Server : Apache System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64 User : hednacluml ( 122243) PHP Version : 8.3.9 Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl Directory : /home/hednacluml/encyclo/articles/b/o/u/ |
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" /> <!-- headlinks removed --> <link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/> <title>Bouillie bordelaise - Wikipédia</title> <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style> <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" /> <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script> <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]--> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script> <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css"; @import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css"; @import "../../../../raw/gen.css"; /*]]>*/</style> </head> <body class="ns-0"> <div id="globalWrapper"> <div id="column-content"> <div id="content"> <a name="top" id="contentTop"></a> <h1 class="firstHeading">Bouillie bordelaise</h1> <div id="bodyContent"> <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3> <div id="contentSub"></div> <!-- start content --> <p>La <b>bouillie bordelaise</b> est un <a href="../../../../articles/f/o/n/Fongicide.html" title="Fongicide">fongicide</a> fabriqué par neutralisation d'une solution de <a href="../../../../articles/s/u/l/Sulfate_de_cuivre.html" title="Sulfate de cuivre">sulfate de cuivre</a> par de la <a href="../../../../articles/c/h/a/Chaux_%28chimie%29.html" title="Chaux (chimie)">chaux</a> éteinte. Elle contient 20 % de <a href="../../../../articles/c/u/i/Cuivre.html" title="Cuivre">cuivre</a> (exprimé en cuivre métal). Elle a été découverte par le chimiste bordelais <a href="../../../../articles/u/l/y/Ulysse_Gayon_bcb3.html" title="Ulysse Gayon">Ulysse Gayon</a> et le botaniste <a href="../../../../articles/a/l/e/Alexis_Millardet_96fe.html" title="Alexis Millardet">Alexis Millardet</a> au début des années 1880.</p> <p>Elle a été utilisée à l'origine, pour protéger les vignes du <a href="../../../../articles/m/i/l/Mildiou.html" title="Mildiou">mildiou</a>, suite aux observations faites par les viticulteurs qui traitaient leurs vignes au « <a href="../../../../articles/v/i/t/Vitriol.html" class="mw-redirect" title="Vitriol">vitriol</a> », afin de décourager les voleurs de raisins.</p> <p>Efficace contre certaines <a href="../../../../articles/m/a/l/Maladie_cryptogamique.html" title="Maladie cryptogamique">maladies cryptogamiques</a> (<a href="../../../../articles/c/l/o/Cloque_du_p%C3%AAcher.html" title="Cloque du pêcher">cloque du pêcher</a>, <a href="../../../../articles/m/i/l/Mildiou.html" title="Mildiou">mildiou</a>, <a href="../../../../articles/t/a/v/Tavelure.html" title="Tavelure">tavelure</a>, chancre…) et quelques maladies bactériennes (bactériose…).</p> <p>S'utilise sur les <a href="../../../../articles/a/r/b/Arbres_fruitiers.html" class="mw-redirect" title="Arbres fruitiers">arbres fruitiers</a> (<a href="../../../../articles/p/%C3%AA/c/P%C3%AAcher.html" title="Pêcher">pêcher</a>, <a href="../../../../articles/p/o/m/Pommier.html" title="Pommier">pommier</a>, <a href="../../../../articles/a/b/r/Abricotier.html" title="Abricotier">abricotier</a>, <a href="../../../../articles/p/r/u/Prunier.html" title="Prunier">prunier</a>) avant la floraison et après récolte. S'utilise aussi sur <a href="../../../../articles/p/o/m/Pomme_de_terre.html" title="Pomme de terre">pomme de terre</a>, <a href="../../../../articles/t/o/m/Tomate.html" title="Tomate">tomate</a>, <a href="../../../../articles/v/i/g/Vigne.html" title="Vigne">vigne</a>, <a href="../../../../articles/f/r/a/Fraisier.html" title="Fraisier">fraisiers</a>, et bien d'autres plantes.</p> <p>La cadence de traitement est d'environ 15 jours, en fonction du <a href="../../../../articles/c/l/i/Climat.html" title="Climat">climat</a>. Les traitements sont seulement préventifs, et <b>doivent</b> être réalisés avant la pluie. Ils sont « lessivés » par une pluie ou une aspersion de 20 à 40 mm <sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, selon la formulation du produit. Cela veut dire qu'il faut recommencer le traitement dès qu'il a été lessivé.</p> <table id="toc" class="toc" summary="Sommaire"> <tr> <td> <div id="toctitle"> <h2>Sommaire</h2> </div> <ul> <li class="toclevel-1"><a href="#Toxicit.C3.A9"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Toxicité</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#L.C3.A9gislation"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Législation</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#Notes"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Notes</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#Voir_aussi"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Voir aussi</span></a></li> </ul> </td> </tr> </table> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } //]]> </script> <p><a name="Toxicit.C3.A9" id="Toxicit.C3.A9"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bouillie_bordelaise.html" title="Modifier la section : Toxicité">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Toxicité</span></h2> <p>La bouillie bordelaise est de loin l'antifongique le moins toxique employé en agriculture ; toutefois, un usage répété de la bouillie bordelaise dans certains vignobles conduit à une accumulation du cuivre dans le <a href="../../../../articles/s/o/l/Sol_%28p%C3%A9dologie%29.html" title="Sol (pédologie)">sol</a>, car ce métal ne se dégrade pas et se lessive peu. Selon une étude de l'<a href="../../../../articles/i/n/r/INRA_1cbb.html" class="mw-redirect" title="INRA">INRA</a> on a trouvé plus de 200 mg/kg (alors que la teneur naturelle des sols est évaluée entre 2 et 60 mg/kg). Ces concentrations peuvent être toxiques pour les micro-organismes du sols, et pour la <a href="../../../../articles/v/i/g/Vigne.html" title="Vigne">vigne</a> elle-même. Son utilisation pendant la période <a href="../../../../articles/f/l/o/Floraison.html" title="Floraison">floraison</a> - <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouaison.html" title="Nouaison">nouaison</a> est à proscrire car elle provoque la <a href="../../../../articles/c/o/u/Coulure.html" title="Coulure">coulure</a>. Dans les <a href="../../../../articles/m/o/%C3%BB/Mo%C3%BBt.html" title="Moût">moûts</a> la présence d'excès de cuivre est toxique pour les <a href="../../../../articles/l/e/v/Levure.html" title="Levure">levures</a> de la <a href="../../../../articles/f/e/r/Fermentation_alcoolique.html" title="Fermentation alcoolique">fermentation alcoolique</a>. Sur <a href="../../../../articles/s/a/u/Sauvignon_blanc.html" class="mw-redirect" title="Sauvignon blanc">Sauvignon blanc</a>, le cuivre est néfaste pour les <a href="../../../../articles/a/r/%C3%B4/Ar%C3%B4me.html" title="Arôme">arômes</a> variétaux dont le précurseur est une molécule soufrée. Un effet du même type est suspecté sur <a href="../../../../articles/v/i/n/Vin_ros%C3%A9.html" title="Vin rosé">vin rosé</a> avec l'identification récente d'un précurseur aromatique (3-mercapto-hexanol ou 3 MH) qui est aussi un composé soufré.</p> <p><a name="L.C3.A9gislation" id="L.C3.A9gislation"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bouillie_bordelaise.html" title="Modifier la section : Législation">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Législation</span></h2> <p>La bouillie bordelaise est autorisée en <a href="../../../../articles/a/g/r/Agriculture_biologique.html" title="Agriculture biologique">agriculture biologique</a> dans certaines limites : jusqu'au 31 décembre 2005, dans la limite maximale de 8 kilogrammes de cuivre par hectare et par an, et à compter du 1<sup class="exposant">er</sup> janvier 2006, dans la limite maximale de 6 kilogrammes de cuivre par hectare et par an. Pour les cultures pérennes, comme la vigne, les États membres peuvent porter par dérogation la dose maximale jusqu'à 38 kilogrammes de cuivre par hectare (jusqu'au 31 décembre 2006). Elle devra décroître au delà.</p> <p><a name="Notes" id="Notes"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bouillie_bordelaise.html" title="Modifier la section : Notes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Notes</span></h2> <div style="font-size: 85%"> <ol class="references"> <li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> La quantité d'eau tombée en millimètres de hauteur, dans un <a href="../../../../articles/p/l/u/Pluviom%C3%A8tre.html" title="Pluviomètre">pluviomètre</a>.</li> </ol> </div> <p><a name="Voir_aussi" id="Voir_aussi"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/u/Bouillie_bordelaise.html" title="Modifier la section : Voir aussi">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Voir aussi</span></h2> <ul> <li><a href="../../../../articles/b/o/u/Bouillie_nantaise.html" title="Bouillie nantaise">Bouillie nantaise</a></li> <li><a href="../../../../articles/b/o/u/Bouillie_bourguignonne.html" title="Bouillie bourguignonne">bouillie bourguignonne</a></li> <li><a href="../../../../articles/p/h/y/Phytopharmacie.html" title="Phytopharmacie">Phytopharmacie</a></li> </ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/n/u/v/Image%7ENuvola_apps_edu_science.svg_fac0.html" class="image" title="Icône du portail de la chimie"><img alt="Icône du portail de la chimie" src="../../../../images/shared/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/24px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png" width="24" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/c/h/i/Portail%7EChimie_daa8.html" title="Portail:Chimie">Portail de la chimie</a></span></span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Preprocessor node count: 83/1000000 Post-expand include size: 844/2048000 bytes Template argument size: 85/2048000 bytes Expensive parser function count: 0/500 --> <div class="printfooter"> </div> <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/s/u/b/Cat%C3%A9gorie%7ESubstance_active_de_produit_phytosanitaire_46fc.html" title="Catégorie:Substance active de produit phytosanitaire">Substance active de produit phytosanitaire</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/f/o/n/Cat%C3%A9gorie%7EFongicide_7e4e.html" title="Catégorie:Fongicide">Fongicide</a></span></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-cats-hidden">Catégorie cachée : <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/o/r/Cat%C3%A9gorie%7EPortail%7EChimie_Articles_li%C3%A9s_f37d.html" title="Catégorie:Portail:Chimie/Articles liés">Portail:Chimie/Articles liés</a></span></div></div></div> <!-- end content --> <div class="visualClear"></div> </div> </div> </div> <div id="column-one"> <div id="p-cactions" class="portlet"> <h5>Views</h5> <ul> <li id="ca-nstab-main" class="selected" ><a href="../../../../articles/b/o/u/Bouillie_bordelaise.html">Article</a></li><li id="ca-talk" ><a href="../../../../articles/b/o/u/Discuter%7EBouillie_bordelaise_09f5.html">Discussion</a></li><li id="ca-current" ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bouillie_bordelaise">Version actuelle</a></li> </ul> </div> <div class="portlet" id="p-logo"> <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);" href="../../../../index.html" title="Accueil"></a> </div> <script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script> <div class='portlet' id='p-navigation'> <h5>Navigation</h5> <div class='pBody'> <ul> <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li> <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li> <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li> <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li> <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li> </ul> </div> </div> <div class='portlet' id='p-Contribuer'> <h5>Contribuer</h5> <div class='pBody'> <ul> <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li> <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li> <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li> <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li> <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-search" class="portlet"> <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5> <div id="searchBody" class="pBody"> <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div> <input id="searchInput" name="search" type="text" accesskey="C" value="" /> <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton" value="Aller" /> </div></form> </div> </div> <div id="p-lang" class="portlet"> <h5>Autres langues</h5> <div class="pBody"> <ul> <li> <a href="../../../../../de/articles/b/o/r/Bordeauxbr%C3%BChe.html">Deutsch</a> </li> <li> <a href="../../../../../en/articles/b/o/r/Bordeaux_mixture.html">English</a> </li> <li> <a href="../../../../../es/articles/c/a/l/Caldo_bordel%C3%A9s.html">Español</a> </li> <li> <a href="../../../../../ja/articles/%E3%83%9C/%E3%83%AB/%E3%83%89/%E3%83%9C%E3%83%AB%E3%83%89%E3%83%BC%E6%B6%B2.html">日本語</a> </li> <li> <a href="../../../../../ru/articles/%D0%B1/%D0%BE/%D1%80/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B6%D0%B8%D0%B4%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.html">Русский</a> </li> <li> <a href="../../../../../sv/articles/b/o/r/Bordeauxv%C3%A4tska.html">Svenska</a> </li> <li> <a href="../../../../../uk/articles/%D0%B1/%D0%BE/%D1%80/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D1%80%D1%96%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0.html">Українська</a> </li> <li> <a href="../../../../../nl/articles/b/o/r/Bordeauxse_pap.html">Nederlands</a> </li> </ul> </div> </div> </div><!-- end of the left (by default at least) column --> <div class="visualClear"></div> <div id="footer"> <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div> <div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div> <ul id="f-list"> <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 8 juin 2008 à 01:45 par Utilisateur <a href="../../../../articles/z/y/z/Utilisateur%7EZyzomys_15a5.html" title="Utilisateur:Zyzomys">Zyzomys</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/c/h/a/Utilisateur%7EChatsam_9905.html" title="Utilisateur:Chatsam">Chatsam</a>, <a href="../../../../articles/d/u/m/Utilisateur%7EDumZiBoT_1015.html" title="Utilisateur:DumZiBoT">DumZiBoT</a>, <a href="../../../../articles/o/k/b/Utilisateur%7EOKBot_56a4.html" title="Utilisateur:OKBot">OKBot</a>, <a href="../../../../articles/a/i/b/Utilisateur%7EAibot_a883.html" title="Utilisateur:Aibot">Aibot</a>, <a href="../../../../articles/d/e/e/Utilisateur%7EDeepBot_cd0b.html" title="Utilisateur:DeepBot">DeepBot</a>, <a href="../../../../articles/a/r/n/Utilisateur%7EArnaud.Serander_cfc1.html" title="Utilisateur:Arnaud.Serander">Arnaud.Serander</a>, <a href="../../../../articles/k/i/r/Utilisateur%7EKirikou_914f.html" title="Utilisateur:Kirikou">Kirikou</a>, <a href="../../../../articles/m/m/b/Utilisateur%7EMMBot_510c.html" title="Utilisateur:MMBot">MMBot</a>, <a href="../../../../articles/g/i/l/Utilisateur%7EGillesC_4b5f.html" title="Utilisateur:GillesC">GillesC</a>, <a href="../../../../articles/l/m/a/Utilisateur%7ELmaltier_4140.html" title="Utilisateur:Lmaltier">Lmaltier</a>, <a href="../../../../articles/a/b/r/Utilisateur%7EAbrahami_9aba.html" title="Utilisateur:Abrahami">Abrahami</a>, <a href="../../../../articles/y/e/l/Utilisateur%7EYelkrokoyade_2b95.html" title="Utilisateur:Yelkrokoyade">Yelkrokoyade</a>, <a href="../../../../articles/a/r/s/Utilisateur%7EArs%C3%A9niureDeGallium_49b1.html" title="Utilisateur:ArséniureDeGallium">ArséniureDeGallium</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/a/l/b/Utilisateur%7EAlbin_eb06.html" title="Utilisateur:Albin">Albin</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicolas_gripon_a7a9.html" title="Utilisateur:Nicolas gripon">Nicolas gripon</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/r/o/m/Utilisateur%7ERomary_98d3.html" title="Utilisateur:Romary">Romary</a>, Jean-Dom, <a href="../../../../articles/s/p/e/Utilisateur%7ESpedona_4623.html" title="Utilisateur:Spedona">Spedona</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/r/y/o/Utilisateur%7ERyo_c25f.html" title="Utilisateur:Ryo">Ryo</a>, <a href="../../../../articles/a/v/e/Utilisateur%7EAverell_2192.html" title="Utilisateur:Averell">Averell</a> et Taz et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li> <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/> Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li> <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li> </ul> </div> </div> </body> </html>