Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/b/l/e/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles/b////l/e/Blender.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Blender - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Blender</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Aide%7EHomonymie_2a52.html" title="Aide:Homonymie">homonymes</a>, voir <a href="../../../../articles/b/l/e/Blender_%28homonymie%29.html" title="Blender (homonymie)">Blender (homonymie)</a>. <a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDisambig.svg_8f13.html" class="image" title="Disambig.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" width="20" height="16" border="0" /></a></div>
<table class="toccolours" style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; width: 24em; font-size: 90%;" cellspacing="5">
<tr>
<th style="width: 100%; text-align: center; font-size: larger;" colspan="2">
<table align="center" style="background: none;">
<tr>
<td style="padding-right: 1em;"><a href="../../../../articles/b/l/e/Image%7EBlender.svg_bbd8.html" class="image" title="Modélisation du logo Blender"><img alt="Modélisation du logo Blender" src="../../../../images/shared/thumb/a/a5/Blender.svg/50px-Blender.svg.png" width="50" height="50" border="0" /></a></td>
<td>Blender</td>
</tr>
</table>
</th>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" style="padding: 1em 0; text-align: center;">
<div><a href="../../../../articles/b/l/e/Image%7EBlender3D_2.4.5-screen.jpg_eb60.html" class="image" title="Blender3D 2.4.5-screen.jpg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/f/f7/Blender3D_2.4.5-screen.jpg/250px-Blender3D_2.4.5-screen.jpg" width="250" height="149" border="0" /></a></div>
<div>Capture d'écran</div>
</td>
</tr>
<tr style="vertical-align: top;">
<td><b><a href="../../../../articles/d/%C3%A9/v/D%C3%A9veloppeur.html" title="Développeur">Développeur</a></b></td>
<td>La <a href="../../../../articles/f/o/n/Fondation_Blender_6448.html" title="Fondation Blender">Fondation Blender</a></td>
</tr>
<tr style="vertical-align: top;">
<td><b><a href="../../../../articles/v/e/r/Version_d%27un_logiciel.html" title="Version d'un logiciel">Dernière version</a></b></td>
<td><a href="http://www.blender.org/development/release-logs/blender-246/" class="external text" title="http://www.blender.org/development/release-logs/blender-246/" rel="nofollow">2.46</a> (le <a href="../../../../articles/1/9/_/19_mai.html" title="19 mai">19</a>&#160;<a href="../../../../articles/m/a/i/Mai_2008.html" title="Mai 2008">mai</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a>)</td>
</tr>
<tr style="vertical-align: top;">
<td><b>Environnements</b></td>
<td><a href="../../../../articles/m/u/l/Multiplate-forme.html" title="Multiplate-forme">Multiplate-forme</a></td>
</tr>
<tr style="vertical-align: top;">
<td><b>Type</b></td>
<td><a href="../../../../articles/l/o/g/Logiciel_de_mod%C3%A9lisation_3D_b65c.html" title="Logiciel de modélisation 3D">Logiciel de modélisation 3D</a></td>
</tr>
<tr style="vertical-align: top;">
<td><b><a href="../../../../articles/l/i/c/Licence_de_logiciel.html" title="Licence de logiciel">Licence</a></b></td>
<td><a href="../../../../articles/l/i/c/Licence_publique_g%C3%A9n%C3%A9rale_GNU_c030.html" title="Licence publique générale GNU">GNU GPL</a></td>
</tr>
<tr style="vertical-align: top;">
<td><b><a href="../../../../articles/s/i/t/Site_web.html" title="Site web">Site web</a></b></td>
<td><a href="http://www.blender.org" class="external text" title="http://www.blender.org" rel="nofollow">www.blender.org</a></td>
</tr>
</table>
<p><b>Blender</b> est une suite <a href="../../../../articles/l/o/g/Logiciel_libre.html" title="Logiciel libre">libre</a> et gratuite d'animation, modélisation et rendu <a href="../../../../articles/s/y/n/Synth%C3%A8se_d%27image_3D_a32c.html" title="Synthèse d'image 3D">3D</a>. Elle dispose de fonctions avancées de <a href="../../../../articles/m/o/d/Mod%C3%A9lisation_3D_f72b.html" title="Modélisation 3D">modélisation</a>, sculpture 3D, dépliage UV, texturage, gréage (rigging), armaturage, animation, <a href="../../../../articles/r/e/n/Rendu.html" title="Rendu">rendu</a>, édition non-linéaire, compositions, création nodale de matériaux, création d'application 3D interactives, ainsi que diverses simulations physiques tels que les particules, corps rigides, corps souples, <a href="../../../../articles/f/l/u/Fluide.html" title="Fluide">fluides</a>. Disponible dans de nombreuses langues, Blender est également disponible sur plusieurs plate-formes tel que <a href="../../../../articles/m/i/c/Microsoft_Windows_48e2.html" title="Microsoft Windows">Microsoft Windows</a>, <a href="../../../../articles/m/a/c/Mac_OS_X_b8d4.html" title="Mac OS X">Mac OS X</a>, <a href="../../../../articles/l/i/n/Linux.html" title="Linux">GNU/Linux</a>, <a href="../../../../articles/i/r/i/IRIX_2bc4.html" class="mw-redirect" title="IRIX">IRIX</a>, <a href="../../../../articles/s/o/l/Solaris_%28syst%C3%A8me_d%27exploitation%29.html" title="Solaris (système d'exploitation)">Solaris</a>, <a href="../../../../articles/f/r/e/FreeBSD_a3dc.html" title="FreeBSD">FreeBSD</a>, <a href="../../../../articles/s/k/y/SkyOS_be71.html" title="SkyOS">SkyOS</a>, <a href="../../../../articles/m/o/r/MorphOS_0578.html" title="MorphOS">MorphOS</a> et <a href="../../../../articles/p/o/c/Pocket_PC_42bd.html" class="mw-redirect" title="Pocket PC">Pocket PC</a>. De plus, c'est une suite extensible à l'aide du langage <a href="../../../../articles/p/y/t/Python_%28langage%29.html" title="Python (langage)">Python</a>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Origine_et_d.C3.A9veloppement"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Origine et développement</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Fonctionnalit.C3.A9s"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Fonctionnalités</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Code"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Code</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Blender_aujourd.27hui"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Blender aujourd'hui</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Principaux_Plug-in"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Principaux Plug-in</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Blender_Artistic_License"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Blender Artistic License</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Blender_dans_l.27industrie_cin.C3.A9matographique"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Blender dans l'industrie cinématographique</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Le_projet_Orange_.28Elephants_Dream.29"><span class="tocnumber">7.1</span> <span class="toctext">Le projet Orange (Elephants Dream)</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Plum.C3.ADferos"><span class="tocnumber">7.2</span> <span class="toctext">Plumíferos</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Le_projet_P.C3.AAche_.28Big_Buck_Bunny.29"><span class="tocnumber">7.3</span> <span class="toctext">Le projet Pêche (Big Buck Bunny)</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Blender_dans_l.27industrie_vid.C3.A9oludique"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Blender dans l'industrie vidéoludique</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Le_projet_Apricot"><span class="tocnumber">8.1</span> <span class="toctext">Le projet Apricot</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Historique_des_versions"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Historique des versions</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Publications"><span class="tocnumber">10</span> <span class="toctext">Publications</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">11</span> <span class="toctext">Notes et références</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">12</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Origine_et_d.C3.A9veloppement" id="Origine_et_d.C3.A9veloppement"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Origine et développement">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Origine et développement</span></h2>
<p>Produit à l’origine par la société néerlandaise <i>Not A Number Technologies</i> (NaN) et par le studio d’animation <i>NeoGeo</i>, Blender a d’abord été un <a href="../../../../articles/l/a/n/Lancer_de_rayon.html" title="Lancer de rayon">ray tracer</a> nommé <i>Traces</i> sur <a href="../../../../articles/a/m/i/Amiga.html" title="Amiga">Amiga</a> en <a href="../../../../articles/1/9/8/1989.html" title="1989">1989</a>, la société de production se servait alors de Sculpt3d comme <a href="../../../../articles/m/o/d/Modeleur.html" class="mw-redirect" title="Modeleur">modeleur</a>. Le nom de <i>Blender</i> n’arriva que plus tard, inspiré de l’album <a href="../../../../articles/b/a/b/Baby_%28album%29.html" title="Baby (album)">Baby</a> du groupe <a href="../../../../articles/y/e/l/Yello.html" title="Yello">Yello</a>, lorsque cela devint une suite d’animation complète <sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="../../../../articles/l/o/n/Image%7ELone_House.jpg_ff9e.html" class="image" title="Blender: Rendu de rêve"><img alt="Blender: Rendu de rêve" src="../../../../images/shared/thumb/3/39/Lone_House.jpg/300px-Lone_House.jpg" width="300" height="185" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/l/o/n/Image%7ELone_House.jpg_ff9e.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Blender: Rendu de rêve</div>
</div>
</div>
<p>La société <i>NaN</i> fut fondée en <a href="../../../../articles/1/9/9/1998.html" title="1998">1998</a> pour développer et distribuer le logiciel en tant que <a href="../../../../articles/p/a/r/Partagiciel.html" title="Partagiciel">partagiciel</a>, dont certaines fonctionnalités n’étaient accessibles que par l’intermédiaire d’une <a href="../../../../articles/l/i/c/Licence_%28juridique%29.html" title="Licence (juridique)">licence</a> payante. Plus tard, son auteur <a href="../../../../articles/t/o/n/Ton_Roosendaal_84d4.html" title="Ton Roosendaal">Ton Roosendaal</a> trouva des investisseurs pour l’aider à développer son produit et en faire un <a href="../../../../articles/g/r/a/Graticiel.html" title="Graticiel">graticiel</a>. Au début de l’année <a href="../../../../articles/2/0/0/2002.html" title="2002">2002</a>, étant donné le peu de gains qu’ils en retiraient, les investisseurs décidèrent de retirer leur soutien à Ton Roosendaal, ce qui eut pour effet immédiat la faillite de la société NaN et la fermeture du site Internet de Blender. Néanmoins, la communauté d’utilisateurs de Blender (<span class="need_ref" style="cursor:help;" title="Ce passage nécessite une référence.">plusieurs dizaines de milliers</span><sup style="padding-left:2px; cursor:help;" title="Ce passage nécessite une référence."><a href="../../../../articles/r/%C3%A9/f/Mod%C3%A8le%7ER%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire_Explication_2835.html" title="Modèle:Référence nécessaire/Explication">[réf.&#160;nécessaire]</a></sup>) se reforma rapidement au sein du forum de discussion du site Elysiun (devenu aujourd’hui BlenderArtists).</p>
<p>Le <a href="../../../../articles/1/8/_/18_juillet.html" title="18 juillet">18</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/u/i/Juillet_2002.html" title="Juillet 2002">juillet</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2002.html" title="2002">2002</a>, Ton Roosendaal parvint à négocier le rachat des <a href="../../../../articles/d/r/o/Droit_d%27auteur.html" title="Droit d'auteur">droits d’auteur</a> de Blender contre <span style="whitespace:nowrap">100&#160;000&#160;euros</span>, en vue de la création d’une <a href="../../../../articles/f/o/n/Fondation_Blender_6448.html" title="Fondation Blender">fondation Blender</a> et de la diffusion du logiciel sous la <a href="../../../../articles/l/i/c/Licence_publique_g%C3%A9n%C3%A9rale_GNU_c030.html" title="Licence publique générale GNU">licence libre GPL</a>. En moins d’une semaine, la communauté des utilisateurs avait déjà rassemblé près de la moitié de la somme. Et le <a href="../../../../articles/7/_/s/7_septembre.html" title="7 septembre">7 septembre</a>, tomba l’annonce de l’ouverture du code de Blender, supervisé par la <a href="../../../../articles/f/o/n/Fondation_Blender_6448.html" title="Fondation Blender">Fondation Blender</a>.</p>
<p>La fondation entreprend alors un grand travail de révision du code, afin de le rendre plus facile à faire évoluer. Très vite, il est décidé de séparer Blender en différentes <a href="../../../../articles/b/i/b/Biblioth%C3%A8que_logicielle.html" title="Bibliothèque logicielle">bibliothèques</a> afin de pouvoir faire profiter de ses atouts techniques d’autres logiciels.</p>
<p>Enfin, le <a href="../../../../articles/1/1/_/11_f%C3%A9vrier.html" title="11 février">11</a>&#160;<a href="../../../../articles/f/%C3%A9/v/F%C3%A9vrier_2003.html" title="Février 2003">février</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2003.html" title="2003">2003</a>, sort la première version libre (2.26), qui sera suivie le <a href="../../../../articles/1/4/_/14_mai.html" title="14 mai">14 mai</a> d’une version incluant de nombreuses nouvelles fonctionnalités, dont un début d’internationalisation, permettant ainsi aux non anglophones de découvrir ce logiciel.</p>
<p><a name="Fonctionnalit.C3.A9s" id="Fonctionnalit.C3.A9s"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Fonctionnalités">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Fonctionnalités</span></h2>
<ul>
<li>Gestion d'un certain nombre de techniques de modélisation, tel que <a href="../../../../articles/m/o/d/Mod%C3%A9lisation_3D_f72b.html" title="Modélisation 3D">polygonale</a>, <a href="../../../../articles/s/u/r/Surface_de_subdivision.html" title="Surface de subdivision">subdivision de surface</a>, <a href="../../../../articles/c/o/u/Courbe_de_B%C3%A9zier_2761.html" title="Courbe de Bézier">courbes de Bézier</a>, surfaces <a href="../../../../articles/n/u/r/NURBS_cf1f.html" title="NURBS">NURBS</a>, <a href="../../../../articles/m/e/t/Metaballs.html" title="Metaballs">metaballs</a> et sculpture numérique.</li>
<li>Intégration complète du <a href="../../../../articles/m/o/t/Moteur_de_rendu_3D_9aaf.html" title="Moteur de rendu 3D">moteur de rendu</a> externe <a href="../../../../articles/y/a/f/YafRay_e8e8.html" title="YafRay">YafRay</a>, ainsi que la possibilité d'export pour de nombreux moteurs tel que <a href="../../../../articles/i/n/d/Indigo_%28moteur_de_rendu%29.html" title="Indigo (moteur de rendu)">Indigo</a>, <a href="../../../../articles/p/o/v/Povray.html" class="mw-redirect" title="Povray">Povray</a>, <a href="../../../../articles/k/e/r/Kerkythea.html" title="Kerkythea">Kerkythea</a> ainsi que <a href="../../../../articles/m/e/n/Mental_Ray_0143.html" title="Mental Ray">Mental Ray</a>.</li>
<li>Gestion avancée d'animations incluant un système d'armaturage, animation linéaire (par courbes IPO) et non linéaire (par actions), <a href="../../../../articles/c/i/n/Cin%C3%A9matique_inverse.html" title="Cinématique inverse">cinématique inverse</a>, déformations par courbes et lattices, Keys Shape (<a href="../../../../articles/m/o/r/Morphage.html" title="Morphage">Morphage</a>), contraintes, vertex weighting, corps souples et corps rigides avec gestion des collisions, simulation de fluides, système de particules (utilisation du moteur physique <a href="../../../../articles/b/u/l/Bullet_%28moteur_physique%29.html" title="Bullet (moteur physique)">Bullet</a>).</li>
<li>Composition vidéo (<i>séquenceur</i> et <i>timeline</i> supportant les <a href="../../../../articles/p/l/u/Plugin.html" title="Plugin">plugins</a>) à laquelle s'ajoute une simple synchronisation de la bande son qui doit être montée avec un logiciel externe (<a href="../../../../articles/v/i/r/Virtualdub.html" class="mw-redirect" title="Virtualdub">Virtualdub</a>, par exemple).</li>
<li>Compositeur nodales d'image, pleinement intégré au flux du rendu.</li>
<li>Création avancée de matériaux intégrant un système nodale.</li>
<li>Système de développement UV très avancé.</li>
<li>Traitement des éclairages avancés par occlusion ambiante et <a href="../../../../articles/r/a/d/Radiosit%C3%A9.html" title="Radiosité">radiosité</a> (cette dernière n'étant pas liée au ray-tracing, fonctionne aussi en <a href="../../../../articles/r/e/n/Rendu_scanline.html" title="Rendu scanline">scanline</a>).</li>
<li>Langage de script embarqué basé sur le <a href="../../../../articles/l/a/n/Langage_de_programmation_Python_7877.html" class="mw-redirect" title="Langage de programmation Python">python</a> permettant d'accéder à la plupart des fonctions.</li>
<li>Moteur 3D temps réel permettant le développement de <a href="../../../../articles/j/e/u/Jeu_vid%C3%A9o.html" title="Jeu vidéo">jeux vidéo</a> ou applications à l'aide de briques logique, pouvant être enrichie par des scripts <a href="../../../../articles/p/y/t/Python_%28langage%29.html" title="Python (langage)">python</a>, dont l'exportation est possible en <a href="../../../../articles/v/i/r/Virtual_Reality_Markup_Language_8abf.html" title="Virtual Reality Markup Language">VRML</a> 1.0 et 2.0.</li>
</ul>
<p><a name="Code" id="Code"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Code">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Code</span></h2>
<p>Une idée reçue est de croire que Blender est programmé en python. Cette erreur vient du fait qu'une console s'ouvre à l'exécution du logiciel, annonçant que Blender est compilé en python. Les dernières informations à ce sujet (janvier-juin 2004) font état de plus de trois cent mille lignes de code dont 228&#160;189 (69,49&#160;%) lignes en <a href="../../../../articles/c/_/%28/C_%28langage%29.html" title="C (langage)">C ISO</a>, 96&#160;217 (29,30&#160;%) lignes en <a href="../../../../articles/c/%2B/%2B/C%2B%2B.html" title="C++">C++</a> et 3303 (1,01&#160;%) lignes en python (autres&#160;: 673 (0,20&#160;%)) <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="Blender_aujourd.27hui" id="Blender_aujourd.27hui"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Blender aujourd'hui">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Blender aujourd'hui</span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:252px;"><a href="../../../../articles/e/n/g/Image%7EEngine_movingparts.jpg_dee2.html" class="image" title="Rendu 3D avec lancer de rayons et occlusion ambiante utilisant Blender et Yafray"><img alt="Rendu 3D avec lancer de rayons et occlusion ambiante utilisant Blender et Yafray" src="../../../../images/shared/thumb/6/69/Engine_movingparts.jpg/250px-Engine_movingparts.jpg" width="250" height="188" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/e/n/g/Image%7EEngine_movingparts.jpg_dee2.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
<a href="../../../../articles/r/e/n/Rendu.html" title="Rendu">Rendu</a> 3D avec <a href="../../../../articles/l/a/n/Lancer_de_rayon.html" title="Lancer de rayon">lancer de rayons</a> et occlusion ambiante utilisant Blender et <a href="../../../../articles/y/a/f/Yafray.html" class="mw-redirect" title="Yafray">Yafray</a></div>
</div>
</div>
<p>Blender est impressionnant, non seulement par les fonctionnalités qu'il offre ou par sa gestion des fenêtres extrêmement souple, mais également par sa taille&#160;: tout tient en moins de 11 <a href="../../../../articles/o/c/t/Octet.html" title="Octet">Mo</a>.</p>
<p>Son <a href="../../../../articles/i/n/t/Interface.html" title="Interface">interface</a> très particulière, basée sur <a href="../../../../articles/o/p/e/OpenGL_7607.html" title="OpenGL">OpenGL</a>, lui a longtemps valu une réputation d'apprentissage long et difficile. En effet, cette interface se base beaucoup sur les raccourcis-clavier&#160;: cela rend son utilisation peu intuitive pour les novices. Cependant, depuis son passage à l'<a href="../../../../articles/o/p/e/Open_Source_1846.html" title="Open Source">Open Source</a>, de nombreuses améliorations y ont été apportées, notamment en ce qui concerne l'<a href="../../../../articles/e/r/g/Ergonomie.html" title="Ergonomie">ergonomie</a> générale du logiciel, procurée par la réorganisation des menus et l'ajout de menus contextuels.</p>
<p>Son passage à l'<a href="../../../../articles/o/p/e/Open_Source_1846.html" title="Open Source">Open Source</a> lui a donné un élan très important. Il se transforme continuellement grâce à l'enthousiasme de l'équipe de développeurs, et il n'est pas rare de voir apparaître des fonctionnalités aussi nouvelles qu'importantes en quelques jours seulement. Les amateurs de Blender se tiennent au courant en suivant son évolution à partir des <a href="../../../../articles/c/o/m/Compilateur.html" title="Compilateur">compilations</a> presque quotidiennes.</p>
<p><a name="Principaux_Plug-in" id="Principaux_Plug-in"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Principaux Plug-in">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Principaux Plug-in</span></h2>
<p>La relation de longue date avec le <a href="../../../../articles/l/a/n/Langage_de_programmation_Python_7877.html" class="mw-redirect" title="Langage de programmation Python">Python</a> a permis de constituer une importante base de <a href="../../../../articles/p/l/u/Plugin.html" title="Plugin">greffons</a> (plugins) qui ont fait de Blender un véritable logiciel de conversion de formats. Ces outils ont été écrits par des auteurs aussi enthousiastes que bénévoles. Un bon nombre d'entre eux, couverts par la licence GPL ou la Blender Artistic Licence, sont regroupés et distribués dans un paquet qui accompagne le logiciel. Ces scripts sont variés (création d'arbres, de coquillages, etc.). On peut en trouver quelques uns sur le <a href="http://www.blender.org/download/python-scripts/" class="external text" title="http://www.blender.org/download/python-scripts/" rel="nofollow">site officiel</a>.</p>
<p><a name="Blender_Artistic_License" id="Blender_Artistic_License"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Blender Artistic License">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Blender Artistic License</span></h2>
<p>Blender est aussi une sorte de phénomène social qui a donné naissance à un nombre considérable de productions&#160;: didacticiels, plugins, images statiques, films d'animation. De fait, une licence spéciale a été créée, la <a href="http://download.blender.org/documentation/html/appendix_licenses_bal.html" class="external text" title="http://download.blender.org/documentation/html/appendix_licenses_bal.html" rel="nofollow">Blender Artistic License</a>.</p>
<p>Elle vise les didacticiels, les fichiers <tt>.blend</tt> d'exemple ainsi que les images et animations. Elle est plus limitative que la Blender Documentation License, mais est pensée pour protéger les droits des auteurs sur leurs didacticiels.</p>
<p>Les auteurs peuvent choisir la Blender Documentation License, moins limitative, mais aucune autre que de ces deux licences ne sera acceptée pour les didacticiels sur le site de la <a href="../../../../articles/f/o/n/Fondation_Blender_6448.html" title="Fondation Blender">Fondation Blender</a>.</p>
<p><a name="Blender_dans_l.27industrie_cin.C3.A9matographique" id="Blender_dans_l.27industrie_cin.C3.A9matographique"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Blender dans l'industrie cinématographique">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Blender dans l'industrie cinématographique</span></h2>
<p>Le premier véritable projet professionnel dans lequel Blender a été utilisé était <a href="../../../../articles/s/p/i/Spider_Man_2_cf09.html" class="mw-redirect" title="Spider Man 2">Spider Man 2</a>, où il a été essentiellement utilisé pour la création des animations et des aperçus lors de l'élaboration de la maquette du film.</p>
<dl>
<dd><span class="citation">«&#160;En tant qu'artiste de l'animation travaillant dans la section <a href="../../../../articles/s/c/%C3%A9/Sc%C3%A9narimage.html" class="mw-redirect" title="Scénarimage">scénarimage</a> de Spider-Man 2, j'ai utilisé le modeleur 3D Blender et les outils d'animation de personnages pour améliorer la maquette, recréer le monde et les supports, et mettre en mouvement les actions et les déplacements de caméra dans l'espace 3D, afin de rendre limpide la vision de Sam aux autres départements.&#160;»</span> <a href="http://www.blender3d.org/cms/Testimonials.261.0.html" class="external autonumber" title="http://www.blender3d.org/cms/Testimonials.261.0.html" rel="nofollow">[1]</a> - <a href="http://www.anthonyzierhut.com/" class="external text" title="http://www.anthonyzierhut.com/" rel="nofollow">Anthony Zierhut</a>, Artiste de l'animation, Los Angeles.</dd>
</dl>
<p><a href="http://users.skynet.be/mume//vendredi/index.html" class="external text" title="http://users.skynet.be/mume//vendredi/index.html" rel="nofollow">Vendredi ou un autre jour</a> est le premier <a href="../../../../articles/l/o/n/Long_m%C3%A9trage.html" title="Long métrage">long métrage</a> utilisant Blender pour tous les effets spéciaux, réalisé sur des stations <a href="../../../../articles/l/i/n/Linux.html" title="Linux">GNU/Linux</a> <a href="http://users.skynet.be/mume//vendredi/blender.html" class="external autonumber" title="http://users.skynet.be/mume//vendredi/blender.html" rel="nofollow">[2]</a>. Il a gagné un prix au <a href="../../../../articles/f/e/s/Festival_international_du_film_de_Locarno_3464.html" title="Festival international du film de Locarno">festival international du film de Locarno</a>. Le film <a href="http://users.skynet.be/mume//masque/index.html" class="external text" title="http://users.skynet.be/mume//masque/index.html" rel="nofollow">Le Masque de la Mort Rouge</a> a également profité de toutes les capacités de Blender. Les effets spéciaux de ces 2 films ont été réalisés par l'entreprise belge <a href="http://www.digitalgraphics.be" class="external text" title="http://www.digitalgraphics.be" rel="nofollow">Digital Graphics</a>.</p>
<p><a name="Le_projet_Orange_.28Elephants_Dream.29" id="Le_projet_Orange_.28Elephants_Dream.29"></a></p>
<h4><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Le projet Orange (Elephants Dream)">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Le projet Orange (Elephants Dream)</span></h4>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/e/l/e/Elephants_Dream_855a.html" title="Elephants Dream">Elephants Dream</a>.</span></span></div>
<p>En septembre <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a>, des artistes et développeurs de Blender commencèrent à travailler sur un court métrage – <i>Elephants Dream</i> – en utilisant quasi exclusivement<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2" title=""><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> des <a href="../../../../articles/l/o/g/Logiciel_libre.html" title="Logiciel libre">logiciels libres</a>. Cette initiative, connue sous le nom de <i>Orange Movie Project</i>, a pour but d'évaluer les capacités de Blender dans le milieu du <a href="../../../../articles/c/i/n/Cin%C3%A9ma.html" title="Cinéma">cinéma</a> professionnel.</p>
<p>Le résultat de ce travail, <i>Elephant Dreams</i>, a été diffusé le <a href="../../../../articles/2/4/_/24_mars.html" title="24 mars">24</a>&#160;<a href="../../../../articles/m/a/r/Mars_2006.html" title="Mars 2006">mars</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a> en avant-première, puis distribué aux contributeurs financiers sous forme de DVD comprenant non seulement le film en haute-définition, mais également l'intégralité des sources&#160;: scènes, textures, etc.</p>
<p><a name="Plum.C3.ADferos" id="Plum.C3.ADferos"></a></p>
<h4><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Plumíferos">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Plumíferos</span></h4>
<p><i>Plumíferos</i> est un projet de film commercial <a href="../../../../articles/a/r/g/Argentine.html" title="Argentine">argentin</a> entièrement créé sous Blender, de la société Manos Digitales Animation Studio. Il est actuellement disponible sur le site officiel et des <a href="../../../../articles/b/a/n/Bande-annonce.html" title="Bande-annonce">bandes-annonces</a> ont été présentés aux <i>Blender Conferences</i> de <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a> et <a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a>.</p>
<p><a name="Le_projet_P.C3.AAche_.28Big_Buck_Bunny.29" id="Le_projet_P.C3.AAche_.28Big_Buck_Bunny.29"></a></p>
<h4><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Le projet Pêche (Big Buck Bunny)">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Le projet Pêche (Big Buck Bunny)</span></h4>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/b/i/g/Big_Buck_Bunny_5e03.html" title="Big Buck Bunny">Big Buck Bunny</a>.</span></span></div>
<p><a href="../../../../articles/b/i/g/Big_Buck_Bunny_5e03.html" title="Big Buck Bunny">Big Buck Bunny</a> est un court métrage en cours de réalisation, initié également par la <a href="../../../../articles/f/o/n/Fondation_Blender_6448.html" title="Fondation Blender">Fondation Blender</a> qui pour gérer ce projet et les suivants a fondé l'Institut Blender. Il est en production depuis le <a href="../../../../articles/1/e/r/1er_octobre.html" title="1er octobre">1<sup class="exposant">er</sup></a>&#160;<a href="../../../../articles/o/c/t/Octobre_2007.html" title="Octobre 2007">octobre</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>, et s'incrit dans la même logique que <i>Elephants Dream</i>. Connu durant sa conception sous le nom de <i>Projet Pêche</i>, le nom officiel à été rendu publique le <a href="../../../../articles/4/_/f/4_f%C3%A9vrier.html" title="4 février">4</a>&#160;<a href="../../../../articles/f/%C3%A9/v/F%C3%A9vrier_2008.html" title="Février 2008">février</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a>.</p>
<p>Ce nouveau volet part sur un concept complètement différent du premier, en abandonnant le coté mystique pour aller vers du «&#160;drôle et doux&#160;» (“funny and furry” selon l'expression anglaise). Il est disponible au téléchargement<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> depuis le <a href="../../../../articles/3/0/_/30_mai.html" title="30 mai">30</a>&#160;<a href="../../../../articles/m/a/i/Mai_2008.html" title="Mai 2008">mai</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a>..</p>
<p><a name="Blender_dans_l.27industrie_vid.C3.A9oludique" id="Blender_dans_l.27industrie_vid.C3.A9oludique"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Blender dans l'industrie vidéoludique">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Blender dans l'industrie vidéoludique</span></h2>
<p><a name="Le_projet_Apricot" id="Le_projet_Apricot"></a></p>
<h4><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Le projet Apricot">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Le projet Apricot</span></h4>
<p>Second projet de l'Institut Blender, Apricot<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4" title=""><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> est un <a href="../../../../articles/j/e/u/Jeu_vid%C3%A9o.html" title="Jeu vidéo">jeu vidéo</a> <a href="../../../../articles/l/o/g/Logiciel_Libre_05b0.html" class="mw-redirect" title="Logiciel Libre">libre</a> en 3D, sous <a href="../../../../articles/l/i/c/Licence_Creative_Commons_3c2b.html" title="Licence Creative Commons">licence Creative Commons</a>, dont le lancement est prévu pour la fin <a href="../../../../articles/j/u/i/Juillet_2008.html" title="Juillet 2008">juillet 2008</a>. Une petite équipe de <a href="../../../../articles/d/%C3%A9/v/D%C3%A9veloppeur.html" title="Développeur">développeurs</a> et d'<a href="../../../../articles/i/n/f/Infographie.html" title="Infographie">infographistes</a> 3D a commencé a y travailler depuis le <a href="../../../../articles/1/e/r/1er_f%C3%A9vrier.html" title="1er février">1<sup class="exposant">er</sup></a>&#160;<a href="../../../../articles/f/%C3%A9/v/F%C3%A9vrier_2008.html" title="Février 2008">février</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a>, conjointement avec la communauté des internautes.</p>
<p>Les personnages principaux du jeu seront basés sur ceux du projet de film d'animation <a href="../../../../articles/b/i/g/Big_Buck_Bunny_5e03.html" title="Big Buck Bunny">Big Buck Bunny</a>. Il s'agira d'un jeu multiplateformes tournant au minimum sous les systèmes <a href="../../../../articles/l/i/n/Linux.html" title="Linux">GNU/Linux</a>, <a href="../../../../articles/m/a/c/Mac_OS_X_b8d4.html" title="Mac OS X">Mac OS X</a> et <a href="../../../../articles/m/i/c/Microsoft_Windows_48e2.html" title="Microsoft Windows">Microsoft Windows</a>.</p>
<p>Le développement du jeu utilisera Blender pour la modélisation et l'animation, ainsi que le kit de développement <a href="../../../../articles/c/r/y/Crystal_Space_58d0.html" title="Crystal Space">Crystal Space</a> et le langage de programmation <a href="../../../../articles/p/y/t/Python_%28langage%29.html" title="Python (langage)">Python</a>. L'objectif du projet est notamment de parvenir à réaliser un jeu libre d'un niveau équivalent aux meilleures productions commerciales non libres.</p>
<p><a name="Historique_des_versions" id="Historique_des_versions"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Historique des versions">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Historique des versions</span></h2>
<p>Découvrir les <a href="http://download.blender.org/release/" class="external text" title="http://download.blender.org/release/" rel="nofollow">anciennes versions</a>.</p>
<ul>
<li>Blender 2.28 - <a href="../../../../articles/1/1/_/11_f%C3%A9vrier.html" title="11 février">11</a>&#160;<a href="../../../../articles/f/%C3%A9/v/F%C3%A9vrier_2003.html" title="Février 2003">février</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2003.html" title="2003">2003</a>
<dl>
<dd><small>(Cette version fut l'occasion de réformer l'<a href="../../../../articles/a/p/p/Application_Programming_Interface_5b7e.html" class="mw-redirect" title="Application Programming Interface">API</a> <a href="../../../../articles/l/a/n/Langage_de_programmation_Python_7877.html" class="mw-redirect" title="Langage de programmation Python">python</a> qui avait été ajoutée au logiciel dès 1999. Au grand désespoir des développeurs de <a href="../../../../articles/l/a/n/Langage_de_programmation.html" title="Langage de programmation">scripts</a> et de <a href="../../../../articles/m/a/c/Macro-d%C3%A9finition.html" title="Macro-définition">macros</a>, elle avait déjà subi deux réformes importantes incompatibles entre elles. La nouvelle approche permet d'ajouter plus facilement des fonctionnalités et d'intégrer plus rapidement un accès aux fonctions internes du logiciel.)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Pas de version 2.29</li>
<li>Blender 2.30 - <a href="../../../../articles/3/0/_/30_octobre.html" title="30 octobre">30</a>&#160;<a href="../../../../articles/o/c/t/Octobre_2003.html" title="Octobre 2003">octobre</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2003.html" title="2003">2003</a>
<dl>
<dd><small>(La série des versions 2.3X se caractérise par une modification radicale de l'<a href="../../../../articles/i/n/t/Interface_graphique.html" class="mw-redirect" title="Interface graphique">interface graphique</a> qui est devenue plus pratique, lisible et esthétique.)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.31 - <a href="../../../../articles/2/9/_/29_novembre.html" title="29 novembre">29</a>&#160;<a href="../../../../articles/n/o/v/Novembre_2003.html" title="Novembre 2003">novembre</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2003.html" title="2003">2003</a></li>
<li>Blender 2.32 - <a href="../../../../articles/2/_/f/2_f%C3%A9vrier.html" title="2 février">2</a>&#160;<a href="../../../../articles/f/%C3%A9/v/F%C3%A9vrier_2004.html" title="Février 2004">février</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2004.html" title="2004">2004</a></li>
<li>Blender 2.33 - <a href="../../../../articles/3/0/_/30_avril.html" title="30 avril">30</a>&#160;<a href="../../../../articles/a/v/r/Avril_2004.html" title="Avril 2004">avril</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2004.html" title="2004">2004</a></li>
<li>Blender 2.34 - <a href="../../../../articles/5/_/a/5_ao%C3%BBt.html" title="5 août">5</a>&#160;<a href="../../../../articles/a/o/%C3%BB/Ao%C3%BBt_2004.html" title="Août 2004">août</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2004.html" title="2004">2004</a>
<dl>
<dd><small>(Nouveauté majeure&#160;: le retour du module de jeu, Game Blender. On y trouve aussi des améliorations très substantielles du <a href="../../../../articles/s/y/s/Syst%C3%A8me_de_particules.html" title="Système de particules">système de particules</a>.)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.35a - <a href="../../../../articles/1/9/_/19_novembre.html" title="19 novembre">19</a>&#160;<a href="../../../../articles/n/o/v/Novembre_2004.html" title="Novembre 2004">novembre</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2004.html" title="2004">2004</a></li>
<li>Blender 2.36 - <a href="../../../../articles/2/3/_/23_d%C3%A9cembre.html" title="23 décembre">23</a>&#160;<a href="../../../../articles/d/%C3%A9/c/D%C3%A9cembre_2004.html" title="Décembre 2004">décembre</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2004.html" title="2004">2004</a>
<dl>
<dd><small>(Amélioration des effets de <a href="../../../../articles/b/u/m/Bump.html" class="mw-redirect" title="Bump">Bump</a> grâce aux <a href="http://www.blender3d.org/cms/Normal_Maps.491.0.html" class="external text" title="http://www.blender3d.org/cms/Normal_Maps.491.0.html" rel="nofollow">Normal Maps</a>)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.37 - <a href="../../../../articles/3/1/_/31_mai.html" title="31 mai">31</a>&#160;<a href="../../../../articles/m/a/i/Mai_2005.html" title="Mai 2005">mai</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a>
<dl>
<dd><small>(Nouveauté&#160;: Le soft body)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.37a - <a href="../../../../articles/1/5/_/15_juin.html" title="15 juin">15</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/u/i/Juin_2005.html" title="Juin 2005">juin</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a></li>
<li>Blender 2.40 - <a href="../../../../articles/2/2/_/22_d%C3%A9cembre.html" title="22 décembre">22</a>&#160;<a href="../../../../articles/d/%C3%A9/c/D%C3%A9cembre_2005.html" title="Décembre 2005">décembre</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a>
<dl>
<dd><small>(Ajout des effets spéciaux sur les cheveux et de la simulation de la dynamique des fluides)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.41 - <a href="../../../../articles/2/5/_/25_janvier.html" title="25 janvier">25</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/a/n/Janvier_2006.html" title="Janvier 2006">janvier</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a>
<dl>
<dd><small>(Ajout de nombreuses fonctionnalités dans Game Blender)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.42 - <a href="../../../../articles/1/6/_/16_juillet.html" title="16 juillet">16</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/u/i/Juillet_2006.html" title="Juillet 2006">juillet</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a>
<dl>
<dd><small>(ajout des <a href="http://www.blender.org/development/release-logs/blender-242/blender-material-nodes/" class="external text" title="http://www.blender.org/development/release-logs/blender-242/blender-material-nodes/" rel="nofollow">Nodes</a> qui permettent d'éditer un matériau ou de "composer" une scène (voir <a href="http://www.blender.org/development/release-logs/blender-242/blender-composite-nodes/" class="external text" title="http://www.blender.org/development/release-logs/blender-242/blender-composite-nodes/" rel="nofollow">composite Node</a>)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.42a - <a href="../../../../articles/2/5/_/25_juillet.html" title="25 juillet">25</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/u/i/Juillet_2006.html" title="Juillet 2006">juillet</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a></li>
<li>Blender 2.43 - <a href="../../../../articles/1/8/_/18_f%C3%A9vrier.html" title="18 février">18</a>&#160;<a href="../../../../articles/f/%C3%A9/v/F%C3%A9vrier_2007.html" title="Février 2007">février</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>
<dl>
<dd><small>(Ajout du rendu par passes, des outils de sculpture du maillage ...)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.44 - <a href="../../../../articles/1/3/_/13_mai.html" title="13 mai">13</a>&#160;<a href="../../../../articles/m/a/i/Mai_2007.html" title="Mai 2007">mai</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>
<dl>
<dd><small>(Support du SubSurface Scattering)</small></dd>
</dl>
</li>
<li>Blender 2.45 - <a href="../../../../articles/2/0/_/20_septembre.html" title="20 septembre">20</a>&#160;<a href="../../../../articles/s/e/p/Septembre_2007.html" title="Septembre 2007">septembre</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a></li>
<li>Blender 2.46 - <a href="../../../../articles/1/9/_/19_mai.html" title="19 mai">19</a>&#160;<a href="../../../../articles/m/a/i/Mai_2008.html" title="Mai 2008">mai</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a>
<dl>
<dd><small>(Refonte du système de particules)</small></dd>
</dl>
</li>
</ul>
<p><a name="Publications" id="Publications"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Publications">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Publications</span></h2>
<ul>
<li><i>Blender</i> (août 2007), par Jean-Michel et Marie-France Soler, dans la collection <i>Starter kit</i> aux éditions <a href="../../../../articles/p/e/a/Pearson_%28%C3%A9dition%29.html" title="Pearson (édition)">Pearson</a>/<a href="../../../../articles/c/a/m/CampusPress_02b0.html" title="CampusPress">CampusPress</a>, <a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9782744021749_e493.html" class="internal">ISBN 978-2-7440-2174-9</a></li>
<li><i>La 3D libre avec Blender</i> (octobre 2006), par Olivier Saraja, dans la collection <i>Accès libre</i> aux éditions <a href="../../../../articles/e/y/r/Eyrolles.html" title="Eyrolles">Eyrolles</a>, <a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_2212119593_e757.html" class="internal">ISBN 2-212-11959-3</a></li>
<li><i>Blender et POV-Ray</i> (novembre 2005), par Jean-Luc Ancey, dans la collection <i>Planète Numérique</i> aux éditions <a href="../../../../articles/d/u/n/Dunod.html" title="Dunod">Dunod</a>, <a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_2100493949_eb1a.html" class="internal">ISBN 2-1004-9394-9</a></li>
</ul>
<p><a name="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences" id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Notes et références">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Notes et références</span></h2>
<div class="references-small" style="column-count:1; -moz-column-count:1; -webkit-column-count:1;">
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> <a href="http://www.mopi.nl/blogo/p1.html" class="external text" title="http://www.mopi.nl/blogo/p1.html" rel="nofollow"><i><span class="lang-en" lang="en" xml:lang="en">Brief history of the Blender logo</span></i></a> par Joeri Kassenaar.</li>
<li id="cite_note-1"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1" title="">↑</a></span> <a href="http://www.blender.org/development/coding-guides/code-history/appendix/" class="external text" title="http://www.blender.org/development/coding-guides/code-history/appendix/" rel="nofollow">Estimations des lignes de code de Blender</a></li>
<li id="cite_note-2"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-2" title="">↑</a></span> À l'exception de <a href="../../../../articles/r/e/a/Reaktor.html" title="Reaktor">Reaktor</a> (<i>a modular sound studio</i>) et <a href="../../../../articles/m/a/c/Mac_OS_X_b8d4.html" title="Mac OS X">Mac OS X</a> (le système d'exploitation équipant la ferme de calcul utilisée pour le rendu final), tous les logiciels utilisés étaient libres.</li>
<li id="cite_note-3"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-3" title="">↑</a></span> <a href="http://www.bigbuckbunny.org/index.php/download/" class="external text" title="http://www.bigbuckbunny.org/index.php/download/" rel="nofollow">Page de téléchargement du film</a></li>
<li id="cite_note-4"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-4" title="">↑</a></span> <a href="http://apricot.blender.org" class="external text" title="http://apricot.blender.org" rel="nofollow">Site officiel du projet Apricot</a></li>
</ol>
</div>
</div>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h2>
<div class="noprint wikilien_alternatif" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px; background:#f9f9f9;padding:0px;font-size:90%;text-align:left;">
<table cellpadding="2" cellspacing="0" style="background-color:transparent">
<tr valign="middle">
<td style="line-height:50px;vertical-align:middle;position:relative" align="center" valign="middle">
<div style="position: relative;"><a href="http://fr.wikibooks.org/wiki/Accueil" title="b:Accueil"><img alt="b:Accueil" src="../../../../images/shared/thumb/6/64/Wikibooks-logo-fr.png/50px-Wikibooks-logo-fr.png" width="50" height="50" border="0" /></a></div>
</td>
<td valign="middle">
<p><a href="../../../../articles/w/i/k/Wikibooks.html" title="Wikibooks">Wikibooks</a> propose un ouvrage abordant ce sujet&#160;: <i><b><a href="http://fr.wikibooks.org/wiki/Blender3D" class="extiw" title="b:Blender3D">Blender</a></b></i>.</p>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<div class="noprint wikilien_alternatif" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px; background:#f9f9f9;padding:0px;font-size:90%;text-align:left;">
<table cellpadding="2" cellspacing="0" style="background-color:transparent">
<tr valign="middle">
<td style="line-height:50px;vertical-align:middle;position:relative" align="center" valign="middle">
<div style="position: relative;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Accueil" title="commons:Accueil"><img alt="commons:Accueil" src="../../../../images/shared/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png" width="50" height="67" border="0" /></a></div>
</td>
<td valign="middle">
<p><span class="plainlinks"><a href="../../../../articles/w/i/k/Wikimedia_Commons_7b57.html" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> propose des documents multimédia libres sur <b><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Blender_3D?uselang=fr" class="external text" title="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Blender_3D?uselang=fr" rel="nofollow">Blender</a></b>.</span></p>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<ul>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.blender.org" class="external text" title="http://www.blender.org" rel="nofollow">Blender Foundation&#160;: portail principal</a> regroupant les activités autour du logiciel
<ul>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://wiki.blender.org/index.php/Main_Page.fr" class="external text" title="http://wiki.blender.org/index.php/Main_Page.fr" rel="nofollow">Wiki</a></li>
</ul>
</li>
<li><a href="http://www.dmoz.org/Computers/Software/Graphics/3D/Rendering_and_Modelling/Blender/" class="external text" title="http://www.dmoz.org/Computers/Software/Graphics/3D/Rendering_and_Modelling/Blender/" rel="nofollow">Catégorie Blender</a> de l’annuaire <a href="../../../../articles/o/p/e/Open_Directory_Project_505b.html" title="Open Directory Project">dmoz</a>.</li>
</ul>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/n/u/v/Image%7ENuvola_apps_emacs.png_e81d.html" class="image" title="Icône du portail des logiciels libres"><img alt="Icône du portail des logiciels libres" src="../../../../images/shared/thumb/6/6a/Nuvola_apps_emacs.png/24px-Nuvola_apps_emacs.png" width="24" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/l/o/g/Portail%7ELogiciels_libres_8b9a.html" title="Portail:Logiciels libres">Portail des logiciels libres</a></span></span></li>
</ul>
<p><span id="ADQ-interwiki-pt" style="display:none;" class="AdQ"></span></p>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 1865/1000000
Post-expand include size: 13994/2048000 bytes
Template argument size: 3983/2048000 bytes
Expensive parser function count: 26/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/l/o/g/Cat%C3%A9gorie%7ELogiciel_de_mod%C3%A9lisation_3D_4a52.html" title="Catégorie:Logiciel de modélisation 3D">Logiciel de modélisation 3D</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/s/o/l/Cat%C3%A9gorie%7ESolution_3D_df1a.html" title="Catégorie:Solution 3D">Solution 3D</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/l/o/g/Cat%C3%A9gorie%7ELogiciel_graphique_libre_558e.html" title="Catégorie:Logiciel graphique libre">Logiciel graphique libre</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/l/o/g/Cat%C3%A9gorie%7ELogiciel_multim%C3%A9dia_libre_e004.html" title="Catégorie:Logiciel multimédia libre">Logiciel multimédia libre</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/b/l/e/Blender.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/b/l/e/Discuter%7EBlender_e3bb.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Blender">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../als/articles/b/l/e/Blender.html">Alemannisch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ca/articles/b/l/e/Blender.html">Català</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cs/articles/b/l/e/Blender.html">Česky</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../da/articles/b/l/e/Blender_%28computerprogram%29.html">Dansk</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/b/l/e/Blender_%28Software%29_b729.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/b/l/e/Blender_%28software%29.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eo/articles/b/l/e/Blender_%28programo%29.html">Esperanto</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/b/l/e/Blender.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/b/l/e/Blender_%28ohjelma%29.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../he/articles/%D7%91/%D7%9C/%D7%A0/%D7%91%D7%9C%D7%A0%D7%93%D7%A8_%28%D7%AA%D7%95%D7%9B%D7%A0%D7%AA_%D7%92%D7%A8%D7%A4%D7%99%D7%A7%D7%94%29.html">עברית</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hr/articles/b/l/e/Blender.html">Hrvatski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hu/articles/b/l/e/Blender_%28program%29.html">Magyar</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../id/articles/b/l/e/Blender.html">Bahasa Indonesia</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../is/articles/b/l/e/Blender.html">Íslenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/b/l/e/Blender.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ja/articles/b/l/e/Blender.html">日本語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ko/articles/%EB%B8%94/%EB%A0%8C/%EB%8D%94/%EB%B8%94%EB%A0%8C%EB%8D%94_%28%EC%86%8C%ED%94%84%ED%8A%B8%EC%9B%A8%EC%96%B4%29.html">한국어</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lt/articles/b/l/e/Blender.html">Lietuvių</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/b/l/e/Blender_%28programma%29.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../no/articles/b/l/e/Blender_%28program%29.html">‪Norsk (bokmål)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/b/l/e/Blender_%28program%29.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/b/l/e/Blender.html">Português</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ro/articles/b/l/e/Blender.html">Română</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ru/articles/b/l/e/Blender.html">Русский</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../simple/articles/b/l/e/Blender_%28program%29.html">Simple English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sk/articles/b/l/e/Blender.html">Slovenčina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sl/articles/b/l/e/Blender.html">Slovenščina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sq/articles/b/l/e/Blender.html">Shqip</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/b/l/e/Blender.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../th/articles/%E0%B9%80/%E0%B8%9A/%E0%B8%A5/%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C.html">ไทย</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tr/articles/b/l/e/Blender.html">Türkçe</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../uk/articles/b/l/e/Blender.html">Українська</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../vi/articles/b/l/e/Blender_%28ph%E1%BA%A7n_m%E1%BB%81m%29.html">Tiếng Việt</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh/articles/b/l/e/Blender.html">中文</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 14 juin 2008 à 14:53 par Utilisateur <a href="../../../../articles/m/r/o/Utilisateur%7EMro_51aa.html" title="Utilisateur:Mro">Mro</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/n/e/m/Utilisateur%7ENeMeSiS_cd43.html" title="Utilisateur:NeMeSiS">NeMeSiS</a>, <a href="../../../../articles/p/t/b/Utilisateur%7EPtbotgourou_53d0.html" title="Utilisateur:Ptbotgourou">Ptbotgourou</a>, <a href="../../../../articles/s/n/a/Utilisateur%7ESnarky_7e37.html" title="Utilisateur:Snarky">Snarky</a>, <a href="../../../../articles/v/i/g/Utilisateur%7EVIGNERON_8642.html" title="Utilisateur:VIGNERON">VIGNERON</a>, <a href="../../../../articles/v/o/l/Utilisateur%7EVolkovBot_0e6c.html" title="Utilisateur:VolkovBot">VolkovBot</a>, <a href="../../../../articles/p/i/g/Utilisateur%7EPiglop_080c.html" title="Utilisateur:Piglop">Piglop</a>, <a href="../../../../articles/i/s/a/Utilisateur%7EIsaac_Sanolnacov_61ad.html" title="Utilisateur:Isaac Sanolnacov">Isaac Sanolnacov</a>, <a href="../../../../articles/s/t/%C3%A9/Utilisateur%7ESt%C3%A9phane33_0e6f.html" title="Utilisateur:Stéphane33">Stéphane33</a>, <a href="../../../../articles/w/i/k/Utilisateur%7EWikiDreamer_Bot_b1d5.html" title="Utilisateur:WikiDreamer Bot">WikiDreamer Bot</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobbot_646e.html" title="Utilisateur:Robbot">Robbot</a>, <a href="../../../../articles/c/-/c/Utilisateur%7EC-cube_a9a4.html" title="Utilisateur:C-cube">C-cube</a>, <a href="../../../../articles/c/o/m/Utilisateur%7ECommonsDelinker_8698.html" title="Utilisateur:CommonsDelinker">CommonsDelinker</a>, <a href="../../../../articles/o/l/l/Utilisateur%7EOllamh_5bf0.html" title="Utilisateur:Ollamh">Ollamh</a>, <a href="../../../../articles/a/n/g/Utilisateur%7EAnge_Gabriel_b4b2.html" title="Utilisateur:Ange Gabriel">Ange Gabriel</a>, <a href="../../../../articles/m/i/k/Utilisateur%7EMikay%C3%A9_2808.html" title="Utilisateur:Mikayé">Mikayé</a>, <a href="../../../../articles/l/e/o/Utilisateur%7ELeonardoRob0t_2dda.html" title="Utilisateur:LeonardoRob0t">LeonardoRob0t</a>, <a href="../../../../articles/j/a/y/Utilisateur%7EJay64_e84f.html" title="Utilisateur:Jay64">Jay64</a>, <a href="../../../../articles/b/l/u/Utilisateur%7EBlue_Prawn_566a.html" title="Utilisateur:Blue Prawn">Blue Prawn</a>, <a href="../../../../articles/a/d/a/Utilisateur%7EAdanedhelFR_a361.html" title="Utilisateur:AdanedhelFR">AdanedhelFR</a>, <a href="../../../../articles/c/h/t/Utilisateur%7EChtit_draco_888c.html" title="Utilisateur:Chtit draco">Chtit draco</a>, <a href="../../../../articles/5/6/k/Utilisateur%7E56ka.html" title="Utilisateur:56ka">56ka</a>, <a href="../../../../articles/c/h/a/Utilisateur%7EChaps_the_idol_916f.html" title="Utilisateur:Chaps the idol">Chaps the idol</a>, <a href="../../../../articles/p/o/k/Utilisateur%7EPok148_a0be.html" title="Utilisateur:Pok148">Pok148</a>, Wateralchemist, <a href="../../../../articles/n/o/d/Utilisateur%7ENodulation_fbc1.html" title="Utilisateur:Nodulation">Nodulation</a>, <a href="../../../../articles/l/o/c/Utilisateur%7ELocalhost_ca72.html" title="Utilisateur:Localhost">Localhost</a>, <a href="../../../../articles/p/i/g/Utilisateur%7EPiglobot_47d9.html" title="Utilisateur:Piglobot">Piglobot</a>, <a href="../../../../articles/d/e/u/Utilisateur%7EDeuterium360_bfa4.html" title="Utilisateur:Deuterium360">Deuterium360</a>, <a href="../../../../articles/w/a/n/Utilisateur%7EWanderer999_6402.html" title="Utilisateur:Wanderer999">Wanderer999</a>, <a href="../../../../articles/c/h/n/Utilisateur%7EChninkel_3255.html" title="Utilisateur:Chninkel">Chninkel</a>, <a href="../../../../articles/p/i/x/Utilisateur%7EPixeltoo_d08c.html" title="Utilisateur:Pixeltoo">Pixeltoo</a>, <a href="../../../../articles/j/l/a/Utilisateur%7EJlancey_84ae.html" title="Utilisateur:Jlancey">Jlancey</a>, Mik90, <a href="../../../../articles/d/e/k/Utilisateur%7EDeka_3fde.html" title="Utilisateur:Deka">Deka</a>, <a href="../../../../articles/c/o/b/Utilisateur%7ECobalt_9ea8.html" title="Utilisateur:Cobalt">Cobalt</a>, <a href="../../../../articles/g/m/l/Utilisateur%7EGML_86eb.html" title="Utilisateur:GML">GML</a>, <a href="../../../../articles/j/b/_/Utilisateur%7EJB_4299.html" title="Utilisateur:JB">JB</a>, MikaYuoadas, <a href="../../../../articles/z/e/m/Utilisateur%7EZeMeilleur_fb0e.html" title="Utilisateur:ZeMeilleur">ZeMeilleur</a>, <a href="../../../../articles/s/b/r/Utilisateur%7ESbrunner_d1af.html" title="Utilisateur:Sbrunner">Sbrunner</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicofrand_23b3.html" title="Utilisateur:Nicofrand">Nicofrand</a>, <a href="../../../../articles/d/o/d/Utilisateur%7EDodekBot_bc21.html" title="Utilisateur:DodekBot">DodekBot</a>, <a href="../../../../articles/a/l/i/Utilisateur%7EAlipho_5362.html" title="Utilisateur:Alipho">Alipho</a>, <a href="../../../../articles/m/a/n/Utilisateur%7EManu1400_07c7.html" title="Utilisateur:Manu1400">Manu1400</a>, Ehmicky, <a href="../../../../articles/p/o/l/Utilisateur%7EPolarman_fed1.html" title="Utilisateur:Polarman">Polarman</a>, <a href="../../../../articles/r/e/i/Utilisateur%7ERei-bot_2ad1.html" title="Utilisateur:Rei-bot">Rei-bot</a>, <a href="../../../../articles/d/i/s/Utilisateur%7EDisparate1980_5f87.html" title="Utilisateur:Disparate1980">Disparate1980</a>, <a href="../../../../articles/a/l/l/Utilisateur%7EAlleborgoBot_c888.html" title="Utilisateur:AlleborgoBot">AlleborgoBot</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotQuistnix_d78e.html" title="Utilisateur:RobotQuistnix">RobotQuistnix</a>, <a href="../../../../articles/l/i/o/Utilisateur%7ELionelMacBruSoft_52b4.html" title="Utilisateur:LionelMacBruSoft">LionelMacBruSoft</a>, <a href="../../../../articles/v/i/n/Utilisateur%7EVincent_Simar_70be.html" title="Utilisateur:Vincent Simar">Vincent Simar</a>, <a href="../../../../articles/e/r/r/Utilisateur%7EErr303_c0e4.html" title="Utilisateur:Err303">Err303</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, <a href="../../../../articles/1/6/40/Utilisateur%7E16%40r.html" title="Utilisateur:16@r">16@r</a>, <a href="../../../../articles/s/a/d/Utilisateur%7ESador_710f.html" title="Utilisateur:Sador">Sador</a>, <a href="../../../../articles/s/l/e/Utilisateur%7ESleabvaositeien_4100.html" title="Utilisateur:Sleabvaositeien">Sleabvaositeien</a>, <a href="../../../../articles/a/d/q/Utilisateur%7EAdQ_Bot_2b3c.html" title="Utilisateur:AdQ Bot">AdQ Bot</a>, <a href="../../../../articles/n/e/m/Utilisateur%7ENemoi_66da.html" title="Utilisateur:Nemoi">Nemoi</a>, <a href="../../../../articles/j/e/r/Utilisateur%7EJerome66_56af.html" title="Utilisateur:Jerome66">Jerome66</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, Cbenz, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicoRay_e7b0.html" title="Utilisateur:NicoRay">NicoRay</a>, <a href="../../../../articles/l/i/q/Utilisateur%7ELiquid-aim-bot_78e0.html" title="Utilisateur:Liquid-aim-bot">Liquid-aim-bot</a>, <a href="../../../../articles/m/g/_/Utilisateur%7EMG_09dc.html" title="Utilisateur:MG">MG</a>, <a href="../../../../articles/a/k/a/Utilisateur%7EAkasha_72f2.html" title="Utilisateur:Akasha">Akasha</a>, <a href="../../../../articles/d/a/r/Utilisateur%7EDarkoneko_6123.html" title="Utilisateur:Darkoneko">Darkoneko</a>, <a href="../../../../articles/e/b/r/Utilisateur%7EEbrain_8b11.html" title="Utilisateur:Ebrain">Ebrain</a>, <a href="../../../../articles/k/y/l/Utilisateur%7EKyle_the_bot_1d7d.html" title="Utilisateur:Kyle the bot">Kyle the bot</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicolas_Lardot_245f.html" title="Utilisateur:Nicolas Lardot">Nicolas Lardot</a>, <a href="../../../../articles/d/o/m/Utilisateur%7EDomsau2_8be6.html" title="Utilisateur:Domsau2">Domsau2</a>, <a href="../../../../articles/a/3/_/Utilisateur%7EA3_nm_d91b.html" title="Utilisateur:A3 nm">A3 nm</a>, <a href="../../../../articles/m/i/c/Utilisateur%7EMichel_A_e6e9.html" title="Utilisateur:Michel A">Michel A</a>, <a href="../../../../articles/g/i/l/Utilisateur%7EGillesC_4b5f.html" title="Utilisateur:GillesC">GillesC</a>, <a href="../../../../articles/s/a/n/Utilisateur%7ESanao_f541.html" title="Utilisateur:Sanao">Sanao</a>, <a href="../../../../articles/r/i/p/Utilisateur%7ERipounet_71f8.html" title="Utilisateur:Ripounet">Ripounet</a>, <a href="../../../../articles/q/u/a/Utilisateur%7EQuasar_44b6.html" title="Utilisateur:Quasar">Quasar</a>, <a href="../../../../articles/b/a/t/Utilisateur%7EBateauivre54_209c.html" title="Utilisateur:Bateauivre54">Bateauivre54</a>, <a href="../../../../articles/l/i/q/Utilisateur%7ELiquid_2003_0f9b.html" title="Utilisateur:Liquid 2003">Liquid 2003</a>, <a href="../../../../articles/j/a/z/Utilisateur%7EJazzBass_a07a.html" title="Utilisateur:JazzBass">JazzBass</a>, <a href="../../../../articles/y/a/n/Utilisateur%7EYannCornet_6974.html" title="Utilisateur:YannCornet">YannCornet</a>, <a href="../../../../articles/v/a/r/Utilisateur%7EVargenau_72c1.html" title="Utilisateur:Vargenau">Vargenau</a>, <a href="../../../../articles/s/p/a/Utilisateur%7ESpack_1e16.html" title="Utilisateur:Spack">Spack</a>, <a href="../../../../articles/d/a/v/Utilisateur%7EDavid_Berardan_beca.html" title="Utilisateur:David Berardan">David Berardan</a>, <a href="../../../../articles/p/a/d/Utilisateur%7EPaddyez_49e1.html" title="Utilisateur:Paddyez">Paddyez</a>, <a href="../../../../articles/o/r/k/Utilisateur%7EOrk_1cf8.html" title="Utilisateur:Ork">Ork</a>, <a href="../../../../articles/d/c/p/Utilisateur%7EDcp_e9b1.html" title="Utilisateur:Dcp">Dcp</a>, <a href="../../../../articles/g/l/_/Utilisateur%7EGL_bc17.html" title="Utilisateur:GL">GL</a>, <a href="../../../../articles/s/k/e/Utilisateur%7ESke_f3d6.html" title="Utilisateur:Ske">Ske</a>, <a href="../../../../articles/j/y/l/Utilisateur%7EJylam_9ecd.html" title="Utilisateur:Jylam">Jylam</a>, <a href="../../../../articles/s/c/u/Utilisateur%7EScullder_6490.html" title="Utilisateur:Scullder">Scullder</a>, <a href="../../../../articles/p/h/e/Utilisateur%7EPhe_0278.html" title="Utilisateur:Phe">Phe</a>, <a href="../../../../articles/g/u/i/Utilisateur%7EGuillaumito_d755.html" title="Utilisateur:Guillaumito">Guillaumito</a>, <a href="../../../../articles/h/a/s/Utilisateur%7EHasharBot_01f0.html" title="Utilisateur:HasharBot">HasharBot</a>, <a href="../../../../articles/m/a/x/Utilisateur%7EMaxlelubre_52ba.html" title="Utilisateur:Maxlelubre">Maxlelubre</a>, <a href="../../../../articles/k/y/l/Utilisateur%7EKyle_the_hacker_8d66.html" title="Utilisateur:Kyle the hacker">Kyle the hacker</a>, <a href="../../../../articles/m/i/s/Utilisateur%7EMisterMatt_Bot_f0f9.html" title="Utilisateur:MisterMatt Bot">MisterMatt Bot</a>, <a href="../../../../articles/a/r/m/Utilisateur%7EArm%40nd_0f93.html" title="Utilisateur:Arm@nd">Arm@nd</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/d/h/e/Utilisateur%7EDhenry_996e.html" title="Utilisateur:Dhenry">Dhenry</a>, <a href="../../../../articles/c/%C3%A9/r/Utilisateur%7EC%C3%A9r%C3%A9ales_Killer_da40.html" title="Utilisateur:Céréales Killer">Céréales Killer</a>, <a href="../../../../articles/s/y/m/Utilisateur%7ESymac_5bb3.html" title="Utilisateur:Symac">Symac</a>, <a href="../../../../articles/p/t/a/Utilisateur%7EPtaff_6e91.html" title="Utilisateur:Ptaff">Ptaff</a>, <a href="../../../../articles/x/u/l/Utilisateur%7EXulin_2aa0.html" title="Utilisateur:Xulin">Xulin</a>, <a href="../../../../articles/t/h/a/Utilisateur%7ETHA-Zp_1247.html" title="Utilisateur:THA-Zp">THA-Zp</a>, <a href="../../../../articles/o/z/_/Utilisateur%7EOz_059a.html" title="Utilisateur:Oz">Oz</a>, <a href="../../../../articles/l/o/o/Utilisateur%7ELooxix_a2d5.html" title="Utilisateur:Looxix">Looxix</a>, <a href="../../../../articles/o/r/t/Utilisateur%7EOrthogaffe_792d.html" title="Utilisateur:Orthogaffe">Orthogaffe</a>, <a href="../../../../articles/r/y/o/Utilisateur%7ERyo_c25f.html" title="Utilisateur:Ryo">Ryo</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMed_63f8.html" title="Utilisateur:Med">Med</a>, <a href="../../../../articles/r/i/n/Utilisateur%7ERinaldum_7520.html" title="Utilisateur:Rinaldum">Rinaldum</a>, <a href="../../../../articles/m/i/k/Utilisateur%7EMikue_e2c2.html" title="Utilisateur:Mikue">Mikue</a>, <a href="../../../../articles/l/i/o/Utilisateur%7ELionel_Allorge_ff87.html" title="Utilisateur:Lionel Allorge">Lionel Allorge</a>, <a href="../../../../articles/m/o/a/Utilisateur%7EMoala_7e32.html" title="Utilisateur:Moala">Moala</a>, <a href="../../../../articles/n/r/l/Utilisateur%7ENrl_91e1.html" title="Utilisateur:Nrl">Nrl</a>, <a href="../../../../articles/s/h/a/Utilisateur%7EShaihulud_9ff4.html" title="Utilisateur:Shaihulud">Shaihulud</a>, <a href="../../../../articles/j/m/t/Utilisateur%7EJmtrivial_52cd.html" title="Utilisateur:Jmtrivial">Jmtrivial</a>, <a href="../../../../articles/o/l/i/Utilisateur%7EOlivier_d6c6.html" title="Utilisateur:Olivier">Olivier</a> et <a href="../../../../articles/r/4/f/Utilisateur%7ER4f_a980.html" title="Utilisateur:R4f">R4f</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX