wiedemann, 1850)</small></li>
<li><i>Glossina morsitans submorsitans</i> <small>(Newstead, 1911)</small></li>
<li><i>Glossina pallidipes</i> <small>(Austen, 1903)</small></li>
<li><i>Glossina swynnertoni</i> <small>(Austen, 1923)</small></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
<td width="" align="left" valign="top" style="padding-left:;">
<ul>
<li>Les mouches des forêts: (Sous-genre <i>Fusca</i>, nommé <i>Austenia</i>):
<ul>
<li><i>Glossina brevipalpis</i> <small>(Newstead, 1911)</small></li>
<li><i>Glossina fusca congolensis</i> <small>(Newstead and Evans, 1921)</small></li>
<li><i>Glossina fusca fusca</i> <small>(Walker, 1849)</small></li>
<li><i>Glossina fuscipleuris</i> <small>(Austen, 1911)</small></li>
<li><i>Glossina frezili</i> <small>(Gouteux, 1987)</small><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8" title=""><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></li>
<li><i>Glossina haningtoni</i> <small>(Newstead and Evans, 1922)</small></li>
<li><i>Glossina longipennis</i> <small>(Corti, 1895)</small></li>
<li><i>Glossina medicorum</i> <small>(Austen, 1911)</small></li>
<li><i>Glossina nashi</i> <small>(Potts,1955)</small></li>
<li><i>Glossina nigrofusca hopkinsi</i> <small>(Van Emden, 1944)</small></li>
<li><i>Glossina nigrofusca nigrofusca</i> <small>(Newstead, 1911)</small></li>
<li><i>Glossina severini</i> <small>(Newstead, 1913)</small></li>
<li><i>Glossina schwetzi</i> <small>(Newstead and Evans, 1921)</small></li>
<li><i>Glossina tabaniformis</i> <small>(Westwood, 1850)</small></li>
<li><i>Glossina vanhoofi</i> <small>(Henrard, 1952)</small></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
<td width="" align="left" valign="top" style="padding-left:;">
<ul>
<li>Les mouches riveraines: (Sous-genre <i>Palpalis</i>, nommé <i>Nemorhina</i>):
<ul>
<li><i>Glossina caliginea</i> <small>(Austen, 1911)</small></li>
<li><i>Glossina fuscipes fuscipes</i> <small>(Newstead, 1911)</small></li>
<li><i>Glossina fuscipes martinii</i> <small>(Zumpt, 1935)</small></li>
<li><i>Glossina fuscipes quanzensis</i> <small>(Pires, 1948)</small></li>
<li><i>Glossina pallicera pallicera</i> <small>(Bigot, 1891)</small></li>
<li><i>Glossina pallicera newsteadi</i> <small>(Austen, 1929)</small></li>
<li><i>Glossina palpalis palpalis</i> <small>(Robineau-Desvoidy, 1830)</small></li>
<li><i>Glossina palpalis gambiensis</i> <small>(Vanderplank, 1911)</small></li>
<li><i>Glossina tachinoides</i> <small>(Westwood, 1850)</small></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<p><a name="Histoire" id="Histoire"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html" title="Modifier la section&#160;: Histoire">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Histoire</span></h2>
<p>L'<a href="../../../../articles/e/n/t/Entomologiste.html" title="Entomologiste">entomologiste</a> <a href="../../../../articles/e/r/n/Ernest_Edward_Austen_981a.html" title="Ernest Edward Austen">Ernest Edward Austen</a> (<a href="../../../../articles/1/8/6/1867.html" title="1867">1867</a>-<a href="../../../../articles/1/9/3/1936.html" title="1936">1936</a>) a fait partie des grands spécialistes de la mouche tsé-tsé.</p>
<p><a name="R.C3.A9f.C3.A9rences" id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html" title="Modifier la section&#160;: Références">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Références</span></h2>
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> le <a href="../../../../articles/r/a/p/Rapport_de_1990_sur_les_rectifications_orthographiques.html" title="Rapport de 1990 sur les rectifications orthographiques">Rapport de 1990 sur les rectifications orthographiques</a> recommande cette écriture (<a href="http://fr.wikisource.org/wiki/Rapport_de_1990_sur_les_rectifications_orthographiques#Liste_C" class="extiw" title="s:Rapport_de_1990_sur_les_rectifications_orthographiques">Liste C</a>)</li>
<li id="cite_note-1"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <cite style="font-style:normal" class="ouvrage" id="Programme_Against_African_Trypanosomiasis_.28PAAT.29_-_Transmission"><a href="http://www.fao.org/ag/againfo/programmes/en/paat/d_trans.html" class="external text" title="http://www.fao.org/ag/againfo/programmes/en/paat/d_trans.html" rel="nofollow">Programme Against African Trypanosomiasis (PAAT) - Transmission</a>, <a href="../../../../articles/o/r/g/Organisation_des_Nations_unies_pour_l%27alimentation_et_l%27agriculture_5df9.html" title="Organisation des Nations unies pour l'alimentation et l'agriculture">Organisation des Nations unies pour l'alimentation et l'agriculture</a>. Consulté le <a href="../../../../articles/1/0/_/10_avril.html" title="10 avril">10</a>&#160;<a href="../../../../articles/a/v/r/Avril_2008.html" title="Avril 2008">avril</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a></cite></li>
<li id="cite_note-le_monde_03032007-2"><span class="renvois_vers_le_texte">↑ <a href="#cite_ref-le_monde_03032007_2-0" title=""><sup style="padding-left: 1px;">a</sup></a>  <a href="#cite_ref-le_monde_03032007_2-1" title=""><sup style="padding-left: 1px;">b</sup></a> </span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0%402-3244,36-878576%4051-878652,0.html" class="external text" title="http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0%402-3244,36-878576%4051-878652,0.html" rel="nofollow"><i>Eradiquer le fléau de la mouche tsé-tsé en Afrique</i></a>, article du quotidien <i><a href="../../../../articles/l/e/_/Le_Monde_6137.html" title="Le Monde">Le Monde</a></i> du <a href="../../../../articles/3/_/m/3_mars.html" title="3 mars">3 mars</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a></li>
<li id="cite_note-3"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-3" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://www.fao.org/NOuvelle/1998/980505-f.htm" class="external text" title="http://www.fao.org/NOuvelle/1998/980505-f.htm" rel="nofollow"><i>La mouche tsé-tsé éradiquée dans l'île de Zanzibar</i></a>, sur le site de la <a href="../../../../articles/o/r/g/Organisation_des_Nations_unies_pour_l%27alimentation_et_l%27agriculture_5df9.html" title="Organisation des Nations unies pour l'alimentation et l'agriculture">FAO</a></li>
<li id="cite_note-4"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-4" title="">↑</a></span> ce programme de réduction de la population par insecticide a été mené par la FAO et le FAO et le <a href="../../../../articles/p/r/o/Programme_des_Nations_unies_pour_le_d%C3%A9veloppement_e404.html" title="Programme des Nations unies pour le développement">Programme des Nations unies pour le développement</a> (PNUD)</li>
<li id="cite_note-5"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-5" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://www.un.org/french/ecosocdev/geninfo/afrec/vol17no1/171agr3f.htm" class="external text" title="http://www.un.org/french/ecosocdev/geninfo/afrec/vol17no1/171agr3f.htm" rel="nofollow"><i>Eliminer la mouche tsé-tsé en Afrique</i></a>, du magasine <i>Afrique Relance</i> (actuellement <i>Afrique Renouveau</i>) de mai <a href="../../../../articles/2/0/0/2003.html" title="2003">2003</a></li>
<li id="cite_note-6"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-6" title="">↑</a></span> <cite class="book" style="font-style:normal">J. A. van Vesten. <i>The Tsetse Fly Glossina fuscipes fuscipes Newstead, 1911, in East Africa: some aspects of its biology and its role in the epidemiology of human and animal trypanosomiasis</i>. Doctoral Thesis, University of Amsterdam, 1971.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Tsetse+Fly+%27%27Glossina+fuscipes+fuscipes%27%27+Newstead%2C+1911%2C+in+East+Africa%3A+some+aspects+of+its+biology+and+its+role+in+the+epidemiology+of+human+and+animal+trypanosomiasis&amp;rft.au=J.+A.+van+Vesten&amp;rft.pub=Doctoral+Thesis%2C+%5B%5BUniversity+of+Amsterdam%5D%5D%2C+1971">&#160;</span></li>
<li id="cite_note-7"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-7" title="">↑</a></span> &gt;<cite class="book" style="font-style:normal">A. M. Jordan (1993). "Tsetse-flies (Glossinidae)", in R. P. Lane &amp; R. W. Crosskey: <i>Medical Insects and Arachnids</i>. Chapman and Hall. <a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_0412400006_8fed.html" class="internal">ISBN 0-41-240000-6</a>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Medical+Insects+and+Arachnids&amp;rft.atitle=Tsetse-flies+%28Glossinidae%29&amp;rft.au=A.+M.+Jordan&amp;rft.date=1993&amp;rft.pub=%5B%5BChapman+and+Hall%5D%5D">&#160;</span></li>
<li id="cite_note-8"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-8" title="">↑</a></span> <span class="ouvrage" id="">J. P. Gouteux,&#160;<cite>«&#160;Une nouvelle glossine du Congo: <i>Glossina</i> (<i>Austenina</i>) <i>frezili</i> sp. nov. (Diptera: Glossinidae)&#160;»</cite>, dans <i>Tropical Medicine and Parasitology</i>,&#160;38, p.&#160;97–100&#160;:</span>
<blockquote>
<p><span class="ouvrage" id="">«&#160;no&#160;»</span></p>
</blockquote>
</li>
</ol>
</div>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h2>
<ul>
<li><font id="ancrage_ADW">Référence <a href="../../../../articles/a/n/i/Animal_Diversity_Web_16e4.html" title="Animal Diversity Web">Animal Diversity Web</a>&#160;: <a href="http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Glossinidae.html" class="external text" title="http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Glossinidae.html" rel="nofollow">sous-famille <i>Glossinidae</i></a> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span></font></li>
<li><font id="ancrage_ADW">Référence <a href="../../../../articles/a/n/i/Animal_Diversity_Web_16e4.html" title="Animal Diversity Web">Animal Diversity Web</a>&#160;: <a href="http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Glossina.html" class="external text" title="http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Glossina.html" rel="nofollow">genre <i>Glossina</i></a> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span></font></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 1421/1000000
Post-expand include size: 14419/2048000 bytes
Template argument size: 4422/2048000 bytes
Expensive parser function count: 3/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/w/i/k/Cat%C3%A9gorie%7EWikip%C3%A9dia%7E%C3%A9bauche_insecte_22d2.html" title="Catégorie:Wikipédia:ébauche insecte">Wikipédia:ébauche insecte</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/d/i/p/Cat%C3%A9gorie%7EDipt%C3%A8re_%28nom_vernaculaire%29_94a4.html" title="Catégorie:Diptère (nom vernaculaire)">Diptère (nom vernaculaire)</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/i/n/s/Cat%C3%A9gorie%7EInsecte_vecteur_99f4.html" title="Catégorie:Insecte vecteur">Insecte vecteur</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/b/r/a/Cat%C3%A9gorie%7EBrachyc%C3%A8re_7583.html" title="Catégorie:Brachycère">Brachycère</a></span></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/u/t/Cat%C3%A9gorie%7EAuteur_incomplet_ou_manquant_9966.html" title="Catégorie:Auteur incomplet ou manquant">Auteur incomplet ou manquant</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/d/a/t/Cat%C3%A9gorie%7EDate_%C3%A0_pr%C3%A9ciser_78cf.html" title="Catégorie:Date à préciser">Date à préciser</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/m/o/u/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/m/o/u/Discuter%7EMouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9_7975.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mouche_ts%C3%A9-ts%C3%A9">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ar/articles/%D8%B0/%D8%A8/%D8%A7/%D8%B0%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A9_%D8%AA%D8%B3_%D8%AA%D8%B3%D9%8A.html">العربية</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/t/s/e/Tsetsefliegen.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/t/s/e/Tsetse_fly.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/g/l/o/Glossina.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/t/s/e/Tsetsek%C3%A4rp%C3%A4set.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hu/articles/c/e/c/Cecel%C3%A9gy.html">Magyar</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/g/l/o/Glossina.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ja/articles/%E3%83%84/%E3%82%A7/%E3%83%84/%E3%83%84%E3%82%A7%E3%83%84%E3%82%A7%E3%83%90%E3%82%A8.html">日本語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ko/articles/%EC%B2%B4/%EC%B2%B4/%ED%8C%8C/%EC%B2%B4%EC%B2%B4%ED%8C%8C%EB%A6%AC.html">한국어</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/t/s/e/Tseetseevlieg.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../no/articles/t/s/e/Tsetsefluer.html">‪Norsk (bokmål)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/t/s/e/Tse-tse.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/m/o/s/Mosca_ts%C3%A9-ts%C3%A9.html">Português</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ru/articles/%D1%86/%D0%B5/%D1%86/%D0%A6%D0%B5%D1%86%D0%B5.html">Русский</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../simple/articles/t/s/e/Tsetse_fly.html">Simple English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sl/articles/m/u/h/Muha_cece.html">Slovenščina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/t/s/e/Tsetseflugor.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../uk/articles/%D0%BC/%D1%83/%D1%85/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0_%D1%86%D0%B5%D1%86%D0%B5.html">Українська</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 19 mai 2008 à 00:44 par Utilisateur <a href="../../../../articles/a/l/n/Utilisateur%7EAlnoktaBOT_68ba.html" title="Utilisateur:AlnoktaBOT">AlnoktaBOT</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/s/a/n/Utilisateur%7ESanao_f541.html" title="Utilisateur:Sanao">Sanao</a>, <a href="../../../../articles/a/l/e/Utilisateur%7EAlecs.bot_6f7d.html" title="Utilisateur:Alecs.bot">Alecs.bot</a>, <a href="../../../../articles/d/u/m/Utilisateur%7EDumZiBoT_1015.html" title="Utilisateur:DumZiBoT">DumZiBoT</a>, Daymare, <a href="../../../../articles/t/o/e/Utilisateur%7EToePeu.bot_8e8c.html" title="Utilisateur:ToePeu.bot">ToePeu.bot</a>, <a href="../../../../articles/p/u/r/Utilisateur%7EPurpleHz_21de.html" title="Utilisateur:PurpleHz">PurpleHz</a>, <a href="../../../../articles/s/i/e/Utilisateur%7ESieBot_a9a8.html" title="Utilisateur:SieBot">SieBot</a>, <a href="../../../../articles/j/b/_/Utilisateur%7EJB_4299.html" title="Utilisateur:JB">JB</a>, <a href="../../../../articles/x/i/b/Utilisateur%7EXibot_22f3.html" title="Utilisateur:Xibot">Xibot</a>, <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/m/Utilisateur%7ER%C3%A9mih_4f34.html" title="Utilisateur:Rémih">Rémih</a>, <a href="../../../../articles/j/e/f/Utilisateur%7EJef-Infojef_b31d.html" title="Utilisateur:Jef-Infojef">Jef-Infojef</a>, <a href="../../../../articles/g/i/l/Utilisateur%7EGillesC_4b5f.html" title="Utilisateur:GillesC">GillesC</a>, <a href="../../../../articles/v/a/l/Utilisateur%7EVal%C3%A9rie75_1218.html" title="Utilisateur:Valérie75">Valérie75</a>, <a href="../../../../articles/a/i/b/Utilisateur%7EAibot_a883.html" title="Utilisateur:Aibot">Aibot</a>, <a href="../../../../articles/s/h/l/Utilisateur%7EShlublu_ad98.html" title="Utilisateur:Shlublu">Shlublu</a>, <a href="../../../../articles/d/j/e/Utilisateur%7EDJean_6471.html" title="Utilisateur:DJean">DJean</a>, <a href="../../../../articles/n/o/n/Utilisateur%7ENono64_a899.html" title="Utilisateur:Nono64">Nono64</a>, <a href="../../../../articles/l/i/n/Utilisateur%7ELin%C3%A91_3bbd.html" title="Utilisateur:Liné1">Liné1</a>, <a href="../../../../articles/e/s/k/Utilisateur%7EEskimbot_5ab8.html" title="Utilisateur:Eskimbot">Eskimbot</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/h/e/x/Utilisateur%7EHexabot_3b2f.html" title="Utilisateur:Hexabot">Hexabot</a>, <a href="../../../../articles/p/h/e/Utilisateur%7EPhe_0278.html" title="Utilisateur:Phe">Phe</a>, <a href="../../../../articles/r/u/n/Utilisateur%7ERune_Obash_b60c.html" title="Utilisateur:Rune Obash">Rune Obash</a>, <a href="../../../../articles/d/a/m/Utilisateur%7EDamouns_845a.html" title="Utilisateur:Damouns">Damouns</a>, <a href="../../../../articles/e/s/c/Utilisateur%7EEscaladix_d8c0.html" title="Utilisateur:Escaladix">Escaladix</a>, <a href="../../../../articles/a/l/p/Utilisateur%7EAlphabeta_bfd0.html" title="Utilisateur:Alphabeta">Alphabeta</a>, <a href="../../../../articles/s/t/e/Utilisateur%7ESte281_f496.html" title="Utilisateur:Ste281">Ste281</a>, <a href="../../../../articles/z/w/o/Utilisateur%7EZwobot_e5b9.html" title="Utilisateur:Zwobot">Zwobot</a>, <a href="../../../../articles/c/a/e/Utilisateur%7ECaesius_f2b9.html" title="Utilisateur:Caesius">Caesius</a>, <a href="../../../../articles/c/h/o/Utilisateur%7EChobot_0dd0.html" title="Utilisateur:Chobot">Chobot</a>, <a href="../../../../articles/e/n/_/Utilisateur%7EEn_rouge_0cb8.html" title="Utilisateur:En rouge">En rouge</a> et <a href="../../../../articles/e/r/a/Utilisateur%7EErasmus_dad3.html" title="Utilisateur:Erasmus">Erasmus</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX