Server : Apache System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64 User : hednacluml ( 122243) PHP Version : 8.3.9 Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl Directory : /home/hednacluml/encyclo/articles/b/o/u/ |
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" /> <!-- headlinks removed --> <link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/> <title>Bourgeois-bohème - Wikipédia</title> <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style> <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" /> <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script> <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]--> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script> <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css"; @import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css"; @import "../../../../raw/gen.css"; /*]]>*/</style> </head> <body class="ns-0"> <div id="globalWrapper"> <div id="column-content"> <div id="content"> <a name="top" id="contentTop"></a> <h1 class="firstHeading">Bourgeois-bohème</h1> <div id="bodyContent"> <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3> <div id="contentSub"></div> <!-- start content --> <div class="plainlinks bandeau-niveau-modere bandeau"> <table style="background-color:transparent"> <tr> <td class="bandeau-icone"> <div style="width:45px; text-align:center"><a href="../../../../articles/q/u/e/Image%7EQuestion_book-3.svg_1bf7.html" class="image" title="Question book-3.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/e/e3/Question_book-3.svg/44px-Question_book-3.svg.png" width="44" height="35" border="0" /></a></div> </td> <td> <div class="bandeau-titre"><strong>Cet article ou cette section <a href="../../../../articles/c/i/t/Wikip%C3%A9dia%7ECitez_vos_sources_%21_3edd.html" title="Wikipédia:Citez vos sources !">ne cite pas suffisamment ses sources</a>.</strong> <small>(date inconnue)</small></div> <div class="bandeau-texte">Son contenu est donc sujet à caution. Wikipédia doit être fondée sur des sources fiables et indépendantes. <a href="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" class="external text" title="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" rel="nofollow">Améliorez cet article</a> en liant les informations à des <a href="../../../../articles/a/r/t/Wikip%C3%A9dia%7EArticle_bien_sourc%C3%A9_aa96.html" title="Wikipédia:Article bien sourcé">sources</a>, au moyen de <b><a href="../../../../articles/n/o/t/Aide%7ENote_931f.html" title="Aide:Note">notes de bas de page</a></b> (voir les <a href="../../../../articles/s/o/u/Aide%7ESourcer_f12f.html" title="Aide:Sourcer">recommandations</a>).</div> </td> </tr> </table> </div> <div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Aide%7EHomonymie_2a52.html" title="Aide:Homonymie">homonymes</a>, voir <a href="../../../../articles/b/o/b/Bobo.html" title="Bobo">Bobo</a>, <a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois.html" title="Bourgeois">Bourgeois</a> et <a href="../../../../articles/b/o/h/Boh%C3%A8me.html" title="Bohème">Bohème</a>. <a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDisambig.svg_8f13.html" class="image" title="Disambig.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" width="20" height="16" border="0" /></a></div> <p>Le terme <b>bobos</b>, contraction de <b>bourgeois-bohème</b>, traduction de l'<a href="../../../../articles/a/n/g/Anglais.html" title="Anglais">anglais</a> <i>bourgeois bohemian</i>, est issu d'un livre de <a href="../../../../articles/d/a/v/David_Brooks_c863.html" title="David Brooks">David Brooks</a> intitulé <i>Bobos in paradise</i> (<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_0684853787_b0e7.html" class="internal">ISBN 0-684-85378-7</a>) publié en <a href="../../../../articles/2/0/0/2000.html" title="2000">2000</a> ; l'auteur entendait caractériser et regrouper sous ce terme l'évolution et la transformation du groupe des <a href="../../../../articles/y/u/p/Yuppie.html" title="Yuppie">yuppies</a> des <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1980.html" title="Années 1980">années 1980</a>.</p> <table id="toc" class="toc" summary="Sommaire"> <tr> <td> <div id="toctitle"> <h2>Sommaire</h2> </div> <ul> <li class="toclevel-1"><a href="#Origine_et_invention_du_terme"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Origine et invention du terme</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#En_France"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">En France</span></a> <ul> <li class="toclevel-2"><a href="#Divers"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">Divers</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1"><a href="#Voir_aussi"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Voir aussi</span></a> <ul> <li class="toclevel-2"><a href="#Articles_connexes"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Articles connexes</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1"><a href="#Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Notes et références</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li> </ul> </td> </tr> </table> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } //]]> </script> <p><a name="Origine_et_invention_du_terme" id="Origine_et_invention_du_terme"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" title="Modifier la section : Origine et invention du terme">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Origine et invention du terme</span></h2> <p>Le terme a été créé pour remplacer plus précisément l'utilisation du terme <a href="../../../../articles/y/u/p/Yuppie.html" title="Yuppie">yuppies</a> qui avait selon Brooks pris une connotation péjorative. La théorie de Brooks est que cette <i>nouvelle classe supérieure</i> est un croisement entre l'idéalisme des <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1960.html" title="Années 1960">années 1960</a> et les comportements libéraux et individualistes de la période <a href="../../../../articles/r/o/n/Ronald_Reagan_9da1.html" title="Ronald Reagan">Reagan</a>.</p> <p>Les critiques de l'ouvrage de Brooks lui reprochent notamment de n'avoir pas expliqué en quoi cette <i>élite</i> serait nouvelle, et que les tendances qu'il stigmatise comme caractéristiques des bobos ne seraient que l'expression des changements généraux de goûts d'une <i>upper-middle class</i> pré-existante.<sup style="padding-left:2px; cursor:help;" title="Ce passage nécessite une référence."><a href="../../../../articles/r/%C3%A9/f/Mod%C3%A8le%7ER%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire_Explication_2835.html" title="Modèle:Référence nécessaire/Explication">[réf. nécessaire]</a></sup></p> <p><a name="En_France" id="En_France"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" title="Modifier la section : En France">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">En France</span></h2> <p>D'après <a href="../../../../articles/p/i/e/Pierre_Merle_7273.html" title="Pierre Merle">Pierre Merle</a>, l'expression « Bourgeois-bohème » est apparue en France le 15 juin 2000 dans un article de <i><a href="../../../../articles/c/o/u/Courrier_international.html" title="Courrier international">Courrier international</a></i><sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ce terme est assez flou. Il a pris cependant en <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">France</a> une valeur plutôt péjorative, désignant un type de conformisme : des personnes aisées, <a href="../../../../articles/p/a/r/Paris.html" title="Paris">parisiennes</a> et <a href="../../../../articles/p/a/r/Parisianiste.html" class="mw-redirect" title="Parisianiste">parisianistes</a>, bien pensantes, de sympathies allant plutôt à la gauche écologiste, ayant de l'affection pour la figure du révolté (<a href="../../../../articles/c/h/e/Che_Guevara_7c64.html" title="Che Guevara">Che Guevara</a>, <a href="../../../../articles/m/a/i/Mai_68.html" title="Mai 68">mai 68</a>)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le terme s'éloigne fortement de son sens original aux États-Unis et on peut affirmer qu'il s'est complètement réinventé en France.</p> <p>Dans cette optique, on relève la « facilité » entre la « <a href="../../../../articles/b/o/h/Boh%C3%A8me.html" title="Bohème">vie bohème</a> » (ne pas se soucier du lendemain, d'argent ni de sécurité) et la position <a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeoisie.html" title="Bourgeoisie">bourgeoise</a>, qui l'offre matériellement. À Paris, ces bobos résideraient dans les <a href="../../../../articles/a/r/r/Arrondissements_de_Paris_3267.html" title="Arrondissements de Paris">arrondissements</a> aisés du centre (II<sup class="exposant">e</sup>, III<sup class="exposant">e</sup>, IV<sup class="exposant">e</sup>, IX<sup class="exposant">e</sup>) mais leur venue dans les arrondissements autrefois populaires de l'est (X<sup class="exposant">e</sup>, XIX<sup class="exposant">e</sup>, XX<sup class="exposant">e</sup> arrondissements par exemple) y a contribué à une forte hausse du prix de l'immobilier ces dernières années<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2" title=""><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> . Les bobos habitent aussi de plus en plus en Seine Saint-Denis.</p> <p>Le terme « bobo » a été largement utilisé par les opposants au <a href="../../../../articles/t/r/a/Trait%C3%A9_%C3%A9tablissant_une_Constitution_pour_l%27Europe_4281.html" class="mw-redirect" title="Traité établissant une Constitution pour l'Europe">Traité établissant une Constitution pour l'Europe</a> lors de la campagne du <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/f/R%C3%A9f%C3%A9rendum_fran%C3%A7ais_sur_le_trait%C3%A9_%C3%A9tablissant_une_Constitution_pour_l%27Europe_92da.html" title="Référendum français sur le traité établissant une Constitution pour l'Europe">référendum du 29 mai 2005</a> contre la partie de la gauche qui y était favorable.</p> <p><a name="Divers" id="Divers"></a></p> <h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" title="Modifier la section : Divers">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Divers</span></h3> <p>Le chanteur <a href="../../../../articles/r/e/n/Renaud.html" title="Renaud">Renaud</a> a écrit et interprété une chanson intitulée <i><a href="../../../../articles/l/e/s/Les_Bobos_8d37.html" title="Les Bobos">Les Bobos</a></i>, qui dépeint les caractéristiques des bourgeois-bohèmes types, chanson qu'il achève par les vers suivants « ma plume est un peu assassine / pour ces gens que je n'aime pas trop / par certains côtés j'imagine / que je fais aussi partie du lot » , reconnaissant ainsi qu'il peut aisément être assimilé à ce groupe parfois qualifié de « fourre-tout » . Cette chanson rappelle dans un autre genre <i>Mon beauf</i> du même auteur.</p> <p>Diverses parodies ou déclinaisons du termes ont ponctuellement été créées comme les « bonobos » (« bourgeois non bohèmes »)<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4" title=""><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le terme « beurgeois » (pour « <a href="../../../../articles/b/e/u/Beur.html" title="Beur">beurs</a> embourgeoisés ») est en revanche plus ancien que « bobo » : c'est notamment le titre d'une bande dessinée de <a href="../../../../articles/f/a/r/Farid_Boudjellal_e7a1.html" title="Farid Boudjellal">Farid Boudjellal</a>, sortie en <a href="../../../../articles/1/9/9/1997.html" title="1997">1997</a>.</p> <p><a name="Voir_aussi" id="Voir_aussi"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" title="Modifier la section : Voir aussi">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Voir aussi</span></h2> <p><a name="Articles_connexes" id="Articles_connexes"></a></p> <h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" title="Modifier la section : Articles connexes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Articles connexes</span></h3> <ul> <li><a href="../../../../articles/g/e/n/Gentrification.html" title="Gentrification">Gentrification</a></li> <li><a href="../../../../articles/l/i/b/Lib%C3%A9ral-libertaire.html" title="Libéral-libertaire">Libéral-libertaire</a></li> <li><a href="../../../../articles/g/a/u/Gauche_caviar.html" title="Gauche caviar">Gauche caviar</a></li> </ul> <p><a name="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences" id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" title="Modifier la section : Notes et références">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Notes et références</span></h2> <div style="font-size: 85%"> <ol class="references"> <li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> <a href="../../../../articles/p/i/e/Pierre_Merle_7273.html" title="Pierre Merle">Pierre Merle</a>, <i>Les mots à la con</i>, Mots & Cie, 2005, p. 19.</li> <li id="cite_note-1"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1" title="">↑</a></span> <a href="../../../../articles/p/i/e/Pierre_Merle_7273.html" title="Pierre Merle">Pierre Merle</a>, <i>op cit.</i>, p. 19-20.</li> <li id="cite_note-2"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-2" title="">↑</a></span> <a href="http://www.cafe-geo.net/article.php3?id_article=583" class="external text" title="http://www.cafe-geo.net/article.php3?id_article=583" rel="nofollow">"la lutte des classes revient à Paris ! Des bourgeois bohèmes à la ségrégation"</a></li> <li id="cite_note-3"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-3" title="">↑</a></span> Cahier supplément sur l'immobilier à Paris, numéro 2851 de l'Express du 23 février au 1<sup class="exposant">er</sup> mars 2006, p</li> <li id="cite_note-4"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-4" title="">↑</a></span> 100 licenciements de Schneider, D. page 291, 2008</li> </ol> </div> <p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html" title="Modifier la section : Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h2> <!-- NewPP limit report Preprocessor node count: 268/1000000 Post-expand include size: 3365/2048000 bytes Template argument size: 1069/2048000 bytes Expensive parser function count: 1/500 --> <div class="printfooter"> </div> <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/t/e/r/Cat%C3%A9gorie%7ETerminologie_4d1e.html" title="Catégorie:Terminologie">Terminologie</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/g/r/o/Cat%C3%A9gorie%7EGroupe_social_3348.html" title="Catégorie:Groupe social">Groupe social</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/s/t/%C3%A9/Cat%C3%A9gorie%7ESt%C3%A9r%C3%A9otype_0d4f.html" title="Catégorie:Stéréotype">Stéréotype</a></span></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-cats-hidden">Catégorie cachée : <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/r/t/Cat%C3%A9gorie%7EArticle_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_depuis_date_inconnue_e470.html" title="Catégorie:Article manquant de référence depuis date inconnue">Article manquant de référence depuis date inconnue</a></span></div></div></div> <!-- end content --> <div class="visualClear"></div> </div> </div> </div> <div id="column-one"> <div id="p-cactions" class="portlet"> <h5>Views</h5> <ul> <li id="ca-nstab-main" class="selected" ><a href="../../../../articles/b/o/u/Bourgeois-boh%C3%A8me.html">Article</a></li><li id="ca-talk" ><a href="../../../../articles/b/o/u/Discuter%7EBourgeois-boh%C3%A8me_3d84.html">Discussion</a></li><li id="ca-current" ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bourgeois-boh%C3%A8me">Version actuelle</a></li> </ul> </div> <div class="portlet" id="p-logo"> <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);" href="../../../../index.html" title="Accueil"></a> </div> <script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script> <div class='portlet' id='p-navigation'> <h5>Navigation</h5> <div class='pBody'> <ul> <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li> <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li> <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li> <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li> <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li> </ul> </div> </div> <div class='portlet' id='p-Contribuer'> <h5>Contribuer</h5> <div class='pBody'> <ul> <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li> <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li> <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li> <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li> <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-search" class="portlet"> <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5> <div id="searchBody" class="pBody"> <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div> <input id="searchInput" name="search" type="text" accesskey="C" value="" /> <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton" value="Aller" /> </div></form> </div> </div> <div id="p-lang" class="portlet"> <h5>Autres langues</h5> <div class="pBody"> <ul> <li> <a href="../../../../../de/articles/b/o/b/Bobo_%28Gesellschaft%29_eead.html">Deutsch</a> </li> <li> <a href="../../../../../en/articles/b/o/b/Bobos_in_Paradise_4dbc.html">English</a> </li> <li> <a href="../../../../../zh/articles/%E6%96%B0/%E7%A4%BE/%E6%9C%83/BOBO%E6%97%8F%7E%E6%96%B0%E7%A4%BE%E6%9C%83%E7%B2%BE%E8%8B%B1%E7%9A%84%E5%B4%9B%E8%B5%B7_de61.html">中文</a> </li> </ul> </div> </div> </div><!-- end of the left (by default at least) column --> <div class="visualClear"></div> <div id="footer"> <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div> <div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div> <ul id="f-list"> <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 9 juin 2008 à 14:21 par Utilisateur <a href="../../../../articles/t/u/r/Utilisateur%7ETurb_2d18.html" title="Utilisateur:Turb">Turb</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/i/r/4/Utilisateur%7EIr4ubot_1de3.html" title="Utilisateur:Ir4ubot">Ir4ubot</a>, <a href="../../../../articles/b/l/u/Utilisateur%7EBlueGinkgo_718e.html" title="Utilisateur:BlueGinkgo">BlueGinkgo</a>, <a href="../../../../articles/d/h/a/Utilisateur%7EDhatier_2c62.html" title="Utilisateur:Dhatier">Dhatier</a>, <a href="../../../../articles/c/a/n/Utilisateur%7ECanis.Majoris_0e76.html" title="Utilisateur:Canis.Majoris">Canis.Majoris</a>, <a href="../../../../articles/b/o/r/Utilisateur%7EBoretti_ae53.html" title="Utilisateur:Boretti">Boretti</a>, <a href="../../../../articles/e/y/o/Utilisateur%7EEyOne_a7d0.html" title="Utilisateur:EyOne">EyOne</a>, Jean-Pierre B., <a href="../../../../articles/c/o/y/Utilisateur%7ECoyau_5b48.html" title="Utilisateur:Coyau">Coyau</a>, <a href="../../../../articles/o/f/o/Utilisateur%7EOfol_b3cc.html" title="Utilisateur:Ofol">Ofol</a>, <a href="../../../../articles/d/o/c/Utilisateur%7EDocteurCosmos_10cb.html" title="Utilisateur:DocteurCosmos">DocteurCosmos</a>, <a href="../../../../articles/j/o/r/Utilisateur%7EJordan_Girardin_8346.html" title="Utilisateur:Jordan Girardin">Jordan Girardin</a>, <a href="../../../../articles/u/k/u/Utilisateur%7EUkulele_4810.html" title="Utilisateur:Ukulele">Ukulele</a>, <a href="../../../../articles/d/e/e/Utilisateur%7EDeepBot_cd0b.html" title="Utilisateur:DeepBot">DeepBot</a>, <a href="../../../../articles/p/h/a/Utilisateur%7EPhasmes_387e.html" title="Utilisateur:Phasmes">Phasmes</a>, <a href="../../../../articles/m/m/b/Utilisateur%7EMMBot_510c.html" title="Utilisateur:MMBot">MMBot</a>, <a href="../../../../articles/g/e/o/Utilisateur%7EGeorgio_8aa9.html" title="Utilisateur:Georgio">Georgio</a>, <a href="../../../../articles/j/e/a/Utilisateur%7EJean-Jacques_Georges_6478.html" title="Utilisateur:Jean-Jacques Georges">Jean-Jacques Georges</a>, <a href="../../../../articles/o/x/o/Utilisateur%7EOxo_5a74.html" title="Utilisateur:Oxo">Oxo</a>, <a href="../../../../articles/x/s/t/Utilisateur%7EXstephx_bc2f.html" title="Utilisateur:Xstephx">Xstephx</a>, <a href="../../../../articles/p/r/i/Utilisateur%7EPRISONNIER_df14.html" title="Utilisateur:PRISONNIER">PRISONNIER</a>, Evprod, <a href="../../../../articles/j/e/a/Utilisateur%7EJean-no_1741.html" title="Utilisateur:Jean-no">Jean-no</a>, <a href="../../../../articles/t/i/t/Utilisateur%7ETiteuf06_f878.html" title="Utilisateur:Titeuf06">Titeuf06</a>, <a href="../../../../articles/m/a/c/Utilisateur%7EMaCRoEco_fe2a.html" title="Utilisateur:MaCRoEco">MaCRoEco</a>, Booby31, <a href="../../../../articles/s/%C3%A9/m/Utilisateur%7ES%C3%A9mhur_56d7.html" title="Utilisateur:Sémhur">Sémhur</a>, <a href="../../../../articles/l/e/_/Utilisateur%7ELe_Pied-bot_aba6.html" title="Utilisateur:Le Pied-bot">Le Pied-bot</a>, <a href="../../../../articles/t/a/s/Utilisateur%7ETassendar_90df.html" title="Utilisateur:Tassendar">Tassendar</a>, <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/m/Utilisateur%7ER%C3%A9mih_4f34.html" title="Utilisateur:Rémih">Rémih</a>, <a href="../../../../articles/o/l/l/Utilisateur%7EOllamh_5bf0.html" title="Utilisateur:Ollamh">Ollamh</a>, <a href="../../../../articles/g/i/l/Utilisateur%7EGillesC_4b5f.html" title="Utilisateur:GillesC">GillesC</a>, Antoine5, <a href="../../../../articles/t/a/r/Utilisateur%7ETaraO_7738.html" title="Utilisateur:TaraO">TaraO</a>, <a href="../../../../articles/a/j/o/Utilisateur%7EAjor_f091.html" title="Utilisateur:Ajor">Ajor</a>, <a href="../../../../articles/t/a/v/Utilisateur%7ETavernier_16dd.html" title="Utilisateur:Tavernier">Tavernier</a>, <a href="../../../../articles/p/h/h/Utilisateur%7EPhHertzog_bf6c.html" title="Utilisateur:PhHertzog">PhHertzog</a>, <a href="../../../../articles/e/s/p/Utilisateur%7EEsprit_Fugace_45c3.html" title="Utilisateur:Esprit Fugace">Esprit Fugace</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENico86_c846.html" title="Utilisateur:Nico86">Nico86</a>, <a href="../../../../articles/e/l/p/Utilisateur%7EElpiaf_4f1d.html" title="Utilisateur:Elpiaf">Elpiaf</a>, <a href="../../../../articles/j/e/f/Utilisateur%7EJef-Infojef_b31d.html" title="Utilisateur:Jef-Infojef">Jef-Infojef</a>, <a href="../../../../articles/b/e/n/Utilisateur%7EBen_Siesta_ba03.html" title="Utilisateur:Ben Siesta">Ben Siesta</a>, <a href="../../../../articles/g/r/i/Utilisateur%7EGribeco_2ab0.html" title="Utilisateur:Gribeco">Gribeco</a>, Bluedusk, Alicetd, <a href="../../../../articles/t/w/o/Utilisateur%7ETwoWings_ad6b.html" title="Utilisateur:TwoWings">TwoWings</a>, <a href="../../../../articles/b/i/c/Utilisateur%7EBicounet_7062.html" title="Utilisateur:Bicounet">Bicounet</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicoRay_e7b0.html" title="Utilisateur:NicoRay">NicoRay</a>, Kaceo, <a href="../../../../articles/d/e/s/Utilisateur%7EDesaparecido_3738.html" title="Utilisateur:Desaparecido">Desaparecido</a>, <a href="../../../../articles/c/h/a/Utilisateur%7ECharmix_24bd.html" title="Utilisateur:Charmix">Charmix</a>, <a href="../../../../articles/b/a/r/Utilisateur%7EBarraki_6117.html" title="Utilisateur:Barraki">Barraki</a>, <a href="../../../../articles/w/i/t/Utilisateur%7EWitoki_390f.html" title="Utilisateur:Witoki">Witoki</a>, <a href="../../../../articles/m/i/c/Utilisateur%7EMichel_BUZE_c8ec.html" title="Utilisateur:Michel BUZE">Michel BUZE</a>, <a href="../../../../articles/s/h/a/Utilisateur%7EShakti_dfa7.html" title="Utilisateur:Shakti">Shakti</a>, <a href="../../../../articles/s/l/y/Utilisateur%7ESlyxi_967f.html" title="Utilisateur:Slyxi">Slyxi</a>, Voyonsvoir, <a href="../../../../articles/l/u/d/Utilisateur%7ELudovic_Glucksman_28d6.html" title="Utilisateur:Ludovic Glucksman">Ludovic Glucksman</a>, <a href="../../../../articles/h/d/d/Utilisateur%7EHDDTZUZDSQ_bd34.html" title="Utilisateur:HDDTZUZDSQ">HDDTZUZDSQ</a>, <a href="../../../../articles/p/o/m/Utilisateur%7EPoM_18a3.html" title="Utilisateur:PoM">PoM</a>, <a href="../../../../articles/s/h/e/Utilisateur%7EShelley_Konk_1a01.html" title="Utilisateur:Shelley Konk">Shelley Konk</a>, <a href="../../../../articles/s/t/a/Utilisateur%7EStanlekub_9f3f.html" title="Utilisateur:Stanlekub">Stanlekub</a>, <a href="../../../../articles/f/r/d/Utilisateur%7EFrd_4d64.html" title="Utilisateur:Frd">Frd</a>, <a href="../../../../articles/v/b/e/Utilisateur%7EVberger_8a51.html" title="Utilisateur:Vberger">Vberger</a>, <a href="../../../../articles/n/y/c/Utilisateur%7ENyco_56c9.html" title="Utilisateur:Nyco">Nyco</a>, <a href="../../../../articles/p/i/x/Utilisateur%7EPixeltoo_d08c.html" title="Utilisateur:Pixeltoo">Pixeltoo</a>, <a href="../../../../articles/f/r/e/Utilisateur%7EFreD_7ffb.html" title="Utilisateur:FreD">FreD</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotQuistnix_d78e.html" title="Utilisateur:RobotQuistnix">RobotQuistnix</a>, <a href="../../../../articles/h/a/s/Utilisateur%7EHasharBot_01f0.html" title="Utilisateur:HasharBot">HasharBot</a>, <a href="../../../../articles/%C5%A1/v/i/Utilisateur%7E%C5%A0vitrigaila_2803.html" title="Utilisateur:Švitrigaila">Švitrigaila</a>, <a href="../../../../articles/c/%C3%A9/r/Utilisateur%7EC%C3%A9r%C3%A9ales_Killer_da40.html" title="Utilisateur:Céréales Killer">Céréales Killer</a>, <a href="../../../../articles/r/r/o/Utilisateur%7ERrose_699b.html" title="Utilisateur:Rrose">Rrose</a>, <a href="../../../../articles/n/e/z/Utilisateur%7ENezumi_9829.html" title="Utilisateur:Nezumi">Nezumi</a>, <a href="../../../../articles/b/o/b/Utilisateur%7EBobaze_1f48.html" title="Utilisateur:Bobaze">Bobaze</a>, <a href="../../../../articles/l/o/r/Utilisateur%7ELordAvalon_155d.html" title="Utilisateur:LordAvalon">LordAvalon</a>, <a href="../../../../articles/v/a/r/Utilisateur%7EVargenau_72c1.html" title="Utilisateur:Vargenau">Vargenau</a>, <a href="../../../../articles/m/a/t/Utilisateur%7EMaTT_ed03.html" title="Utilisateur:MaTT">MaTT</a>, <a href="../../../../articles/s/a/m/Utilisateur%7ESam_Hocevar_d973.html" title="Utilisateur:Sam Hocevar">Sam Hocevar</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a> et <a href="../../../../articles/p/a/p/Utilisateur%7EPapillus_a449.html" title="Utilisateur:Papillus">Papillus</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li> <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/> Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li> <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li> </ul> </div> </div> </body> </html>