Server : Apache System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64 User : hednacluml ( 122243) PHP Version : 8.3.9 Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl Directory : /home/hednacluml/encyclo/articles/b/l/a/ |
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" /> <!-- headlinks removed --> <link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/> <title>Black on Both Sides - Wikipédia</title> <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style> <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" /> <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]--> <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script> <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]--> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script> <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script> <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css"; @import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css"; @import "../../../../raw/gen.css"; /*]]>*/</style> </head> <body class="ns-0"> <div id="globalWrapper"> <div id="column-content"> <div id="content"> <a name="top" id="contentTop"></a> <h1 class="firstHeading">Black on Both Sides</h1> <div id="bodyContent"> <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3> <div id="contentSub"></div> <!-- start content --> <table class="infobox_v2" cellspacing="7" border="0"> <tr> <td colspan="2" class="entete musique" style="background-color:rgb(244,159,19);">Black On Both Sides</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="background-color:rgb(241,192,115); color:black; text-align: center; padding: 7px; line-height: 15px;"><b><a href="../../../../articles/a/l/b/Album_%28musique%29.html" title="Album (musique)">Album</a> par <a href="../../../../articles/m/o/s/Mos_Def_6cad.html" title="Mos Def">Mos Def</a></b></td> </tr> <tr> <th>Sortie</th> <td><a href="../../../../articles/9/_/n/9_novembre.html" title="9 novembre">9 novembre</a> <a href="../../../../articles/1/9/9/1999_en_musique.html" title="1999 en musique">1999</a></td> </tr> <tr> <th>Durée</th> <td>71min 21sec</td> </tr> <tr> <th><a href="../../../../articles/g/e/n/Genre_musical.html" title="Genre musical">Genre(s)</a></th> <td><a href="../../../../articles/e/a/s/East_Coast_71a6.html" title="East Coast">East Coast</a> <a href="../../../../articles/h/i/p/Hip-hop.html" title="Hip-hop">hip-hop</a></td> </tr> <tr> <th><a href="../../../../articles/p/r/o/Producteur_de_musique.html" title="Producteur de musique">Producteur(s)</a></th> <td>Mos Def<br /> Diamond D<br /> 88-Keys<br /> <a href="../../../../articles/d/j/_/DJ_Premier_05b1.html" title="DJ Premier">DJ Premier</a><br /> Ayatollah<br /> Mr. Khaliyl<br /> Ali Shaheed Muhammad<br /> Weldon Irvine<br /> <a href="../../../../articles/t/h/e/The_Beatnuts_a323.html" title="The Beatnuts">Psycho Les</a><br /> DJ Etch-A-Sketch<br /> Ge-ology<br /> D Prosper<br /> David Kennedy</td> </tr> <tr> <th><a href="../../../../articles/l/a/b/Label_discographique.html" title="Label discographique">Label</a></th> <td><a href="../../../../articles/r/a/w/Rawkus_Records_75de.html" title="Rawkus Records">Rawkus</a>/<a href="../../../../articles/u/n/i/Universal_Music_Group_a819.html" title="Universal Music Group">UMVD</a></td> </tr> <tr> <th><a href="../../../../articles/c/r/i/Critique_musicale.html" title="Critique musicale">Critique</a></th> <td><a href="../../../../articles/t/h/e/The_Source_60c6.html" title="The Source">The Source</a> <a href="../../../../articles/4/2E/5/Image%7E4.5_stars.svg.html" class="image" title="4,5 étoiles"><img alt="4,5 étoiles" src="../../../../images/shared/thumb/b/b9/4.5_stars.svg/50px-4.5_stars.svg.png" width="50" height="10" border="0" /></a><br /> <a href="../../../../articles/a/l/l/All_Music_Guide_0e49.html" title="All Music Guide">All Music Guide</a> <a href="../../../../articles/4/2E/5/Image%7E4.5_stars.svg.html" class="image" title="4,5 étoiles"><img alt="4,5 étoiles" src="../../../../images/shared/thumb/b/b9/4.5_stars.svg/50px-4.5_stars.svg.png" width="50" height="10" border="0" /></a></td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="background-color:rgb(241,192,115); color:black; text-align: center; padding: 3px; line-height: 15px;">Albums de <a href="../../../../articles/m/o/s/Mos_Def_6cad.html" title="Mos Def">Mos Def</a></th> </tr> <tr> <td width="50%"> <table cellspacing="0" style="width:100%; background-color: #E6E6E6; margin: 0 0 0 0; border-collapse: collapse;"> <tr> <td align="left" width="20"> <div style="position:relative; width:13px; height:27px; overflow:hidden; vertical-align:middle;"> <div class="nodeco" style="position:absolute; font-size:4000px; font-weight:lighter; font-style:italic; line-height:1em; vertical-align:top;"><a href="../../../../articles/b/l/a/Black_Star_%28album%29_c414.html" title="Black Star (album)">Black Star</a><br /> (1998)</div> <a href="../../../../articles/f/l/e/Image%7EFleche-defaut-gauche.png_3232.html" class="image" title="Black Star (1998)"><img alt="Black Star (1998)" src="../../../../images/shared/6/64/Fleche-defaut-gauche.png" width="13" height="27" border="0" /></a></div> </td> <td style="font-size:80%; text-align:left;"><a href="../../../../articles/b/l/a/Black_Star_%28album%29_c414.html" title="Black Star (album)">Black Star</a><br /> (1998)</td> </tr> </table> </td> <td width="50%"> <table cellspacing="0" style="width:100%; background-color: #E6E6E6; margin: 0 0 0 0; border-collapse: collapse;"> <tr> <td style="font-size:80%; text-align:right;"><a href="../../../../articles/t/h/e/The_New_Danger_4ccc.html" title="The New Danger">The New Danger</a><br /> (2004)</td> <td align="right" width="20"> <div style="position:relative; width:13px; height:27px; overflow:hidden; vertical-align:middle;"> <div class="nodeco" style="position:absolute; font-size:4000px; font-weight:lighter; font-style:italic; line-height:1em; vertical-align:top;"><a href="../../../../articles/t/h/e/The_New_Danger_4ccc.html" title="The New Danger">The New Danger</a><br /> (2004)</div> <a href="../../../../articles/f/l/e/Image%7EFleche-defaut-droite.png_9bd0.html" class="image" title="The New Danger (2004)"><img alt="The New Danger (2004)" src="../../../../images/shared/thumb/6/6f/Fleche-defaut-droite.png/13px-Fleche-defaut-droite.png" width="13" height="25" border="0" /></a></div> </td> </tr> </table> </td> </tr> </table> <p><i><b>Black On Both Sides</b></i> est le premier album solo du rappeur de <a href="../../../../articles/b/r/o/Brooklyn.html" title="Brooklyn">Brooklyn</a> <a href="../../../../articles/m/o/s/Mos_Def_6cad.html" title="Mos Def">Mos Def</a>. Il fait suite à sa collaboration avec Talib Kweli sur l'album <i>Blackstar</i>. <i>Black On Both Sides</i> surfe sur la vague du succès du label Rawkus qui à l'époque avait réussi à imposer son rap engagé grâce à des artistes tels que <a href="../../../../articles/c/o/m/Common.html" title="Common">Common</a> <a href="../../../../articles/t/a/l/Talib_Kweli_3b0e.html" title="Talib Kweli">Talib Kweli</a> ou <a href="../../../../articles/p/h/a/Pharoahe_Monch_a783.html" title="Pharoahe Monch">Pharoahe Monch</a>.</p> <table id="toc" class="toc" summary="Sommaire"> <tr> <td> <div id="toctitle"> <h2>Sommaire</h2> </div> <ul> <li class="toclevel-1"><a href="#Contenu"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Contenu</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#R.C3.A9ception_de_la_critique"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Réception de la critique</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#Tracklisting"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Tracklisting</span></a></li> <li class="toclevel-1"><a href="#References"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">References</span></a></li> </ul> </td> </tr> </table> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } //]]> </script> <p><a name="Contenu" id="Contenu"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/a/Black_on_Both_Sides_1fe9.html" title="Modifier la section : Contenu">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Contenu</span></h2> <p><i>Black On Both Sides</i> est communément considéré comme un album de <i>conscious hip-hop</i> c'est-à-dire de rap engagé. Mos Def refuse cette appellation en y voyant un moyen d'opposer les rappeurs.<sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> Néanmoins les thèmes abordés dans cet album sont largement différent de ceux du gangsta rap ou du rap <a href="../../../../articles/b/l/i/Bling_bling.html" class="mw-redirect" title="Bling bling">bling bling</a>. En effet, aidé par des beats de producteurs légendaires tels que <a href="../../../../articles/d/j/_/DJ_Premier_05b1.html" title="DJ Premier">DJ Premier</a> du groupe <a href="../../../../articles/g/a/n/Gang_Starr_df16.html" class="mw-redirect" title="Gang Starr">Gang Starr</a> ou Ali Shaheed Muhammad du groupe <a href="../../../../articles/a/_/t/A_Tribe_Called_Quest_53b1.html" title="A Tribe Called Quest">A Tribe Called Quest</a>, Mos Def va donner un album profond où il se révèle aussi bien militant que rappeur d'exception. Ainsi il prend position sur plusieurs thèmes : sur l'introduction de l'album il prouve que sa foi en l'islam est assez forte pour résister à l'oppression du monde extérieur; sur le titre <i>New World Water</i> il s'attaque aux grandes compagnies responsables de la pollution de l'eau ; le morceau <i>Mr Nigga</i> parle du racisme quotidien subi par les noirs, Mos Def y raconte notamment le jour où une hôtesse de l'air lui a demandé s'il ne s'était pas trompé de place… il s'était assis en premier classe ; enfin cette critique sociale est à son apogée sur la production de DJ Premier <i>Mathematics</i>, Mos Def va dépeindre les inégalités sociales les discriminations les raisons de la violence, on retiendra la ligne « When the average minimum wage is 5,15, you best believe you gotta find a new grind to get cream » (« Quand le salaire minimum moyen est de 5,15 dollars de l'heure, tu ferais mieux de penser à une nouvelle combine pour trouver de la thune »).</p> <p>Mos Def sur des titres comme <i>Hip Hop</i> ou <i>Do It Now</i> va prouver ses capacités verbales, il signe des punchlines dignes des plus grands. Aussi <i>Black on Both Sides</i> est l'occasion d'une introspection pour son auteur : il évoque aussi bien son enfance dans les titres <i>Brooklyn</i> ou <i>Habitat</i> que ses aspirations ou ses peurs sur les titres <i>Umi Say</i> ou <i>Climb</i>.</p> <p><a name="R.C3.A9ception_de_la_critique" id="R.C3.A9ception_de_la_critique"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/a/Black_on_Both_Sides_1fe9.html" title="Modifier la section : Réception de la critique">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Réception de la critique</span></h2> <p><i>Black On Both Sides</i> est considéré comme un album classique du rap US. Le magazine <i><a href="../../../../articles/t/h/e/The_Source_60c6.html" title="The Source">The Source</a></i> lui a donné 4,5 étoiles sur un total de 5, le magazine français <i>Rap Mag</i> l'a classé parmi les 100 meilleurs albums de rap US<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> Le site rapreviews.com lui a attribué la note 10/10 : pour eux c'est un album brillant où le flow Mos Def atteint un niveau qui n'avait plus atteint depuis <a href="../../../../articles/q/-/t/Q-Tip_%28rappeur%29_9e89.html" title="Q-Tip (rappeur)">Q-Tip</a> sur l'album <i><a href="../../../../articles/t/h/e/The_Low_End_Theory_4617.html" title="The Low End Theory">The Low End Theory</a></i>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2" title=""><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> Le jeune rappeur de <a href="../../../../articles/c/h/i/Chicago.html" title="Chicago">Chicago</a> <a href="../../../../articles/l/u/p/Lupe_Fiasco_91e9.html" title="Lupe Fiasco">Lupe Fiasco</a> a classé cet album parmi ses préférés<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></p> <p>Le succès critique de l'album semble avoir sur Mos Def le même effet négatif que l'album <i><a href="../../../../articles/i/l/l/Illmatic.html" title="Illmatic">Illmatic</a></i> a eu sur <a href="../../../../articles/n/a/s/Nas_%28rappeur%29.html" title="Nas (rappeur)">Nas</a>. Les deux MC ont par leur premier opus révolutionné le hip-hop et n'ont pas su confirmer dans leurs œuvres suivantes. Pour <a href="../../../../articles/n/a/s/Nas_%28rappeur%29.html" title="Nas (rappeur)">Nas</a> il a fallu attendre l'album <a href="../../../../articles/s/t/i/Stillmatic.html" title="Stillmatic">Stillmatic</a> pour que la critique le supporte de nouveau. Quant à Mos Def ni son second album <i><a href="../../../../articles/t/h/e/The_New_Danger_4ccc.html" title="The New Danger">The New Danger</a></i> ni le troisième <i><a href="../../../../articles/t/r/u/Tru3_Magic_f98a.html" title="Tru3 Magic">Tru3 Magic</a></i> n'ont connu le triomphe critique de <i>Black on Both Sides</i>.</p> <p><a name="Tracklisting" id="Tracklisting"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/a/Black_on_Both_Sides_1fe9.html" title="Modifier la section : Tracklisting">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Tracklisting</span></h2> <table class="wikitable"> <tr> <th align="center">#</th> <th align="center" width="150">Titre</th> <th align="center" width="150">Producteur</th> <th align="center" width="150">Performer(s)</th> </tr> <tr> <td>1</td> <td>"Fear Not of Man"</td> <td>Mos Def</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>2</td> <td>"Hip Hop"</td> <td>Diamond D, Mos Def (coproducteur)</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>3</td> <td>"Love"</td> <td>88-Keys</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>4</td> <td>"Ms. Fat Booty"</td> <td>Ayatollah</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>5</td> <td>"Speed Law"</td> <td>88-Keys</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>6</td> <td>"Do It Now"</td> <td>Mr. Khaliyl</td> <td><a href="../../../../articles/b/u/s/Busta_Rhymes_b8df.html" title="Busta Rhymes">Busta Rhymes</a>, Mos Def</td> </tr> <tr> <td>7</td> <td>"Got"</td> <td>Ali Shaheed Muhammad</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>8</td> <td>"Umi Says"</td> <td>David Kennedy, Mos Def</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>9</td> <td>"New World Water"</td> <td>Psycho Les</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>10</td> <td>"Rock N Roll"</td> <td>Psycho Les, Mos Def (coproducteur)</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>11</td> <td>"Know That"</td> <td>Ayatollah</td> <td>Mos Def, <a href="../../../../articles/t/a/l/Talib_Kweli_3b0e.html" title="Talib Kweli">Talib Kweli</a></td> </tr> <tr> <td>12</td> <td>"Climb"</td> <td>DJ Etch A Sketch, Mos Def (coproducteur), Weldon Irvine (coproducteur)</td> <td>Mos Def, Vinia Mojica</td> </tr> <tr> <td>13</td> <td>"Brooklyn"</td> <td>David Kennedy, Ge-ology, Mos Def</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>14</td> <td>"Habitat"</td> <td>DJ Etch A Sketch</td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>15</td> <td>"Mr. Nigga"</td> <td>D. Prosper, Mos Def (coproducteur)</td> <td>Mos Def, <a href="../../../../articles/q/-/t/Q-Tip_%28rappeur%29_9e89.html" title="Q-Tip (rappeur)">Q-Tip</a></td> </tr> <tr> <td>16</td> <td>"Mathematics"</td> <td><a href="../../../../articles/d/j/_/DJ_Premier_05b1.html" title="DJ Premier">DJ Premier</a></td> <td>Mos Def</td> </tr> <tr> <td>17</td> <td>"May-December"</td> <td>88-Keys, Mos Def</td> <td>Mos Def</td> </tr> </table> <p><a name="References" id="References"></a></p> <h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/l/a/Black_on_Both_Sides_1fe9.html" title="Modifier la section : References">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">References</span></h2> <div style="font-size: 85%"> <ol class="references"> <li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> <a href="http://misnomer.dru.ca/2003/12/conscious_hip_hop_vs_gangsta_rap.html" class="external text" title="http://misnomer.dru.ca/2003/12/conscious_hip_hop_vs_gangsta_rap.html" rel="nofollow">misnomer: Conscious Hip Hop vs Gangsta Rap?</a></li> <li id="cite_note-1"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1" title="">↑</a></span> <i>Rap Mag</i> Hors série °4</li> <li id="cite_note-2"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-2" title="">↑</a></span> <a href="http://www.rapreviews.com/archive/1999_10_blackonbothsides.html" class="external text" title="http://www.rapreviews.com/archive/1999_10_blackonbothsides.html" rel="nofollow">Mos Def :: Black On Both Sides :: Rawkus Records</a></li> <li id="cite_note-3"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-3" title="">↑</a></span> édition américaine du magazine <i>XXL</i> de juin 2006</li> </ol> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/m/u/s/Image%7EMusical_notes.svg_538c.html" class="image" title="Icône du portail de la musique"><img alt="Icône du portail de la musique" src="../../../../images/shared/thumb/a/ac/Musical_notes.svg/32px-Musical_notes.svg.png" width="32" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/m/u/s/Portail%7EMusique_f57e.html" title="Portail:Musique">Portail de la musique</a></span></span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/b/a/n/Image%7EBandeauPortailHipHopSmall.png_78f3.html" class="image" title="Icône du portail du hip-hop"><img alt="Icône du portail du hip-hop" src="../../../../images/local/thumb/f/fb/BandeauPortailHipHopSmall.png/48px-BandeauPortailHipHopSmall.png" width="48" height="20" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/h/i/p/Portail%7EHip-hop_bceb.html" title="Portail:Hip-hop">Portail du hip-hop</a></span></span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Preprocessor node count: 603/1000000 Post-expand include size: 10498/2048000 bytes Template argument size: 2220/2048000 bytes Expensive parser function count: 0/500 --> <div class="printfooter"> </div> <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/l/b/Cat%C3%A9gorie%7EAlbum_musical_sorti_en_1999_d3e3.html" title="Catégorie:Album musical sorti en 1999">Album musical sorti en 1999</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/l/b/Cat%C3%A9gorie%7EAlbum_de_rap_35de.html" title="Catégorie:Album de rap">Album de rap</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/l/b/Cat%C3%A9gorie%7EAlbum_de_Mos_Def_2642.html" title="Catégorie:Album de Mos Def">Album de Mos Def</a></span></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-cats-hidden">Catégorie cachée : <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/o/r/Cat%C3%A9gorie%7EPortail%7EMusique_Articles_li%C3%A9s_8f6c.html" title="Catégorie:Portail:Musique/Articles liés">Portail:Musique/Articles liés</a></span></div></div></div> <!-- end content --> <div class="visualClear"></div> </div> </div> </div> <div id="column-one"> <div id="p-cactions" class="portlet"> <h5>Views</h5> <ul> <li id="ca-nstab-main" class="selected" ><a href="../../../../articles/b/l/a/Black_on_Both_Sides_1fe9.html">Article</a></li><li id="ca-talk" class="new" ><a href="../../../../articles/b/l/a/Discuter%7EBlack_on_Both_Sides_911a.html">Discussion</a></li><li id="ca-current" ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Black_on_Both_Sides">Version actuelle</a></li> </ul> </div> <div class="portlet" id="p-logo"> <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);" href="../../../../index.html" title="Accueil"></a> </div> <script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script> <div class='portlet' id='p-navigation'> <h5>Navigation</h5> <div class='pBody'> <ul> <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li> <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li> <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li> <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li> <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li> </ul> </div> </div> <div class='portlet' id='p-Contribuer'> <h5>Contribuer</h5> <div class='pBody'> <ul> <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li> <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li> <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li> <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li> <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-search" class="portlet"> <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5> <div id="searchBody" class="pBody"> <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div> <input id="searchInput" name="search" type="text" accesskey="C" value="" /> <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton" value="Aller" /> </div></form> </div> </div> <div id="p-lang" class="portlet"> <h5>Autres langues</h5> <div class="pBody"> <ul> <li> <a href="../../../../../en/articles/b/l/a/Black_on_Both_Sides_1fe9.html">English</a> </li> <li> <a href="../../../../../it/articles/b/l/a/Black_on_Both_Sides_1fe9.html">Italiano</a> </li> </ul> </div> </div> </div><!-- end of the left (by default at least) column --> <div class="visualClear"></div> <div id="footer"> <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div> <div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div> <ul id="f-list"> <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 3 avril 2008 à 14:26 par Utilisateur <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/j/i/b/Utilisateur%7EJibi44_893d.html" title="Utilisateur:Jibi44">Jibi44</a>, <a href="../../../../articles/l/e/_/Utilisateur%7ELe_Pied-bot_aba6.html" title="Utilisateur:Le Pied-bot">Le Pied-bot</a>, <a href="../../../../articles/d/u/m/Utilisateur%7EDumZiBoT_1015.html" title="Utilisateur:DumZiBoT">DumZiBoT</a>, <a href="../../../../articles/m/r/2E/Utilisateur%7EMr._Mojo_a095.html" title="Utilisateur:Mr. Mojo">Mr. Mojo</a>, <a href="../../../../articles/m/m/b/Utilisateur%7EMMBot_510c.html" title="Utilisateur:MMBot">MMBot</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicoV_cb3c.html" title="Utilisateur:NicoV">NicoV</a>, Makramriahi, <a href="../../../../articles/b/o/b/Utilisateur%7EBob08_5a46.html" title="Utilisateur:Bob08">Bob08</a>, <a href="../../../../articles/j/e/f/Utilisateur%7EJef-Infojef_b31d.html" title="Utilisateur:Jef-Infojef">Jef-Infojef</a>, <a href="../../../../articles/l/i/n/Utilisateur%7ELinumbrs_dbc1.html" title="Utilisateur:Linumbrs">Linumbrs</a>, <a href="../../../../articles/f/l/a/Utilisateur%7EFlaBot_bc06.html" title="Utilisateur:FlaBot">FlaBot</a> et <a href="../../../../articles/m/i/t/Utilisateur%7EMith_8512.html" title="Utilisateur:Mith">Mith</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li> <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/> Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li> <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li> </ul> </div> </div> </body> </html>