Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/b/i/s/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles/b/////i/s/Bison_d'Europe_0b52.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Bison d'Europe - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Bison d'Europe</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <table align="right" rules="all" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #999; background-color:#F6EBE4;">
<tr>
<th colspan="2" style="background:#FF9999;" align="center"><span style="position: relative; float: right;"><map name="ImageMap_15" id="ImageMap_15">
<area href="../../../../articles/l/e/c/Wikip%C3%A9dia%7ELecture_d%27une_taxobox_20a2.html" shape="rect" coords="0,0,17,17" alt="Wikipédia:Lecture d'une taxobox" title="Wikipédia:Lecture d'une taxobox" /></map></span>
<div style="position: relative;"><span style="position: relative; float: right;"><img alt="Comment lire une taxobox" src="../../../../images/shared/thumb/b/b4/Gtk-dialog-info.svg/20px-Gtk-dialog-info.svg.png" width="20" height="20" border="0" usemap="#ImageMap_15" /></span></div>
<font color="white" size="4"><b>Bison d'Europe<br />
(<i>Bison bonasus</i>)</b></font></th>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" align="center" style="padding:0px;background:pink;"><a href="../../../../articles/w/i/s/Image%7EWisent.jpg_45b4.html" class="image" title="Bison d'Europe (Bison&#160;bonasus)"><img alt="Bison d'Europe (Bison&#160;bonasus)" src="../../../../images/shared/thumb/9/98/Wisent.jpg/250px-Wisent.jpg" width="250" height="161" border="0" /></a></td>
</tr>
<tr>
<th colspan="2" align="center" style="padding:1px;"><small>Bison d'Europe (<i>Bison&#160;bonasus</i>)</small></th>
</tr>
<tr>
<th colspan="2" style="background:pink;"><a href="../../../../articles/c/l/a/Classification_classique.html" title="Classification classique">Classification classique</a></th>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/r/%C3%A8/g/R%C3%A8gne_%28biologie%29.html" title="Règne (biologie)">Règne</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/a/n/i/Animal.html" title="Animal">Animalia</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/e/m/b/Embranchement_%28biologie%29.html" title="Embranchement (biologie)">Embranchement</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/c/h/o/Chordata.html" class="mw-redirect" title="Chordata">Chordata</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/o/u/Sous-embranchement.html" title="Sous-embranchement">Sous-embr.</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/v/e/r/Vertebrata.html" class="mw-redirect" title="Vertebrata">Vertebrata</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/o/r/d/Ordre_%28biologie%29.html" title="Ordre (biologie)">Ordre</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/m/a/m/Mammalia.html" class="mw-redirect" title="Mammalia">Mammalia</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/o/u/Sous-classe_%28biologie%29.html" title="Sous-classe (biologie)">Sous-classe</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/t/h/e/Theria.html" class="mw-redirect" title="Theria">Theria</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/i/n/f/Infraclasse.html" title="Infraclasse">Infraclasse</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/e/u/t/Eutheria.html" class="mw-redirect" title="Eutheria">Eutheria</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/o/r/d/Ordre_%28biologie%29.html" title="Ordre (biologie)">Ordre</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/a/r/t/Artiodactyla.html" title="Artiodactyla">Artiodactyla</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/f/a/m/Famille_%28biologie%29.html" title="Famille (biologie)">Famille</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/b/o/v/Bovidae.html" title="Bovidae">Bovidae</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/s/o/u/Sous-famille_%28biologie%29.html" class="mw-redirect" title="Sous-famille (biologie)">Sous-famille</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/b/o/v/Bovinae.html" title="Bovinae">Bovinae</a></i></td>
</tr>
<tr>
<td><a href="../../../../articles/g/e/n/Genre_%28biologie%29.html" title="Genre (biologie)">Genre</a></td>
<td><i><a href="../../../../articles/b/i/s/Bison.html" title="Bison">Bison</a></i></td>
</tr>
<tr>
<th bgcolor="pink" colspan="2"><a href="../../../../articles/n/o/m/Nom_binominal.html" title="Nom binominal">Nom binominal</a></th>
</tr>
<tr>
<th colspan="2"><i>Bison bonasus</i><br />
<font color="black" size="1">(<a href="../../../../articles/c/a/r/Carl_von_Linn%C3%A9_8014.html" title="Carl von Linné">Linnaeus</a>, <a href="../../../../articles/1/7/5/1758.html" title="1758">1758</a>)</font></th>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" align="center" style="padding:1px 0px 0px 0px; font-size: 90%;"><b><a href="../../../../articles/s/t/a/Statut_de_conservation.html" title="Statut de conservation">Statut de conservation</a> <a href="../../../../articles/u/n/i/Union_internationale_pour_la_conservation_de_la_nature.html" title="Union internationale pour la conservation de la nature">IUCN</a>&#160;:</b><br />
<p><a href="../../../../articles/s/t/a/Image%7EStatus_iucn3.1_EN-fr.svg_81ad.html" class="image" title="Status iucn3.1 EN-fr.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/d/df/Status_iucn3.1_EN-fr.svg/244px-Status_iucn3.1_EN-fr.svg.png" width="244" height="65" border="0" /></a><br />
<b>EN</b> A2ce, C2a&#160;: <b>En danger</b></p>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="center" colspan="2" style="background:#eeeeee; padding:0 0 0 0;">
<p><small><a href="../../../../articles/w/i/k/Image%7EWikispecies-logo.svg_e815.html" class="image" title="Wikispecies-logo.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/20px-Wikispecies-logo.svg.png" width="20" height="23" border="0" /></a> Retrouvez <a href="http://species.wikimedia.org/wiki/Bison_bonasus" class="extiw" title="wikispecies:Bison_bonasus">ce taxon</a> sur <a href="http://species.wikimedia.org/wiki/Accueil" class="extiw" title="wikispecies:Accueil">Wikispecies</a></small></p>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="center" colspan="2" style="background:#eeeeee; padding:0px 0px 0px 0px;">
<table style="background:#eeeeee;">
<tr>
<td><a href="../../../../articles/c/o/m/Image%7ECommons-logo.svg_62a0.html" class="image" title="Commons-logo.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" width="20" height="27" border="0" /></a></td>
<td><small><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bison_bonasus" class="extiw" title="commons:Category:Bison_bonasus">D'autres documents multimédia</a><br />
sont disponibles sur <a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Accueil" class="extiw" title="commons:Accueil">Commons</a></small></td>
</tr>
</table>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" align="center" bgcolor="#EEEEEE" style="padding:3px 0px 0px 0px;"><small>Parcourez la <a href="../../../../articles/b/i/o/Portail%7EBiologie_4ad4.html" title="Portail:Biologie">biologie</a> sur Wikipédia&#160;:</small>
<table border="0" cellspacing="3" cellpadding="1" style="background:#EEEEEE;width:200px; vertical-align:middle">
<tr>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/b/i/o/Portail%7EBiologie_4ad4.html" title="Portail:Biologie"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/5/56/AlphaHelixSection_(blue).svg/20px-AlphaHelixSection_(blue).svg.png" width="20" height="6" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/z/o/o/Portail%7EZoologie_d7b1.html" title="Portail:Zoologie"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/75/Symbole-faune.png/20px-Symbole-faune.png" width="20" height="18" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/m/i/c/Portail%7EMicrobiologie_23c7.html" title="Portail:Microbiologie"><img alt="" src="../../../../images/local/thumb/e/ec/Salmobandeau.jpg/20px-Salmobandeau.jpg" width="20" height="17" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/c/o/n/Portail%7EConservation_de_la_nature_c970.html" title="Portail:Conservation de la nature"><img alt="" src="../../../../images/local/thumb/5/51/PCN-icone.png/20px-PCN-icone.png" width="20" height="19" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/b/o/t/Portail%7EBotanique_0e2b.html" title="Portail:Botanique"><img alt="" src="../../../../images/local/thumb/8/8b/Icone_botanique01.png/20px-Icone_botanique01.png" width="20" height="19" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/a/g/r/Portail%7EAgrop%C3%A9dia_a210.html" title="Portail:Agropédia"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/4/4c/P_agriculture.png/20px-P_agriculture.png" width="20" height="12" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/p/l/a/Portail%7EPlantes_utiles_f990.html" title="Portail:Plantes utiles"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/a/ab/Patates.jpg/20px-Patates.jpg" width="20" height="13" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/h/o/r/Portail%7EHortip%C3%A9dia_a081.html" title="Portail:Hortipédia"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/c/c3/Extracted_pink_rose.png/20px-Extracted_pink_rose.png" width="20" height="17" border="0" /></a></div>
</td>
</tr>
</table>
</td>
</tr>
</table>
<p>Le <b>bison d'Europe</b> (<i>Bison bonasus</i> Linnaeus, 1758) est un <a href="../../../../articles/m/a/m/Mammif%C3%A8re.html" title="Mammifère">mammifère</a> <a href="../../../../articles/r/u/m/Ruminant.html" title="Ruminant">ruminant</a> de la famille des <a href="../../../../articles/b/o/v/Bovid%C3%A9.html" class="mw-redirect" title="Bovidé">Bovidés</a>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Historique"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Historique</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Description"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Description</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Sous-esp.C3.A8ces"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">Sous-espèces</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Une_esp.C3.A8ce_en_p.C3.A9ril"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Une espèce en péril</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Extermination"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Extermination</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Sauvetage"><span class="tocnumber">3.2</span> <span class="toctext">Sauvetage</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Soci.C3.A9t.C3.A9_protectrice_et_European_Bison_Pedigree_Book"><span class="tocnumber">3.3</span> <span class="toctext">Société protectrice et European Bison Pedigree Book</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#R.C3.A9introductions_en_milieu_naturel_et_parcs_animaliers"><span class="tocnumber">3.4</span> <span class="toctext">Réintroductions en milieu naturel et parcs animaliers</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Une_esp.C3.A8ce_toujours_menac.C3.A9e"><span class="tocnumber">3.5</span> <span class="toctext">Une espèce toujours menacée</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Notes et références</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">4.1</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Historique" id="Historique"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Historique">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Historique</span></h2>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBison_dessin_fl.jpg_6140.html" class="image" title="Bison dessin fl.jpg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/e/e9/Bison_dessin_fl.jpg/180px-Bison_dessin_fl.jpg" width="180" height="135" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBison_dessin_fl.jpg_6140.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
</div>
</div>
</div>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBison_broute4.jpg_524b.html" class="image" title="Bison de la réserve de la Margeride"><img alt="Bison de la réserve de la Margeride" src="../../../../images/shared/thumb/1/12/Bison_broute4.jpg/180px-Bison_broute4.jpg" width="180" height="114" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBison_broute4.jpg_524b.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Bison de la réserve de la Margeride</div>
</div>
</div>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBison_couch%C3%A9_profil.jpg_0241.html" class="image" title="Le Bison est un ruminant"><img alt="Le Bison est un ruminant" src="../../../../images/shared/thumb/e/e3/Bison_couché_profil.jpg/180px-Bison_couché_profil.jpg" width="180" height="96" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBison_couch%C3%A9_profil.jpg_0241.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Le Bison est un ruminant</div>
</div>
</div>
<p>Le bison d'Europe était très fréquent sur tout le continent européen, de l'<a href="../../../../articles/a/t/l/Atlantique.html" class="mw-redirect" title="Atlantique">Atlantique</a> à l'<a href="../../../../articles/o/u/r/Oural.html" title="Oural">Oural</a> (excepté l'Espagne, l'Italie, la péninsule scandinave et les îles britanniques), et ce jusqu'au <a href="../../../../articles/m/o/y/Moyen_%C3%82ge_dcc4.html" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>. Il est également possible qu'il ait résidé en Sibérie, mais ce point demande à être confirmé<sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a href="../../../../articles/c/h/a/Charlemagne.html" title="Charlemagne">Charlemagne</a> chassait le bison ainsi que l'<a href="../../../../articles/a/u/r/Aurochs.html" title="Aurochs">aurochs</a>, dans la région de <a href="../../../../articles/l/i/%C3%A8/Li%C3%A8ge.html" title="Liège">Liège</a> et d'<a href="../../../../articles/a/i/x/Aix-la-Chapelle_55e4.html" title="Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a>.<span class="need_ref" style="cursor:help;" title="Ce passage nécessite une référence&#160;(demandé le 16 février 2008)."><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></span><sup style="padding-left:2px; cursor:help;" title="Ce passage nécessite une référence&#160;(demandé le 16 février 2008)."><a href="../../../../articles/r/%C3%A9/f/Mod%C3%A8le%7ER%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire_Explication_2835.html" title="Modèle:Référence nécessaire/Explication">[réf.&#160;nécessaire]</a></sup></p>
<p>Exterminé après la <a href="../../../../articles/p/r/e/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale_7dfc.html" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>, le bison d'Europe ne survivait alors plus qu'en captivité. Il a été progressivement réintroduit dans la nature après la <a href="../../../../articles/s/e/c/Seconde_Guerre_mondiale_4a81.html" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a>.</p>
<p><a name="Description" id="Description"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Description">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Description</span></h2>
<p>Le poids moyen du mâle est d'environ 700&#160;kg (1&#160;tonne au maximum), et la taille peut atteindre 1,80&#160;m, voire 2&#160;m, au garrot et jusqu'à 3 m de long. La femelle est plus petite, avec un poids entre 350 et 600&#160;kg. C'est le plus gros <a href="../../../../articles/m/a/m/Mammif%C3%A8re.html" title="Mammifère">mammifère</a> terrestre d'Europe.</p>
<p>L'animal peut vivre 15 à 20 ans, surtout en captivité où il n'a pas de prédateur. Dans la nature, le bison a surtout comme prédateur le loup (en dehors de l'homme).</p>
<p>Les accouplements se font à la fin de l'été et au début de l'automne. Après 9 mois de gestation, les petits naissent au printemps, ils sont joueurs, affectueux et faciles à apprivoiser. A 2 mois, leur bosse commence à pousser. A 1 an, ils deviennent dangereux.</p>
<p>La nourriture de ce <a href="../../../../articles/r/u/m/Ruminant.html" title="Ruminant">ruminant</a> est surtout constituée d'herbe, avec quelques autres végétaux.</p>
<p>L'animal vit en petits troupeaux de trente têtes au maximum, dirigés par une femelle. Ces troupeaux ont tendance à se disperser l'été en petits groupes, et à se reformer à l'automne.<br />
Les groupes de mâles sont plus petits, de l'ordre de 2 à 4 bêtes, en général.</p>
<p>Le bison vit essentiellement en forêt. À l'inverse, le <a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_am%C3%A9ricain.html" class="mw-redirect" title="Bison américain">bison américain</a>, qui lui ressemble étonnamment, est un animal de plaine, à l'exception de la sous espèce <i>Bison bison athabascae</i>, ou bison des forêts.</p>
<div style="clear:both;"></div>
<p><a name="Sous-esp.C3.A8ces" id="Sous-esp.C3.A8ces"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Sous-espèces">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Sous-espèces</span></h3>
<p>Trois <a href="../../../../articles/s/o/u/Sous-esp%C3%A8ce.html" class="mw-redirect" title="Sous-espèce">sous-espèces</a> de bison d'Europe ont été décrites, mais d'autres ont peut-être existé dans le passé&#160;:</p>
<ul>
<li><i>Bison bonasus bonasus</i> (Linnaeus, 1758) – <a href="../../../../articles/p/o/l/Pologne.html" title="Pologne">Pologne</a></li>
<li>† <i>Bison bonasus caucasicus</i> (Turkin et Satunin, 1904) – région du <a href="../../../../articles/c/a/u/Caucase.html" title="Caucase">Caucase</a></li>
<li>† <i>Bison bonasus hungarorum</i> (Kretzoi, 1946) – montagnes des <a href="../../../../articles/c/a/r/Carpathes.html" class="mw-redirect" title="Carpathes">Carpathes</a> et <a href="../../../../articles/t/r/a/Transylvanie_%28r%C3%A9gion%29.html" title="Transylvanie (région)">Transylvanie</a></li>
</ul>
<p>La première sous-espèce existe toujours. La seconde a disparu, mais conserve des descendants dans une lignée hybride de <i>Bison bonasus bonasus</i> et de <i>Bison bonasus caucasicus</i>. La troisième sous-espèce a totalement disparu.</p>
<p><a name="Une_esp.C3.A8ce_en_p.C3.A9ril" id="Une_esp.C3.A8ce_en_p.C3.A9ril"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Une espèce en péril">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Une espèce en péril</span></h2>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/a/r/Image%7EBarcelona.Zoologico.Bison.Bonasus.jpg_3e30.html" class="image" title="Jeune bison, au zoo de Barcelone"><img alt="Jeune bison, au zoo de Barcelone" src="../../../../images/shared/thumb/0/06/Barcelona.Zoologico.Bison.Bonasus.jpg/180px-Barcelona.Zoologico.Bison.Bonasus.jpg" width="180" height="120" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/a/r/Image%7EBarcelona.Zoologico.Bison.Bonasus.jpg_3e30.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Jeune bison, au zoo de Barcelone</div>
</div>
</div>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBison_jeune.jpg_e48c.html" class="image" title="Jeune bison en semi-liberté en France (Lozère)"><img alt="Jeune bison en semi-liberté en France (Lozère)" src="../../../../images/shared/thumb/d/d7/Bison_jeune.jpg/180px-Bison_jeune.jpg" width="180" height="119" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBison_jeune.jpg_e48c.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Jeune bison en semi-liberté en France (Lozère)</div>
</div>
</div>
<p><a name="Extermination" id="Extermination"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Extermination">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Extermination</span></h3>
<p>Le Bison d'Europe disparut de la <a href="../../../../articles/g/a/u/Gaule.html" title="Gaule">Gaule</a> au <a href="../../../../articles/v/i/i/VIIIe_si%C3%A8cle_6895.html" title="VIIIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">VIII</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, de <a href="../../../../articles/s/u/i/Suisse.html" title="Suisse">Suisse</a> au <a href="../../../../articles/x/i/e/XIe_si%C3%A8cle_85a2.html" title="XIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XI</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, d'<a href="../../../../articles/a/l/l/Allemagne.html" title="Allemagne">Allemagne</a> au <a href="../../../../articles/x/v/i/XVIIe_si%C3%A8cle_53e7.html" title="XVIIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XVII</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, de <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/g/R%C3%A9gion_de_Transylvanie_e8ce.html" class="mw-redirect" title="Région de Transylvanie">Transylvanie</a> (<a href="../../../../articles/r/o/u/Roumanie.html" title="Roumanie">Roumanie</a>) au <a href="../../../../articles/x/v/i/XVIIe_si%C3%A8cle_53e7.html" title="XVIIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XVII</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a> et de <a href="../../../../articles/p/o/l/Pologne.html" title="Pologne">Pologne</a>, son ultime refuge, dans les années 20 du <span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XX</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle.</p>
<p>Ces disparitions sont largement dues à la chasse humaine, mais aussi à la régression de ses habitats, concurrencés par l'agriculture.</p>
<p>Gibier de rois, des mesures furent décidées assez tôt pour sa protection, mais sans succès. Il fut interdit de le tuer dans la Pologne du XVIe siècle. Des élevages furent entrepris et une tentative de réintroduction fut menée avec des bêtes d'élevage dans le <a href="../../../../articles/m/e/c/Mecklenburg.html" title="Mecklenburg">Mecklenburg</a> en 1689 et en Saxe en 1733, sans succès.</p>
<p><a name="Sauvetage" id="Sauvetage"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Sauvetage">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Sauvetage</span></h3>
<p>À la fin des années 1920, les seuls bisons d'Europe encore vivants (54, dont 29 mâles et 25 femelles) ne survivaient plus que dans les <a href="../../../../articles/p/a/r/Parc_zoologique.html" title="Parc zoologique">zoos</a>. Il s'agissait alors essentiellement de la sous-espèce de plaine <i>Bison bonasus bonasus</i>. La sous-espèce des montagnes du <a href="../../../../articles/c/a/u/Caucase.html" title="Caucase">Caucase</a> (<i>Bison bonasus caucasinus</i>) a aujourd'hui disparu. Il n'en reste qu'une lignée mixte, mélange de <i>Bison bonasus bonasus</i> et de <i>Bison bonasus caucasinus</i>, que les généticiens maintiennent soigneusement séparée de la lignée pure des plaines (<i>Bison bonasus bonasus</i>).</p>
<p>Seuls 13 géniteurs sur les 54 survivants se sont finalement reproduits. La population actuelle de la sous-espèce des plaines (<i>B. b. bonasus</i>) est issue de 7 animaux seulement&#160;: 4 mâles et 3 femelles. C'est la principale population actuelle.</p>
<p>Une autre lignée a été formée à partir de 4 mâles et 7 femelles <i>B. b. bonasus</i>, et d'un mâle <i>B. b. caucasicus</i>.</p>
<p>Certains fondateurs sont à la fois présents dans l'ascendance de la première lignée et dans celle de la seconde. Tous les fondateurs de la souche <i>B. b. bonasus</i> sont originaires de la population qui vivait dans la forêt de Białowieża.</p>
<p>La population du XXIe siècle descend d'un très petit nombre d'animaux et la variabilité génétique est donc relativement faible, surtout dans la population "pure" de <i>B. b. bonasus</i><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2" title=""><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Elle aurait même tendance à se réduire, du fait du phénomène dit de <a href="../../../../articles/d/%C3%A9/r/D%C3%A9rive_g%C3%A9n%C3%A9tique.html" title="Dérive génétique">dérive génétique</a> (à chaque génération, certains individus ne se reproduisent pas, ou ne transmettent pas une partie de leurs gènes, et certaines formes génétiques disparaissent donc)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. De fait, la comparaison entre les squelettes des animaux actuels et ceux des animaux des siècles précédents fait apparaître certaines anomalies dans la population moderne <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4" title=""><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="Soci.C3.A9t.C3.A9_protectrice_et_European_Bison_Pedigree_Book" id="Soci.C3.A9t.C3.A9_protectrice_et_European_Bison_Pedigree_Book"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Société protectrice et European Bison Pedigree Book">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Société protectrice et <i>European Bison Pedigree Book</i></span></h3>
<p>En août 1923, la <i>Société internationale pour la protection du Bison d'Europe</i> a été créée pour assurer la survie de l'animal. Seize pays étaient à l'époque représentés. La société disparut avec la <a href="../../../../articles/s/e/c/Seconde_Guerre_mondiale_4a81.html" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a>, mais son travail fut continué <sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5" title=""><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>Des zoos ont commencé à s'organiser pour échanger des reproducteurs, éviter la consanguinité et augmenter la population vivant en captivité. Un <i>European Bison Pedigree Book</i> (EBPB) ("<i>livre des pedigrees du bison d'Europe</i>") a été mis en place pour suivre les bisons et leur généalogie, afin de limiter la consanguinité et les croisements entre sous-espèces et entre espèces. En effet, avant la Seconde Guerre mondiale, il existait un certain nombre d'<a href="../../../../articles/h/y/b/Hybride.html" title="Hybride">hybrides</a> entre <i>Bison bonasus bonasus</i> et <i>Bison bonasus caucasinus</i>. Il existait aussi des hybrides de bisons d'Europe et de bisons américains car les 2 espèces, très proches, font des hybrides fertiles. Ces hybrides américains, risquant de faire disparaître la souche originelle des bisons d'Europe, furent en partie abattus en 1945.</p>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/w/i/s/Image%7EWisente_Bison_bonasus-cc.jpg_5e39.html" class="image" title="Un groupe de bisons en captivité"><img alt="Un groupe de bisons en captivité" src="../../../../images/shared/thumb/3/36/Wisente_Bison_bonasus-cc.jpg/180px-Wisente_Bison_bonasus-cc.jpg" width="180" height="110" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/w/i/s/Image%7EWisente_Bison_bonasus-cc.jpg_5e39.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Un groupe de bisons en captivité</div>
</div>
</div>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBisons_groupeFrance.jpg_0217.html" class="image" title="Groupe de bisons en semi-liberté"><img alt="Groupe de bisons en semi-liberté" src="../../../../images/shared/thumb/6/6a/Bisons_groupeFrance.jpg/180px-Bisons_groupeFrance.jpg" width="180" height="102" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/b/i/s/Image%7EBisons_groupeFrance.jpg_0217.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Groupe de bisons en semi-liberté</div>
</div>
</div>
<p>Le <i>European Bison Pedigree Book</i> fut l'instrument permettant&#160;:</p>
<ul>
<li>de maintenir le bison d'Europe en tant qu'espèce séparée, en empêchant les hybrides européens X américain de se mixer avec les bisons d'Europe.</li>
<li>de maintenir une lignée <i>Bison bonasus bonasus</i> libre de toute influence de <i>Bison bonasus caucasicus</i>.</li>
<li>de reproduire les bisons en évitant une trop grande consanguinité.</li>
</ul>
<p>Si l'EBPB était publié en Allemagne avant la Seconde Guerre mondiale, il l'est en Pologne depuis la fin de la guerre.</p>
<p><a name="R.C3.A9introductions_en_milieu_naturel_et_parcs_animaliers" id="R.C3.A9introductions_en_milieu_naturel_et_parcs_animaliers"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Réintroductions en milieu naturel et parcs animaliers">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Réintroductions en milieu naturel et parcs animaliers</span></h3>
<p>À compter de 1952, les Polonais ont réalisé la première réintroduction du bison d'Europe (lignée <i>B.b. bonasus</i>) dans la grande <a href="../../../../articles/f/o/r/For%C3%AAt_de_Bia%C5%82owie%C5%BCa_7e1f.html" title="Forêt de Białowieża">forêt de Białowieża</a>, dans l'Est de la <a href="../../../../articles/p/o/l/Pologne.html" title="Pologne">Pologne</a>. La réintroduction a été couronnée de succès, et d'autres réintroductions ont suivi dans l'Est de l'Europe. On trouve aujourd'hui des bisons sauvages en <a href="../../../../articles/p/o/l/Pologne.html" title="Pologne">Pologne</a>, <a href="../../../../articles/u/k/r/Ukraine.html" title="Ukraine">Ukraine</a>, <a href="../../../../articles/b/i/%C3%A9/Bi%C3%A9lorussie.html" title="Biélorussie">Biélorussie</a> (ou <a href="../../../../articles/b/%C3%A9/l/B%C3%A9larus.html" class="mw-redirect" title="Bélarus">Bélarus</a>), <a href="../../../../articles/r/u/s/Russie.html" title="Russie">Russie</a>, <a href="../../../../articles/l/i/t/Lituanie.html" title="Lituanie">Lituanie</a>. La majorité des troupeaux appartiennent à la sous-espèce <i>Bison bonasus bonasus</i>, mais quelques-uns appartiennent à la lignée mixte.</p>
<p>Il a également été créé deux troupeaux totalement sauvages d'hybrides de <i>Bison bonasus</i> X <i>Bison bison</i> (bison américain). Tous deux ont été réintroduits dans le Caucase (fédération de Russie), le premier en 1954 (1 300 individus en 1984, 550 en 1999), et le second entre 1959 et 1967 près de <a href="../../../../articles/n/a/l/Nalchik.html" class="mw-redirect" title="Nalchik">Nalchik</a> (250 animaux en 1993, 18 en 2001). Les deux populations ont connu une bonne expansion, mais ont fortement baissé à compter des années 1990 à cause du braconnage. Ces deux groupes ne sont pas inclus dans les chiffres de la population de bison d'Europe, eu égard à leur hybridation. D'après Skipo en 1990, l'influence génétique du bison d'Amérique dans le premier groupe (le plus important) était de seulement 5,24&#160;%. Les spécialistes qui s'occupent de la protection du bison d'Europe sont cependant généralement très hostiles à ces troupeaux, en lesquels ils voient un risque de disparition du bison d'Europe en tant qu'espèce à part entière. Il existe aussi des troupeaux d'hybrides vivant en semi-liberté et en captivité.</p>
<p>Depuis 1996, un <a href="../../../../articles/p/r/o/Programme_europ%C3%A9en_pour_les_esp%C3%A8ces_menac%C3%A9es.html" title="Programme européen pour les espèces menacées">Programme européen pour les espèces menacées</a> (<i>European Endangered Species Programme</i> ou EEP) a été mis en place. Les EEP sont des programmes européens de reproduction en captivité d'un animal menacé. En 2000, 405 animaux de 62 centres (35&#160;% de la population captive) participaient à ce programme.</p>
<p>En France, on trouve le bison d'Europe dans des <a href="../../../../articles/p/a/r/Parc_zoologique.html" title="Parc zoologique">zoos</a> et des parcs animaliers. Il vit en semi-liberté sur 200 hectares, dans le <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/s/R%C3%A9serve_de_bisons_d%27Europe_de_Sainte-Eulalie_e67f.html" title="Réserve de bisons d'Europe de Sainte-Eulalie">parc animalier de Sainte Eulalie</a>, en <a href="../../../../articles/m/a/r/Margeride.html" title="Margeride">Margeride</a> (<a href="../../../../articles/l/o/z/Loz%C3%A8re_%28d%C3%A9partement%29.html" title="Lozère (département)">Lozère</a>),sur 350 hectares dans le parc de vision de Bel-Val dans les Ardennes et dans le parc animalier du Haut-Thorenc sur 400 hectares sur la commune de Thorenc-Andon (Alpes-Maritimes) .</p>
<p>L'édition 2002 du <i>Livre des pedigrees du bison d'Europe</i> indique qu'il y a 3&#160;097 bisons d'Europe vivant dans le monde, dont environ 1&#160;600 en liberté (non inclus les hybrides bison d'Europe X bison d'Amérique). Ce chiffre est sous-estimé, car tous les gestionnaires de troupeaux (que ceux-ci soient captifs ou libres) ne remontent pas leurs données dans l'EBPB. Ce chiffre ne comprend pas non plus les hybrides européens X américains.</p>
<p><a name="Une_esp.C3.A8ce_toujours_menac.C3.A9e" id="Une_esp.C3.A8ce_toujours_menac.C3.A9e"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Une espèce toujours menacée">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Une espèce toujours menacée</span></h3>
<p>Un des principaux problèmes actuels est l'isolement des populations réintroduites&#160;: «&#160;Les troupeaux existants en liberté sont souvent isolés sur de petits territoires [...] Pour l'instant, une population viable à l'intérieur d'un territoire continu n'a pas encore été établie&#160;»<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6" title=""><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Des populations plus petites sont plus facilement menacées par les aléas tels que le climat, les maladies, les prédateurs ou le braconnage.</p>
<p>Ce premier problème est étroitement connecté à un second, la consanguinité. La population d'origine est très consanguine, et les troupeaux trop petits et trop dispersés favorisent encore la perte de diversité génétique. Certains problèmes osseux ou de fertilité apparaissent dans certains groupes.</p>
<p>Le braconnage a menacé certaines populations d'hybrides caucasiens, mais ce problème n'est pas considéré comme une menace majeure pour les populations de <i>B. bonasus</i> vivant actuellement dans la nature.</p>
<p><a name="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences" id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Notes et références">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Notes et références</span></h2>
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> Flint <i>et al.</i> 2002</li>
<li id="cite_note-1"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1" title="">↑</a></span> référence, citation ou lien</li>
<li id="cite_note-2"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-2" title="">↑</a></span> Voir Sipko <i>et al.</i> 1997</li>
<li id="cite_note-3"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-3" title="">↑</a></span> <i>European Bison: Status Survey and Conservation Action Plan</i> (executive summary) - Zbigniew A. Krashinski and Wanda Olech and the IUCN/SSC European Bison Specialist Group - Publisher: IUCN, 2004 - ISBN: 2-8317-0762-5</li>
<li id="cite_note-4"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-4" title="">↑</a></span> <i>European Bison: Status Survey and Conservation Action Plan</i> (Chapt 5 - Genetic Structure of the Species) - Zbigniew A. Krashinski and Wanda Olech and the IUCN/SSC European Bison Specialist Group - Publisher: IUCN, 2004 - ISBN: 2-8317-0762-5</li>
<li id="cite_note-5"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-5" title="">↑</a></span> <i>European Bison: Status Survey and Conservation Action Plan</i> (chapitre I) - Zbigniew A. Krashinski and Wanda Olech and the IUCN/SSC European Bison Specialist Group - Publisher: IUCN, 2004 - ISBN: 2-8317-0762-5</li>
<li id="cite_note-6"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-6" title="">↑</a></span> <i>European Bison: Status Survey and Conservation Action Plan</i> (executive summary) - Zbigniew A. Krashinski and Wanda Olech and the IUCN/SSC European Bison Specialist Group - Publisher: IUCN, 2004 - ISBN: 2-8317-0762-5</li>
</ol>
</div>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://www.catalogueoflife.org/show_species_details.php?record_id=5203689" class="external text" title="http://www.catalogueoflife.org/show_species_details.php?record_id=5203689" rel="nofollow"><i>Bison bonasus</i> (Linnaeus, 1758)</a> <small>dans</small> <a href="http://www.catalogueoflife.org" class="external text" title="http://www.catalogueoflife.org" rel="nofollow">catalogueoflife.org</a> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span></li>
<li>Référence <a href="../../../../articles/f/a/u/Fauna_Europaea_93d0.html" title="Fauna Europaea">Fauna Europaea</a>&#160;: <a href="http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=305222" class="external text" title="http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=305222" rel="nofollow"><i>Bison bonasus</i></a> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span></li>
<li><font id="ancrage_ITIS">Référence <a href="../../../../articles/s/y/s/Syst%C3%A8me_d%27Information_Taxonomique_Int%C3%A9gr%C3%A9_17ea.html" class="mw-redirect" title="Système d'Information Taxonomique Intégré">ITIS</a>&#160;: <a href="http://www.cbif.gc.ca/pls/itisca/next?taxa=&amp;p_format=&amp;p_ifx=&amp;p_lang=fr&amp;v_tsn=183836" class="external text" title="http://www.cbif.gc.ca/pls/itisca/next?taxa=&amp;p_format=&amp;p_ifx=&amp;p_lang=fr&amp;v_tsn=183836" rel="nofollow"><i>Bison bonasus</i> (Linnaeus, 1758)</a> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> (<span class="plainlinksneverexpand"><small><a href="http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=183836" class="external text" title="http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=183836" rel="nofollow">+version</a></small></span> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span>)</font></li>
<li><font id="ancrage_ADW">Référence <a href="../../../../articles/a/n/i/Animal_Diversity_Web_16e4.html" title="Animal Diversity Web">Animal Diversity Web</a>&#160;: <a href="http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Bison_bonasus.html" class="external text" title="http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Bison_bonasus.html" rel="nofollow"><i>Bison bonasus</i></a> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span></font></li>
<li>Référence <a href="../../../../articles/n/a/t/National_Center_for_Biotechnology_Information_e0e7.html" title="National Center for Biotechnology Information">NCBI</a> <a href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy" class="external text" title="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy" rel="nofollow">Taxonomy</a>&#160;: <a href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?lin=s&amp;p=has_linkout&amp;id=9902" class="external text" title="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?lin=s&amp;p=has_linkout&amp;id=9902" rel="nofollow"><i>Bison bonasus</i></a> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span></li>
<li><font id="ancrage_IUCN">Référence <a href="../../../../articles/i/n/t/International_union_for_conservation_of_nature_and_natural_resources.html" class="mw-redirect" title="International union for conservation of nature and natural resources">IUCN</a>&#160;: <a href="http://www.redlist.org/search/details.php?species=2814" class="external text" title="http://www.redlist.org/search/details.php?species=2814" rel="nofollow"><i>Bison bonasus</i> (Linnaeus, 1758)</a> <span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span></font></li>
</ul>
<div class="noprint wikilien_alternatif" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px; background:#FFFFFF;padding:0px;font-size:90%;text-align:left;">
<table cellpadding="2" cellspacing="0" style="background-color:transparent">
<tr valign="middle">
<td style="line-height:50px;vertical-align:middle;position:relative" align="center" valign="middle">
<div style="position: relative;"><a href="http://fr.wiktionary.org/wiki/" title="wikt:"><img alt="wikt:" src="../../../../images/shared/thumb/9/9f/Wiktprintable_without_text.svg/50px-Wiktprintable_without_text.svg.png" width="50" height="47" border="0" /></a></div>
</td>
<td valign="middle">
<p>Voir «&#160;<b><a href="http://fr.wiktionary.org/wiki/bison" class="extiw" title="wikt:bison">Bison d'Europe</a></b>&#160;» sur le <a href="../../../../articles/w/i/k/Wiktionnaire.html" title="Wiktionnaire">Wiktionnaire</a>.</p>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/p/c/n/Image%7EPCN-icone.png_7e90.html" class="image" title="Icône du portail de la conservation de la nature"><img alt="Icône du portail de la conservation de la nature" src="../../../../images/local/thumb/5/51/PCN-icone.png/26px-PCN-icone.png" width="26" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/c/o/n/Portail%7EConservation_de_la_nature_c970.html" title="Portail:Conservation de la nature">Portail de la conservation de la nature</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/s/y/m/Image%7ESymbole-faune.png_4a37.html" class="image" title="Icône du portail de la zoologie"><img alt="Icône du portail de la zoologie" src="../../../../images/shared/thumb/7/75/Symbole-faune.png/27px-Symbole-faune.png" width="27" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/z/o/o/Portail%7EZoologie_d7b1.html" title="Portail:Zoologie">Portail de la zoologie</a></span></span></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 820/1000000
Post-expand include size: 13221/2048000 bytes
Template argument size: 1828/2048000 bytes
Expensive parser function count: 0/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/s/t/a/Cat%C3%A9gorie%7EStatut_IUCN_En_danger_7a5e.html" title="Catégorie:Statut IUCN En danger">Statut IUCN En danger</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/r/u/m/Cat%C3%A9gorie%7ERuminant_be7d.html" title="Catégorie:Ruminant">Ruminant</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/b/o/v/Cat%C3%A9gorie%7EBovin_ffe6.html" title="Catégorie:Bovin">Bovin</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/m/a/m/Cat%C3%A9gorie%7EMammif%C3%A8re_%28nom_vernaculaire%29_8c9c.html" title="Catégorie:Mammifère (nom vernaculaire)">Mammifère (nom vernaculaire)</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/b/i/s/Bison_d%27Europe_0b52.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/b/i/s/Discuter%7EBison_d%27Europe_1081.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bison_d%27Europe">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../be/articles/%D0%B7/%D1%83/%D0%B1/%D0%97%D1%83%D0%B1%D0%B0%D1%80.html">Беларуская</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bg/articles/%D0%B7/%D1%83/%D0%B1/%D0%97%D1%83%D0%B1%D1%8A%D1%80.html">Български</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cs/articles/z/u/b/Zubr_evropsk%C3%BD.html">Česky</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../da/articles/e/u/r/Europ%C3%A6isk_bison.html">Dansk</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/w/i/s/Wisent.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/w/i/s/Wisent.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/b/i/s/Bison_bonasus.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eo/articles/e/%C5%AD/r/E%C5%ADropa_bizono.html">Esperanto</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../io/articles/b/i/z/Bizono.html">Ido</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ia/articles/b/i/s/Bisonte_europee.html">Interlingua</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/b/i/s/Bison_bonasus.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/w/i/s/Wisent.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/%C5%BC/u/b/%C5%BBubr.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/b/i/s/Bisonte_europeu.html">Português</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ro/articles/z/i/m/Zimbru.html">Română</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ru/articles/%D0%B7/%D1%83/%D0%B1/%D0%97%D1%83%D0%B1%D1%80.html">Русский</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sk/articles/z/u/b/Zubor_eur%C3%B3psky.html">Slovenčina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/v/i/s/Visentti.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/v/i/s/Visent.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../th/articles/%E0%B8%81/%E0%B8%A3/%E0%B8%B0/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B8%87.html">ไทย</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh/articles/%E6%AD%90/%E6%B4%B2/%E9%87%8E/%E6%AD%90%E6%B4%B2%E9%87%8E%E7%89%9B.html">中文</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 14 mai 2008 à 21:20 par Utilisateur <a href="../../../../articles/h/e/x/Utilisateur%7EHexabot_3b2f.html" title="Utilisateur:Hexabot">Hexabot</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/1/2/0/Utilisateur%7E120.html" title="Utilisateur:120">120</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/c/h/r/Utilisateur%7EChristophe_cag%C3%A9_84c0.html" title="Utilisateur:Christophe cagé">Christophe cagé</a>, <a href="../../../../articles/w/i/k/Utilisateur%7EWikiCleanerBot_c797.html" title="Utilisateur:WikiCleanerBot">WikiCleanerBot</a>, <a href="../../../../articles/p/a/r/Utilisateur%7EParaBenT_6d71.html" title="Utilisateur:ParaBenT">ParaBenT</a>, <a href="../../../../articles/l/i/n/Utilisateur%7ELin%C3%A91_3bbd.html" title="Utilisateur:Liné1">Liné1</a>, <a href="../../../../articles/s/a/n/Utilisateur%7ESanguinez_6ff0.html" title="Utilisateur:Sanguinez">Sanguinez</a>, <a href="../../../../articles/a/n/a/Utilisateur%7EAnalphabot_18d0.html" title="Utilisateur:Analphabot">Analphabot</a>, <a href="../../../../articles/m/i/r/Utilisateur%7EMirgolthBot_3eec.html" title="Utilisateur:MirgolthBot">MirgolthBot</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, <a href="../../../../articles/r/i/c/Utilisateur%7ERichardbl_d44a.html" title="Utilisateur:Richardbl">Richardbl</a>, <a href="../../../../articles/l/a/m/Utilisateur%7ELamiot_247c.html" title="Utilisateur:Lamiot">Lamiot</a>, <a href="../../../../articles/l/i/q/Utilisateur%7ELiquid-aim-bot_78e0.html" title="Utilisateur:Liquid-aim-bot">Liquid-aim-bot</a>, <a href="../../../../articles/g/e/o/Utilisateur%7EGeo12_89ab.html" title="Utilisateur:Geo12">Geo12</a>, <a href="../../../../articles/p/o/l/Utilisateur%7EPoleta33_31f1.html" title="Utilisateur:Poleta33">Poleta33</a>, <a href="../../../../articles/m/a/n/Utilisateur%7EManchot_ff9e.html" title="Utilisateur:Manchot">Manchot</a>, <a href="../../../../articles/s/e/b/Utilisateur%7ESebjarod_ed78.html" title="Utilisateur:Sebjarod">Sebjarod</a>, <a href="../../../../articles/g/r/e/Utilisateur%7EGretaz_d754.html" title="Utilisateur:Gretaz">Gretaz</a>, <a href="../../../../articles/s/o/l/Utilisateur%7ESolbot_6de6.html" title="Utilisateur:Solbot">Solbot</a> et <a href="../../../../articles/j/e/f/Utilisateur%7EJeffdelonge_b2d2.html" title="Utilisateur:Jeffdelonge">Jeffdelonge</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX