Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/b/o/e/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles/b/////o/e/Boeing_747.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Boeing 747 - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Boeing 747</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <table style="border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-left: 1em; padding: 0.2em; float: right; clear: right; width: 300px; text-align: left; font-size: 90%;" cellspacing="2">
<tr>
<th colspan="2" style="text-align:center"><span style="font-size:1.3em;"><b>Boeing 747</b></span></th>
</tr>
<tr>
<th colspan="2" style="text-align: center;border-bottom: 1px solid #d9d9d9;"><a href="../../../../articles/7/4/7/Image%7E747Af747.jpg_f556.html" class="image" title="747Af747.jpg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/e/e3/747Af747.jpg/290px-747Af747.jpg" width="290" height="193" border="0" /></a><br /></th>
</tr>
<tr>
<th><a href="../../../../articles/c/o/n/Construction_a%C3%A9ronautique.html" title="Construction aéronautique">Constructeur</a></th>
<td><a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a></td>
</tr>
<tr>
<th>Type</th>
<td><a href="../../../../articles/a/v/i/Avion_de_ligne.html" title="Avion de ligne">Avion de ligne</a></td>
</tr>
<tr>
<th><a href="../../../../articles/p/r/e/Premier_vol.html" title="Premier vol">Premier vol</a></th>
<td><a href="../../../../articles/9/_/f/9_f%C3%A9vrier.html" title="9 février">9</a>&#160;<a href="../../../../articles/f/%C3%A9/v/F%C3%A9vrier_1969.html" title="Février 1969">février</a>&#160;<a href="../../../../articles/1/9/6/1969_en_a%C3%A9ronautique.html" title="1969 en aéronautique">1969</a></td>
</tr>
<tr>
<th valign="top">Lancement commercial</th>
<td><a href="../../../../articles/2/2/_/22_janvier.html" title="22 janvier">22</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/a/n/Janvier.html" title="Janvier">janvier</a>&#160;<a href="../../../../articles/1/9/7/1970_en_a%C3%A9ronautique.html" title="1970 en aéronautique">1970</a><br />
avec <a href="../../../../articles/p/a/n/Pan_American_World_Airways_c80c.html" title="Pan American World Airways">Pan Am</a> et <a href="../../../../articles/t/r/a/Trans_World_Airlines_aa92.html" title="Trans World Airlines">TWA</a></td>
</tr>
<tr>
<th valign="top">Principaux clients</th>
<td><a href="../../../../articles/b/r/i/British_Airways_c23d.html" title="British Airways">British Airways</a><br />
<a href="../../../../articles/j/a/p/Japan_Airlines_e1cf.html" title="Japan Airlines">Japan Airlines</a><br />
<a href="../../../../articles/c/a/t/Cathay_Pacific_b58d.html" title="Cathay Pacific">Cathay Pacific</a><br />
<a href="../../../../articles/k/o/r/Korean_Air_6385.html" title="Korean Air">Korean Air</a></td>
</tr>
<tr>
<th>Coût du programme</th>
<td><span class="need_ref" style="cursor:help;" title="Ce passage nécessite une référence&#160;(demandé le 1 mai 2008).">12 milliards d'euros</span><sup style="padding-left:2px; cursor:help;" title="Ce passage nécessite une référence&#160;(demandé le 1 mai 2008)."><a href="../../../../articles/r/%C3%A9/f/Mod%C3%A8le%7ER%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire_Explication_2835.html" title="Modèle:Référence nécessaire/Explication">[réf.&#160;nécessaire]</a></sup></td>
</tr>
<tr>
<th valign="top">Coût unitaire</th>
<td>747-400&#160;: 124,5 - 135,5 <a href="../../../../articles/d/o/l/Dollar_am%C3%A9ricain.html" title="Dollar américain">M$</a><sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><br />
747-8&#160;: 285,5 - 300,0 M$<br />
747-8 Freighter&#160;: 294 - 297 M$</td>
</tr>
<tr>
<th>Production</th>
<td><a href="../../../../articles/1/9/6/1969_en_a%C3%A9ronautique.html" title="1969 en aéronautique">1969</a> -</td>
</tr>
<tr>
<th>Commandes</th>
<td>1522<sup id="cite_ref-Commandes747_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Commandes747-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></td>
</tr>
<tr>
<th>Livraisons</th>
<td>1400</td>
</tr>
<tr>
<th valign="top">Version(s)</th>
<td><a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html#747-100" title="Boeing 747">747-100</a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html#747-200" title="Boeing 747">747-200</a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html#747SP" title="Boeing 747">747SP</a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html#747-300" title="Boeing 747">747-300</a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html#747-400" title="Boeing 747">747-400</a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html#747-LCF" title="Boeing 747">747-LCF</a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html#747-8" title="Boeing 747">747-8</a>,</td>
</tr>
</table>
<p>Le <b><strong class="selflink">Boeing 747</strong></b> est un <a href="../../../../articles/a/v/i/Avion_de_ligne.html" title="Avion de ligne">avion de ligne</a> construit par l'avionneur <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/%C3%89tats-Unis_08e2.html" title="États-Unis">américain</a> <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a> depuis <a href="../../../../articles/1/9/6/1968.html" title="1968">1968</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2" title=""><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et dont le premier vol date de <a href="../../../../articles/1/9/6/1969.html" title="1969">1969</a><sup id="cite_ref-Boeing747family_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Doté de quatre <a href="../../../../articles/t/u/r/Turbor%C3%A9acteur.html" title="Turboréacteur">turboréacteurs</a> et grâce à une configuration à double pont, il fut longtemps le seul avion dans ce segment des gros transporteurs avant l'arrivée de son concurrent <a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">Airbus A380</a>.</p>
<p>Selon les configurations et le type de classes, il peut accueillir de 366 à 524 passagers. Le 747 vole à vitesse subsonique (environ <a href="../../../../articles/n/o/m/Nombre_de_Mach_a6ed.html" title="Nombre de Mach">Mach</a> 0,85<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4" title=""><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) pour un rayon d'action intercontinental (13 450 km pour la version 747-400), qui lui permet dans certaines configurations d'effectuer le trajet <a href="../../../../articles/n/e/w/New_York_3da4.html" title="New York">New York</a>–<a href="../../../../articles/t/%C5%8D/k/T%C5%8Dky%C5%8D.html" title="Tōkyō">Tōkyō</a> sans escale. Au 30 mars 2008, 1&#160;522 exemplaires avaient été commandés, toutes versions confondues<sup id="cite_ref-Commandes747_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Commandes747-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Histoire"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Histoire</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Site_de_production"><span class="tocnumber">1.1</span> <span class="toctext">Site de production</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Pr.C3.A9lude"><span class="tocnumber">1.2</span> <span class="toctext">Prélude</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Tests"><span class="tocnumber">1.3</span> <span class="toctext">Tests</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#En_service"><span class="tocnumber">1.4</span> <span class="toctext">En service</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Futur_du_747"><span class="tocnumber">1.5</span> <span class="toctext">Futur du 747</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Les_diff.C3.A9rentes_versions"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Les différentes versions</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#747-100"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">747-100</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#747-200"><span class="tocnumber">2.2</span> <span class="toctext">747-200</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-3"><a href="#747-200B"><span class="tocnumber">2.2.1</span> <span class="toctext">747-200B</span></a></li>
<li class="toclevel-3"><a href="#747-200C"><span class="tocnumber">2.2.2</span> <span class="toctext">747-200C</span></a></li>
<li class="toclevel-3"><a href="#747-200F"><span class="tocnumber">2.2.3</span> <span class="toctext">747-200F</span></a></li>
<li class="toclevel-3"><a href="#747-200M"><span class="tocnumber">2.2.4</span> <span class="toctext">747-200M</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-2"><a href="#747SP"><span class="tocnumber">2.3</span> <span class="toctext">747SP</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#747-300"><span class="tocnumber">2.4</span> <span class="toctext">747-300</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#747-400"><span class="tocnumber">2.5</span> <span class="toctext">747-400</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#747-LCF"><span class="tocnumber">2.6</span> <span class="toctext">747-LCF</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#747-8"><span class="tocnumber">2.7</span> <span class="toctext">747-8</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Mod.C3.A8les_gouvernementaux_et_militaires"><span class="tocnumber">2.8</span> <span class="toctext">Modèles gouvernementaux et militaires</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Compagnies_a.C3.A9riennes"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Compagnies aériennes</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Livraisons_par_ann.C3.A9es"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Livraisons par années</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Sp.C3.A9cifications_par_mod.C3.A8le"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Spécifications par modèle</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Quelques_caract.C3.A9ristiques_notables"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Quelques caractéristiques notables</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Mus.C3.A9es"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Musées</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Catastrophes_a.C3.A9riennes"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Catastrophes aériennes</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Le_747_au_cin.C3.A9ma"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Le 747 au cinéma</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Annexes"><span class="tocnumber">10</span> <span class="toctext">Annexes</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">10.1</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Articles_connexes"><span class="tocnumber">10.2</span> <span class="toctext">Articles connexes</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">10.3</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">10.4</span> <span class="toctext">Notes et références</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Histoire" id="Histoire"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Histoire">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Histoire</span></h2>
<p><a name="Site_de_production" id="Site_de_production"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Site de production">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Site de production</span></h3>
<p><a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a> ne possédait pas de chaîne d'assemblage suffisamment grande pour pouvoir accueillir la fabrication d'un aussi grand avion. Lors du lancement du projet 747, il fallut donc construire une nouvelle usine. La société Boeing décida de bâtir cette usine à environ 55 km au nord de la ville de <a href="../../../../articles/s/e/a/Seattle.html" title="Seattle">Seattle</a> dans la localité d'<i>Everett</i> dans l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/%C3%89tat_des_%C3%89tats-Unis_8136.html" class="mw-redirect" title="État des États-Unis">État</a> <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/%C3%89tats-Unis_08e2.html" title="États-Unis">américain</a> de <a href="../../../../articles/w/a/s/Washington_%28%C3%89tat%29_def4.html" title="Washington (État)">Washington</a><sup id="cite_ref-Boeing747facility_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747facility-5" title=""><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En juin <a href="../../../../articles/1/9/6/1966.html" title="1966">1966</a>, la société y acheta un terrain de plus de 300 hectares<sup id="cite_ref-milestone_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-milestone-6" title=""><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>L'usine a été conçue pour faciliter au maximum la construction d'avions aussi grands que le 747. Il fallut déplacer plus de trois millions de m³ de terres pour niveler le terrain<sup id="cite_ref-irving310_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving310-7" title=""><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Boeing avait promis de livrer les premiers 747 à la société Pan Am en <a href="../../../../articles/1/9/7/1970.html" title="1970">1970</a>. Cela lui laissait moins de quatre ans pour développer, construire et tester les appareils. Il fallut tenir une cadence élevée pour tenir les délais. Les travailleurs étaient surnommés «&#160;Les incroyables&#160;»<sup id="cite_ref-Boeing747Histoire_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747Histoire-8" title=""><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="Pr.C3.A9lude" id="Pr.C3.A9lude"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Prélude">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Prélude</span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/o/e/Image%7EBoeing_747_prototype.JPG_e2d7.html" class="image" title="Le premier prototype 747 surnommé City of Everett, au musée de l’aviation de Seattle"><img alt="Le premier prototype 747 surnommé City of Everett, au musée de l’aviation de Seattle" src="../../../../images/shared/thumb/d/d3/Boeing_747_prototype.JPG/180px-Boeing_747_prototype.JPG" width="180" height="135" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/o/e/Image%7EBoeing_747_prototype.JPG_e2d7.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Le premier prototype 747 surnommé <i>City of Everett</i>, au musée de l’aviation de <a href="../../../../articles/s/e/a/Seattle.html" title="Seattle">Seattle</a></div>
</div>
</div>
<p>Le 747 est né pour répondre à l’accroissement du transport aérien dans les années 60. L’ère du transport par avions à réaction grâce à la popularité des <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_707.html" title="Boeing 707">Boeing 707</a> et <a href="../../../../articles/d/o/u/Douglas_DC-8_3c95.html" title="Douglas DC-8">Douglas DC-8</a> a révolutionné les voyages à grande distance. Boeing avait déjà développé un grand avion transporteur pour répondre à un appel d’offres de l’armée américaine<sup id="cite_ref-hist747_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-hist747-9" title=""><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Boeing perdit néanmoins le contrat en faveur du <a href="../../../../articles/c/-/5/C-5_Galaxy_a168.html" class="mw-redirect" title="C-5 Galaxy">C-5 Galaxy</a> de la compagnie <a href="../../../../articles/l/o/c/Lockheed_Corporation_54f8.html" class="mw-redirect" title="Lockheed Corporation">Lockheed</a> en septembre 1965. Le président de l’époque de son plus fidèle client (<a href="../../../../articles/p/a/n/Pan_Am_792d.html" class="mw-redirect" title="Pan Am">Pan Am</a>) mit la pression pour que Boeing lance un avion avec une capacité deux fois supérieure au <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_707.html" title="Boeing 707">Boeing 707</a> existant.</p>
<p>En 1965, Joe Sutter fut transféré de l’équipe de développement des Boeing <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_737.html" title="Boeing 737">737</a> pour superviser les études du modèle 747. Le design prévoyait un avion à deux étages avec des séries de sièges disposés en (3-2-3) au pont inférieur et en (2-3-2) au pont supérieur<sup id="cite_ref-irving282_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving282-10" title=""><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Néanmoins à cause des technologies existantes à l’époque et des problèmes d’évacuation, le projet s’orienta vers un avion à simple étage<sup id="cite_ref-ucfc747_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-ucfc747-11" title=""><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>La technologie principale permettant la création d’un tel avion était la technologie des <a href="../../../../articles/t/u/r/Turbor%C3%A9acteur.html#Simple_et_double_flux" title="Turboréacteur">turboréacteurs à double flux</a>. Cela permettait de doubler la puissance des réacteurs existants tout en consommant un tiers de kérosène en moins. La compagnie <a href="../../../../articles/g/e/n/General_Electric_Aircraft_Engines_ab13.html" title="General Electric Aircraft Engines">General Electric Aviation</a> inventa le système mais était lié au développement du C-5 Galaxy. <a href="../../../../articles/p/r/a/Pratt_and_Whitney_4490.html" class="mw-redirect" title="Pratt and Whitney">Pratt and Whitney</a> travaillait également sur le même principe et fin <a href="../../../../articles/1/9/6/1966.html" title="1966">1966</a>, Boeing, Pan-Am et Pratt&amp;Whitney se mirent d’accord pour que Pratt développe le moteur dénommé <a href="../../../../articles/p/r/a/Pratt_%26_Whitney_JT9D_3956.html" title="Pratt &amp; Whitney JT9D">JT9D</a>. Il fut décidé de poser quatre moteurs par 747 sous les ailes.</p>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/c/a/r/Image%7ECargolux_B747-400F.jpg_c2d3.html" class="image" title="Cargolux 747-400F de Cargolux  avec sa porte de chargement avant ouverte."><img alt="Cargolux 747-400F de Cargolux  avec sa porte de chargement avant ouverte." src="../../../../images/shared/thumb/1/10/Cargolux_B747-400F.jpg/180px-Cargolux_B747-400F.jpg" width="180" height="135" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/c/a/r/Image%7ECargolux_B747-400F.jpg_c2d3.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
<a href="../../../../articles/c/a/r/Cargolux.html" title="Cargolux">Cargolux</a> 747-400F de <a href="../../../../articles/c/a/r/Cargolux.html" title="Cargolux">Cargolux</a> avec sa porte de chargement avant ouverte.</div>
</div>
</div>
<p>À l’époque, on pensait que les 747 seraient dépassés par les avions <a href="../../../../articles/s/u/p/Supersonique.html" title="Supersonique">supersoniques</a>, ce qui fait que Boeing réalisa son avion de sorte qu’il puisse être employé pour le transport de marchandises dans le cas où les supersoniques auraient conquis tous les marchés du transport de passagers. Le cockpit fut ainsi positionné sur un pont supérieur raccourci ce qui permettait de placer une porte conique de chargement sur la face avant de l’avion. C’est ce qui donne au Boeing 747 une forme bondée si particulière à l’avant. Finalement, les supersoniques comme le <a href="../../../../articles/c/o/n/Concorde.html" title="Concorde">Concorde</a> ou le <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_2707.html" title="Boeing 2707">2707</a> (jamais mis en circulation) ne furent jamais utilisés à grande échelle. Ces avions plus bruyants au démarrage et à l’atterrissage étaient très gourmands en carburant à une époque où celui-ci était très coûteux à cause de la crise pétrolière. De plus la vitesse de ceux-ci était de toute façon limitée au-dessus de certains pays pour éviter les <a href="../../../../articles/b/a/n/Bang_supersonique.html" title="Bang supersonique">bangs supersoniques</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12" title=""><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>Pour apaiser les craintes concernant la sécurité et la fiabilité du transport d’un aussi grand nombre de passagers, le 747 fut conçu avec énormément de protections redondantes (4 systèmes hydrauliques redondants, 4 trains d’atterrissage munis de 16 roues pour bien répartir la masse de l’avion sur le sol ainsi que des sécurités contre les incendies). En plus, un ingénieux système triple de <a href="../../../../articles/d/i/s/Dispositif_hypersustentateur.html" title="Dispositif hypersustentateur">dispositifs hypersustentateurs</a> permettait de minimiser la vitesse d’atterrissage pour permettre au 747 d’utiliser les pistes d’aéroport standards. Les ailes avaient également un angle de 37,5 degrés par rapport à l’horizontale pour réduire l’envergure et pour ainsi utiliser les hangars existants<sup id="cite_ref-ucfc747_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-ucfc747-11" title=""><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13" title=""><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>En avril 1966, <a href="../../../../articles/p/a/n/Pan_Am_792d.html" class="mw-redirect" title="Pan Am">Pan Am</a> commanda 25 appareils de la série 747-100 pour un montant 525 millions de dollars. La cérémonie officielle de signature eut lieu à <a href="../../../../articles/s/e/a/Seattle.html" title="Seattle">Seattle</a> lors du cinquantième anniversaire de la compagnie <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a>, La compagnie aérienne Pan-Am joua un rôle important en participant à la conception de l’avion et en passant la première commande de 747<sup id="cite_ref-milestone_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-milestone-6" title=""><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-infoplease_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-infoplease-14" title=""><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-irving359_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving359-15" title=""><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="Tests" id="Tests"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Tests">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Tests</span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/7/4/Image%7EB747-cockpit.jpg_fbf7.html" class="image" title="Tableau de bord du 747-200."><img alt="Tableau de bord du 747-200." src="../../../../images/shared/thumb/5/50/B747-cockpit.jpg/180px-B747-cockpit.jpg" width="180" height="135" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/7/4/Image%7EB747-cockpit.jpg_fbf7.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Tableau de bord du 747-200.</div>
</div>
</div>
<p>Avant la fin de l'assemblage du premier appareil, des tests avaient déjà été menés sur différents composants des 747. Il fallut par exemple tester le système d'évacuation des passagers pour déterminer le temps nécessaire pour faire sortir 560 passagers de l'avion. Un test réel fut ainsi réalisé et dura 150 secondes alors que l'administration fédérale de l'aviation imposait un temps maximum de 90 secondes. De plus, plusieurs volontaires furent blessés lors de ce premier exercice. Il fallut réaliser plusieurs tests pour atteindre les objectifs. Le problème provenait principalement de l'évacuation du pont supérieur de l'avion<sup id="cite_ref-irving383_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving383-16" title=""><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>Le <a href="../../../../articles/3/0/_/30_septembre.html" title="30 septembre">30 septembre</a> <a href="../../../../articles/1/9/6/1968.html" title="1968">1968</a>, le premier 747 (N7470) sortit de la ligne d'assemblage devant la presse et devant 26 représentants de compagnies aériennes<sup id="cite_ref-roll_out_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-roll_out-17" title=""><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le premier envol se déroula le <a href="../../../../articles/9/_/f/9_f%C3%A9vrier.html" title="9 février">9 février</a> <a href="../../../../articles/1/9/6/1969.html" title="1969">1969</a> après plusieurs mois de préparations. Les pilotes testeurs se nommaient <i>Jack Waddell</i> et <i>Brien Wygle</i><sup id="cite_ref-first_flight_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-first_flight-18" title=""><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-Boeing_first_flight_commemoration_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing_first_flight_commemoration-19" title=""><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le vol se passa sans problème en prouvant notamment que l'avion était immunisé contre le <i><a href="../../../../articles/r/o/u/Roulis_hollandais.html" title="Roulis hollandais">roulis hollandais</a></i> qui est un phénomène ayant causé beaucoup de problèmes dans certains jets antérieurs<sup id="cite_ref-irving417_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving417-20" title=""><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>D'autres vols de tests firent apparaître d'autres problèmes. Les ailes souffraient d'oscillations parasites sous certaines conditions. Ce problème fut résolu en diminuant la rigidité de certaines parties des ailes et en ajoutant un contrepoids en <a href="../../../../articles/u/r/a/Uranium_appauvri.html" title="Uranium appauvri">uranium appauvri</a> dans les supports extérieurs des moteurs des premiers 747<sup id="cite_ref-irving428_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving428-21" title=""><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cette solution causa beaucoup de craintes lorsque plusieurs crashs de 747 survinrent les années suivantes (vol 358 de <a href="../../../../articles/c/h/i/China_Airlines_837f.html" title="China Airlines">China Airlines</a> en <a href="../../../../articles/1/9/9/1991.html" title="1991">1991</a> et vol 1862 de la compagnie israélienne <a href="../../../../articles/e/l/_/El_Al_26f7.html" title="El Al">El Al</a> près d'<a href="../../../../articles/a/m/s/Amsterdam.html" title="Amsterdam">Amsterdam</a> en <a href="../../../../articles/1/9/9/1992.html" title="1992">1992</a>)<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22" title=""><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23" title=""><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>Le programme de tests fut considérablement ralenti par les problèmes des moteurs JT9D<sup id="cite_ref-irving441_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving441-24" title=""><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cela entraina des retards de livraisons de plusieurs mois et plus de 20 avions furent stockés à Everett en attendant l'arrivée des moteurs<sup id="cite_ref-engine_trouble_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-engine_trouble-25" title=""><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le troisième appareil de tests fut fortement endommagés en essayant d'atterrir sur la piste d'atterrissage de l'usine de Boeing situé à Renton dans l'État de <a href="../../../../articles/w/a/s/Washington_%28%C3%89tat%29_def4.html" title="Washington (État)">Washington</a>. Le pilote avait sousestimé la faible longueur de la piste et cisailla le <a href="../../../../articles/t/r/a/Train_d%27atterrissage.html" title="Train d'atterrissage">train d'atterrissage</a><sup id="cite_ref-irving436_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving436-26" title=""><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Malgré les difficultés, un avion de test fut présenté lors du 28<sup class="exposant">e</sup> <a href="../../../../articles/s/a/l/Salon_international_de_l%27a%C3%A9ronautique_et_de_l%27espace_de_Paris-Le_Bourget_50f5.html" title="Salon international de l'aéronautique et de l'espace de Paris-Le Bourget">salon international de l'aéronautique et de l'espace de Paris-Le Bourget</a> l'été <a href="../../../../articles/1/9/6/1969.html" title="1969">1969</a>. Le 747 reçut de la <a href="../../../../articles/f/e/d/Federal_Aviation_Administration_0ef7.html" title="Federal Aviation Administration">FAA</a> son certificat d'aptitude au vol en décembre <a href="../../../../articles/1/9/6/1969.html" title="1969">1969</a> ce qui lui ouvrit l'accès à la commercialisation.</p>
<p>À cause du coût très important du développement du 747 et de la construction de l'usine d'Everett, Boeing paria jusqu'à sa propre existence sur le succès du 747, et pendant les années <a href="../../../../articles/1/9/7/1970.html" title="1970">1970</a> la compagnie était très proche de la banqueroute<sup id="cite_ref-irving437-438_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-irving437-438-27" title=""><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cependant, le pari fut gagnant et il permit à Boeing d'être seul sur le segment des gros porteurs pendant plus de 35 ans jusqu'à l'arrivée de l'<a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">Airbus A380</a><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28" title=""><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="En_service" id="En_service"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: En service">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">En service</span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/u/a/_/Image%7EUA_747_Denver.jpg_a9fa.html" class="image" title="747-400 d’United Airlines à l’aéroport international de Denver."><img alt="747-400 d’United Airlines à l’aéroport international de Denver." src="../../../../images/shared/thumb/2/25/UA_747_Denver.jpg/180px-UA_747_Denver.jpg" width="180" height="135" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/u/a/_/Image%7EUA_747_Denver.jpg_a9fa.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
747-400 d’United Airlines à l’aéroport international de <a href="../../../../articles/d/e/n/Denver.html" title="Denver">Denver</a>.</div>
</div>
</div>
<p>Le <a href="../../../../articles/1/5/_/15_janvier.html" title="15 janvier">15 janvier</a> <a href="../../../../articles/1/9/7/1970.html" title="1970">1970</a>, l’épouse du président américain <a href="../../../../articles/p/a/t/Pat_Nixon_3a8d.html" title="Pat Nixon">Pat Nixon</a> baptisa officiellement le premier Boeing 747 de la compagnie Pan-Am à l’aéroport <a href="../../../../articles/a/%C3%A9/r/A%C3%A9roport_international_de_Dulles_5790.html" title="Aéroport international de Dulles">Aéroport international de Dulles</a> (<a href="../../../../articles/w/a/s/Washington_%28District_de_Columbia%29_81a7.html" title="Washington (District de Columbia)">Washington D.C.</a>) en présence du président de la compagnie aérienne. Le 747 fut aspergé d’eau aux couleurs du drapeau américain à la place du traditionnel champagne. Le premier vol commercial eut lieu le <a href="../../../../articles/2/2/_/22_janvier.html" title="22 janvier">22 janvier</a> <a href="../../../../articles/1/9/7/1970.html" title="1970">1970</a> entre l’<a href="../../../../articles/a/%C3%A9/r/A%C3%A9roport_international_John-F.-Kennedy_7f51.html" title="Aéroport international John-F.-Kennedy">aéroport international John-F.-Kennedy</a> et l'<a href="../../../../articles/a/%C3%A9/r/A%C3%A9roport_de_Londres_Heathrow_7787.html" title="Aéroport de Londres Heathrow">aéroport de Londres Heathrow</a>. Pan-Am utilisa la même année le 747 pour les lignes <a href="../../../../articles/b/o/s/Boston.html" title="Boston">Boston</a>-<a href="../../../../articles/l/o/n/Londres.html" title="Londres">Londres</a>. D’autres compagnies furent rapidement intéressées par cet avion comme par exemple <a href="../../../../articles/t/r/a/Trans_World_Airlines_aa92.html" title="Trans World Airlines">Trans World Airlines</a>, <a href="../../../../articles/j/a/p/Japan_Airlines_e1cf.html" title="Japan Airlines">Japan Airlines</a>, <a href="../../../../articles/l/u/f/Lufthansa.html" title="Lufthansa">Lufthansa</a>, <a href="../../../../articles/b/o/a/BOAC_690b.html" class="mw-redirect" title="BOAC">BOAC</a> et <a href="../../../../articles/n/o/r/Northwest_Airlines_ad36.html" title="Northwest Airlines">Northwest Airlines</a>. <a href="../../../../articles/a/m/e/American_Airlines_cdc7.html" title="American Airlines">American Airlines</a> commença à utiliser des 747 entre <a href="../../../../articles/n/e/w/New_York_3da4.html" title="New York">New York</a> et <a href="../../../../articles/l/o/s/Los_Angeles_983d.html" title="Los Angeles">Los Angeles</a> l’été <a href="../../../../articles/1/9/7/1970.html" title="1970">1970</a> et entre <a href="../../../../articles/w/a/s/Washington_%28District_de_Columbia%29_81a7.html" title="Washington (District de Columbia)">Washington</a> et <a href="../../../../articles/l/o/s/Los_Angeles_983d.html" title="Los Angeles">Los Angeles</a> avant d’ouvrir les lignes <a href="../../../../articles/b/o/s/Boston.html" title="Boston">Boston</a>-<a href="../../../../articles/c/h/i/Chicago.html" title="Chicago">Chicago</a> et <a href="../../../../articles/b/o/s/Boston.html" title="Boston">Boston</a>-<a href="../../../../articles/l/o/s/Los_Angeles_983d.html" title="Los Angeles">Los Angeles</a>.</p>
<p>Au commencement, les autres fabricants américains d’avions comme <a href="../../../../articles/m/c/d/McDonnell_Douglas_144e.html" title="McDonnell Douglas">McDonnell Douglas</a> et <a href="../../../../articles/l/o/c/Lockheed_Corporation_54f8.html" class="mw-redirect" title="Lockheed Corporation">Lockheed</a> étaient sceptiques par rapport au 747 et préféraient travailler sur des avions plus petits comportant seulement 3 réacteurs ("<a href="../../../../articles/t/r/i/Trir%C3%A9acteur.html" title="Triréacteur">triréacteur</a>"). Beaucoup de compagnies pensaient que le 747 serait trop grand pour les vols longs courriers tout en ayant peur que les aéroports ne puissent pas accueillir un aussi grand avion. Le même souci revint à la surface lors du lancement de l’<a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">Airbus A380</a> quelques années plus tard<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29" title=""><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>Les problèmes du prix du carburant après le <a href="../../../../articles/p/r/e/Premier_choc_p%C3%A9trolier.html" title="Premier choc pétrolier">choc pétrolier de 1973</a> qui causa une crise économique fit diminuer le nombre de passagers. Certaines compagnies durent retirer des sièges et les remplacer par un bar pour essayer d’attirer de nouveaux clients. Certains 747 furent aussi transformés en avion cargo ou même vendus. Les plus petits appareils comme les triréacteurs <a href="../../../../articles/m/c/d/McDonnell_Douglas_DC-10_b672.html" title="McDonnell Douglas DC-10">DC-10</a> et <a href="../../../../articles/l/o/c/Lockheed_Tristar_9146.html" class="mw-redirect" title="Lockheed Tristar">L-1011</a> et les biréacteurs <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_767.html" title="Boeing 767">767</a> et <a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A300_46d5.html" title="Airbus A300">A300</a> prirent des parts de marché des 747.</p>
<p>Les 747 n’étaient plus utilisés que pour les lignes intercontinentales importantes (vols transatlantiques et de l’<a href="../../../../articles/e/u/r/Europe.html" title="Europe">Europe</a> vers <a href="../../../../articles/a/u/s/Australie.html" title="Australie">Australie</a>) mais également dans les lignes intérieures des pays asiatiques où les appareils étaient toujours remplis. La plus grande flotte de 747 est détenue par la compagnie japonaise <a href="../../../../articles/j/a/p/Japan_Airlines_e1cf.html" title="Japan Airlines">Japan Airlines</a> suivie de la compagnie britannique <a href="../../../../articles/b/r/i/British_Airways_c23d.html" title="British Airways">British Airways</a>.</p>
<p>Le 747 resta le plus grand transporteur de passagers avant l’arrivée de l’<a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">Airbus A380</a>. Il était resté le plus lourd avion en service régulier avant l’apparition de l’appareil russe <a href="../../../../articles/a/n/t/Antonov_An-124_bfbc.html" title="Antonov An-124">Antonov An-124</a> en 1982. Le titre fut reconquis en <a href="../../../../articles/2/0/0/2000.html" title="2000">2000</a> avec la sortie du 747-400ER.</p>
<p><a name="Futur_du_747" id="Futur_du_747"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Futur du 747">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Futur du 747</span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/c/a/Image%7EBCA_Pax_Capacity.png_b26d.html" class="image" title="Capacité en passagers des avions Boeing."><img alt="Capacité en passagers des avions Boeing." src="../../../../images/shared/thumb/1/13/BCA_Pax_Capacity.png/180px-BCA_Pax_Capacity.png" width="180" height="123" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/c/a/Image%7EBCA_Pax_Capacity.png_b26d.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Capacité en passagers des avions Boeing.</div>
</div>
</div>
<p>Depuis l'arrivée du <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-400.html" title="Boeing 747-400">747-400</a> en 1989, plusieurs adaptations de l'avion ont été envisagées. Néanmoins, le seul design approuvé fut celui du <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-8.html" title="Boeing 747-8">747-8</a> en <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a>. Le programme 747-X avait été lancé en <a href="../../../../articles/1/9/9/1996.html" title="1996">1996</a> en réponse au programme européen <a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">A3XX</a> de la société <a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus.html" title="Airbus">Airbus</a>. Le 747-X consistait en un <i>747-500X</i> <i>747-600X</i> avec plus de 800 passagers et munis de moteurs <a href="../../../../articles/e/n/g/Engine_Alliance_GP7200_7af2.html" title="Engine Alliance GP7200">GP7200</a> de la compagnie <a href="../../../../articles/e/n/g/Engine_Alliance_be66.html" title="Engine Alliance">Engine Alliance</a> qui avait déjà été développés pour l'A380. Le projet cessa après quelques mois car celui-ci n'était qu'une évolution des anciens modèles alors que la compagnie souhaitait réaliser un nouvel appareil.</p>
<p>Alors que le développement de l'Airbus A380 commença en <a href="../../../../articles/2/0/0/2000.html" title="2000">2000</a>, Boeing voyait l'avenir dans le <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_Sonic_Cruiser_a83b.html" title="Boeing Sonic Cruiser">Boeing Sonic Cruiser</a><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30" title=""><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> avant de se tourner vers le programme <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_787.html" title="Boeing 787">787</a> en mettant au frigo le Sonic Cruiser sine die<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31" title=""><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Certaines idées du 747-X furent néanmoins employées pour le 747-400ER.</p>
<p>Début 2004, Boeing sortit des plans du <i>747 Advanced</i>. Identique à la base aux plans <i>747-X</i>, le <i>747 Advanced</i> profitait des évolutions technologiques du 787. Le <a href="../../../../articles/1/4/_/14_novembre.html" title="14 novembre">14 novembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a>, Boeing annonça le lancement du <i>747 Advanced</i> sous le nom de <i>747-8</i><sup id="cite_ref-boeing7478_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-boeing7478-32" title=""><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. À cause des délais de livraison importants des Airbus A380, deux clients passèrent des commandes supplémentaires chez Boeing<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33" title=""><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34" title=""><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. D'autres clients passèrent de Airbus à Boeing en annulant leurs commandes<sup id="cite_ref-the_times_20061003_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-the_times_20061003-35" title=""><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference" style="padding-left:0px; padding-right:1px;">,</sup><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36" title=""><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>Les 747 pourraient être à terme remplacés par un nouvel appareil surnommé «&#160;<a href="../../../../articles/p/r/o/Projet_Boeing_Yellowstone_1c2a.html" title="Projet Boeing Yellowstone">Boeing Yellowstone</a>&#160;» ou «&#160;<a href="../../../../articles/p/r/o/Projet_Boeing_Yellowstone_1c2a.html" title="Projet Boeing Yellowstone">Y3</a>&#160;».</p>
<p><a name="Les_diff.C3.A9rentes_versions" id="Les_diff.C3.A9rentes_versions"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Les différentes versions">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Les différentes versions</span></h2>
<p>De très nombreuses versions de cet appareil ont été produites. En voici la liste avec leur description.</p>
<p><a name="747-100"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-100">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-100</span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/7/4/7/Image%7E747Qantas70s.jpg_266b.html" class="image" title="747-100 de la compagnie Qantas"><img alt="747-100 de la compagnie Qantas" src="../../../../images/shared/thumb/0/07/747Qantas70s.jpg/180px-747Qantas70s.jpg" width="180" height="117" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/7/4/7/Image%7E747Qantas70s.jpg_266b.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
747-100 de la compagnie <a href="../../../../articles/q/a/n/Qantas.html" title="Qantas">Qantas</a></div>
</div>
</div>
<p>La première édition de cet <a href="../../../../articles/a/v/i/Avion.html" title="Avion">avion</a>, le <b>747-100</b>, sorti de la chaîne de montage d'Everett (cette usine était alors la plus grande jamais construite) pour un 1<sup class="exposant">er</sup> vol le 9 février 1969<sup id="cite_ref-Boeing747family_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et une certification en décembre de la même année. Le 747-100 entra en service en janvier 1970<sup id="cite_ref-747-100_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-747-100-37" title=""><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, pour son premier client, la <a href="../../../../articles/p/a/n/Pan_American_World_Airways_c80c.html" title="Pan American World Airways">Pan American World Airways</a><sup id="cite_ref-Boeing747family_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Une évolution de la masse avion, de la poussée des moteurs et de son rayon d'action permit la construction des <b>747-100B</b>. Cette évolution interviendra alors que le 747-200 est déjà en production (seuls 9 exemplaires du 747-100B furent construits) Autre variante du 747-100, les <b>747-100SR</b> (Short Range) (optimisés pour les vols très courts): d'une capacité de 550 voyageurs<sup id="cite_ref-747-100_37-1" class="reference"><a href="#cite_note-747-100-37" title=""><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, ils sont utilisés sur des vols intérieurs au <a href="../../../../articles/j/a/p/Japon.html" title="Japon">Japon</a>. Les avions de la série 100 de base peuvent parcourir un peu plus de 9 000 km avec un chargement complet. Le dernier avion livré dans cette version le fut pour la compagnie aérienne japonaise Japan Airlines en septembre <a href="../../../../articles/1/9/8/1986.html" title="1986">1986</a>.<sup id="cite_ref-Boeing747family_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></p>
<p>Le 747-100 version passagers peut être distingué des autres versions par son pont supérieur ne comportant que trois hublots. Certains 747-100 ont connu une seconde vie après une modification en "Spécial Freighter" alors que cette version n'a jamais été décliné par Boeing. Toute la cabine est alors aménagée pour le transport de fret et une porte latérale cargo installée côté gauche (entre les portes passagers 4 et 5). Ce type d'avion ne possède pas de porte de nez.</p>
<p><a name="747-200"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-200">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-200</span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/o/e/Image%7EBoeing_747-200_%28air_force_one%29.jpg_6e9c.html" class="image" title="Air Force One est un Boeing 747-200"><img alt="Air Force One est un Boeing 747-200" src="../../../../images/local/thumb/c/cc/Boeing_747-200_(air_force_one).jpg/180px-Boeing_747-200_(air_force_one).jpg" width="180" height="90" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/o/e/Image%7EBoeing_747-200_%28air_force_one%29.jpg_6e9c.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Air Force One est un Boeing 747-200</div>
</div>
</div>
<p>Introduit en <a href="../../../../articles/1/9/7/1972.html" title="1972">1972</a> le <b>747-200</b> a des turboréacteurs d'une poussée supérieure et sa masse structurale est plus importante que celle du 747-100. Ses réservoirs lui permettent l'emport d'une quantité de carburant supérieure augmentant ainsi son rayon d'action. Il se distingue généralement par son pont supérieur à huit hublots (certaines compagnies ont acheté la modification <i>S.U.D. (Streched Upper Deck)</i>, pont supérieur rallongé, lui donnant l'apparence d'un B747-300). Les modèles de la série 200 <i>Classic</i>, construits au début des années <a href="../../../../articles/1/9/9/1990.html" title="1990">1990</a><sup id="cite_ref-Boeing747family_3-4" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, peuvent parcourir environ 12 700 km à pleine charge<sup id="cite_ref-Boeing747-200_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747-200-38" title=""><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="747-200B"></a></p>
<h4><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-200B">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-200B</span></h4>
<p>Version améliorée du 747-200 standard, il dispose d'un plus grand chargement de kérosène et de moteurs plus puissants. <a href="../../../../articles/q/a/n/Qantas.html" title="Qantas">Qantas</a> en prit livraison dès <a href="../../../../articles/1/9/7/1971.html" title="1971">1971</a>. Son autonomie est de (10,700&#160;km).</p>
<p><a name="747-200C"></a></p>
<h4><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-200C">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-200C</span></h4>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/e/l/a/Image%7EELAL_747-200_4X-AHQ_EPWA_24_08_2004.jpg_7a5b.html" class="image" title="Un Boeing 747-200 Israélien"><img alt="Un Boeing 747-200 Israélien" src="../../../../images/shared/thumb/c/c1/ELAL_747-200_4X-AHQ_EPWA_24_08_2004.jpg/180px-ELAL_747-200_4X-AHQ_EPWA_24_08_2004.jpg" width="180" height="135" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/e/l/a/Image%7EELAL_747-200_4X-AHQ_EPWA_24_08_2004.jpg_7a5b.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Un Boeing 747-200 Israélien</div>
</div>
</div>
<p>Le 747-200C(Combi) pouvait soit transporter des passagers, soit transporter des marchandises . Grâce à des sièges enlevables, il était possible de le transformer assez facilement d'un avion pour passagers à un avion cargo.</p>
<p><a name="747-200F"></a></p>
<h4><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-200F">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-200F</span></h4>
<p>Le 747-200F (Freighter) ne transporte que du fret. Le chargement se fait soit par l'avant (après relevage du nez) soit par la porte latérale cargo située coté gauche entre les portes passagers 4 et 5. Aujourd'hui, beaucoup de 747-200 sont encore en opération. Certains 747-200C (Combi) ont connu une seconde vie après une conversion en "Spécial Freighter". Toute la cabine est alors destinée au transport de fret, ce type d'avion ne possède pas de porte de nez, le chargement de faisant uniquement par la porte latérale cargo, déjà existante, située coté gauche.</p>
<p><a name="747-200M"></a></p>
<h4><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-200M">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-200M</span></h4>
<p>Il peut transporter aussi bien des passagers que des marchandises. Contrairement au 747-200C qui transporte soit des marchandies ou soit des passagers, le 747-200M peut transporter les deux en même temps tout en étant limités à environ 200 passagers.</p>
<p><a name="747SP"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747SP">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747SP</span></h3>
<p>Le premier 747SP (pour <i>Special Performance</i> ou «&#160;performance spéciale&#160;») a été livré le <a href="../../../../articles/3/_/m/3_mai.html" title="3 mai">3 mai</a> <a href="../../../../articles/1/9/7/1976.html" title="1976">1976</a><sup id="cite_ref-Boeing747family_3-5" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le 747SP a été conçu pour concurrencer les <a href="../../../../articles/d/c/-/DC-10_1ef1.html" class="mw-redirect" title="DC-10">Douglas DC-10</a> et <a href="../../../../articles/l/o/c/Lockheed_Tristar_9146.html" class="mw-redirect" title="Lockheed Tristar">Lockheed L-1011 TriStar</a>. Le 747 était simplement trop gros pour beaucoup de liaisons aériennes, et Boeing n'avait pas d'avion de taille moyenne pour concurrencer les DC-10 et TriStar. Étant données les énormes sommes investies dans le développement du 737 et du 747 vers la fin des années 1960, Boeing n'avait pas les moyens de développer un tout nouveau type d'avion.</p>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/q/a/n/Image%7EQANTAS_747SP_touches_down_in_Wellington.jpg_8878.html" class="image" title="Le 747 SP a un fuselage raccourci"><img alt="Le 747 SP a un fuselage raccourci" src="../../../../images/shared/thumb/5/54/QANTAS_747SP_touches_down_in_Wellington.jpg/180px-QANTAS_747SP_touches_down_in_Wellington.jpg" width="180" height="106" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/q/a/n/Image%7EQANTAS_747SP_touches_down_in_Wellington.jpg_8878.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Le 747 SP a un <a href="../../../../articles/f/u/s/Fuselage.html" title="Fuselage">fuselage</a> raccourci</div>
</div>
</div>
<p>Le 747 a donc été raccourci (le fuselage est plus court de 15,35 m par rapport à un 747-100) et optimisé pour augmenter sa vitesse et son rayon d'action au détriment du nombre de places. La capacité du 747SP est de seulement 220 passagers (dans une configuration à trois classes), mais pouvait parcourir plus de 12 000 km à une vitesse maximum de 1 130 km/h, une nette amélioration par rapport aux précédents 747. Les passionnés et connaisseurs d'aviation civile l'on surnommé le «&#160;petit 74&#160;» ou le «&#160;bébé jumbo&#160;» parce que son fuselage est raccourci et parce qu'il a un aspect tronqué (le 747 a perdu le dernier 7 ce qui donne 74).</p>
<p>Le 747SP était l'avion de ligne au rayon d'action le plus élevé jusqu'à l'arrivée de l'<a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A340_f259.html" title="Airbus A340">Airbus A340</a>, et s'était fait une place dans les flottes des compagnies aériennes <a href="../../../../articles/a/m/e/American_Airlines_cdc7.html" title="American Airlines">American Airlines</a>, <a href="../../../../articles/p/a/n/Pan_American_World_Airways_c80c.html" title="Pan American World Airways">Pan Am</a>, et <a href="../../../../articles/q/a/n/Qantas.html" title="Qantas">Qantas</a> qui avaient besoin de sa grande autonomie pour les liaisons trans-Pacifique-Sud. <a href="../../../../articles/s/o/u/South_African_Airways_0ba4.html" title="South African Airways">South African Airways</a> a profité de son grand rayon d'action pour outrepasser les interdictions d'atterrissage des nations africaines lorsque l'apartheid était en place en Afrique du Sud. American Airlines l'utilisa plus tard pour desservir <a href="../../../../articles/t/%C5%8D/k/T%C5%8Dky%C5%8D.html" title="Tōkyō">Tōkyō</a>.</p>
<p>Malgré tous ses succès techniques, les ventes du SP n'ont jamais été à la hauteur des espérances de Boeing. Seule la compagnie aérienne française <a href="../../../../articles/c/o/r/Corsairfly.html" title="Corsairfly">Corsair</a> l'a utilisé en France. Seulement 44 avions ont été construits mais certains sont encore en service pour les compagnies <a href="../../../../articles/i/r/a/Iran_Air_628f.html" title="Iran Air">Iran Air</a> et <a href="../../../../articles/s/y/r/Syrian_Arab_Airlines_f011.html" title="Syrian Arab Airlines">Syrian Air</a>, ainsi que comme avion gouvernemental de pays du <a href="../../../../articles/m/o/y/Moyen-Orient_2d55.html" title="Moyen-Orient">Moyen-Orient</a> (<a href="../../../../articles/a/r/a/Arabie_saoudite.html" title="Arabie saoudite">Arabie saoudite</a>, <a href="../../../../articles/b/a/h/Bahre%C3%AFn.html" title="Bahreïn">Bahreïn</a>, <a href="../../../../articles/%C3%A9/m/i/%C3%89mirats_arabes_unis.html" title="Émirats arabes unis">Émirats arabes unis</a>, <a href="../../../../articles/o/m/a/Oman.html" title="Oman">Oman</a>, <a href="../../../../articles/q/a/t/Qatar.html" title="Qatar">Qatar</a> et <a href="../../../../articles/y/%C3%A9/m/Y%C3%A9men.html" title="Yémen">Yémen</a>) pour le transport de personnalités. La dernière livraison eut lieu en <a href="../../../../articles/1/9/8/1989.html" title="1989">1989</a><sup id="cite_ref-Boeing747family_3-6" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="747-300"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-300">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-300</span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/s/w/i/Image%7ESwissair747.jpg_5f97.html" class="image" title="Swissair fut la compagnie de lancement du 747-300."><img alt="Swissair fut la compagnie de lancement du 747-300." src="../../../../images/shared/thumb/4/49/Swissair747.jpg/180px-Swissair747.jpg" width="180" height="113" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/s/w/i/Image%7ESwissair747.jpg_5f97.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
<a href="../../../../articles/s/w/i/Swissair.html" title="Swissair">Swissair</a> fut la <a href="../../../../articles/c/o/m/Compagnie_a%C3%A9rienne.html" title="Compagnie aérienne">compagnie</a> de lancement du 747-300.</div>
</div>
</div>
<p>La première utilisation du terme 747-300 concernait un projet de version <a href="../../../../articles/t/r/i/Trir%C3%A9acteur.html" title="Triréacteur">triréacteur</a> du 747SP, censée concurrencer les <a href="../../../../articles/m/c/d/McDonnell_Douglas_DC-10_b672.html" title="McDonnell Douglas DC-10">McDonnell Douglas DC-10</a> et <a href="../../../../articles/l/o/c/Lockheed_L-1011_TriStar_c3b7.html" title="Lockheed L-1011 TriStar">Lockheed L-1011 TriStar</a>. La demande anticipée étant faible, l'idée fut par la suite abandonnée.</p>
<p>Le nom <b>747-300</b> fut réutilisé pour une nouvelle version du 747 qui apparut en 1980, et qui fut la première, avant le <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-400.html" title="Boeing 747-400">747-400</a> et le <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-8.html" title="Boeing 747-8">747-8</a>, à intégrer un pont supérieur rallongé. Ce pont supérieur est alors accessible par un <a href="../../../../articles/e/s/c/Escalier.html" title="Escalier">escalier</a> droit (auparavant en <a href="../../../../articles/s/p/i/Spirale.html" title="Spirale">spirale</a> dans les versions précédentes). Le restylage extérieur de l'appareil, tout en permettant une plus large capacité de transport, offre une meilleure <a href="../../../../articles/a/%C3%A9/r/A%C3%A9rodynamique.html" title="Aérodynamique">aérodynamique</a>, donnant la possibilité au 747 de voler alors à mach 0.85.<sup id="cite_ref-norris63_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-norris63-39" title=""><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> tandis que son rayon-d'action maximal est de 9 800 km<sup id="cite_ref-Boeing747-300_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747-300-40" title=""><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a href="../../../../articles/s/w/i/Swissair.html" title="Swissair">Swissair</a> fut la <a href="../../../../articles/c/o/m/Compagnie_a%C3%A9rienne.html" title="Compagnie aérienne">compagnie</a> de lancement du 747-300, même si, le premier modèle fut livré à l'opérateur <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">français</a> <a href="../../../../articles/u/n/i/Union_des_Transports_A%C3%A9riens_e68f.html" class="mw-redirect" title="Union des Transports Aériens">UTA</a> le <a href="../../../../articles/1/e/r/1er_mars.html" title="1er mars">1<sup class="exposant">er</sup>&#160;mars</a> <a href="../../../../articles/1/9/8/1983.html" title="1983">1983</a><sup id="cite_ref-Boeing747family_3-7" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-norris63_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-norris63-39" title=""><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les déclinaisons combi (<b>747-300M</b>) et moyen-courrier (<b>747-300SR</b>) furent construites, principalement pour le marché <a href="../../../../articles/j/a/p/Japon.html" title="Japon">japonais</a>.</p>
<p>Bien que de plus en plus rares de nos jours, certaines compagnies utilisent encore massivement le 747-300 comme <a href="../../../../articles/j/a/p/Japan_Airlines_e1cf.html" title="Japan Airlines">Japan Airlines</a>, <a href="../../../../articles/a/i/r/Air_India_fa8d.html" title="Air India">Air India</a>, <a href="../../../../articles/s/a/u/Saudi_Arabian_Airlines_605f.html" title="Saudi Arabian Airlines">Saudi Arabian Airlines</a>, <a href="../../../../articles/p/a/k/Pakistan_International_Airlines_d2b6.html" title="Pakistan International Airlines">Pakistan International Airlines</a> (PIA), ou encore <a href="../../../../articles/q/a/n/Qantas.html" title="Qantas">Qantas</a>. Les 747-300 tendent aujourd'hui à disparaître des flottes des plus grandes <a href="../../../../articles/c/o/m/Compagnie_a%C3%A9rienne.html" title="Compagnie aérienne">compagnies</a> mondiales au profit d'<a href="../../../../articles/a/v/i/Avion.html" title="Avion">avions</a> plus économes en <a href="../../../../articles/c/a/r/Carburant.html" title="Carburant">carburant</a>, comme notamment le <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-400.html" title="Boeing 747-400">747-400</a> et le <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_777.html" title="Boeing 777">Boeing 777</a>. Le dernier 747-300 a été livré en <a href="../../../../articles/1/9/9/1990.html" title="1990">1990</a> à la compagnie aérienne <a href="../../../../articles/b/e/l/Belgique.html" title="Belgique">belge</a> <a href="../../../../articles/s/a/b/Sabena.html" title="Sabena">Sabena</a> depuis disparue.</p>
<p><a name="747-400"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-400">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-400</span></h3>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-400.html" title="Boeing 747-400">Boeing 747-400</a>.</span></span></div>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/7/4/Image%7EB747-AF-FGITI-CDG2A.jpg_af02.html" class="image" title="Un Boeing 747-400 Air France à CDG"><img alt="Un Boeing 747-400 Air France à CDG" src="../../../../images/shared/thumb/9/93/B747-AF-FGITI-CDG2A.jpg/180px-B747-AF-FGITI-CDG2A.jpg" width="180" height="135" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/7/4/Image%7EB747-AF-FGITI-CDG2A.jpg_af02.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Un Boeing 747-400 <a href="../../../../articles/a/i/r/Air_France_27d0.html" title="Air France">Air France</a> à CDG</div>
</div>
</div>
<p>Le 747-400 en version passagère n'est plus en production depuis l'année dernière. Il a laissé sa place au 747-8. Il a été rajouté des <a href="../../../../articles/w/i/n/Winglet.html" title="Winglet">winglets</a> en bouts d'ailes, un tout nouveau cockpit (dit <i><a href="../../../../articles/g/l/a/Glass_cockpit.html" class="mw-redirect" title="Glass cockpit">Glass cockpit</a></i>) permettant le pilotage à 2 (sans Officier Mécanicien Navigant (OMN)), un réservoir de carburant supplémentaire dans le plan fixe horizontal de la dérive, des moteurs améliorés (<a href="../../../../articles/g/e/n/General_Electric_4bb6.html" title="General Electric">General Electric</a> CF6-80, <a href="../../../../articles/r/o/l/Rolls_Royce_plc_0a06.html" class="mw-redirect" title="Rolls Royce plc">Rolls-Royce</a> RB211-524 et <a href="../../../../articles/p/r/a/Pratt_%26_Whitney_7a9d.html" title="Pratt &amp; Whitney">Pratt &amp; Whitney</a> PW4000) et un nouvel aménagement intérieur par rapport à la conception des 747-300. Le premier exemplaire est entré en service en <a href="../../../../articles/1/9/8/1989.html" title="1989">1989</a> pour la compagnie <a href="../../../../articles/n/o/r/Northwest_Airlines_ad36.html" title="Northwest Airlines">Northwest Airlines</a>.</p>
<p>Le 747-400 existe en plusieurs variantes, le «&#160;combiné&#160;» <b>747-400M</b>, le transporteur de fret <b>747-400F</b>, et le <b>747-400D</b> (cette version n'est plus livrée depuis 1995<sup id="cite_ref-Boeing747family_3-8" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) pour les liaisons intérieures japonaises. Le 747 était l'avion pouvant transporter le plus de passagers au monde avec au maximum 580 passagers avant l'arrivée de l'<a href="../../../../articles/a/3/8/A380.html" class="mw-redirect" title="A380">A380</a>.</p>
<p>Le <b>747-400ER</b> (Extended Range) est une version à rayon d'action étendu qui a par la suite été décliné en une version cargo, le <b>747-400ERF</b>(Extended Range Freighter). Ce Boeing 747 est plus gros que 2 terrains de football juxtaposés. La première compagnie à être livrée fut <a href="../../../../articles/a/i/r/Air_France_27d0.html" title="Air France">Air France</a> en <a href="../../../../articles/2/0/0/2002.html" title="2002">2002</a><sup id="cite_ref-Boeing747family_3-9" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="747-LCF"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-LCF">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-LCF</span></h3>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-400_Large_Cargo_Freighter_d281.html" title="Boeing 747-400 Large Cargo Freighter">Boeing 747-400 Large Cargo Freighter</a>.</span></span></div>
<p>Pour <i>Large Cargo Freighter</i>. Il s'agit d'une modification réalisée pour les besoins internes de Boeing, à savoir le transport des ailes du <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_787.html" title="Boeing 787">787</a>, faites au Japon et des pièces fabriquées en <a href="../../../../articles/i/t/a/Italie.html" title="Italie">Italie</a>. Cet impressionnant avion-cargo à l'esthétique discutable est doté d'une fuselage extra-large qui offre un volume de 1&#160;845 <a href="../../../../articles/m/%C3%A8/t/M%C3%A8tre_cube.html" title="Mètre cube">m<sup>3</sup></a>, à la manière du <a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A300-600ST_b71e.html" title="Airbus A300-600ST">Beluga</a> d'Airbus. Sa queue s'ouvre sur le côté pour le chargement et déchargement. Cette modification a été conçue par la filiale russe de Boeing et réalisée à Taiwan par la société <a href="../../../../articles/e/v/e/Evergreen.html" title="Evergreen">Evergreen</a> concerne trois 747-400 qui entreront en service en <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>.</p>
<p><a name="747-8"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: 747-8">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">747-8</span></h3>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-8.html" title="Boeing 747-8">Boeing 747-8</a>.</span></span></div>
<p>Le 747 est unique car c'est le seul avion de ligne de Boeing qui n'a jamais vu sa taille augmenter au cours des diverses améliorations. Cela est principalement dû aux incertitudes économiques dans le secteur aéronautique, ainsi qu'au manque de moteurs pouvant soulever une masse plus importante. Beaucoup de propositions techniques ont été envisagées pour construire des modèles rallongés, mais aucune ne fut réalisée. Le programme 747-X fut démarré en <a href="../../../../articles/1/9/9/1996.html" title="1996">1996</a>, comme une réponse de Boeing face à <a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus.html" title="Airbus">Airbus</a> et son projet <a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">A3XX</a>. Le 747-X aurait été décliné en 747-500X et 747-600X et ils auraient pu accueillir jusqu'à 800 passagers. General Electric et Pratt &amp; Whitney se sont même associés pour développer un turboréacteur adéquat, le GP7200 (plus tard adapté pour propulser l'<a href="../../../../articles/a/3/8/A380.html" class="mw-redirect" title="A380">A380</a>). Mais les compagnies aériennes préféraient que Boeing développe un tout nouvel appareil plutôt que de remettre à jour les 747, et le plan a été abandonné après quelques mois.</p>
<p>Boeing a dépoussiéré ses études sur le 747-X afin de contrecarrer les futures ventes de son concurrent (<a href="../../../../articles/a/3/8/A380.html" class="mw-redirect" title="A380">A380</a>). Mais étant donné que les compagnies n'en voulaient toujours pas, Boeing a interrompu le programme en <a href="../../../../articles/2/0/0/2001.html" title="2001">2001</a> sans aucune perspective de vente, concentrant toute son énergie d'abord sur le projet mort-né de <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_Sonic_Cruiser_a83b.html" title="Boeing Sonic Cruiser">Sonic Cruiser</a> et désormais sur le <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_787.html" title="Boeing 787">787</a>. Cependant, certaines des idées développées pour le 747-X ont été mises en pratique sur le 747-400ER.</p>
<p>Le futur à long terme du 747 est incertain. Même les fidèles clients du 747 comme <a href="../../../../articles/q/a/n/Qantas.html" title="Qantas">Qantas</a>, <a href="../../../../articles/v/i/r/Virgin_Atlantic_88c1.html" title="Virgin Atlantic">Virgin Atlantic</a> ou <a href="../../../../articles/s/i/n/Singapore_Airlines_77f1.html" title="Singapore Airlines">Singapore Airlines</a> se sont redirigés vers l'<a href="../../../../articles/a/3/8/A380.html" class="mw-redirect" title="A380">A380</a>, les ventes de 747 sont aujourd'hui faibles et la majorité des 747 produits dernièrement sont des avions-cargos.</p>
<p>Pour concurrencer le nouvel <a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">Airbus A380</a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a> a annoncé en novembre <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a> le coup d'envoi officiel d'une toute nouvelle version de <i>747</i>. Dénommé <i>747-8</i> et plus connu sous le nom <i>747 advanced</i>, ce nouvel appareil est une mise à jour du <i>747</i> censé relancer les ventes du gros-porteur de l'avionneur américain. Son autonomie sera de 14 815 km <sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41" title=""><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les principales évolutions à noter sont un nouveau poste de pilotage modernisé, de nouveaux réacteurs fournis par <a href="../../../../articles/g/e/n/General_Electric_4bb6.html" title="General Electric">General Electric</a>, un fuselage allongé, une aile allongée et fortement incurvées pour un rayon d'action étendu.</p>
<p>Le 21 juillet 2005 la société <a href="../../../../articles/c/a/r/Cargolux_S.A_4fbb.html" class="mw-redirect" title="Cargolux S.A">Cargolux S.A</a> avait annoncé le commencement de négociations avec Boeing sur l'achat de minimum 10 Boeing 747 Advanced (version frêt). Suivi de Emirates et Nippon Cargo qui ont commandés respectivement 10 et 8 unités. La première commande a été annoncée par la compagnie <a href="../../../../articles/c/a/r/Cargolux_S.A_4fbb.html" class="mw-redirect" title="Cargolux S.A">Cargolux S.A</a> le <a href="../../../../articles/1/4/_/14_novembre.html" title="14 novembre">14 novembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a><sup id="cite_ref-Boeing747family_3-10" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747family-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> qui a passé une commande ferme de 13 avions avec une option sur 10 autres<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42" title=""><span class="cite_crochet">[</span>43<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>Ce 747 existe actuellement en deux variantes. Le <b>747-8I</b> (Intercontinental) qui permet d'embarquer 467 passagers sur une distance de 15.000 km et le <b>747-8F</b> qui est adapté au transport de marchandises.</p>
<p><a name="Mod.C3.A8les_gouvernementaux_et_militaires" id="Mod.C3.A8les_gouvernementaux_et_militaires"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Modèles gouvernementaux et militaires">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Modèles gouvernementaux et militaires</span></h3>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/a/i/r/Air_Force_One_a4f1.html" title="Air Force One">Air Force One</a>.</span></span></div>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/a/t/l/Image%7EAtlantis_on_Shuttle_Carrier_Aircraft.jpg_928a.html" class="image" title="Un Shuttle Carrier Aircraft de la NASA"><img alt="Un Shuttle Carrier Aircraft de la NASA" src="../../../../images/shared/thumb/f/fe/Atlantis_on_Shuttle_Carrier_Aircraft.jpg/180px-Atlantis_on_Shuttle_Carrier_Aircraft.jpg" width="180" height="140" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/a/t/l/Image%7EAtlantis_on_Shuttle_Carrier_Aircraft.jpg_928a.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Un <a href="../../../../articles/s/h/u/Shuttle_Carrier_Aircraft_58ae.html" title="Shuttle Carrier Aircraft">Shuttle Carrier Aircraft</a> de la <a href="../../../../articles/n/a/s/NASA_1f99.html" class="mw-redirect" title="NASA">NASA</a></div>
</div>
</div>
<p>L'actuel avion du <a href="../../../../articles/p/r/%C3%A9/Pr%C3%A9sident_des_%C3%89tats-Unis_762f.html" title="Président des États-Unis">Président des États-Unis</a> est un <i>VC-25A</i>, c'est le plus connu des 747. Il est surnommé <i><a href="../../../../articles/a/i/r/Air_Force_One_a4f1.html" title="Air Force One">Air Force One</a></i>, bien que ce nom soit en réalité l'indicatif donné à tout appareil de l'<a href="../../../../articles/u/n/i/United_States_Air_Force_81b3.html" title="United States Air Force">United States Air Force</a> transportant le président américain. Il y a deux "Air Force One" qui assurent à tour de rôle le transport du président. Le VC-25A est un Boeing 747-200 spécialement aménagé. D'autres 747 spéciaux existent tels le <i>E-4B</i> qui peut servir de centre de commandement en cas d'urgence (<a href="../../../../articles/g/u/e/Guerre_nucl%C3%A9aire.html" title="Guerre nucléaire">guerre nucléaire</a>, catastrophe naturelle majeure) il y en a 4 en service, le <a href="../../../../articles/s/h/u/Shuttle_Carrier_Aircraft_58ae.html" title="Shuttle Carrier Aircraft">Shuttle Carrier Aircraft</a>, un 747 de transport pour les <a href="../../../../articles/n/a/v/Navette_spatiale_am%C3%A9ricaine.html" title="Navette spatiale américaine">navettes spatiales américaines</a>, et un modèle d'<a href="../../../../articles/a/v/i/Avion_ravitailleur.html" title="Avion ravitailleur">avion ravitailleur</a> qui fut utilisé exclusivement par l'<a href="../../../../articles/a/r/m/Arm%C3%A9e_Iranienne_4fd5.html" class="mw-redirect" title="Armée Iranienne">armée Iranienne</a>. Le dernier modèle militaire du 747 est le modèle expérimental <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_YAL-1_cb5e.html" class="mw-redirect" title="Boeing YAL-1">Boeing YAL-1</a> de «&#160;laser aéroporté&#160;» (<i>Airborne Laser</i>) destiné au programme de <a href="../../../../articles/n/a/t/National_missile_defense.html" title="National missile defense">défense anti-missiles balistiques des États-Unis</a>.</p>
<p>Un certain nombre d'autres gouvernements emploient également des 747 pour le transport de personnalités importantes, comme <a href="../../../../articles/b/a/h/Bahre%C3%AFn.html" title="Bahreïn">Bahreïn</a>, l'<a href="../../../../articles/i/r/a/Iran.html" title="Iran">Iran</a>, le <a href="../../../../articles/j/a/p/Japon.html" title="Japon">Japon</a>, <a href="../../../../articles/o/m/a/Oman.html" title="Oman">Oman</a>, le <a href="../../../../articles/q/a/t/Qatar.html" title="Qatar">Qatar</a>, l'<a href="../../../../articles/a/r/a/Arabie_saoudite.html" title="Arabie saoudite">Arabie saoudite</a>, <a href="../../../../articles/t/a/i/Taiwan.html" title="Taiwan">Taiwan</a>, ou encore les <a href="../../../../articles/%C3%A9/m/i/%C3%89mirats_arabes_unis.html" title="Émirats arabes unis">Émirats arabes unis</a>.</p>
<p><a name="Compagnies_a.C3.A9riennes" id="Compagnies_a.C3.A9riennes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Compagnies aériennes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Compagnies aériennes</span></h2>
<p>La plupart des compagnies aériennes internationales emploient les 747 sur leurs itinéraires les plus fréquentés. Cependant, étant donné que le trafic sans escale entre villes d'importance moyenne est devenu prédominant, certaines grandes compagnies ont remplacé leurs <b>747</b> par des biréacteurs plus petits et plus efficaces. Beaucoup de compagnies, grandes ou moyennes, américaines ou non, ont donc radié le super jumbo de leurs flottes. C'est le cas de <a href="../../../../articles/a/e/r/Aer_Lingus_08df.html" title="Aer Lingus">Aer Lingus</a>, <a href="../../../../articles/a/i/r/Air_Canada_a526.html" title="Air Canada">Air Canada</a>, <a href="../../../../articles/a/l/i/Alitalia.html" title="Alitalia">Alitalia</a>, <a href="../../../../articles/a/m/e/American_Airlines_cdc7.html" title="American Airlines">American Airlines</a>, <a href="../../../../articles/a/m/e/America_West_Airlines_ad51.html" title="America West Airlines">America West Airlines</a>, <a href="../../../../articles/c/o/n/Continental_Airlines_a2f8.html" title="Continental Airlines">Continental Airlines</a>, <a href="../../../../articles/d/e/l/Delta_Airlines_3d46.html" class="mw-redirect" title="Delta Airlines">Delta Airlines</a>, <a href="../../../../articles/o/l/y/Olympic_Airways_0b08.html" title="Olympic Airways">Olympic Airways</a>, <a href="../../../../articles/r/o/y/Royal_Jordanian_52ff.html" title="Royal Jordanian">Royal Jordanian</a>, <a href="../../../../articles/s/a/s/SAS_%28compagnie_a%C3%A9rienne%29_41f8.html" class="mw-redirect" title="SAS (compagnie aérienne)">SAS</a> et <a href="../../../../articles/v/a/r/Varig.html" title="Varig">Varig</a>.</p>
<p>Aujourd'hui, la plupart des 747 appartiennent à des compagnies <a href="../../../../articles/e/u/r/Europe.html" title="Europe">européennes</a> ou <a href="../../../../articles/a/s/i/Asie.html" title="Asie">asiatiques</a>. Dans les années 1970, 17 compagnies <a href="../../../../articles/a/m/%C3%A9/Am%C3%A9rique_du_Nord_bf0b.html" title="Amérique du Nord">nord américaines</a> utilisaient des 747 pour leurs liaisons commerciales. Elles ne sont plus que 2 aujourd'hui&#160;: <a href="../../../../articles/u/n/i/United_Airlines_e78f.html" title="United Airlines">United Airlines</a> et <a href="../../../../articles/n/o/r/Northwest_Airlines_ad36.html" title="Northwest Airlines">Northwest Airlines</a>.</p>
<table border="1" cellpadding="3" align="center" style="border: 1px solid #aaa;margin-top: 0.5em;margin-bottom: 0.5em;border-collapse:collapse;">
<tr style="background-color: #738EB9">
<th colspan="5">Les 15 plus gros opérateurs de Boeing 747<br />
<small>(au 11/08/06)</small></th>
</tr>
<tr>
<th style="background-color: #738EB9">N°</th>
<th style="background-color: #738EB9"><a href="../../../../articles/c/o/m/Compagnie_a%C3%A9rienne.html" title="Compagnie aérienne">Compagnie aérienne</a></th>
<th style="background-color: #738EB9">Nombre d'exemplaires<br />
<small>(en service)</small></th>
</tr>
<tr>
<td>1</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_Japan.svg_6db6.html" class="image" title="Flag of Japan.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/20px-Flag_of_Japan.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/j/a/p/Japan_Airlines_e1cf.html" title="Japan Airlines">Japan Airlines</a></td>
<td>
<center>67</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>2</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_the_United_Kingdom.svg_b083.html" class="image" title="Flag of the United Kingdom.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/a/ae/Flag_of_the_United_Kingdom.svg/20px-Flag_of_the_United_Kingdom.svg.png" width="20" height="10" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/b/r/i/British_Airways_c23d.html" title="British Airways">British Airways</a></td>
<td>
<center>57</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>3</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_South_Korea.svg_76c3.html" class="image" title="Flag of South Korea.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/20px-Flag_of_South_Korea.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/k/o/r/Korean_Air_6385.html" title="Korean Air">Korean Air</a></td>
<td>
<center>46</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>4</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_Singapore.svg_951a.html" class="image" title="Flag of Singapore.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/4/48/Flag_of_Singapore.svg/20px-Flag_of_Singapore.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/s/i/n/Singapore_Airlines_77f1.html" title="Singapore Airlines">Singapore Airlines</a></td>
<td>
<center>41</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>5</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_Hong_Kong.svg_a750.html" class="image" title="Flag of Hong Kong.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/5/5b/Flag_of_Hong_Kong.svg/20px-Flag_of_Hong_Kong.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/c/a/t/Cathay_Pacific_b58d.html" title="Cathay Pacific">Cathay Pacific</a></td>
<td>
<center>36</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>6</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_Australia.svg_9b78.html" class="image" title="Flag of Australia.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/20px-Flag_of_Australia.svg.png" width="20" height="10" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/q/a/n/Qantas.html" title="Qantas">Qantas</a></td>
<td>
<center>35</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>7</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_the_Republic_of_China.svg_6b3b.html" class="image" title="Flag of the Republic of China.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/c/h/i/China_Airlines_837f.html" title="China Airlines">China Airlines</a></td>
<td>
<center>34</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>8</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_France.svg_34a2.html" class="image" title="Flag of France.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/a/i/r/Air_France_27d0.html" title="Air France">Air France</a></td>
<td>
<center>33</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>9</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_the_United_States.svg_d767.html" class="image" title="Flag of the United States.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" width="20" height="11" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/n/o/r/Northwest_Airlines_ad36.html" title="Northwest Airlines">Northwest Airlines</a></td>
<td>
<center>32</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>10</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_Germany.svg_8993.html" class="image" title="Flag of Germany.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" width="20" height="12" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/l/u/f/Lufthansa.html" title="Lufthansa">Lufthansa</a></td>
<td>
<center>30</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>11</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_the_United_States.svg_d767.html" class="image" title="Flag of the United States.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" width="20" height="11" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/u/n/i/United_Airlines_e78f.html" title="United Airlines">United Airlines</a></td>
<td>
<center>30</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>12</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_Saudi_Arabia.svg_f071.html" class="image" title="Flag of Saudi Arabia.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/20px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/s/a/u/Saudi_Arabian_Airlines_605f.html" title="Saudi Arabian Airlines">Saudi Arabian Airlines</a></td>
<td>
<center>26</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>13</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_the_Netherlands.svg_7dec.html" class="image" title="Flag of the Netherlands.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/20px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/k/l/m/KLM_Royal_Dutch_Airlines_1530.html" title="KLM Royal Dutch Airlines">KLM Royal Dutch Airlines</a></td>
<td>
<center>25</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>14</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_Japan.svg_6db6.html" class="image" title="Flag of Japan.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/20px-Flag_of_Japan.svg.png" width="20" height="13" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/a/l/l/All_Nippon_Airways_a11e.html" title="All Nippon Airways">All Nippon Airways</a></td>
<td>
<center>23</center>
</td>
</tr>
<tr>
<td>15</td>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_Malaysia.svg_5005.html" class="image" title="Flag of Malaysia.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/6/66/Flag_of_Malaysia.svg/20px-Flag_of_Malaysia.svg.png" width="20" height="10" border="0" /></a> <a href="../../../../articles/m/a/l/Malaysia_Airlines_32e3.html" title="Malaysia Airlines">Malaysia Airlines</a></td>
<td>
<center>23</center>
</td>
</tr>
</table>
<p><a name="Livraisons_par_ann.C3.A9es" id="Livraisons_par_ann.C3.A9es"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Livraisons par années">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Livraisons par années</span></h2>
<table border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;">
<tr>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">2007</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">2006</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">2005</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">2004</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">2003</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">2002</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">2001</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">2000</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1999</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1998</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1997</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1996</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1995</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1994</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1993</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1992</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1991</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1990</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1989</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1988</th>
</tr>
<tr>
<td>16<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43" title=""><span class="cite_crochet">[</span>44<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></td>
<td>14</td>
<td>13</td>
<td>15</td>
<td>19</td>
<td>27</td>
<td>31</td>
<td>25</td>
<td>47</td>
<td>53</td>
<td>39</td>
<td>26</td>
<td>25</td>
<td>40</td>
<td>56</td>
<td>61</td>
<td>64</td>
<td>70</td>
<td>45</td>
<td>24</td>
</tr>
<tr>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1987</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1986</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1985</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1984</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1983</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1982</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1981</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1980</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1979</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1978</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1977</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1976</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1975</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1974</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1973</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1972</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1971</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1970</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1969</th>
<th style="color:#fff;font-weight:bold;background-color:#069;padding:0.3em">1968</th>
</tr>
<tr>
<td>23</td>
<td>35</td>
<td>24</td>
<td>16</td>
<td>22</td>
<td>26</td>
<td>53</td>
<td>73</td>
<td>67</td>
<td>32</td>
<td>20</td>
<td>27</td>
<td>21</td>
<td>22</td>
<td>30</td>
<td>30</td>
<td>69</td>
<td>92</td>
<td>4</td>
<td>0</td>
</tr>
</table>
<p>Le nombre de 747 commandés ne représentait que 25 commandes sur les 1 423 commandes engrangées par <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a> en 2007<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44" title=""><span class="cite_crochet">[</span>45<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le nombre de livraisons est également en diminution ces dernières années.</p>
<p><a name="Sp.C3.A9cifications_par_mod.C3.A8le" id="Sp.C3.A9cifications_par_mod.C3.A8le"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Spécifications par modèle">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Spécifications par modèle</span></h2>
<p>Chaque Boeing 747 est propulsé par quatre turboréacteurs identiques. Trois motoristes (<a href="../../../../articles/p/r/a/Pratt_%26_Whitney_7a9d.html" title="Pratt &amp; Whitney">Pratt &amp; Whitney</a>, <a href="../../../../articles/r/o/l/Rolls-Royce_plc_18ea.html" title="Rolls-Royce plc">Rolls-Royce</a>, <a href="../../../../articles/g/e/n/General_Electric_4bb6.html" title="General Electric">General Electric</a>) ont développé des turboréacteurs pour le 747, le choix du motoriste appartenant au client final. Les différents modèles de réacteurs<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45" title=""><span class="cite_crochet">[</span>46<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> pour les dernières versions de chaque série sont reprises dans le tableau ci-dessous.</p>
<center>
<table style="text-align: center; font-size:100%;">
<tr bgcolor="#DDDD">
<th>caractéristiques</th>
<th>747-100</th>
<th>747-200B</th>
<th>747-300</th>
<th>747-400</th>
<th>747-400ER</th>
<th>747-8I</th>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Equipage</td>
<td colspan="3">Trois</td>
<td colspan="3">Deux</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Passagers</td>
<td colspan="3">366 (3-class)</td>
<td colspan="2">416 (3-class)</td>
<td>467 (3-class)</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Longueur</td>
<td colspan="5">70,6&#160;m</td>
<td>76,4&#160;m</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Envergure</td>
<td colspan="3">59,6&#160;m</td>
<td colspan="2">64,4&#160;m</td>
<td>68,5&#160;m</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Hauteur</td>
<td colspan="3">19,3&#160;m</td>
<td colspan="2">19,4&#160;m</td>
<td>19,4&#160;m</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Poids à vide</td>
<td>162.400 kg</td>
<td>174.000 kg</td>
<td>178.100 kg</td>
<td>178.756 kg</td>
<td>164.382 kg</td>
<td>(185.972 kg</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Poids maximum au décollage</td>
<td>333.390 kg</td>
<td>377.842 kg</td>
<td>377.842 kg</td>
<td>396.890 kg</td>
<td>412.775 kg</td>
<td>439.985 kg</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Vitesse de croisière</td>
<td colspan="3"><a href="../../../../articles/m/a/c/Mach.html" title="Mach">Mach</a> 0,73<br />
(895 km/h)</td>
<td>Mach 0,745<br />
(913 km/h)</td>
<td colspan="2">Mach 0,745<br />
(913 km/h)</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Vitesse maximale</td>
<td colspan="3">Mach 0,772<br />
(945 km/h)</td>
<td colspan="2">Mach 0,798<br />
(977 km/h)</td>
<td></td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Autonomie</td>
<td>9.800 km</td>
<td>12.700 km</td>
<td>12.400 km</td>
<td>13.450 km</td>
<td>14.205 km</td>
<td>14.815 km</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Capacité kérosène</td>
<td>183.380&#160;L</td>
<td colspan="2">199.158&#160;L</td>
<td>216.840&#160;L</td>
<td>241.140&#160;L</td>
<td>216.840&#160;L</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Consommation à charge max.</td>
<td>(18,7 L/km)</td>
<td>(15,7 L/km)</td>
<td>(16,1 L/km)</td>
<td>(16,1 L/km)</td>
<td>(17,0 L/km)</td>
<td>(14,6 L/km)</td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Moteurs (x 4)</td>
<td><a href="../../../../articles/p/r/a/Pratt_%26_Whitney_JT9D_3956.html" title="Pratt &amp; Whitney JT9D">PW JT9D-7A</a><br />
<a href="../../../../articles/g/e/n/General_Electric_4bb6.html" title="General Electric">GE CF6-45A2</a><br />
<a href="../../../../articles/r/o/l/Rolls-Royce_plc_18ea.html" title="Rolls-Royce plc">RR RB211-524B2</a></td>
<td>PW JT9D-7R4G2<br />
GE CF6-50E2<br />
RR RB211-525D4</td>
<td>PW JT9D-7R4G2<br />
GE CF6-80C2B1<br />
RB211-524D4</td>
<td><a href="../../../../articles/p/r/a/Pratt_%26_Whitney_7a9d.html" title="Pratt &amp; Whitney">PW 4062</a><br />
GE CF6-80C2B5F<br />
RR RB211-524H</td>
<td>PW 4062<br />
GE CF6-80C2B5F</td>
<td><a href="../../../../articles/g/e/n/General_Electric_GEnx_c280.html" title="General Electric GEnx">GEnx-2B67</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#EEEEEE">
<td>Puissance moteur (x 4)</td>
<td>46.500 <a href="../../../../articles/l/i/v/Livre-force.html" title="Livre-force">lbf</a> PW<br />
46.500 lbf GE<br />
50.100 lbf RR</td>
<td>54.750 lbf PW<br />
52.500 lbf GE<br />
53.000 lbf RR</td>
<td>54.750 lbf PW<br />
55.640 lbf GE<br />
53.,000 lbf RR</td>
<td>63.300 lbf PW<br />
62.100 lbf GE<br />
59.500 lbf RR</td>
<td>63.300 lbf PW<br />
62.100 lbf GE</td>
<td>68.000 lbf (estimation)</td>
</tr>
</table>
<p>Sources: <sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46" title=""><span class="cite_crochet">[</span>47<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, <sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47" title=""><span class="cite_crochet">[</span>48<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></p>
</center>
<p><a name="Quelques_caract.C3.A9ristiques_notables" id="Quelques_caract.C3.A9ristiques_notables"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Quelques caractéristiques notables">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Quelques caractéristiques notables</span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:242px;"><a href="../../../../articles/a/b/l/Image%7EABL02.jpg_c698.html" class="image" title="Concept du Boeing YAL-1ABL"><img alt="Concept du Boeing YAL-1ABL" src="../../../../images/shared/thumb/4/4f/ABL02.jpg/240px-ABL02.jpg" width="240" height="371" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/a/b/l/Image%7EABL02.jpg_c698.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Concept du <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_YAL-1_cb5e.html" class="mw-redirect" title="Boeing YAL-1">Boeing YAL-1</a>ABL</div>
</div>
</div>
<ul>
<li>Un 747-400 est composé de six millions de pièces (dont la moitié sont des pièces d'attache) construites dans 33 pays différents.</li>
<li>La poussée d'un seul moteur de 747 est supérieure à celle des quatre moteurs d'un des premiers modèles de <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_707.html" title="Boeing 707">Boeing 707</a>.</li>
<li>Les tout premiers 747 avaient environ 300 kg d'<a href="../../../../articles/u/r/a/Uranium.html" title="Uranium">uranium</a> appauvri moulé dans les nacelles des moteurs. Cela servait de ballast pour empêcher les ailes de vibrer.</li>
<li>Après pressurisation, le 747 contient une tonne d'air.</li>
<li>Durant la phase de la préparation au sol de l'appareil avant l'embarquement des passagers les reservoirs d'eau peuvent contenir jusqu'a 1200 litres.</li>
<li>Pendant la période de certification de vol, Boeing a construit un étrange véhicule d'entraînement appelé «&#160;chariot de Waddell&#160;» (baptisé du nom du pilote d'essai du 747, Jack Waddell) qui était composé d'une maquette de cockpit montée sur le toit d'un camion. Cela servait à former les pilotes au roulage au sol de cet appareil depuis son cockpit surélevé.</li>
<li>L'une des premières propositions de conception pour le 747 comportait un double pont sur toute la longueur de l'avion, semblable à celui de l'<a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">Airbus A380</a>. Boeing a abandonné cette idée au dernier moment, pensant qu'un pont unique mais plus large serait à la fois plus économique à l'exploitation et plus sûr.</li>
<li>Lors de son lancement, le terme <i>Jumbo</i> («&#160;géant&#160;») avait déjà été inventé par les médias pour décrire en général une nouvelle classe d'avions de ligne de grande taille qui étaient alors en développement, comme le <a href="../../../../articles/l/o/c/Lockheed_L-1011_TriStar_c3b7.html" title="Lockheed L-1011 TriStar">Lockheed L-1011 TriStar</a> et le <a href="../../../../articles/d/c/-/DC-10_1ef1.html" class="mw-redirect" title="DC-10">DC-10</a>. Boeing a tout fait pour décourager les médias et le grand public d'utiliser ce terme pour le 747, mais en vain, et aujourd'hui «&#160;jumbo jet&#160;» est devenu le synonyme du 747.</li>
<li>En raison de sa grande longueur, il y a une légère flexion du fuselage en vol. Cet effet n'a pas été prévu dans la conception du pilote automatique sur les modèles les plus anciens, il y a donc une oscillation très lente dans le vol lorsque le pilotage automatique est enclenché. Elle est trop faible pour être perceptible par les passagers.</li>
<li>Le manuel d'utilisation du 747 comprend un million de pages.</li>
</ul>
<p><a name="Mus.C3.A9es" id="Mus.C3.A9es"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Musées">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Musées</span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:252px;"><a href="../../../../articles/7/4/7/Image%7E747.JPG_c8a8.html" class="image" title="Boeing 747 exposé à l'exterieur au Musée de l'air et de l'espace à Paris."><img alt="Boeing 747 exposé à l'exterieur au Musée de l'air et de l'espace à Paris." src="../../../../images/shared/thumb/d/da/747.JPG/250px-747.JPG" width="250" height="188" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/7/4/7/Image%7E747.JPG_c8a8.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Boeing 747 exposé à l'exterieur au <a href="../../../../articles/m/u/s/Mus%C3%A9e_de_l%27air_et_de_l%27espace.html" title="Musée de l'air et de l'espace">Musée de l'air et de l'espace</a> à <a href="../../../../articles/p/a/r/Paris.html" title="Paris">Paris</a>.</div>
</div>
</div>
<p>Suite au nombre croissant de déclassements de Boeing 747-100 et 747-200, plusieurs d'entre eux se sont retrouvés dans des musées de l'aviation:</p>
<ul>
<li>Boeing 747-100 <sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48" title=""><span class="cite_crochet">[</span>49<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, le premier 747 au musée de l'aviation de <a href="../../../../articles/s/e/a/Seattle.html" title="Seattle">Seattle</a>, <a href="../../../../articles/w/a/s/Washington_%28%C3%89tat%29_def4.html" title="Washington (État)">Washington</a>, <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/%C3%89tats-Unis_08e2.html" title="États-Unis">USA</a></li>
<li><a href="../../../../articles/k/l/m/KLM_Royal_Dutch_Airlines_1530.html" title="KLM Royal Dutch Airlines">KLM</a> 747-200(SUD) PH-BUK "Louis Blériot" au <a href="../../../../articles/a/v/i/Aviodrome.html" title="Aviodrome">Aviodrome</a> à <a href="../../../../articles/l/e/l/Lelystad.html" title="Lelystad">Lelystad</a>, <a href="../../../../articles/p/a/y/Pays-Bas_da2f.html" title="Pays-Bas">Pays-Bas</a></li>
<li><a href="../../../../articles/q/a/n/Qantas.html" title="Qantas">Qantas</a> 747-200 VH-EBQ "City of Bunbury" au <i>Qantas Founders Outback Museum</i>, <a href="../../../../articles/l/o/n/Longreach.html" title="Longreach">Longreach</a>, <a href="../../../../articles/q/u/e/Queensland.html" title="Queensland">Queensland</a>, <a href="../../../../articles/a/u/s/Australie.html" title="Australie">Australie</a></li>
<li><a href="../../../../articles/s/o/u/South_African_Airways_0ba4.html" title="South African Airways">South African Airways</a> 747-200 ZS-SAN "Lebombo" et 747SP ZS-SPC "Maluti" à <a href="../../../../articles/j/o/h/Johannesburg.html" title="Johannesburg">Johannesburg</a>, <a href="../../../../articles/a/f/r/Afrique_du_Sud_d0e6.html" title="Afrique du Sud">Afrique du Sud</a></li>
<li><a href="../../../../articles/l/u/f/Lufthansa.html" title="Lufthansa">Lufthansa</a> 747-200 D-ABYM "Schleswig-Holstein" au <i>Technik Museum Speyer</i>, <a href="../../../../articles/s/p/e/Speyer.html" class="mw-redirect" title="Speyer">Speyer</a>, <a href="../../../../articles/g/e/r/Germany.html" title="Germany">Germany</a></li>
<li><a href="../../../../articles/a/i/r/Air_France_27d0.html" title="Air France">Air France</a> 747-100 F-BPVJ au <a href="../../../../articles/m/u/s/Mus%C3%A9e_de_l%27air_et_de_l%27espace.html" title="Musée de l'air et de l'espace">Musée de l'air et de l'espace</a>, <a href="../../../../articles/a/%C3%A9/r/A%C3%A9roport_du_Bourget_259a.html" class="mw-redirect" title="Aéroport du Bourget">Aéroport du Bourget</a>, <a href="../../../../articles/p/a/r/Paris.html" title="Paris">Paris</a>, <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">France</a></li>
<li><a href="../../../../articles/i/r/a/Iran_Air_628f.html" title="Iran Air">Iran Air</a> 747SPs EP-IAA et EP-IAC and 747-200F EP-ICC at <i>Tehran Aerospace Exhibition</i>, <a href="../../../../articles/t/e/h/Teheran.html" class="mw-redirect" title="Teheran">Teheran</a>, <a href="../../../../articles/i/r/a/Iran.html" title="Iran">Iran</a></li>
<li><a href="../../../../articles/k/o/r/Korean_Air_6385.html" title="Korean Air">Korean Air</a> 747-200 hL7463 au <i>Jeongseok Aviation Center</i>, <a href="../../../../articles/j/e/j/Jeju.html" title="Jeju">Jeju</a>, <a href="../../../../articles/c/o/r/Cor%C3%A9e_du_Sud_7b60.html" title="Corée du Sud">Corée du Sud</a> <sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49" title=""><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></li>
<li><a href="../../../../articles/n/o/r/Northwest_Airlines_ad36.html" title="Northwest Airlines">Northwest Airlines</a> (premier 747 de la compagnie) au <a href="../../../../articles/n/a/t/National_Air_and_Space_Museum_3335.html" title="National Air and Space Museum">National Air and Space Museum</a>, <a href="../../../../articles/w/a/s/Washington%2C_D.C._323f.html" class="mw-redirect" title="Washington, D.C.">Washington, D.C.</a>, <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/%C3%89tats-Unis_08e2.html" title="États-Unis">USA</a> <sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50" title=""><span class="cite_crochet">[</span>51<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li>
</ul>
<p><a name="Catastrophes_a.C3.A9riennes" id="Catastrophes_a.C3.A9riennes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Catastrophes aériennes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Catastrophes aériennes</span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:252px;"><a href="../../../../articles/t/w/a/Image%7ETWA800reconstruction.jpg_ca75.html" class="image" title="Vol TWA 800 qui reliait New York à Paris."><img alt="Vol TWA 800 qui reliait New York à Paris." src="../../../../images/shared/thumb/2/26/TWA800reconstruction.jpg/250px-TWA800reconstruction.jpg" width="250" height="177" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/t/w/a/Image%7ETWA800reconstruction.jpg_ca75.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
<a href="../../../../articles/v/o/l/Vol_TWA_800_fc40.html" class="mw-redirect" title="Vol TWA 800">Vol TWA 800</a> qui reliait <a href="../../../../articles/n/e/w/New_York_3da4.html" title="New York">New York</a> à <a href="../../../../articles/p/a/r/Paris.html" title="Paris">Paris</a>.</div>
</div>
</div>
<p>Les 747 ont été impliqués dans un certain nombre de <a href="../../../../articles/c/a/t/Catastrophe_a%C3%A9rienne.html" title="Catastrophe aérienne">catastrophes</a><sup id="cite_ref-Boeing747stat_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-Boeing747stat-51" title=""><span class="cite_crochet">[</span>52<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cependant, très peu ont été causées par des erreurs de conception de l'avion lui-même. La plupart ont eu lieu en raison d'erreurs de pilotage, ou parfois d'attentats terroristes. Nous donnons ci-dessous une liste non exhaustive de ces catastrophes, une liste plus complète peut être trouvée dans l'article <a href="../../../../articles/c/a/t/Catastrophe_a%C3%A9rienne.html" title="Catastrophe aérienne">Catastrophe aérienne</a>.</p>
<table class="wikitable">
<tr>
<th>N° vol</th>
<th>Lieu</th>
<th>Année</th>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/v/o/l/Vol_540_Lufthansa_7540.html" title="Vol 540 Lufthansa">Vol 540 Lufthansa</a></td>
<td><a href="../../../../articles/n/a/i/Nairobi.html" title="Nairobi">Nairobi</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/7/1974.html" title="1974">1974</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#F5F5F5">
<td><a href="../../../../articles/c/a/t/Catastrophe_de_T%C3%A9n%C3%A9rife_79f0.html" title="Catastrophe de Ténérife">Catastrophe de Ténérife</a></td>
<td><a href="../../../../articles/t/%C3%A9/n/T%C3%A9n%C3%A9rife.html" title="Ténérife">Ténérife</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/7/1977.html" title="1977">1977</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/a/i/r/Air_India_vol_855_b77a.html" class="mw-redirect" title="Air India vol 855">Vol 855 Air-India</a></td>
<td><a href="../../../../articles/m/e/r/Mer_d%27Oman_99c5.html" title="Mer d'Oman">Mer d'Oman</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/7/1978.html" title="1978">1978</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#F5F5F5">
<td><a href="../../../../articles/a/v/i/Avianca.html" title="Avianca">Vol 011 Avianca</a></td>
<td><a href="../../../../articles/m/a/d/Madrid.html" title="Madrid">Madrid</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/8/1983.html" title="1983">1983</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/a/i/r/Air_India_vol_182_1d6f.html" class="mw-redirect" title="Air India vol 182">Vol 182 Air-India</a></td>
<td><a href="../../../../articles/o/c/%C3%A9/Oc%C3%A9an_Atlantique_3acf.html" title="Océan Atlantique">Océan Atlantique</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/8/1985.html" title="1985">1985</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#F5F5F5">
<td><a href="../../../../articles/v/o/l/Vol_123_Japan_Airlines_9b36.html" title="Vol 123 Japan Airlines">Vol 123 Japan Airlines</a></td>
<td><a href="../../../../articles/t/o/k/Tokyo.html" class="mw-redirect" title="Tokyo">Tokyo</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/8/1985.html" title="1985">1985</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/o/u/South_African_Airways_0ba4.html" title="South African Airways">Vol 295 South African Airways</a></td>
<td><a href="../../../../articles/o/c/%C3%A9/Oc%C3%A9an_Indien_ac8b.html" title="Océan Indien">Océan Indien</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/8/1987.html" title="1987">1987</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#F5F5F5">
<td><a href="../../../../articles/a/t/t/Attentat_de_Lockerbie_ff39.html" title="Attentat de Lockerbie">Attentat de Lockerbie</a></td>
<td><a href="../../../../articles/l/o/c/Lockerbie.html" title="Lockerbie">Lockerbie</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/8/1988.html" title="1988">1988</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/c/h/i/China_Airlines_837f.html" title="China Airlines">Vol 358 China Airlines</a></td>
<td><a href="../../../../articles/t/a/i/Taiwan.html" title="Taiwan">Taiwan</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/9/1991.html" title="1991">1991</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#F5F5F5">
<td><a href="../../../../articles/e/l/_/El_Al_26f7.html" title="El Al">Vol 1862 cargo El Al</a></td>
<td><a href="../../../../articles/a/m/s/Amsterdam.html" title="Amsterdam">Amsterdam</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/9/1992.html" title="1992">1992</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/p/h/i/Philippine_Airlines_b042.html" title="Philippine Airlines">Vol 434 Philippines Airlines</a></td>
<td><a href="../../../../articles/o/k/i/Okinawa.html" title="Okinawa">Okinawa</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/9/1994.html" title="1994">1994</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#F5F5F5">
<td><a href="../../../../articles/v/o/l/Vol_TWA_800_fc40.html" class="mw-redirect" title="Vol TWA 800">Vol TWA 800</a></td>
<td><a href="../../../../articles/l/o/n/Long_Island_ec1e.html" title="Long Island">Long Island</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/9/1996.html" title="1996">1996</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/v/o/l/Vol_763_Saudi_Arabian_Airlines_80a3.html" title="Vol 763 Saudi Arabian Airlines">Vol 763 Saudi Arabian</a></td>
<td><a href="../../../../articles/d/e/l/Delhi.html" title="Delhi">Delhi</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/9/1996.html" title="1996">1996</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#F5F5F5">
<td><a href="../../../../articles/k/o/r/Korean_Air_6385.html" title="Korean Air">Vol 801 Korean Air</a></td>
<td><a href="../../../../articles/g/u/a/Guam.html" title="Guam">Guam</a></td>
<td><a href="../../../../articles/1/9/9/1997.html" title="1997">1997</a></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/i/n/Singapore_Airlines_77f1.html" title="Singapore Airlines">Vol 006 Singapore Airlines</a></td>
<td><a href="../../../../articles/t/a/i/Taipei.html" title="Taipei">Taipei</a></td>
<td><a href="../../../../articles/2/0/0/2000.html" title="2000">2000</a></td>
</tr>
<tr bgcolor="#F5F5F5">
<td><a href="../../../../articles/v/o/l/Vol_611_China_Airlines_fb4e.html" title="Vol 611 China Airlines">Vol 611 China Airlines</a></td>
<td><a href="../../../../articles/p/e/s/Pescadores.html" title="Pescadores">Pescadores</a></td>
<td><a href="../../../../articles/2/0/0/2002.html" title="2002">2002</a></td>
</tr>
</table>
<p><a name="Le_747_au_cin.C3.A9ma" id="Le_747_au_cin.C3.A9ma"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Le 747 au cinéma">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Le 747 au cinéma</span></h2>
<p>Les Boeing 747 de par leur taille impressionnante (et donc de par leur potentiel de destruction et de victimes) ont souvent été le théâtre de films américains à suspens jouant sur la peur des catastrophes aériennes. Peu de temps après le lancement des premiers appareils, ceux-ci ont été utilisés comme décor privilégié de différents films catastrophes. Notons par exemple les films <a href="../../../../articles/7/4/7/747_en_p%C3%A9ril.html" title="747 en péril">747 en péril</a> (1975) et <a href="../../../../articles/l/e/s/Les_Naufrag%C3%A9s_du_747_cb77.html" title="Les Naufragés du 747">Les Naufragés du 747</a> (1977). <a href="../../../../articles/h/a/r/Harrison_Ford_f221.html" title="Harrison Ford">Harrison Ford</a> a ensuite interprété un rôle dans le film <a href="../../../../articles/a/i/r/Air_Force_One_%28film%29_4d39.html" title="Air Force One (film)">Air Force One</a> (1997) se déroulant dans l’avion présidentiel du même nom et en <a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a>, une horde de serpents agressifs ont sévi dans un 747 dans le film à suspens <a href="../../../../articles/d/e/s/Des_serpents_dans_l%27avion.html" title="Des serpents dans l'avion">Des serpents dans l'avion</a> (2006). Un 747 transportait en 1979 une des navettes spatiales <a href="../../../../articles/m/o/o/Moonraker.html" title="Moonraker">Moonraker</a> dans le <a href="../../../../articles/j/a/m/James_Bond_c2aa.html" title="James Bond">James Bond</a> (<a href="../../../../articles/r/o/g/Roger_Moore_988b.html" title="Roger Moore">Roger Moore</a>) du même nom.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52" title=""><span class="cite_crochet">[</span>53<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="Annexes" id="Annexes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Annexes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Annexes</span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:142px;"><a href="../../../../articles/g/i/a/Image%7EGiant_planes_comparison.svg_1ee2.html" class="image" title="Comparaison des tailles de différents avions."><img alt="Comparaison des tailles de différents avions." src="../../../../images/shared/thumb/5/52/Giant_planes_comparison.svg/140px-Giant_planes_comparison.svg.png" width="140" height="195" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/g/i/a/Image%7EGiant_planes_comparison.svg_1ee2.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Comparaison des tailles de différents avions.</div>
</div>
</div>
<p><a name="Bibliographie" id="Bibliographie"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Bibliographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Bibliographie</span></h3>
<ul>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> Angela Royston, <i>Le Boeing 747</i>, Nathan, Paris, 2003, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9782092049150_6ea6.html" class="internal">ISBN 978-2092049150</a>)</small></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> Clive Irving, <i>Wide Body: The Making of the Boeing 747</i>, Coronet, 1994, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_0340599839_4117.html" class="internal">ISBN 0-340-59983-9</a>)</small></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> Robbie Shaw, <i>Boeing 747 (Osprey Civil Aircraft)</i>, Osprey Publishing, 1994, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9781855324206_7010.html" class="internal">ISBN 978-1855324206</a>)</small></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> Guy Norris, Mark Wagner, <i>Boeing 747: Design and Development Since 1969</i>, Zenith Press, 1997, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9780760302804_0143.html" class="internal">ISBN 978-0760302804</a>)</small></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> Dennis R. Jenkins, <i>Boeing 747-100/200/300/SP (AirlinerTech Series, Vol. 6)</i>, Specialty Press, 2000, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9781580070263_4539.html" class="internal">ISBN 978-1580070263</a>)</small></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> Martin Bowman, <i>Boeing 747 (Crowood Aviation Series)</i>, Crowood, 2000, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9781861262424_4a13.html" class="internal">ISBN 978-1861262424</a>)</small></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> Mark Nicholls, <i>The Airliner World Book of the Boeing 747</i>, Osprey Publishing, 2002, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9780946219612_02b7.html" class="internal">ISBN 978-0946219612</a>)</small></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> Jay Spenser, Joe Sutter, <i>747: Creating the World's First Jumbo Jet and Other Adventures from a Life in Aviation</i>, Collins, 2007, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9780060882426_cb25.html" class="internal">ISBN 978-0060882426</a>)</small></li>
</ul>
<p><a name="Articles_connexes" id="Articles_connexes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Articles connexes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Articles connexes</span></h3>
<ul>
<li><a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_de_Boeing_747_5173.html" title="Liste de Boeing 747">Liste de Boeing 747</a></li>
<li><a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_avions_civils.html" title="Liste des avions civils">Liste des avions civils</a></li>
<li><a href="../../../../articles/a/i/r/Airbus_A380_9089.html" title="Airbus A380">Airbus A380</a></li>
<li><a href="../../../../articles/c/h/r/Chronologie_des_catastrophes_a%C3%A9riennes.html" title="Chronologie des catastrophes aériennes">Chronologie des catastrophes aériennes</a></li>
</ul>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h3>
<div class="noprint wikilien_alternatif" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px; background:#f9f9f9;padding:0px;font-size:90%;text-align:left;">
<table cellpadding="2" cellspacing="0" style="background-color:transparent">
<tr valign="middle">
<td style="line-height:50px;vertical-align:middle;position:relative" align="center" valign="middle">
<div style="position: relative;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Accueil" title="commons:Accueil"><img alt="commons:Accueil" src="../../../../images/shared/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png" width="50" height="67" border="0" /></a></div>
</td>
<td valign="middle">
<p><span class="plainlinks"><a href="../../../../articles/w/i/k/Wikimedia_Commons_7b57.html" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> propose des documents multimédia libres sur <b><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Boeing_747?uselang=fr" class="external text" title="http://commons.wikimedia.org/wiki/Boeing_747?uselang=fr" rel="nofollow">le Boeing 747.</a></b></span></p>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<ul>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://www.aeroweb-fr.net/appareils/fiche,33,boeing-747.php" class="external text" title="http://www.aeroweb-fr.net/appareils/fiche,33,boeing-747.php" rel="nofollow">Fiche Technique Boeing 747</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.boeing.com/" class="external text" title="http://www.boeing.com/" rel="nofollow">Boeing.com</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.aircraft-info.net/aircraft/jet_aircraft/boeing/747-400/" class="external text" title="http://www.aircraft-info.net/aircraft/jet_aircraft/boeing/747-400/" rel="nofollow">Aircraft-Info.net - Boeing 747-400</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://airtransportbiz.free.fr/Aircraft/747X-1.html" class="external text" title="http://airtransportbiz.free.fr/Aircraft/747X-1.html" rel="nofollow">Boeing 747-400X, ER &amp; QLR, The saga of the 747 derivatives, AirTransportBiz</a></li>
</ul>
<p><a name="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences" id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" title="Modifier la section&#160;: Notes et références">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Notes et références</span></h3>
<div class="references-small" style="column-count:2; -moz-column-count:2; -webkit-column-count:2;">
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/commercial/prices/index.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/prices/index.html" rel="nofollow"><i>Commercial airplanes: jet prices</i></a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a>.</li>
<li id="cite_note-Commandes747-1"><span class="renvois_vers_le_texte">↑ <a href="#cite_ref-Commandes747_1-0" title=""><sup style="padding-left: 1px;">a</sup></a>  <a href="#cite_ref-Commandes747_1-1" title=""><sup style="padding-left: 1px;">b</sup></a> </span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=747&amp;optReportType=AllModels&amp;cboAllModel=747&amp;ViewReportF=View+Report" class="external text" title="http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=747&amp;optReportType=AllModels&amp;cboAllModel=747&amp;ViewReportF=View+Report" rel="nofollow"><i>747 Model Summary</i></a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a>.</li>
<li id="cite_note-2"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-2" title="">↑</a></span> <a href="http://www.aeroweb-fr.net/appareils/fiche,33,boeing-747.php" class="external text" title="http://www.aeroweb-fr.net/appareils/fiche,33,boeing-747.php" rel="nofollow">Les principales caractéristiques de l'appareil</a> sur la fiche technique d'aeroweb-fr.net.</li>
<li id="cite_note-Boeing747family-3"><span class="renvois_vers_le_texte">↑ <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-0" title=""><sup style="padding-left: 1px;">a</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-1" title=""><sup style="padding-left: 1px;">b</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-2" title=""><sup style="padding-left: 1px;">c</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-3" title=""><sup style="padding-left: 1px;">d</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-4" title=""><sup style="padding-left: 1px;">e</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-5" title=""><sup style="padding-left: 1px;">f</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-6" title=""><sup style="padding-left: 1px;">g</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-7" title=""><sup style="padding-left: 1px;">h</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-8" title=""><sup style="padding-left: 1px;">i</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-9" title=""><sup style="padding-left: 1px;">j</sup></a>  <a href="#cite_ref-Boeing747family_3-10" title=""><sup style="padding-left: 1px;">k</sup></a> </span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/commercial/747family/background.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/747family/background.html" rel="nofollow">Dates de mises sur le marché des différents modèles sur le site officiel de Boeing</a></li>
<li id="cite_note-4"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-4" title="">↑</a></span> <a href="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_400_prod.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_400_prod.html" rel="nofollow">Boeing: Commercial Airplanes - 747 - 747-400 Technical Characteristics</a></li>
<li id="cite_note-Boeing747facility-5"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-Boeing747facility_5-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/commercial/facilities/index.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/facilities/index.html" rel="nofollow">Lieux d'assemblage sur le site officiel de Boeing</a></li>
<li id="cite_note-milestone-6"><span class="renvois_vers_le_texte">↑ <a href="#cite_ref-milestone_6-0" title=""><sup style="padding-left: 1px;">a</sup></a>  <a href="#cite_ref-milestone_6-1" title=""><sup style="padding-left: 1px;">b</sup></a> </span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><i><a href="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_milestones.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_milestones.html" rel="nofollow">"Boeing 747-400 Program Milestones"</a></i>, <i>The Boeing Company</i>, accès au site <a href="../../../../articles/2/1/_/21_septembre.html" title="21 septembre">21 septembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a></li>
<li id="cite_note-irving310-7"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving310_7-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 310</i>.</li>
<li id="cite_note-Boeing747Histoire-8"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-Boeing747Histoire_8-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/history/boeing/747.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/history/boeing/747.html" rel="nofollow">Histoire - "747 Commercial Transport", Boeing Company,</a> <a href="../../../../articles/2/9/_/29_avril.html" title="29 avril">29 avril</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a></li>
<li id="cite_note-hist747-9"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-hist747_9-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span>[<a href="http://www.boeing.com/history/boeing/747.html" class="external free" title="http://www.boeing.com/history/boeing/747.html" rel="nofollow">http://www.boeing.com/history/boeing/747.html</a> History - "747 Commercial Transport", "The Boeing Company", <a href="../../../../articles/2/9/_/29_avril.html" title="29 avril">29 avril</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a>.</li>
<li id="cite_note-irving282-10"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving282_10-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 282</i>.</li>
<li id="cite_note-ucfc747-11"><span class="renvois_vers_le_texte">↑ <a href="#cite_ref-ucfc747_11-0" title=""><sup style="padding-left: 1px;">a</sup></a>  <a href="#cite_ref-ucfc747_11-1" title=""><sup style="padding-left: 1px;">b</sup></a> </span> '<a href="http://www.centennialofflight.gov/essay/Aerospace/Boeing_747/Aero21.htm" class="external free" title="http://www.centennialofflight.gov/essay/Aerospace/Boeing_747/Aero21.htm" rel="nofollow">http://www.centennialofflight.gov/essay/Aerospace/Boeing_747/Aero21.htm</a> "The Boeing 747", Judy Rumerman, U.S. Centennial of Flight Commission, accès au site <a href="../../../../articles/2/3/_/23_avril.html" title="23 avril">23 avril</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>.]</li>
<li id="cite_note-12"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-12" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.centennialofflight.gov/essay/Aerospace/Concorde/Aero53.htm" class="external text" title="http://www.centennialofflight.gov/essay/Aerospace/Concorde/Aero53.htm" rel="nofollow">"The Concorde Supersonic Transport", T.A. Heppenheimer, US Centennial of Flight Commission, accès le</a> <a href="../../../../articles/2/3/_/23_septembre.html" title="23 septembre">23 septembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>.</li>
<li id="cite_note-13"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-13" title="">↑</a></span> <i>Bowers, p. 508</i>.</li>
<li id="cite_note-infoplease-14"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-infoplease_14-0" title="">↑</a></span> <a href="http://www.infoplease.com/spot/boeing747.html" class="external text" title="http://www.infoplease.com/spot/boeing747.html" rel="nofollow">"Passenger Planes: Boeing 747"</a><i>, David Noland, Infoplease (Pearson Education), retrieved <a href="../../../../articles/2/3/_/23_septembre.html" title="23 septembre">23 septembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>.</i></li>
<li id="cite_note-irving359-15"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving359_15-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 359</i>.</li>
<li id="cite_note-irving383-16"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving383_16-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 383</i>.</li>
<li id="cite_note-roll_out-17"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-roll_out_17-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,838835,00.html" class="external text" title="http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,838835,00.html" rel="nofollow">All but off the Ground</a>, <i><a href="../../../../articles/t/i/m/Time_%28magazine%29.html" title="Time (magazine)">Time</a></i>, <a href="../../../../articles/4/_/o/4_octobre.html" title="4 octobre">4 octobre</a> <a href="../../../../articles/1/9/6/1968.html" title="1968">1968</a>..</li>
<li id="cite_note-first_flight-18"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-first_flight_18-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,839015,00.html" class="external text" title="http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,839015,00.html" rel="nofollow">The Giant Takes Off</a>, <i><a href="../../../../articles/t/i/m/Time_%28magazine%29.html" title="Time (magazine)">Time</a></i>, <a href="../../../../articles/2/1/_/21_f%C3%A9vrier.html" title="21 février">21 février</a> <a href="../../../../articles/1/9/6/1969.html" title="1969">1969</a>..</li>
<li id="cite_note-Boeing_first_flight_commemoration-19"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-Boeing_first_flight_commemoration_19-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/news/releases/2004/q1/nr_040209g.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/news/releases/2004/q1/nr_040209g.html" rel="nofollow">"Boeing 747, the "Queen of the Skies," Celebrates 35th Anniversary"</a>, The Boeing Company press release, <a href="../../../../articles/9/_/f/9_f%C3%A9vrier.html" title="9 février">9 février</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2004.html" title="2004">2004</a>.</li>
<li id="cite_note-irving417-20"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving417_20-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 417–418</i>.</li>
<li id="cite_note-irving428-21"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving428_21-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 428.</i></li>
<li id="cite_note-22"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-22" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><span class="ouvrage" id="">Uijt de Haag P.A. and Smetsers R.C. and Witlox H.W. and Krus H.W. and Eisenga A.H.,&#160;<cite>«&#160;Evaluating the risk from depleted uranium after the Boeing 747-258F crash in Amsterdam, 1992&#160;»</cite>, dans <i>Journal of Hazardous Materials</i>,&#160;28 août 2000,&#160;76, p.&#160;39-58&#160;<small>[<a href="http://www.rivm.nl/bibliotheek/digitaaldepot/risico_uranium_bijlmerramp.pdf" class="external text" title="http://www.rivm.nl/bibliotheek/digitaaldepot/risico_uranium_bijlmerramp.pdf" rel="nofollow">texte intégral</a>]</small></span></li>
<li id="cite_note-23"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-23" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><cite style="font-style:normal" class="ouvrage">Henk van der Keur, «&#160;<a href="http://www.ratical.org/radiation/dhap/dhap997.html" class="external text" title="http://www.ratical.org/radiation/dhap/dhap997.html" rel="nofollow">Uranium Pollution from the Amsterdam 1992 Plane Crash</a>&#160;», Mai 1999, Laka Foundation</cite></li>
<li id="cite_note-irving441-24"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving441_24-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 441-446</i>.</li>
<li id="cite_note-engine_trouble-25"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-engine_trouble_25-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,844949,00.html" class="external text" title="http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,844949,00.html" rel="nofollow">The Trouble with Jumbo</a>, <i><a href="../../../../articles/t/i/m/Time_%28magazine%29.html" title="Time (magazine)">Time</a></i>, <a href="../../../../articles/2/6/_/26_septembre.html" title="26 septembre">26 septembre</a> <a href="../../../../articles/1/9/6/1969.html" title="1969">1969</a>..</li>
<li id="cite_note-irving436-26"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving436_26-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 436</i>.</li>
<li id="cite_note-irving437-438-27"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-irving437-438_27-0" title="">↑</a></span> <i>Irving, p. 437 - 438</i>.</li>
<li id="cite_note-28"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-28" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><i><a href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/4183201.stm" class="external text" title="http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/4183201.stm" rel="nofollow">"Airbus unveils 'superjumbo' jet"</a></i>, <a href="../../../../articles/b/b/c/BBC_News_5160.html" title="BBC News">BBC News</a>, <a href="../../../../articles/1/8/_/18_janvier.html" title="18 janvier">18 janvier</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a>.</li>
<li id="cite_note-29"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-29" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span>[<a href="http://travel.howstuffworks.com/a3807.htm" class="external free" title="http://travel.howstuffworks.com/a3807.htm" rel="nofollow">http://travel.howstuffworks.com/a3807.htm</a> "How the Airbus A380 Works - Triumph or Mistake?" «&#160;Howstuffworks&#160;», accès au site le <a href="../../../../articles/2/3/_/23_septembre.html" title="23 septembre">23 septembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>.</li>
<li id="cite_note-30"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-30" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://english.people.com.cn/english/200103/30/eng20010330_66406.html" class="external text" title="http://english.people.com.cn/english/200103/30/eng20010330_66406.html" rel="nofollow">"Boeing Shelves 747X to Focus on Faster Jet"</a>, <i>People's Daily</i>, <a href="../../../../articles/3/0/_/30_mars.html" title="30 mars">30 mars</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2001.html" title="2001">2001</a>.</li>
<li id="cite_note-31"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-31" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2002/12/09/333457/index.htm" class="external text" title="http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2002/12/09/333457/index.htm" rel="nofollow">"Boeing's Amazing Sonic Cruiser ..."</a>, Alex Taylor III, <i>Fortune</i>, <a href="../../../../articles/9/_/d/9_d%C3%A9cembre.html" title="9 décembre">9 décembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2002.html" title="2002">2002</a>.</li>
<li id="cite_note-boeing7478-32"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-boeing7478_32-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/news/releases/2005/q4/nr_051114h.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/news/releases/2005/q4/nr_051114h.html" rel="nofollow">"Boeing Launches New 747-8 Family"</a>, The Boeing Company press release, <a href="../../../../articles/1/4/_/14_novembre.html" title="14 novembre">14 novembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a>.</li>
<li id="cite_note-33"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-33" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.airbus.com/en/presscentre/pressreleases/pressreleases_items/06_12_20_Singapore_additional_A380s.html" class="external text" title="http://www.airbus.com/en/presscentre/pressreleases/pressreleases_items/06_12_20_Singapore_additional_A380s.html" rel="nofollow">Singapore Airlines boosts Airbus fleet with additional A380 orders</a>, '<b>Airbus S.A.S.'</b>, <a href="../../../../articles/2/0/_/20_d%C3%A9cembre.html" title="20 décembre">20 décembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a>.</li>
<li id="cite_note-34"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-34" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.airbus.com/en/presscentre/pressreleases/pressreleases_items/07_05_07_Emirates_additional_A380s.html" class="external text" title="http://www.airbus.com/en/presscentre/pressreleases/pressreleases_items/07_05_07_Emirates_additional_A380s.html" rel="nofollow">Emirates Airlines reaffirms commitment to A380 and orders additional four</a>, '<b>Airbus S.A.S.'</b>, <a href="../../../../articles/7/_/m/7_mai.html" title="7 mai">7 mai</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>.</li>
<li id="cite_note-the_times_20061003-35"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-the_times_20061003_35-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/engineering/article659591.ece" class="external text" title="http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/engineering/article659591.ece" rel="nofollow">Airbus will lose €4.8bn because of A380 delays</a>, '<b>The Times'</b>, <a href="../../../../articles/3/_/o/3_octobre.html" title="3 octobre">3 octobre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a>.</li>
<li id="cite_note-36"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-36" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/03/05/8401277/index.htm" class="external text" title="http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/03/05/8401277/index.htm" rel="nofollow">Gros avion, gros problème</a></li>
<li id="cite_note-747-100-37"><span class="renvois_vers_le_texte">↑ <a href="#cite_ref-747-100_37-0" title=""><sup style="padding-left: 1px;">a</sup></a>  <a href="#cite_ref-747-100_37-1" title=""><sup style="padding-left: 1px;">b</sup></a> </span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_classic_back.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_classic_back.html" rel="nofollow">Histoire et versions du 747-100</a>.</li>
<li id="cite_note-Boeing747-200-38"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-Boeing747-200_38-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_classics.html#200" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_classics.html#200" rel="nofollow">Infos Boeing 747-200 Classic</a></li>
<li id="cite_note-norris63-39"><span class="renvois_vers_le_texte">↑ <a href="#cite_ref-norris63_39-0" title=""><sup style="padding-left: 1px;">a</sup></a>  <a href="#cite_ref-norris63_39-1" title=""><sup style="padding-left: 1px;">b</sup></a> </span> <i>Norris, p.63</i></li>
<li id="cite_note-Boeing747-300-40"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-Boeing747-300_40-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_classics.html#300" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_classics.html#300" rel="nofollow">Infos Boeing 747-300 Classic</a></li>
<li id="cite_note-41"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-41" title="">↑</a></span> <a href="http://www.boeing.fr/ViewContent.do?id=10182&amp;aContent=La%20famille%20Boeing%20747" class="external text" title="http://www.boeing.fr/ViewContent.do?id=10182&amp;aContent=La%20famille%20Boeing%20747" rel="nofollow">Site français de la compagnie Boeing</a></li>
<li id="cite_note-42"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-42" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.cargolux.com/company/presentation.php" class="external text" title="http://www.cargolux.com/company/presentation.php" rel="nofollow">Site officiel de la compagnie aérienne Cargolux</a></li>
<li id="cite_note-43"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-43" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://active.boeing.com/commercial/orders/index.cfm?content=timeperiodselection.cfm&amp;pageid=m15523" class="external text" title="http://active.boeing.com/commercial/orders/index.cfm?content=timeperiodselection.cfm&amp;pageid=m15523" rel="nofollow">Livraisons et commandes des avions Boeing par année sur le site officiel de Boeing</a></li>
<li id="cite_note-44"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-44" title="">↑</a></span> <a href="http://active.boeing.com/commercial/orders/index.cfm" class="external text" title="http://active.boeing.com/commercial/orders/index.cfm" rel="nofollow">Ventes des différents modèles sur le site francophone officiel de Boeing</a></li>
<li id="cite_note-45"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-45" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_400_prod.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/747family/pf/pf_400_prod.html" rel="nofollow">Caractéristique technique sur le site officiel de Boeing</a></li>
<li id="cite_note-46"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-46" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/commercial/747family/specs.html" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/747family/specs.html" rel="nofollow">Caractéristiques techniques sur le site officiel de Boeing</a></li>
<li id="cite_note-47"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-47" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/commercial/airports/747.htm" class="external text" title="http://www.boeing.com/commercial/airports/747.htm" rel="nofollow">Caractéristiques techniques sur le site officiel de Boeing</a></li>
<li id="cite_note-48"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-48" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://registry.faa.gov/aircraftinquiry/NNumSQL.asp?NNumbertxt=7470&amp;cmndfind.x=0&amp;cmndfind.y=0" class="external text" title="http://registry.faa.gov/aircraftinquiry/NNumSQL.asp?NNumbertxt=7470&amp;cmndfind.x=0&amp;cmndfind.y=0" rel="nofollow">N7470 Information musée</a></li>
<li id="cite_note-49"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-49" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://thebluesky.info/44" class="external text" title="http://thebluesky.info/44" rel="nofollow">Information musée Corée du Sud</a></li>
<li id="cite_note-50"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-50" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://wtopnews.com/?nid=25&amp;sid=1034371" class="external text" title="http://wtopnews.com/?nid=25&amp;sid=1034371" rel="nofollow">Historic Aircraft Lands at Air and Space Museum</a>, 16 janvier 2007.</li>
<li id="cite_note-Boeing747stat-51"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-Boeing747stat_51-0" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span><a href="http://www.boeing.com/news/techissues/pdf/statsum.pdf" class="external text" title="http://www.boeing.com/news/techissues/pdf/statsum.pdf" rel="nofollow">Statistique sur les accidents sur le site officiel de Boeing</a></li>
<li id="cite_note-52"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-52" title="">↑</a></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.imdb.com" class="external text" title="http://www.imdb.com" rel="nofollow">Informations sur les films sur la base de données du cinéma (</a><a href="../../../../articles/i/m/d/IMDB_38d9.html" class="mw-redirect" title="IMDB">IMDB</a>)</li>
</ol>
</div>
</div>
<p><br /></p>
<table class="plainlinks" id="article_de_qualite" style="border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; width: 80%; margin:1em auto 0.5em auto; padding: .5em;">
<tr>
<td width="1%" valign="middle"><a href="../../../../articles/g/o/l/Image%7EGoldenwiki_2.png_2171.html" class="image" title="Goldenwiki 2.png"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/2/27/Goldenwiki_2.png/40px-Goldenwiki_2.png" width="40" height="52" border="0" /></a></td>
<td align="center" style="padding-left: 2px"><a href="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" class="external text" title="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" rel="nofollow">La version du 29 déc 2004</a> de cet article a été reconnue comme «&#160;<a href="../../../../articles/a/r/t/Wikip%C3%A9dia%7EArticles_de_qualit%C3%A9_12f7.html" title="Wikipédia:Articles de qualité">article de qualité</a>&#160;» <small>(<a href="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" class="external text" title="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html" rel="nofollow">comparer avec la version actuelle</a>)</small>.<br />
Pour toute information complémentaire, consulter sa page de discussion et le <a href="../../../../articles/p/r/o/Wikip%C3%A9dia%7EProposition_articles_de_qualit%C3%A9_Boeing_747_c56c.html" title="Wikipédia:Proposition articles de qualité/Boeing 747">vote l’ayant promu</a>.</td>
</tr>
</table>
<div style="float:right;display:none;margin-top:1em;" class="icone_de_titre">
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/a/r/t/Wikip%C3%A9dia%7EArticles_de_qualit%C3%A9_12f7.html" title="Cette page est un article de qualité. Cliquez pour plus d'informations."><img alt="Cette page est un article de qualité. Cliquez pour plus d'informations." src="../../../../images/shared/thumb/c/c7/Fairytale_bookmark_gold.png/15px-Fairytale_bookmark_gold.png" width="15" height="15" border="0" /></a></div>
</div>
<table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style="margin:auto; background:white;">
<tr>
<th colspan="3" style="text-align:center;">
<div style="float:left; width:6em; text-align:left">
<div class="noprint plainlinksneverexpand" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:#000000; white-space:nowrap;"><a href="../../../../articles/a/v/i/Mod%C3%A8le%7EAvions_de_Boeing_e53c.html" title="Modèle:Avions de Boeing"><span title="Voir ce modèle.">v</span></a>&#160;· <span style="color:#002bb8;" title="Discussion sur ce modèle.">d</span>&#160;· <a href="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/a/v/i/Mod%C3%A8le%7EAvions_de_Boeing_e53c.html" class="external text" title="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/a/v/i/Mod%C3%A8le%7EAvions_de_Boeing_e53c.html" rel="nofollow"><span title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</span></a></div>
</div>
<span style="font-size:110%">Avions <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing.html" title="Boeing">Boeing</a></span></th>
</tr>
<tr>
<td class="group" style="vertical-align:middle;background:#DDDDFF;">Au catalogue</td>
<td class="list" style="text-align:left;;" colspan="1">
<div>
<p><a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_737.html" title="Boeing 737">737</a>&#160;- <strong class="selflink">747</strong> (<small><a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-400.html" title="Boeing 747-400">-400</a> / <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747-8.html" title="Boeing 747-8">-8</a></small>)&#160;- <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_767.html" title="Boeing 767">767</a>&#160;- <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_777.html" title="Boeing 777">777</a></p>
</div>
</td>
<td rowspan="4" style="vertical-align:middle;padding-left:7px">
<div class="center">
<div class="floatnone"><span><a href="../../../../articles/b/o/e/Image%7EBoeing_logo.svg_872f.html" class="image" title="Boeing logo.svg"><img alt="" src="../../../../images/local/thumb/f/f3/Boeing_logo.svg/125px-Boeing_logo.svg.png" width="125" height="58" border="0" /></a></span></div>
</div>
</td>
</tr>
<tr>
<td class="group" style="vertical-align:middle;background:#DDDDFF;">Avions anciens</td>
<td class="list even" style="text-align:left;; background:#F7F8FF;" colspan="1">
<div>
<p>314 Clipper&#160;- 307&#160;- <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_377_Stratocruiser_5aa5.html" title="Boeing 377 Stratocruiser">377 Stratocruiser</a>&#160;- <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_707.html" title="Boeing 707">707</a>&#160;- <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_717.html" title="Boeing 717">717</a>&#160;- <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_727.html" title="Boeing 727">727</a>&#160;- <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_757.html" title="Boeing 757">757</a></p>
</div>
</td>
</tr>
<tr>
<td class="group" style="vertical-align:middle;background:#DDDDFF;">Projets d'avions abandonnés</td>
<td class="list" style="text-align:left;;" colspan="1">
<div>
<p><a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_2707.html" title="Boeing 2707">2707</a>&#160;- <a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_Sonic_Cruiser_a83b.html" title="Boeing Sonic Cruiser">SonicCruiser</a>&#160;- 7J7</p>
</div>
</td>
</tr>
<tr>
<td class="group" style="vertical-align:middle;background:#DDDDFF;">En projet</td>
<td class="list even" style="text-align:left;; background:#F7F8FF;" colspan="1">
<div>
<p><a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_787.html" title="Boeing 787">787</a>&#160;-<a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_Y1_bd41.html" title="Boeing Y1">Y1</a>&#160;-<a href="../../../../articles/p/r/o/Projet_Boeing_Yellowstone_1c2a.html" title="Projet Boeing Yellowstone">Y3</a></p>
</div>
</td>
</tr>
</table>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/a/v/i/Image%7EAvion_silhouette.svg_0e33.html" class="image" title="Icône du portail de l’aéronautique"><img alt="Icône du portail de l’aéronautique" src="../../../../images/shared/thumb/0/00/Avion_silhouette.svg/22px-Avion_silhouette.svg.png" width="22" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/a/%C3%A9/r/Portail%7EA%C3%A9ronautique_1c7b.html" title="Portail:Aéronautique">Portail de l’aéronautique</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_the_United_States.svg_d767.html" class="image" title="Icône du portail des États-Unis"><img alt="Icône du portail des États-Unis" src="../../../../images/shared/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/46px-Flag_of_the_United_States.svg.png" width="46" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/Portail%7E%C3%89tats-Unis_7b1b.html" title="Portail:États-Unis">Portail des États-Unis</a></span></span></li>
</ul>
<p><span id="ADQ-interwiki-de" style="display:none;" class="AdQ"></span> <span id="ADQ-interwiki-en" style="display:none;" class="AdQ"></span></p>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 3453/1000000
Post-expand include size: 31597/2048000 bytes
Template argument size: 10077/2048000 bytes
Expensive parser function count: 9/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/r/t/Cat%C3%A9gorie%7EArticle_de_qualit%C3%A9_936a.html" title="Catégorie:Article de qualité">Article de qualité</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/v/i/Cat%C3%A9gorie%7EAvion_civil_e443.html" title="Catégorie:Avion civil">Avion civil</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/v/i/Cat%C3%A9gorie%7EAvion_Boeing_9f18.html" title="Catégorie:Avion Boeing">Avion Boeing</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/b/o/e/Boeing_747.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/b/o/e/Discuter%7EBoeing_747_99e3.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Boeing_747">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ar/articles/%D8%A8/%D9%88/%D9%8A/%D8%A8%D9%88%D9%8A%D9%86%D8%BA_747.html">العربية</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bs/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Bosanski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ca/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Català</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cs/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Česky</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../da/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Dansk</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/b/o/e/Boeing_747.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eo/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Esperanto</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../et/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Eesti</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fa/articles/%D8%A8/%D9%88/%D8%A6/%D8%A8%D9%88%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF_%DB%B7%DB%B4%DB%B7.html">فارسی</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../gl/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Galego</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../he/articles/%D7%91/%D7%95/%D7%90/%D7%91%D7%95%D7%90%D7%99%D7%A0%D7%92_747.html">עברית</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hr/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Hrvatski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hu/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Magyar</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../id/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Bahasa Indonesia</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ja/articles/%E3%83%9C/%E3%83%BC/%E3%82%A4/%E3%83%9C%E3%83%BC%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%82%B0747.html">日本語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../jv/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Basa Jawa</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ko/articles/%EB%B3%B4/%EC%9E%89/_/%EB%B3%B4%EC%9E%89_747.html">한국어</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../li/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Limburgs</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lt/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Lietuvių</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../mk/articles/%D0%B1/%D0%BE/%D0%B8/%D0%91%D0%BE%D0%B8%D0%BD%D0%B3_747.html">Македонски</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ms/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Bahasa Melayu</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nn/articles/b/o/e/Boeing_747.html">‪Norsk (nynorsk)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../no/articles/b/o/e/Boeing_747.html">‪Norsk (bokmål)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Português</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ro/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Română</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ru/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Русский</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sh/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Srpskohrvatski / Српскохрватски</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../simple/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Simple English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sk/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Slovenčina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sl/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Slovenščina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sr/articles/%D0%B1/%D0%BE/%D0%B8/%D0%91%D0%BE%D0%B8%D0%BD%D0%B3_747.html">Српски / Srpski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../te/articles/%E0%B0%AC/%E0%B1%8B/%E0%B0%AF/%E0%B0%AC%E0%B1%8B%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D_747.html">తెలుగు</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../th/articles/%E0%B9%82/%E0%B8%9A/%E0%B8%AD/%E0%B9%82%E0%B8%9A%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87_747.html">ไทย</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tr/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Türkçe</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../vi/articles/b/o/e/Boeing_747.html">Tiếng Việt</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh/articles/%E6%B3%A2/%E9%9F%B3/7/%E6%B3%A2%E9%9F%B3747.html">中文</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 6 juin 2008 à 17:45 par Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/t/h/i/Utilisateur%7EThijs%21bot_c2d6.html" title="Utilisateur:Thijs!bot">Thijs!bot</a>, <a href="../../../../articles/l/g/d/Utilisateur%7ELgd_1504.html" title="Utilisateur:Lgd">Lgd</a>, <a href="../../../../articles/s/t/e/Utilisateur%7ESteff_a0f0.html" title="Utilisateur:Steff">Steff</a>, <a href="../../../../articles/j/a/n/Utilisateur%7EJAnDbot_ea65.html" title="Utilisateur:JAnDbot">JAnDbot</a>, <a href="../../../../articles/a/l/e/Utilisateur%7EAlecs.bot_6f7d.html" title="Utilisateur:Alecs.bot">Alecs.bot</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/d/u/m/Utilisateur%7EDumZiBoT_1015.html" title="Utilisateur:DumZiBoT">DumZiBoT</a>, <a href="../../../../articles/g/r/a/Utilisateur%7EGrahamHill_e31e.html" title="Utilisateur:GrahamHill">GrahamHill</a>, <a href="../../../../articles/k/e/l/Utilisateur%7EKelson_c689.html" title="Utilisateur:Kelson">Kelson</a>, <a href="../../../../articles/a/i/o/Utilisateur%7EAiolia_b318.html" title="Utilisateur:Aiolia">Aiolia</a>, <a href="../../../../articles/l/27/a/Utilisateur%7EL%27amateur_d%27a%C3%A9roplanes_f646.html" title="Utilisateur:L'amateur d'aéroplanes">L'amateur d'aéroplanes</a>, <a href="../../../../articles/r/o/8/Utilisateur%7ERo8269_af3d.html" title="Utilisateur:Ro8269">Ro8269</a>, <a href="../../../../articles/s/y/l/Utilisateur%7ESylfred1977_3447.html" title="Utilisateur:Sylfred1977">Sylfred1977</a>, <a href="../../../../articles/v/a/n/Utilisateur%7EVan_Rijn_7959.html" title="Utilisateur:Van Rijn">Van Rijn</a>, <a href="../../../../articles/d/a/v/Utilisateur%7EDavid_Berardan_beca.html" title="Utilisateur:David Berardan">David Berardan</a>, <a href="../../../../articles/i/n/i/Utilisateur%7EInisheer_5d71.html" title="Utilisateur:Inisheer">Inisheer</a>, <a href="../../../../articles/d/u/c/Utilisateur%7EDuch_76c0.html" title="Utilisateur:Duch">Duch</a>, <a href="../../../../articles/j/e/r/Utilisateur%7EJerome66_56af.html" title="Utilisateur:Jerome66">Jerome66</a>, <a href="../../../../articles/y/a/n/Utilisateur%7EYann_2991.html" title="Utilisateur:Yann">Yann</a>, <a href="../../../../articles/o/k/b/Utilisateur%7EOKBot_56a4.html" title="Utilisateur:OKBot">OKBot</a>, <a href="../../../../articles/o/l/l/Utilisateur%7EOllamh_5bf0.html" title="Utilisateur:Ollamh">Ollamh</a>, Voilabob, <a href="../../../../articles/m/m/b/Utilisateur%7EMMBot_510c.html" title="Utilisateur:MMBot">MMBot</a>, <a href="../../../../articles/z/o/r/Utilisateur%7EZorrobot_585e.html" title="Utilisateur:Zorrobot">Zorrobot</a>, <a href="../../../../articles/l/e/a/Utilisateur%7ELeag_bdb3.html" title="Utilisateur:Leag">Leag</a>, <a href="../../../../articles/v/a/s/Utilisateur%7EVascer_e3b8.html" title="Utilisateur:Vascer">Vascer</a>, <a href="../../../../articles/d/e/e/Utilisateur%7EDeepBot_cd0b.html" title="Utilisateur:DeepBot">DeepBot</a>, <a href="../../../../articles/n/o/n/Utilisateur%7ENono64_a899.html" title="Utilisateur:Nono64">Nono64</a>, <a href="../../../../articles/u/r/b/Utilisateur%7EUrban_6e23.html" title="Utilisateur:Urban">Urban</a>, <a href="../../../../articles/e/l/c/Utilisateur%7EElc%C3%A8d77_62c2.html" title="Utilisateur:Elcèd77">Elcèd77</a>, <a href="../../../../articles/a/n/t/Utilisateur%7EAntonov14_78d6.html" title="Utilisateur:Antonov14">Antonov14</a>, <a href="../../../../articles/z/e/l/Utilisateur%7EZelda_0ab3.html" title="Utilisateur:Zelda">Zelda</a>, <a href="../../../../articles/e/r/a/Utilisateur%7EErabot_61a5.html" title="Utilisateur:Erabot">Erabot</a>, <a href="../../../../articles/a/n/a/Utilisateur%7EAnalphabot_18d0.html" title="Utilisateur:Analphabot">Analphabot</a>, <a href="../../../../articles/c/l/i/Utilisateur%7EClicsouris_f37e.html" title="Utilisateur:Clicsouris">Clicsouris</a>, <a href="../../../../articles/l/e/_/Utilisateur%7ELe_Pied-bot_aba6.html" title="Utilisateur:Le Pied-bot">Le Pied-bot</a>, <a href="../../../../articles/d/o/n/Utilisateur%7EDon-vip_9099.html" title="Utilisateur:Don-vip">Don-vip</a>, <a href="../../../../articles/o/u/s/Utilisateur%7EOussama28_2efa.html" title="Utilisateur:Oussama28">Oussama28</a>, <a href="../../../../articles/c/o/m/Utilisateur%7ECommonsDelinker_8698.html" title="Utilisateur:CommonsDelinker">CommonsDelinker</a>, <a href="../../../../articles/p/s/e/Utilisateur%7EPseudomoi_f04e.html" title="Utilisateur:Pseudomoi">Pseudomoi</a>, <a href="../../../../articles/l/o/v/Utilisateur%7ELoveless_6fc1.html" title="Utilisateur:Loveless">Loveless</a>, <a href="../../../../articles/a/r/d/Utilisateur%7EArdus_Petus_2f8a.html" title="Utilisateur:Ardus Petus">Ardus Petus</a>, <a href="../../../../articles/i/d/i/Utilisateur%7EIdioma-bot_01e9.html" title="Utilisateur:Idioma-bot">Idioma-bot</a>, <a href="../../../../articles/b/o/t/Utilisateur%7EBot-Schafter_7d23.html" title="Utilisateur:Bot-Schafter">Bot-Schafter</a>, <a href="../../../../articles/t/x/i/Utilisateur%7ETXiKiBoT_cfd6.html" title="Utilisateur:TXiKiBoT">TXiKiBoT</a>, <a href="../../../../articles/p/a/b/Utilisateur%7EPabix_8868.html" title="Utilisateur:Pabix">Pabix</a>, <a href="../../../../articles/d/o/c/Utilisateur%7EDocteurCosmos_10cb.html" title="Utilisateur:DocteurCosmos">DocteurCosmos</a>, <a href="../../../../articles/j/m/a/Utilisateur%7EJmax_6344.html" title="Utilisateur:Jmax">Jmax</a>, <a href="../../../../articles/l/y/n/Utilisateur%7ELynch_214f.html" title="Utilisateur:Lynch">Lynch</a>, <a href="../../../../articles/e/y/o/Utilisateur%7EEyOne_a7d0.html" title="Utilisateur:EyOne">EyOne</a>, <a href="../../../../articles/f/a/f/Utilisateur%7EFafnir_81ca.html" title="Utilisateur:Fafnir">Fafnir</a>, <a href="../../../../articles/m/_/l/Utilisateur%7EM_LA_4cfa.html" title="Utilisateur:M LA">M LA</a>, <a href="../../../../articles/d/a/n/Utilisateur%7EDan50_903f.html" title="Utilisateur:Dan50">Dan50</a>, <a href="../../../../articles/d/a/n/Utilisateur%7EDaniel_D_b91a.html" title="Utilisateur:Daniel*D">Daniel*D</a>, <a href="../../../../articles/s/a/s/Utilisateur%7ESashatoBot_387e.html" title="Utilisateur:SashatoBot">SashatoBot</a>, <a href="../../../../articles/e/s/c/Utilisateur%7EEscalabot_d504.html" title="Utilisateur:Escalabot">Escalabot</a>, <a href="../../../../articles/k/y/l/Utilisateur%7EKyle_the_bot_1d7d.html" title="Utilisateur:Kyle the bot">Kyle the bot</a>, <a href="../../../../articles/m/u/t/Utilisateur%7EMutatis_mutandis_fc64.html" title="Utilisateur:Mutatis mutandis">Mutatis mutandis</a>, <a href="../../../../articles/s/e/b/Utilisateur%7ESebd_54be.html" title="Utilisateur:Sebd">Sebd</a>, <a href="../../../../articles/c/h/o/Utilisateur%7EChobot_0dd0.html" title="Utilisateur:Chobot">Chobot</a>, <a href="../../../../articles/a/r/g/Utilisateur%7EArglanir_1733.html" title="Utilisateur:Arglanir">Arglanir</a>, <a href="../../../../articles/r/a/m/Utilisateur%7ERaminagrobis_6707.html" title="Utilisateur:Raminagrobis">Raminagrobis</a>, <a href="../../../../articles/s/y/l/Utilisateur%7ESylvain_Mielot_31c2.html" title="Utilisateur:Sylvain Mielot">Sylvain Mielot</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/e/s/c/Utilisateur%7EEscarbot_177b.html" title="Utilisateur:Escarbot">Escarbot</a>, <a href="../../../../articles/e/s/k/Utilisateur%7EEskimbot_5ab8.html" title="Utilisateur:Eskimbot">Eskimbot</a>, <a href="../../../../articles/f/l/a/Utilisateur%7EFlaBot_bc06.html" title="Utilisateur:FlaBot">FlaBot</a>, <a href="../../../../articles/d/a/v/Utilisateur%7EDavid_Legrand_3cc2.html" title="Utilisateur:David Legrand">David Legrand</a>, <a href="../../../../articles/p/r/o/Utilisateur%7EProbot_1ba4.html" title="Utilisateur:Probot">Probot</a>, <a href="../../../../articles/p/a/n/Utilisateur%7EPantoine_aa47.html" title="Utilisateur:Pantoine">Pantoine</a>, <a href="../../../../articles/b/r/i/Utilisateur%7EBrightRaven_f19e.html" title="Utilisateur:BrightRaven">BrightRaven</a>, Vincevfr, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotQuistnix_d78e.html" title="Utilisateur:RobotQuistnix">RobotQuistnix</a>, <a href="../../../../articles/m/i/r/Utilisateur%7EMirage28_acdf.html" title="Utilisateur:Mirage28">Mirage28</a>, <a href="../../../../articles/e/x/p/Utilisateur%7EExplopulator_a009.html" title="Utilisateur:Explopulator">Explopulator</a>, <a href="../../../../articles/c/h/r/Utilisateur%7EChris_305_61a2.html" title="Utilisateur:Chris 305">Chris 305</a>, <a href="../../../../articles/a/l/b/Utilisateur%7EAlbertM_9323.html" title="Utilisateur:AlbertM">AlbertM</a>, <a href="../../../../articles/g/%C3%B4/t/Utilisateur%7EG%C3%B4T%C3%B4_5bb5.html" title="Utilisateur:GôTô">GôTô</a>, <a href="../../../../articles/j/m/f/Utilisateur%7EJmfayard_b285.html" title="Utilisateur:Jmfayard">Jmfayard</a>, <a href="../../../../articles/p/i/l/Utilisateur%7EPilou_7f3a.html" title="Utilisateur:Pilou">Pilou</a>, <a href="../../../../articles/p/e/t/Utilisateur%7EPeter17_cb79.html" title="Utilisateur:Peter17">Peter17</a>, <a href="../../../../articles/p/l/_/Utilisateur%7EPL_30b8.html" title="Utilisateur:PL">PL</a>, <a href="../../../../articles/p/i/k/Utilisateur%7EPiku_d805.html" title="Utilisateur:Piku">Piku</a>, <a href="../../../../articles/b/o/b/Utilisateur%7EBob08_5a46.html" title="Utilisateur:Bob08">Bob08</a>, <a href="../../../../articles/g/o/l/Utilisateur%7EGoletto_1c29.html" title="Utilisateur:Goletto">Goletto</a>, <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/g/Utilisateur%7EH%C3%A9g%C3%A9sippe_Cormier_d40a.html" title="Utilisateur:Hégésippe Cormier">Hégésippe Cormier</a>, <a href="../../../../articles/l/m/a/Utilisateur%7ELmaltier_4140.html" title="Utilisateur:Lmaltier">Lmaltier</a>, <a href="../../../../articles/r/e/v/Utilisateur%7ERevas_8a19.html" title="Utilisateur:Revas">Revas</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotE_4c36.html" title="Utilisateur:RobotE">RobotE</a>, <a href="../../../../articles/d/b/e/Utilisateur%7EDbenbenn_f735.html" title="Utilisateur:Dbenbenn">Dbenbenn</a>, <a href="../../../../articles/b/o/n/Utilisateur%7EBono_8f51.html" title="Utilisateur:Bono">Bono</a>, <a href="../../../../articles/k/y/l/Utilisateur%7EKyle_the_hacker_8d66.html" title="Utilisateur:Kyle the hacker">Kyle the hacker</a>, <a href="../../../../articles/p/l/o/Utilisateur%7EPloum%27s_bb7f.html" title="Utilisateur:Ploum's">Ploum's</a>, <a href="../../../../articles/w/o/w/Utilisateur%7EWoww_56c8.html" title="Utilisateur:Woww">Woww</a>, Jcmoriaud, <a href="../../../../articles/d/o/m/Utilisateur%7EDom_20f6.html" title="Utilisateur:Dom">Dom</a>, <a href="../../../../articles/e/s/k/Utilisateur%7EEskimo_3088.html" title="Utilisateur:Eskimo">Eskimo</a>, <a href="../../../../articles/h/e/l/Utilisateur%7EHelldjinn_0e3c.html" title="Utilisateur:Helldjinn">Helldjinn</a>, <a href="../../../../articles/f/r/a/Utilisateur%7EFran%C3%A7ois_Rey_c3ad.html" title="Utilisateur:François Rey">François Rey</a>, <a href="../../../../articles/h/a/s/Utilisateur%7EHasharBot_01f0.html" title="Utilisateur:HasharBot">HasharBot</a>, <a href="../../../../articles/j/i/b/Utilisateur%7EJibeem_71ed.html" title="Utilisateur:Jibeem">Jibeem</a>, <a href="../../../../articles/j/a/s/Utilisateur%7EJastrow_4522.html" title="Utilisateur:Jastrow">Jastrow</a>, <a href="../../../../articles/w/e/f/Utilisateur%7EWeft_c579.html" title="Utilisateur:Weft">Weft</a>, <a href="../../../../articles/g/l/_/Utilisateur%7EGL_bc17.html" title="Utilisateur:GL">GL</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/c/o/r/Utilisateur%7ECorto_8027.html" title="Utilisateur:Corto">Corto</a>, <a href="../../../../articles/a/l/n/Utilisateur%7EAlno_76b7.html" title="Utilisateur:Alno">Alno</a>, <a href="../../../../articles/o/r/t/Utilisateur%7EOrthogaffe_792d.html" title="Utilisateur:Orthogaffe">Orthogaffe</a>, <a href="../../../../articles/h/o/w/Utilisateur%7EHoward_Drake_6f46.html" title="Utilisateur:Howard Drake">Howard Drake</a>, <a href="../../../../articles/p/t/i/Utilisateur%7EPtitLutin_5b36.html" title="Utilisateur:PtitLutin">PtitLutin</a>, <a href="../../../../articles/a/r/t/Utilisateur%7EArthur33_2586.html" title="Utilisateur:Arthur33">Arthur33</a>, <a href="../../../../articles/k/o/y/Utilisateur%7EKoyuki_0284.html" title="Utilisateur:Koyuki">Koyuki</a>, <a href="../../../../articles/p/h/e/Utilisateur%7EPhe_0278.html" title="Utilisateur:Phe">Phe</a>, Tropic974 et <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMed_63f8.html" title="Utilisateur:Med">Med</a>.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX