Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/b/i/b/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles/b/////i/b/Bible.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Bible - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Bible</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <div style="float:right;display:none;margin-top:1em;" class="icone_de_titre">
<div style="position: relative;"><a href="../../../../articles/p/a/g/Cat%C3%A9gorie%7EPage_semi-prot%C3%A9g%C3%A9e_fe65.html" title="Cette page est semi-protégée."><img alt="Cette page est semi-protégée." src="../../../../images/shared/thumb/2/2b/Crystal_Clear_action_half_lock.png/15px-Crystal_Clear_action_half_lock.png" width="15" height="15" border="0" /></a></div>
</div>
<div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Aide%7EHomonymie_2a52.html" title="Aide:Homonymie">homonymes</a>, voir <a href="../../../../articles/b/i/b/Bible_%28homonymie%29.html" title="Bible (homonymie)">Bible (homonymie)</a>. <a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDisambig.svg_8f13.html" class="image" title="Disambig.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" width="20" height="16" border="0" /></a></div>
<div class="plainlinks bandeau-niveau-modere bandeau">
<table style="background-color:transparent">
<tr>
<td class="bandeau-icone">
<div style="width:45px; text-align:center"><a href="../../../../articles/q/u/e/Image%7EQuestion_book-3.svg_1bf7.html" class="image" title="Question book-3.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/e/e3/Question_book-3.svg/44px-Question_book-3.svg.png" width="44" height="35" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div class="bandeau-titre"><strong>Cet article ou cette section <a href="../../../../articles/c/i/t/Wikip%C3%A9dia%7ECitez_vos_sources_%21_3edd.html" title="Wikipédia:Citez vos sources !">ne cite pas suffisamment ses sources</a>.</strong>&#160;<small>(date inconnue)</small></div>
<div class="bandeau-texte">Son contenu est donc sujet à caution. Wikipédia doit être fondée sur des sources fiables et indépendantes. <a href="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/b/i/b/Bible.html" class="external text" title="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/b/i/b/Bible.html" rel="nofollow">Améliorez cet article</a> en liant les informations à des <a href="../../../../articles/a/r/t/Wikip%C3%A9dia%7EArticle_bien_sourc%C3%A9_aa96.html" title="Wikipédia:Article bien sourcé">sources</a>, au moyen de <b><a href="../../../../articles/n/o/t/Aide%7ENote_931f.html" title="Aide:Note">notes de bas de page</a></b> (voir les <a href="../../../../articles/s/o/u/Aide%7ESourcer_f12f.html" title="Aide:Sourcer">recommandations</a>).</div>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<table class="WSerieV" id="WBible" cellpadding="2" border="1" align="right" style="border: 1px solid black;border-collapse:collapse;margin-left: 1em; background-color&#160;: black">
<tr>
<td style="background-color: #F8E8A0; border-bottom: 1px solid black;text-align: center"><b>Cet article fait partie<br />
de la série <strong class="selflink">Bible</strong></b></td>
</tr>
<tr>
<td style="background-color: black;border-bottom: 1px solid black">
<div class="center">
<div class="floatnone"><span><a href="../../../../articles/b/i/b/Image%7EBiblenCh_ubt.jpeg_0cca.html" class="image" title="BiblenCh ubt.jpeg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/5/53/BiblenCh_ubt.jpeg/200px-BiblenCh_ubt.jpeg" width="200" height="137" border="0" /></a></span></div>
</div>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="background-color: #F8E8A0; border-bottom: 1px solid black; text-align: center"><b>Contenus</b></td>
</tr>
<tr>
<td style="background-color: #FFFFE0; border-bottom: 1px solid black">
<ul>
<li><a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_livres_de_la_Bible_7954.html" title="Liste des livres de la Bible">Liste des livres</a></li>
<li><a href="../../../../articles/t/a/n/Tanakh.html" title="Tanakh">Bible hébraïque</a>/<a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a>
<ul>
<li><small><a href="../../../../articles/t/a/n/Tanakh.html" title="Tanakh">Tanakh</a> (<a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a> – <a href="../../../../articles/n/e/v/Neviim.html" class="mw-redirect" title="Neviim">Neviim</a> – <a href="../../../../articles/k/e/t/Ketouvim.html" title="Ketouvim">Ketouvim</a>)</small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/t/e/x/Texte_massor%C3%A9tique.html" class="mw-redirect" title="Texte massorétique">Texte massorétique</a></small></li>
</ul>
</li>
</ul>
<ul>
<li><a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a>
<ul>
<li><small><a href="../../../../articles/%C3%A9/v/a/%C3%89vangiles.html" title="Évangiles">Évangiles</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/a/c/t/Actes_des_Ap%C3%B4tres_797b.html" title="Actes des Apôtres">Actes des Apôtres</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/%C3%A9/p/%C3%AE/%C3%89p%C3%AEtre.html" title="Épître">Épîtres</a></small></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="background-color: #F8E8A0; border-bottom: 1px solid black; text-align: center"><b>Thèmes connexes</b></td>
</tr>
<tr>
<td style="background-color: #FFFFE0">
<ul>
<li><small><a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">Construction du canon biblique</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/a/p/o/Apocryphe_%28Bible%29_13cc.html" class="mw-redirect" title="Apocryphe (Bible)">Apocryphes</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/t/r/a/Traductions_de_la_Bible_en_fran%C3%A7ais_aa24.html" title="Traductions de la Bible en français">Traductions de la Bible en français</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/m/a/n/Manuscrits_de_la_Bible_909b.html" title="Manuscrits de la Bible">Manuscrits de la Bible</a></small></li>
</ul>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="background-color: #F8E8A0; border-bottom: 1px solid black; text-align: center"><b><a href="../../../../articles/e/x/%C3%A9/Ex%C3%A9g%C3%A8se.html" title="Exégèse">Exégèse</a> et critique</b></td>
</tr>
<tr>
<td style="background-color: #FFFFE0">
<ul>
<li><small><a href="../../../../articles/c/r/i/Critique_radicale.html" title="Critique radicale">Critique radicale</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_de_la_recherche_sur_le_Pentateuque_2f63.html" title="Histoire de la recherche sur le Pentateuque">Histoire de la recherche sur le Pentateuque</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/h/y/p/Hypoth%C3%A8se_documentaire.html" title="Hypothèse documentaire">Hypothèse documentaire</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_deut%C3%A9ronomiste.html" title="Histoire deutéronomiste">Histoire deutéronomiste</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/p/r/o/Probl%C3%A8me_synoptique.html" title="Problème synoptique">Problème synoptique</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/q/u/%C3%AA/Qu%C3%AAtes_du_J%C3%A9sus_historique_0f92.html" title="Quêtes du Jésus historique">Quêtes du Jésus historique</a></small></li>
<li><small><a href="../../../../articles/t/h/%C3%A8/Th%C3%A8se_mythiste_%28J%C3%A9sus_non_historique%29_96ff.html" title="Thèse mythiste (Jésus non historique)">Thèses mythistes</a></small></li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<p>La <b>Bible</b> est le nom français donné au regroupement de textes sacrés du <a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">judaïsme</a> et du <a href="../../../../articles/c/h/r/Christianisme.html" title="Christianisme">christianisme</a> en un seul Livre, bien que chacune de ces <a href="../../../../articles/r/e/l/Religion.html" title="Religion">religions</a>, voire chaque courant en leurs seins respectifs, ait un rapport différent à ces textes fondamentaux.</p>
<p>Le mot «&#160;bible&#160;» vient du <a href="../../../../articles/g/r/e/Grec_ancien.html" title="Grec ancien">grec ancien</a> <span class="lang-grc" lang="grc" xml:lang="grc">βιϐλία</span>, c'est un mot neutre au pluriel qui signifie «&#160;livres&#160;», mot qui parvint au français par l’intermédiaire du latin <i>bíblia</i> de même sens, à savoir&#160;: «&#160;les Livres (Saints)&#160;»<sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ou «&#160;la Bibliothèque (sacrée)&#160;» . Ce terme désigne l’ensemble du corpus des textes religieux <a href="../../../../articles/j/u/d/Jud%C3%A9o-chr%C3%A9tien.html" title="Judéo-chrétien">judéo-chrétiens</a>. Il désigne, sous l’apparence d’un ouvrage unique, une collection d’écrits très variés (récits des origines, textes législatifs, récits historiques, textes sapientaux, prophétiques, poétiques, hagiographies, lettres) dont la rédaction s’est échelonnée sur plusieurs siècles.</p>
<p>La <a href="../../../../articles/b/i/b/Bible_juda%C3%AFque.html" class="mw-redirect" title="Bible judaïque">Bible judaïque</a> se nomme <i>TaNaKh</i>, acronyme basé sur les noms de ses trois parties constituantes, la <a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a> est la Loi, les <a href="../../../../articles/n/e/v/Neviim.html" class="mw-redirect" title="Neviim">Neviim</a> sont les Prophètes, les <a href="../../../../articles/k/e/t/Ketouvim.html" title="Ketouvim">Ketouvim</a> sont les autres Ecrits. Un article spécifique a pour objet l'étude du <a href="../../../../articles/t/a/n/Tanakh.html" title="Tanakh">Tanakh</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>La Bible hébraïque fut traduite en grec ancien à Alexandrie, pour permettre aux juifs résidant en Egypte d'étudier un texte pour eux compréhensible, car ils ne connaissaient plus l'usage de l'hébreu. Cette version dite des <a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a> fut utilisée plus tard par <a href="../../../../articles/s/a/i/Saint_J%C3%A9r%C3%B4me_abe9.html" class="mw-redirect" title="Saint Jérôme">Saint Jérôme</a> pour écrire sa <a href="../../../../articles/v/u/l/Vulgate.html" title="Vulgate">Vulgate</a> en latin.</p>
<p>Les chrétiens nomment <a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a> la partie de la Bible qui reprend les textes canoniques du <i>Tanakh</i> et d'autres textes antiques non repris par la tradition judaïque<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2" title=""><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La Bible chrétienne contient en outre un <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a> qui regroupe les écrits relatifs à l'avènement de <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/s/J%C3%A9sus_de_Nazareth_9ba6.html" title="Jésus de Nazareth">Jésus-Christ</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3" title=""><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le mot «&#160;Testament&#160;» traduit du latin <i>testamentum</i>, correspond au mot grec <span class="lang-grc" lang="grc" xml:lang="grc">διαθήκη</span> qui signifie «&#160;convention&#160;» ou «&#160;disposition écrite&#160;» (d'où «&#160;testament&#160;») qui devint dans le contexte biblique «&#160;pacte&#160;» ou «&#160;alliance&#160;».<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4" title=""><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p>Les Eglises chrétiennes se réfèrent souvent à la Bible comme à la <i><a href="../../../../articles/p/a/r/Parole_de_Dieu_1d0e.html" class="mw-redirect" title="Parole de Dieu">parole de Dieu</a></i>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Pr.C3.A9sentation"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Présentation</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Un_recueil_d.27.C3.89critures_saintes"><span class="tocnumber">1.1</span> <span class="toctext">Un recueil d'Écritures saintes</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Le_livre_le_plus_diffus.C3.A9_dans_le_monde"><span class="tocnumber">1.2</span> <span class="toctext">Le livre le plus diffusé dans le monde</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Structure_des_textes"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Structure des textes</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Le_canon_biblique"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">Le canon biblique</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Chapitres_et_versets"><span class="tocnumber">2.2</span> <span class="toctext">Chapitres et versets</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#La_Bible_h.C3.A9bra.C3.AFque"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">La Bible hébraïque</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#La_version_grecque_des_Septante"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">La version grecque des Septante</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Les_livres_deut.C3.A9rocanoniques_.28apocryphes_pour_les_protestants.29"><span class="tocnumber">4.1</span> <span class="toctext">Les livres deutérocanoniques (apocryphes pour les protestants)</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Le_Nouveau_Testament"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Le Nouveau Testament</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#L.27ex.C3.A9g.C3.A8se_biblique"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">L'exégèse biblique</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Bible_h.C3.A9bra.C3.AFque_et_Ancien_Testament"><span class="tocnumber">6.1</span> <span class="toctext">Bible hébraïque et Ancien Testament</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Nouveau_Testament"><span class="tocnumber">6.2</span> <span class="toctext">Nouveau Testament</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Lectures_de_la_Bible"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Lectures de la Bible</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Juda.C3.AFsme"><span class="tocnumber">7.1</span> <span class="toctext">Judaïsme</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Christianisme"><span class="tocnumber">7.2</span> <span class="toctext">Christianisme</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-3"><a href="#Catholicisme_romain"><span class="tocnumber">7.2.1</span> <span class="toctext">Catholicisme romain</span></a></li>
<li class="toclevel-3"><a href="#Protestantisme_luth.C3.A9ro-r.C3.A9form.C3.A9"><span class="tocnumber">7.2.2</span> <span class="toctext">Protestantisme luthéro-réformé</span></a></li>
<li class="toclevel-3"><a href="#Protestantisme_.C3.A9vang.C3.A9lique"><span class="tocnumber">7.2.3</span> <span class="toctext">Protestantisme évangélique</span></a></li>
<li class="toclevel-3"><a href="#Mormonisme"><span class="tocnumber">7.2.4</span> <span class="toctext">Mormonisme</span></a></li>
<li class="toclevel-3"><a href="#T.C3.A9moins_de_J.C3.A9hovah"><span class="tocnumber">7.2.5</span> <span class="toctext">Témoins de Jéhovah</span></a></li>
<li class="toclevel-3"><a href="#.C5.92cum.C3.A9nisme"><span class="tocnumber">7.2.6</span> <span class="toctext">Œcuménisme</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#.C3.89crits_mentionn.C3.A9s_dans_la_Bible_qui_n.27existent_plus_aujourd.27hui"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Écrits mentionnés dans la Bible qui n'existent plus aujourd'hui</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Recherches_arch.C3.A9ologiques_et_historiques"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Recherches archéologiques et historiques</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Th.C3.A9orie_nomadiste"><span class="tocnumber">9.1</span> <span class="toctext">Théorie nomadiste</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#.C3.89ditions_en_fran.C3.A7ais_de_la_Bible"><span class="tocnumber">10</span> <span class="toctext">Éditions en français de la Bible</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Lien_externe"><span class="tocnumber">10.1</span> <span class="toctext">Lien externe</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">11</span> <span class="toctext">Notes et références</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">12</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Articles_connexes"><span class="tocnumber">13</span> <span class="toctext">Articles connexes</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#La_Bible_chr.C3.A9tienne"><span class="tocnumber">13.1</span> <span class="toctext">La Bible chrétienne</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#La_Bible_juive"><span class="tocnumber">13.2</span> <span class="toctext">La Bible juive</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Outils_et_recherches"><span class="tocnumber">13.3</span> <span class="toctext">Outils et recherches</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Travaux_et_histoire"><span class="tocnumber">13.4</span> <span class="toctext">Travaux et histoire</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Versions_de_la_Bible_disponibles_en_ligne"><span class="tocnumber">14</span> <span class="toctext">Versions de la Bible disponibles en ligne</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#.C3.89ditions_juives"><span class="tocnumber">14.1</span> <span class="toctext">Éditions juives</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#.C3.89ditions_catholiques"><span class="tocnumber">14.2</span> <span class="toctext">Éditions catholiques</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#.C3.89ditions_protestantes"><span class="tocnumber">14.3</span> <span class="toctext">Éditions protestantes</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Traductions_en_plusieurs_langues"><span class="tocnumber">14.4</span> <span class="toctext">Traductions en plusieurs langues</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#.C3.89dition_des_T.C3.A9moins_de_J.C3.A9hovah"><span class="tocnumber">14.5</span> <span class="toctext">Édition des Témoins de Jéhovah</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Traductions_oecum.C3.A9niques"><span class="tocnumber">14.6</span> <span class="toctext">Traductions oecuméniques</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Pr.C3.A9sentation" id="Pr.C3.A9sentation"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Présentation</span></h2>
<p><a name="Un_recueil_d.27.C3.89critures_saintes" id="Un_recueil_d.27.C3.89critures_saintes"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Un recueil d'Écritures saintes</span></h3>
<p>La Bible traite, du point de vue de la foi, de l'histoire du <a href="../../../../articles/i/s/r/Isra%C3%ABl_%28Bible%29_e857.html" title="Israël (Bible)">peuple d'Israël</a> et de ses rapports avec son <a href="../../../../articles/d/i/e/Dieu.html" title="Dieu">Dieu</a>, <a href="../../../../articles/y/h/w/YHWH_e7ed.html" title="YHWH">YHWH</a>/<i>Elohim</i>, l'<a href="../../../../articles/a/l/l/Alliance_%28Bible%29_cfba.html" title="Alliance (Bible)">Alliance</a>, et de la façon dont <i>le peuple d'Israël</i> ressent sa présence dans l'Histoire<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5" title=""><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Au fil des textes, le Dieu proclamé devient unique (<a href="../../../../articles/h/%C3%A9/n/H%C3%A9noth%C3%A9isme.html" title="Hénothéisme">hénothéisme</a>), puis universel (<a href="../../../../articles/m/o/n/Monoth%C3%A9isme.html" title="Monothéisme">monothéisme</a>), depuis la création du monde jusqu'à la domination grecque.</p>
<p>Le moyen de l'Alliance, pour le <a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">judaïsme</a>, c'est la <a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a>, enseignée de génération en génération, relatée dans l'Ancien Testament. Pour le <a href="../../../../articles/c/h/r/Christianisme.html" title="Christianisme">christianisme</a>, c'est d'une part le double commandement donné par Jésus dans le Nouveau Testament: «&#160;Tu aimeras le Seigneur ton Dieu&#160;» et «&#160;Tu aimeras ton prochain comme toi-même&#160;», qui constitue un tout indissociable, d'autre part la foi en la <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/s/R%C3%A9surrection.html" class="mw-redirect" title="Résurrection">Résurrection</a> de <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/s/J%C3%A9sus_de_Nazareth_9ba6.html" title="Jésus de Nazareth">Jésus-Christ</a> et, plus généralement, l'adhésion à des <a href="../../../../articles/p/r/o/Profession_de_foi.html" title="Profession de foi">confessions de foi</a>. On fera la distinction entre Ancien Testament/Ancienne Alliance et Nouveau Testament/Nouvelle Alliance afin de bien appréhender le contenu de ces deux parties.</p>
<p><a name="Le_livre_le_plus_diffus.C3.A9_dans_le_monde" id="Le_livre_le_plus_diffus.C3.A9_dans_le_monde"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Le livre le plus diffusé dans le monde</span></h3>
<p>Le premier livre qui soit sorti des presses de <a href="../../../../articles/j/o/h/Johannes_Gutenberg_7ea4.html" title="Johannes Gutenberg">Gutenberg</a> a été la Bible dans la version latine de <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/r/J%C3%A9r%C3%B4me_de_Stridon_08ca.html" title="Jérôme de Stridon">saint Jérôme</a>, la <a href="../../../../articles/v/u/l/Vulgate.html" title="Vulgate">Vulgate</a>.</p>
<p>Au 31 décembre <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>, la Bible, en totalité ou en partie, avait été traduite en 2 454 langues<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6" title=""><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. 95&#160;% des êtres humains ont désormais accès à la Bible dans une langue qu’ils comprennent. À ce jour, on estime à 40 millions le nombre de bibles distribuées chaque année, dont 280&#160;000 en <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">France</a>. Une grande partie de cette diffusion est due aux distributions gratuites par les Églises ou les sociétés bibliques&#160;; l'une d'elles, les <a href="../../../../articles/g/%C3%A9/d/G%C3%A9d%C3%A9ons.html" class="mw-redirect" title="Gédéons">Gédéons</a> s'en est fait une spécialité. Des chiffres auxquels il faut ajouter le nombre impressionnant d'exemplaires du <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a> diffusés (sans doute cinq fois plus que les bibles complètes). Aucun ouvrage à travers le monde n'a jamais eu un tel <a href="../../../../articles/b/e/s/Best_seller.html" class="mw-redirect" title="Best seller">gros tirage</a> constant au fil des siècles.</p>
<p>D’après une étude de 2008<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7" title=""><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, 75&#160;% des Américains, 38&#160;% des Polonais et 21&#160;% des Français déclarent avoir lu au moins un passage de la Bible au cours de l’année passée<sup id="cite_ref-Yannou_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Yannou-8" title=""><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Plus de la moitié des Français ne possèdent pas de Bible chez eux, contre 15&#160;% des Polonais et 7&#160;% des Américains<sup id="cite_ref-Yannou_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-Yannou-8" title=""><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="Structure_des_textes" id="Structure_des_textes"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Structure des textes</span></h2>
<p><a name="Le_canon_biblique" id="Le_canon_biblique"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Le <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">canon</a> biblique</span></h3>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Articles détaillés&#160;: <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">Canon (Bible)</a>, <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_livres_de_la_Bible_7954.html" title="Liste des livres de la Bible">liste des livres de la Bible</a> et <a href="../../../../articles/t/a/n/Tanakh.html" title="Tanakh">Tanakh</a>.</span></span></div>
<p>Le corpus biblique réunit plusieurs livres d'origines diverses, d'où l'étymologie du mot Bible. La liste actuelle de ces livres, appelée <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">canon</a> (mot grec κανων signifiant <i>règle</i>), ne varie que sur quelques livres du judaïsme tardif se trouvant initialement présent dans les versions en langue grecque de l'<a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_testament.html" class="mw-redirect" title="Ancien testament">ancien testament</a> (la partie hébraïque) comme la <a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a> (voir la <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_livres_de_la_Bible_7954.html" title="Liste des livres de la Bible">liste des livres de la Bible</a>). Leur nombre varie de 22 à 73 livres (la différence est aussi due à des regroupements). Pour la liste des livres retenus dans le <a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">judaïsme</a>, voir <a href="../../../../articles/t/a/n/Tanakh.html" title="Tanakh">Tanakh</a> (On remarquera que le nom des livres est différent&#160;; la plupart du temps, il reprend le premier mot du livre).</p>
<p>L'histoire de la fixation du <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">canon</a> est complexe, d'autant que cela concerne les deux religions, elles-mêmes diverses, et qui se sont séparées à cette époque-là. Ainsi, par exemple, le <a href="../../../../articles/t/a/l/Talmud.html" title="Talmud">Talmud</a> garde trace des discussions pour savoir s'il fallait admettre dans le <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">canon</a> juif le <i><a href="../../../../articles/c/a/n/Cantique_des_Cantiques_ba01.html" class="mw-redirect" title="Cantique des Cantiques">Cantique des Cantiques</a></i> et le <i><a href="../../../../articles/l/i/v/Livre_d%27Esther_2cfe.html" title="Livre d'Esther">livre d'Esther</a></i>, qui ont été acceptés, ou la Sagesse de <a href="../../../../articles/b/e/n/Ben_Sira_0b70.html" title="Ben Sira">Ben Sira</a> (<i>Siracide</i> ou <i>Ecclésiastique</i>), qui ne l'a pas été. La version hébraïque canonique est dite "<a href="../../../../articles/t/e/x/Texte_massor%C3%A9tique.html" class="mw-redirect" title="Texte massorétique">massorétique</a>", du nom de ses derniers éditeurs. La <i>Biblia hebraica stuttgartensia</i> en est la principale édition critique publiée pour la première fois en <a href="../../../../articles/1/9/3/1936.html" title="1936">1936</a>. Elle est basée sur le <i>codex de Léningrad</i> (Manuscrit de Saint Petersbourg), un manuscrit du <span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">X</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle dont on dit qu'il fut mis au point par la famille d'éminents <a href="../../../../articles/m/a/s/Massor%C3%A8te.html" title="Massorète">massorètes</a> Ben Asher.</p>
<p><a name="Chapitres_et_versets" id="Chapitres_et_versets"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Chapitres et versets</span></h3>
<p>Chaque livre biblique est divisé d'abord en chapitres, qui sont eux-mêmes divisés en versets. Ces divisions n'existaient pas dans les textes originaux. La King James Version (en anglais) comprend 1&#160;189 chapitres et 61&#160;171 versets. Les <a href="../../../../articles/m/a/s/Massor%C3%A8tes.html" class="mw-redirect" title="Massorètes">Massorètes</a> ont divisé les Écritures hébraïques en versets. En <a href="../../../../articles/1/2/2/1227.html" title="1227">1227</a>, Stephen Langton, professeur à l'Université de Paris, puis archevêque de <a href="../../../../articles/c/a/n/Cantorb%C3%A9ry.html" title="Cantorbéry">Canterbury</a>, divise la Bible en chapitres; auparavant, la taille du parchemin commandait la division. En 1250 le Cardinal Hugues de Saint-Cher reprend cette division. Les versets furent créés par <a href="../../../../articles/r/o/b/Robert_Estienne_8717.html" title="Robert Estienne">Robert Estienne</a> en <a href="../../../../articles/1/5/3/1539.html" title="1539">1539</a> à l'occasion de l'impression de la Bible d'Olivétan, 2<sup class="exposant">e</sup> édition. En 1555 fut publiée l'édition de la Vulgate latine par Robert Estienne; c'était la première Bible complète avec la numérotation actuelle des chapitres et des versets.</p>
<p>Ce système permet de faire correspondre commodément les versions hébraïque, grecque, latine, et autres (pour peu qu'elles aient le même texte).</p>
<p>La Bible hébraïque connaît un autre type de division, celui des <i>parashiot</i> (singulier&#160;: <i><a href="../../../../articles/p/a/r/Parasha_de_la_semaine.html" title="Parasha de la semaine">parasha</a></i>) (marquées par un <i>phé</i> dans le texte) qui représente la répartition des lectures hebdomadaires de la Torah.</p>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/g/u/t/Image%7EGutenberg_Bible.jpg_96b1.html" class="image" title="Bible de Gutenberg, Bibliothèque du Congrès, Washington D.C."><img alt="Bible de Gutenberg, Bibliothèque du Congrès, Washington D.C." src="../../../../images/shared/thumb/b/b0/Gutenberg_Bible.jpg/180px-Gutenberg_Bible.jpg" width="180" height="122" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/g/u/t/Image%7EGutenberg_Bible.jpg_96b1.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
<i>Bible de <a href="../../../../articles/j/o/h/Johannes_Gutenberg_7ea4.html" title="Johannes Gutenberg">Gutenberg</a></i>, <a href="../../../../articles/b/i/b/Biblioth%C3%A8que_du_Congr%C3%A8s_a3dd.html" title="Bibliothèque du Congrès">Bibliothèque du Congrès</a>, <a href="../../../../articles/w/a/s/Washington_D.C._708d.html" class="mw-redirect" title="Washington D.C.">Washington D.C.</a></div>
</div>
</div>
<p><a name="La_Bible_h.C3.A9bra.C3.AFque" id="La_Bible_h.C3.A9bra.C3.AFque"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">La <a href="../../../../articles/b/i/b/Bible_h%C3%A9bra%C3%AFque.html" class="mw-redirect" title="Bible hébraïque">Bible hébraïque</a></span></h2>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/t/a/n/Tanakh.html" title="Tanakh">Tanakh</a>.</span></span></div>
<p>La <a href="../../../../articles/b/i/b/Bible_h%C3%A9bra%C3%AFque.html" class="mw-redirect" title="Bible hébraïque">Bible hébraïque</a> est écrite en <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/b/H%C3%A9breu.html" title="Hébreu">hébreu</a> (comme le nom l'indique) avec quelques passages en <a href="../../../../articles/a/r/a/Aram%C3%A9en.html" title="Araméen">araméen</a>. Une bonne connaissance de la <a href="../../../../articles/g/r/a/Grammaire_h%C3%A9bra%C3%AFque.html" title="Grammaire hébraïque">grammaire hébraïque</a> est requise pour lire le texte original transmis par les <a href="../../../../articles/m/a/s/Massor%C3%A8te.html" title="Massorète">massorètes</a>. La tradition juive divise la Bible en trois grandes parties, résumées par le terme de <i>TaNaKh</i>, initiales de leurs titres hébreux, la <a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a>, les <a href="../../../../articles/n/e/v/Neviim.html" class="mw-redirect" title="Neviim">Neviim</a>, les <a href="../../../../articles/k/e/t/Ketouvim.html" title="Ketouvim">Ketouvim</a>&#160;:</p>
<ul>
<li>la Loi, dont le nom <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/b/H%C3%A9breu.html" title="Hébreu">hébreu</a> est la <a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a>, constituée des cinq livres attribués à <a href="../../../../articles/m/o/%C3%AF/Mo%C3%AFse.html" title="Moïse">Moïse</a>, et dont la narration couvre la période allant de la création du monde à la mort de <a href="../../../../articles/m/o/%C3%AF/Mo%C3%AFse.html" title="Moïse">Moïse</a>, qui a amené le peuple d'<a href="../../../../articles/i/s/r/Isra%C3%ABl_%28Bible%29_e857.html" title="Israël (Bible)">Israël</a> hors d'<a href="../../../../articles/%C3%A9/g/y/%C3%89gypte.html" title="Égypte">Égypte</a> jusqu'aux portes de la <a href="../../../../articles/t/e/r/Terre_d%27Isra%C3%ABl_4b3a.html" title="Terre d'Israël">Terre promise</a>, en passant par le mont <a href="../../../../articles/s/i/n/Sina%C3%AF.html" title="Sinaï">Sinaï</a> où il a reçu les commandements de Dieu&#160;;</li>
<li>les Prophètes, en hébreu <a href="../../../../articles/n/e/v/Neviim.html" class="mw-redirect" title="Neviim">Neviim</a>, qui narrent l'installation d'<a href="../../../../articles/i/s/r/Isra%C3%ABl_%28Bible%29_e857.html" title="Israël (Bible)">Israël</a> en <a href="../../../../articles/p/a/y/Pays_de_Canaan_b1f2.html" title="Pays de Canaan">Canaan</a> jusqu'à l'<a href="../../../../articles/c/a/p/Captivit%C3%A9_de_Babylone_cd05.html" class="mw-redirect" title="Captivité de Babylone">Exil à Babylone</a>, et relatent la prédication des <a href="../../../../articles/p/r/o/Proph%C3%A8te.html" title="Prophète">prophètes</a> envoyés par Dieu parler en son nom&#160;;</li>
<li>les <a href="../../../../articles/a/u/t/Autres_%C3%89crits_3cc6.html" title="Autres Écrits">Autres Écrits</a>, en hébreu <a href="../../../../articles/k/e/t/Ketouvim.html" title="Ketouvim">Ketouvim</a>, qui s'ouvrent par les <a href="../../../../articles/p/s/a/Psaumes.html" class="mw-redirect" title="Psaumes">Psaumes</a> et des écrits de <a href="../../../../articles/s/a/g/Sagesse.html" title="Sagesse">Sagesse</a>, et complètent l'historiographie avec le retour de l'Exil.</li>
</ul>
<p>Les Juifs considèrent traditionnellement que la <a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a> fut promulguée au temps d'<a href="../../../../articles/e/s/d/Esdras.html" title="Esdras">Esdras</a>. À l'époque romaine, les <a href="../../../../articles/p/r/o/Proph%C3%A8tes_%28Bible%29_dbe1.html" class="mw-redirect" title="Prophètes (Bible)">Prophètes</a> ne sont pas reçus par la totalité du <a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">judaïsme</a>, et la liste des <a href="../../../../articles/a/u/t/Autres_%C3%89crits_3cc6.html" title="Autres Écrits">Autres Écrits</a> était encore ouverte. Avant même la traduction grecque ont existé en araméen, langue officielle de l'empire perse à l'ouest de l'Euphrate, des traductions commentées, appelées "<a href="../../../../articles/t/a/r/Targoum.html" title="Targoum">Targoum</a>", qui attestent une lecture publique des livres bibliques.</p>
<p>Les origines du <i>TaNaKh</i> ne font pas consensus&#160;; La tradition attribue sa composition actuelle aux Pères de <a href="../../../../articles/y/a/b/Yabn%C3%A9.html" class="mw-redirect" title="Yabné">Yabné</a> sans doute au début du <a href="../../../../articles/i/i/e/IIe_si%C3%A8cle_ec5c.html" title="IIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">II</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a> de l'ère chrétienne. C'est la <i>Bible</i> selon le <a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">judaïsme</a>. C'est ce texte-ci qui sera retenu en <a href="../../../../articles/1/5/3/1530.html" title="1530">1530</a> comme <a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a> par les <a href="../../../../articles/p/r/o/Protestant.html" class="mw-redirect" title="Protestant">protestants</a>, qui l'éditeront pourtant dans l'ordre des livres de la Bible grecque.</p>
<p><a name="La_version_grecque_des_Septante" id="La_version_grecque_des_Septante"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">La version grecque des Septante</span></h2>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a>.</span></span></div>
<p>Selon une légende rapportée par la <i><a href="../../../../articles/l/e/t/Lettre_du_pseudo-Arist%C3%A9e_d8b4.html" title="Lettre du pseudo-Aristée">Lettre du pseudo-Aristée</a></i> (<i>Sources chrétiennes</i> n°89, Paris, Le Cerf, 1962) et amplifiée depuis, la traduction en <a href="../../../../articles/g/r/e/Grec_ancien.html" title="Grec ancien">grec</a> de la <a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a>, dite des <i><a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a></i> ou <i>alexandrine</i>, est l'œuvre de soixante-douze savants <a href="../../../../articles/j/u/i/Juif.html" class="mw-redirect" title="Juif">juifs</a>, six par tribu, qui, à la demande des autorités grecques d'<a href="../../../../articles/%C3%A9/g/y/%C3%89gypte.html" title="Égypte">Égypte</a> (et isolés pendant soixante-douze jours, selon certaines versions), aboutirent à un texte commun.</p>
<p>Il s'agit là, vraisemblablement, d'un <a href="../../../../articles/m/i/d/Midrash.html" title="Midrash">midrash</a> fondé sur le chapitre 24 de l'<a href="../../../../articles/e/x/o/Exode.html" title="Exode">Exode</a>, qui voit Moïse monter au Sinaï pour recevoir la Loi, accompagné d'Aaron, de ses deux fils et de "soixante-dix des Anciens d'Israël". La traduction s'adresse aux Juifs parlant le grec. La version grecque devait être reçue comme ayant autant de valeur que le mot original (malgré certaines critiques). La Bible est alors conservée à la bibliothèque d'Alexandrie avec les "Lois": elle ne relève pas alors de la religion, mais du code coutumier du peuple Juif. Toujours est-il que le nom de <a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a> est resté à cette traduction du <a href="../../../../articles/i/v/e/IVe_si%C3%A8cle_av._J.-C._bdcc.html" title="IVe siècle av. J.-C.">IVe</a> ou du <a href="../../../../articles/i/i/i/IIIe_si%C3%A8cle_av._J.-C._a255.html" title="IIIe siècle av. J.-C.">IIIe siècle av. J.-C.</a> et à toute la Bible grecque par extrapolation. Les autres livres ont été traduits, voire écrits directement, en grec, au fil des siècles suivants.</p>
<p>Ce corpus sera adopté tel quel par les premiers <a href="../../../../articles/c/h/r/Christianisme.html" title="Christianisme">chrétiens</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9" title=""><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, et constitue l'<a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a>.</p>
<p>Lors de sa traduction latine, la <i><a href="../../../../articles/v/u/l/Vulgate.html" title="Vulgate">Vulgate</a></i>, <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/r/J%C3%A9r%C3%B4me_de_Stridon_08ca.html" title="Jérôme de Stridon">Jérôme</a> choisira la version hébraïque lorsqu'elle existe, et mettra en annexe les livres pour lesquelles elle n'existe pas ou plus. Mais les Églises <a href="../../../../articles/c/a/t/Catholicisme.html" title="Catholicisme">catholique</a> et, <a href="../../../../articles/o/r/t/Orthodoxie.html" title="Orthodoxie">orthodoxe</a> garderont l'ordre des livres de la <i>Septante</i>, à savoir&#160;:</p>
<ul>
<li>le <a href="../../../../articles/p/e/n/Pentateuque.html" title="Pentateuque">Pentateuque</a> (= les cinq livres de la Loi, les cinq "étuis"),</li>
<li>les livres historiques (regroupant les <i>premiers Prophètes</i> et certains des <i>autres écrits</i>,</li>
<li>les livres poétiques et de sagesse,</li>
<li>les écrits des <a href="../../../../articles/p/r/o/Proph%C3%A8tes_%28Bible%29_dbe1.html" class="mw-redirect" title="Prophètes (Bible)">prophètes</a>.</li>
</ul>
<p><a name="Les_livres_deut.C3.A9rocanoniques_.28apocryphes_pour_les_protestants.29" id="Les_livres_deut.C3.A9rocanoniques_.28apocryphes_pour_les_protestants.29"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Les livres deutérocanoniques (<a href="../../../../articles/a/p/o/Apocryphes_%28Bible%29_cd91.html" title="Apocryphes (Bible)">apocryphes</a> pour les protestants)</span></h3>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/l/i/v/Livres_deut%C3%A9rocanoniques.html" title="Livres deutérocanoniques">Livres deutérocanoniques</a>.</span></span></div>
<p>Ce sont des livres présents dans la <a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a>, que <a href="../../../../articles/c/a/t/Catholique.html" class="mw-redirect" title="Catholique">catholiques</a> et <a href="../../../../articles/%C3%A9/g/l/%C3%89glises_orthodoxes.html" class="mw-redirect" title="Églises orthodoxes">orthodoxes</a> considèrent comme faisant partie de l'<a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a>, mais qui ont été rejetés du <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">canon</a> par <a href="../../../../articles/l/u/t/Luther.html" class="mw-redirect" title="Luther">Luther</a> parce qu'ils n'appartiennent pas à la Bible hébraïque. <a href="../../../../articles/l/u/t/Luther.html" class="mw-redirect" title="Luther">Luther</a> les considérait néanmoins comme utiles. Les protestants les nomment <i>apocryphes</i> (du grec αποκρυφος, caché)&#160;; les <a href="../../../../articles/c/a/t/Catholique.html" class="mw-redirect" title="Catholique">catholiques</a> les nomment <i>deutérocanoniques</i>, c’est-à-dire entrés secondairement dans le canon (du grec δευτερος, deuxième), ce qui a été définitivement confirmé au <a href="../../../../articles/c/o/n/Concile_de_Trente_7d0d.html" title="Concile de Trente">concile de Trente</a> en <a href="../../../../articles/1/5/4/1546.html" title="1546">1546</a>.</p>
<p>Il faut noter que certains des livres de la <i>Septante</i> n'ont pas été reçus même comme deutérocanoniques. Ils ne sont reconnus par aucune Église et sont appelés <i><a href="../../../../articles/a/p/o/Apocryphe_%28Bible%29_13cc.html" class="mw-redirect" title="Apocryphe (Bible)">apocryphes</a></i> ou <i>pseudépigraphes</i> (= écrits sous une fausse signature). Ils forment avec d'autres de la même époque ce qu'on appelle aujourd'hui les <i>écrits intertestamentaires</i>.</p>
<p><a name="Le_Nouveau_Testament" id="Le_Nouveau_Testament"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Le <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a></span></h2>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a>.</span></span></div>
<p>Le <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a>, ou <i>Nouvelle <a href="../../../../articles/a/l/l/Alliance_%28Bible%29_cfba.html" title="Alliance (Bible)">Alliance</a></i>, est l'ensemble des vingt-sept livres <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">canoniques</a> pour le <a href="../../../../articles/c/h/r/Christianisme.html" title="Christianisme">christianisme</a>, qui témoignent de la personne de <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/s/J%C3%A9sus_de_Nazareth_9ba6.html" title="Jésus de Nazareth">Jésus de Nazareth</a> que les chrétiens déclarent être le <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/s/J%C3%A9sus_de_Nazareth_9ba6.html" title="Jésus de Nazareth">Christ</a>, le <a href="../../../../articles/m/e/s/Messie.html" title="Messie">Messie</a>, de sa prédication, de sa Résurrection, et de son annonce par les <a href="../../../../articles/a/p/%C3%B4/Ap%C3%B4tre.html" title="Apôtre">Apôtres</a> de l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/g/l/%C3%89glise_%28institution%29.html" title="Église (institution)">Église</a> primitive. Il est rédigé, comme la <i>Septante</i>, en <a href="../../../../articles/g/r/e/Grec_ancien.html" title="Grec ancien">grec</a> commun, κοινή (<i>koinè</i>), au <a href="../../../../articles/i/e/r/Ier_si%C3%A8cle.html" title="Ier siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">I</span><sup class="exposant">er</sup>&#160;siècle</a> avec de nombreuses formes syntaxiques "calques" de l'hébreu formant un judéo-grec.</p>
<p>Comme pour l'<a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a>, la canonicité de plusieurs livres du <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a> a longtemps été débattue. Il s'agit de l'Épître aux Hébreux, des Épîtres de Jacques, de la Deuxième épître de Pierre, des Deuxième et Troisième de Jean, de celle de Jude et de l'Apocalypse (celle-ci a fait l'objet de discussions jusqu'au <a href="../../../../articles/v/e/_/Ve_si%C3%A8cle.html" title="Ve siècle">Ve siècle</a>). Plusieurs autres livres, les <a href="../../../../articles/p/%C3%A8/r/P%C3%A8res_de_l%27%C3%89glise_f5ba.html" title="Pères de l'Église">écrits des Pères apostoliques</a> et les <a href="../../../../articles/a/p/o/Apocryphes_%28Bible%29_cd91.html" title="Apocryphes (Bible)">apocryphes</a> du <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a>, pour la plupart du <a href="../../../../articles/i/i/e/IIe_si%C3%A8cle_ec5c.html" title="IIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">II</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, n'ont pas été inclus dans le <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">canon biblique</a>.</p>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Articles détaillés&#160;: <a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">Canon (Bible)</a>, <a href="../../../../articles/l/i/v/Livres_deut%C3%A9rocanoniques.html" title="Livres deutérocanoniques">Livres deutérocanoniques</a> et <a href="../../../../articles/a/p/o/Apocryphes_%28Bible%29_cd91.html" title="Apocryphes (Bible)">Apocryphes (Bible)</a>.</span></span></div>
<p><a name="L.27ex.C3.A9g.C3.A8se_biblique" id="L.27ex.C3.A9g.C3.A8se_biblique"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">L'<a href="../../../../articles/e/x/%C3%A9/Ex%C3%A9g%C3%A8se_biblique.html" title="Exégèse biblique">exégèse biblique</a></span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/f/u/l/Image%7EFull_Book_of_Isaiah_2006-06-06.jpg_5181.html" class="image" title="Le Livre d'Isaïe dans une Bible anglaise"><img alt="Le Livre d'Isaïe dans une Bible anglaise" src="../../../../images/shared/thumb/d/d6/Full_Book_of_Isaiah_2006-06-06.jpg/180px-Full_Book_of_Isaiah_2006-06-06.jpg" width="180" height="239" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/f/u/l/Image%7EFull_Book_of_Isaiah_2006-06-06.jpg_5181.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Le <a href="../../../../articles/l/i/v/Livre_d%27Isa%C3%AFe_f34d.html" title="Livre d'Isaïe">Livre d'Isaïe</a> dans une Bible anglaise</div>
</div>
</div>
<p><a name="Bible_h.C3.A9bra.C3.AFque_et_Ancien_Testament" id="Bible_h.C3.A9bra.C3.AFque_et_Ancien_Testament"></a></p>
<h3><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/b/i/b/Bible_h%C3%A9bra%C3%AFque.html" class="mw-redirect" title="Bible hébraïque">Bible hébraïque</a> et <a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a></span></h3>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Articles détaillés&#160;: <a href="../../../../articles/c/o/m/Commentaire_biblique_%28juda%C3%AFsme%29.html" class="mw-redirect" title="Commentaire biblique (judaïsme)">commentaire biblique (judaïsme)</a>, <a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_de_la_recherche_sur_le_Pentateuque_2f63.html" title="Histoire de la recherche sur le Pentateuque">Histoire de la recherche sur le Pentateuque</a> et <a href="../../../../articles/c/r/i/Crise_moderniste.html" title="Crise moderniste">Crise moderniste</a>.</span></span></div>
<p>L'exégèse biblique fut une activité majeure tant de la <a href="../../../../articles/l/i/t/Litt%C3%A9rature_rabbinique.html" title="Littérature rabbinique">littérature rabbinique</a> que des églises chrétiennes. Cependant, un champ de recherches bibliques fondé non plus sur l'appartenance confessionnelle mais sur la critique textuelle vit le jour à partir du seizième siècle, et est actuellement la plus répandue. Après avoir été répandue pendant le <a href="../../../../articles/x/x/e/XXe_si%C3%A8cle_ed3d.html" title="XXe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XX</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, l'<a href="../../../../articles/h/y/p/Hypoth%C3%A8se_documentaire.html" title="Hypothèse documentaire">hypothèse documentaire</a>, partie de l'idée que les différents noms donnés à Dieu reflétaient des sources différentes, est aujourd'hui largement abandonnée. La recherche actuelle penche aujourd'hui en faveur d'une datation plutôt «&#160;basse&#160;» de la mise au point finale des différents corpus. Deux consensus s'organisent&#160;: L'un allant une rédaction s'étendant du <a href="../../../../articles/v/i/i/VIIe_si%C3%A8cle_191c.html" title="VIIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">VII</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a> ou <a href="../../../../articles/v/i/e/VIe_si%C3%A8cle_b0f0.html" title="VIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">VI</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a> à l'époque perse, l'autre (l'école de Göttingen) reportant la rédaction finale à la période hellénistique.</p>
<p><a name="Nouveau_Testament" id="Nouveau_Testament"></a></p>
<h3><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a></span></h3>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/p/r/o/Probl%C3%A8me_synoptique.html" title="Problème synoptique">Problème synoptique</a>.</span></span></div>
<p>La théorie dominante aujourd'hui sur la composition des <a href="../../../../articles/%C3%A9/v/a/%C3%89vangile.html" title="Évangile">Évangiles</a> est celle dite «&#160;des deux sources&#160;»&#160;: <i>Matthieu</i> et <i>Luc</i> auraient été écrits à partir de <i>Marc</i> et d'une source de paroles de <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/s/J%C3%A9sus_de_Nazareth_9ba6.html" title="Jésus de Nazareth">Jésus</a> (dite «&#160; Q&#160;», de l'allemand <i>Quelle</i>, source)&#160;; <i>Jean</i> viendrait d'une tradition indépendante, qui aurait aussi produit les <a href="../../../../articles/%C3%A9/p/%C3%AE/%C3%89p%C3%AEtre.html" title="Épître">épîtres</a> et l'<i><a href="../../../../articles/a/p/o/Apocalypse.html" title="Apocalypse">Apocalypse</a></i> placées sous le même patronage. Les <a href="../../../../articles/a/c/t/Actes_des_Ap%C3%B4tres_797b.html" title="Actes des Apôtres"><i>Actes</i></a> sont incontestablement la suite de <i>Luc</i>. Les épîtres reconnues par tous comme étant de <a href="../../../../articles/p/a/u/Paul_de_Tarse_3af1.html" title="Paul de Tarse">Paul</a> sont celles <i>aux Romains</i>, <i>aux Corinthiens</i>, <i>aux Galates</i>, et la <i>première aux Thessaloniciens</i> (peut-être le plus ancien écrit du Nouveau Testament). La période de rédaction est donc très brève&#160;: trois générations au maximum, au plus tard au début du <a href="../../../../articles/i/i/e/IIe_si%C3%A8cle_ec5c.html" title="IIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">II</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>. Certains chercheurs (le théologien <a href="../../../../articles/j/o/h/John_Arthur_Thomas_Robinson_4197.html" title="John Arthur Thomas Robinson">John A. T. Robinson</a>, <a href="../../../../articles/j/e/a/Jean_Carmignac_07e1.html" title="Jean Carmignac">Jean Carmignac</a> et <a href="../../../../articles/c/l/a/Claude_Tresmontant_f3e2.html" title="Claude Tresmontant">Claude Tresmontant</a> sur le plan de l'origine linguistique, le papyrologue Carsten Peter Thiede ou encore Jacqueline Genot-Bismuth en ce qui concerne l'archéologie) tendent à ramener la date de rédaction de tous les livres du Nouveau Testament à une date antérieure à <a href="../../../../articles/7/0/_/70.html" title="70">70</a> ap. J.-C.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10" title=""><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></p>
<p><a name="Lectures_de_la_Bible" id="Lectures_de_la_Bible"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Lectures de la Bible</span></h2>
<p>Les lectures de la Bible peuvent être différentes entre le <a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">judaïsme</a> et le <a href="../../../../articles/c/h/r/Christianisme.html" title="Christianisme">christianisme</a>, et entre les différentes branches du <a href="../../../../articles/c/h/r/Christianisme.html" title="Christianisme">christianisme</a>. C'est la raison pour laquelle, outre l'<a href="../../../../articles/e/x/%C3%A9/Ex%C3%A9g%C3%A8se_biblique.html" title="Exégèse biblique">exégèse biblique</a>, les <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/u/%C3%89tudes_bibliques.html" title="Études bibliques">études bibliques</a> comportent une branche, l'<a href="../../../../articles/h/e/r/Herm%C3%A9neutique.html" title="Herméneutique">herméneutique</a>, qui s'attache à l'interprétation des <a href="../../../../articles/s/a/i/Saintes_%C3%89critures_2309.html" title="Saintes Écritures">Saintes Écritures</a> pour trouver le <a href="../../../../articles/s/e/n/Sens.html" title="Sens">sens</a> des <a href="../../../../articles/t/e/x/Textes_sacr%C3%A9s.html" class="mw-redirect" title="Textes sacrés">textes sacrés</a>.</p>
<p><a name="Juda.C3.AFsme" id="Juda.C3.AFsme"></a></p>
<h3><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">Judaïsme</a></span></h3>
<p>Pour le <a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">judaïsme</a>, la question de la composition de la <a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a> ne se pose pas. <a href="../../../../articles/m/o/%C3%AF/Mo%C3%AFse_Ma%C3%AFmonide_34bc.html" title="Moïse Maïmonide">Maïmonide</a>, pourtant suspect de rationalisme, pose en article de foi que la Torah a été donnée à Moïse, comme il est décrit dans l'Exode. Et comme la lecture littérale n'est que le premier niveau de la compréhension du texte, libre à chacun d'imaginer, sous la conduite des Sages, comment les choses se sont "réellement" passées. La lecture de la <a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a> est au centre du culte synagogal&#160;: à l'office du matin du <a href="../../../../articles/c/h/a/Chabbat.html" title="Chabbat">Chabbat</a> et des Fêtes, on lit une section d'un des cinq livres de <a href="../../../../articles/m/o/%C3%AF/Mo%C3%AFse.html" title="Moïse">Moïse</a>, nommée <i><a href="../../../../articles/p/a/r/Parasha_de_la_semaine.html" title="Parasha de la semaine">parasha</a></i>, la même dans toutes les <a href="../../../../articles/s/y/n/Synagogue.html" title="Synagogue">synagogues</a> du monde, manifestation fondamentale de l'unité du peuple juif. Les fidèles se disputent l'honneur de la lire eux-mêmes, ou, s'ils ne savent pas lire l'hébreu, de suivre la lecture de l'officiant. Auquel cas, ils récitent la bénédiction qui précède et suit la lecture. La <a href="../../../../articles/b/a/r/Bar-mitsva.html" class="mw-redirect" title="Bar-mitsva">bar-mitsva</a>, cérémonie d'accueil dans la communauté du garçon de 13 ans, consiste à vérifier sa capacité de lecture de la section biblique du jour. La lecture d'un passage de la Torah est complétée par celle d'un autre passage d'un livre des Prophètes (<a href="../../../../articles/h/a/f/Haftarah.html" title="Haftarah">Haftarah</a>). De même, les commentaires de la Bible sont au centre de la littérature <a href="../../../../articles/t/a/l/Talmud.html" title="Talmud">talmudique</a>.</p>
<p><a name="Christianisme" id="Christianisme"></a></p>
<h3><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/c/h/r/Christianisme.html" title="Christianisme">Christianisme</a></span></h3>
<p>La doctrine chrétienne, pour les catholiques et les orthodoxes, provient d'une seule <a href="../../../../articles/s/o/u/Source_%28information%29.html" title="Source (information)">source</a>&#160;: L'<a href="../../../../articles/%C3%A9/v/a/%C3%89vangile.html" title="Évangile">Évangile</a> proclamé par le <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/s/J%C3%A9sus_de_Nazareth_9ba6.html" title="Jésus de Nazareth">Christ</a> connu par la <a href="../../../../articles/t/r/a/Tradition_apostolique.html" title="Tradition apostolique">Tradition apostolique</a>. Celui-ci leur parvient par deux canaux qui se rattachent au <a href="../../../../articles/t/%C3%A9/m/T%C3%A9moignage_%28religion%29.html" title="Témoignage (religion)">témoignage</a> apostolique&#160;: les <a href="../../../../articles/s/a/i/Saintes_%C3%89critures_2309.html" title="Saintes Écritures">Écritures</a> et les <a href="../../../../articles/t/r/a/Tradition_%28christianisme%29.html" title="Tradition (christianisme)">Traditions</a> non-écrites transmises de main en main, traditions pratiques conservées dans la continuité de la vie de l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/g/l/%C3%89glise_%28institution%29.html" title="Église (institution)">Église</a>. Le rôle du <a href="../../../../articles/m/a/g/Magist%C3%A8re.html" title="Magistère">Magistère</a> est de conserver cette <a href="../../../../articles/t/r/a/Tradition_%28christianisme%29.html" title="Tradition (christianisme)">tradition</a>. Le <a href="../../../../articles/c/o/n/Concile_de_Trente_7d0d.html" title="Concile de Trente">Concile de Trente</a> insiste sur cette unique source de la foi. Les Protestants s'en tiennent à la <a href="../../../../articles/s/o/l/Sola_scriptura.html" title="Sola scriptura">sola scriptura</a>, l'Écriture seule. Les <a href="../../../../articles/%C3%A9/g/l/%C3%89glise_de_J%C3%A9sus-Christ_des_saints_des_derniers_jours_31e7.html" title="Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours">saints des derniers jours</a> se réfèrent aux <a href="../../../../articles/s/a/i/Saintes_%C3%89critures_2309.html" title="Saintes Écritures">Saintes Écritures</a> et à la <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/v/R%C3%A9v%C3%A9lation_moderne.html" class="mw-redirect" title="Révélation moderne">révélation moderne</a>.</p>
<p><a name="Catholicisme_romain" id="Catholicisme_romain"></a></p>
<h4><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/c/a/t/Catholicisme.html" title="Catholicisme">Catholicisme romain</a></span></h4>
<p>La Bible a toujours été lue et étudiée par les religieux et les intellectuels dans le monde <a href="../../../../articles/c/a/t/Catholicisme.html" title="Catholicisme">catholique</a>, mais, jusqu'au <a href="../../../../articles/c/o/n/Concile_Vatican_II_3b4e.html" class="mw-redirect" title="Concile Vatican II">Concile Vatican II</a>, la grande masse des fidèles la connaissaient surtout à travers le <a href="../../../../articles/l/e/c/Lectionnaire.html" title="Lectionnaire">lectionnaire</a> dominical. Dans l'Église catholique, l'importance a souvent été accordée à l'<a href="../../../../articles/e/u/c/Eucharistie.html" title="Eucharistie">Eucharistie</a> au-delà des diverses lectures bibliques.</p>
<p>La connaissance de la Bible s'est accrue chez les fidèles par la diffusion de la traduction, menée par l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/c/o/%C3%89cole_biblique_et_arch%C3%A9ologique_fran%C3%A7aise_de_J%C3%A9rusalem_0844.html" title="École biblique et archéologique française de Jérusalem">École biblique et archéologique française de Jérusalem</a>, appelée <i>Bible de Jérusalem</i> (première édition en <a href="../../../../articles/1/9/6/1961.html" title="1961">1961</a>). En outre certains diocèses proposent une formation aux <a href="../../../../articles/l/a/n/Langue.html" title="Langue">langues</a> de la Bible (grec de la <a href="../../../../articles/k/o/i/Koin%C3%A8.html" title="Koinè">koinè</a>, hébreu biblique, occasionnellement araméen). Les lectures se font généralement en <a href="../../../../articles/l/a/n/Langue_vernaculaire.html" title="Langue vernaculaire">langue vernaculaire</a> (<a href="../../../../articles/f/r/a/Fran%C3%A7ais.html" title="Français">français</a> en <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">France</a>, etc.).</p>
<p>Lors du <a href="../../../../articles/c/o/n/Concile_Vatican_II_3b4e.html" class="mw-redirect" title="Concile Vatican II">concile Vatican II</a>, la constitution conciliaire <a href="../../../../articles/d/e/i/Dei_Verbum_0d4b.html" title="Dei Verbum">Dei Verbum</a> (<a href="../../../../articles/1/9/6/1964.html" title="1964">1964</a>) a réaffirmé l'importance de la lecture de la <a href="../../../../articles/p/a/r/Parole_de_Dieu_1d0e.html" class="mw-redirect" title="Parole de Dieu">Parole de Dieu</a>.</p>
<p>Dans certaines cérémonies particulières, telle la <a href="../../../../articles/l/i/t/Liturgie.html" title="Liturgie">liturgie</a> de la <a href="../../../../articles/m/e/s/Messe_tridentine.html" class="mw-redirect" title="Messe tridentine">messe tridentine</a>, la lecture de l'évangile peut être en <a href="../../../../articles/l/a/t/Latin.html" title="Latin">latin</a>&#160;; dans cette liturgie, est aussi lu un dernier évangile en fin d'office qui est un passage de <a href="../../../../articles/%C3%A9/v/a/%C3%89vangile_selon_Jean_bf50.html" title="Évangile selon Jean">Jean</a>.</p>
<p>Le pape <a href="../../../../articles/p/i/e/Pie_XII_f6d0.html" title="Pie XII">Pie XII</a> a affirmé que l'exègèse, l'histoire permettait souvent de dépasser les interprétations des pères de l'Église et permettait une meilleure lecture de la bible.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11" title=""><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></p>
<p>Le pape <a href="../../../../articles/b/e/n/Beno%C3%AEt_XVI_1715.html" title="Benoît XVI">Benoît XVI</a> a réaffirmé le 2 mai <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a> l'attachement de l'Église à la lecture des <a href="../../../../articles/s/a/i/Saintes_Ecritures_8799.html" class="mw-redirect" title="Saintes Ecritures">Saintes Ecritures</a>, telle qu'elle est pratiquée dans la tradition chrétienne depuis <a href="../../../../articles/o/r/i/Orig%C3%A8ne.html" title="Origène">Origène</a> (<a href="../../../../articles/i/i/i/IIIe_si%C3%A8cle_78b2.html" title="IIIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">III</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>), à savoir la <a href="../../../../articles/l/e/c/Lectio_divina.html" title="Lectio divina">Lectio divina</a></p>
<p><a name="Protestantisme_luth.C3.A9ro-r.C3.A9form.C3.A9" id="Protestantisme_luth.C3.A9ro-r.C3.A9form.C3.A9"></a></p>
<h4><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/p/r/o/Protestantisme.html" title="Protestantisme">Protestantisme</a> luthéro-réformé</span></h4>
<p>La lecture et le commentaire de la Bible, qui sont le cœur du <a href="../../../../articles/c/u/l/Culte_protestant.html" title="Culte protestant">culte</a> <a href="../../../../articles/p/r/o/Protestant.html" class="mw-redirect" title="Protestant">protestant</a>, font aussi partie de la piété familiale et personnelle dans le protestantisme historique. Le texte biblique lui-même (Ancien et Nouveau Testaments), dans la mesure où il est prêché / actualisé, est porteur de la <a href="../../../../articles/p/a/r/Parole_de_Dieu_1d0e.html" class="mw-redirect" title="Parole de Dieu">Parole de Dieu</a> adressée par le <a href="../../../../articles/s/a/i/Saint_Esprit_cad2.html" class="mw-redirect" title="Saint Esprit">Saint Esprit</a> à chaque auditeur / lecteur. C'est cette rencontre occasionnée par la Bible qui fait naître et qui entretient tant l'Église que la <a href="../../../../articles/f/o/i/Foi.html" title="Foi">foi</a> personnelle. La Bible est donc aussi l'autorité dernière pour la <a href="../../../../articles/f/o/i/Foi.html" title="Foi">foi</a> comme pour la vie, étant entendu que personne ne détient de magistère pour imposer une interprétation plutôt qu'une autre. Certains comprendront <a href="../../../../articles/s/e/n/Sens_litt%C3%A9ral.html" class="mw-redirect" title="Sens littéral">littéralement</a> les textes quand d'autres auront une interprétation plus symbolique ou <a href="../../../../articles/s/e/n/Sens_spirituels.html" class="mw-redirect" title="Sens spirituels">spirituelle</a>, certains considèreront chaque extrait comme portant toute la vérité biblique quand d'autres liront chaque passage pour lui-même, etc.</p>
<p>Un rapport aussi direct et fondamental au texte biblique suppose et entraîne des <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/u/%C3%89tudes_bibliques.html" title="Études bibliques">études bibliques</a> poussées pour les futurs <a href="../../../../articles/p/a/s/Pasteur_protestant.html" title="Pasteur protestant">pasteurs</a>, des <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/u/%C3%89tudes_bibliques.html" title="Études bibliques">études bibliques</a> en paroisse, une <a href="../../../../articles/c/a/t/Cat%C3%A9ch%C3%A8se.html" class="mw-redirect" title="Catéchèse">catéchèse</a> d'enfants elle aussi centrée sur la Bible, le recours aux <a href="../../../../articles/l/a/n/Langue.html" title="Langue">langues</a> d'origine, l'utilisation d'une multiplicité de traductions, des listes quotidiennes de lectures commentées, etc.</p>
<p><a name="Protestantisme_.C3.A9vang.C3.A9lique" id="Protestantisme_.C3.A9vang.C3.A9lique"></a></p>
<h4><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/%C3%A9/v/a/%C3%89vang%C3%A9lisme.html" title="Évangélisme">Protestantisme évangélique</a></span></h4>
<p>La Bible est la <b>Parole de Dieu</b>. Les fidèles de ces églises <a href="../../../../articles/c/h/r/Christianisme_%C3%A9vang%C3%A9lique.html" class="mw-redirect" title="Christianisme évangélique">évangéliques</a> la lisent en principe le plus souvent possible «&#160;pour écouter ce que Dieu veut leur dire&#160;». Un extrait d'un cours biblique décrit cette tendance à une lecture normative de la Bible&#160;: «&#160;Au delà de la création qui témoigne d'une façon extraordinaire de sa puissance et de sa sagesse, la Bible est la révélation de Dieu à l'homme. Elle est une "lettre" du Créateur à sa créature, une lettre où toutes les questions fondamentales quant à l'origine, la destinée et le sens de la vie trouvent des réponses convaincantes. Le problème de la relation de l'homme avec Dieu y est traité et résolu, de façon définitive, à la pleine satisfaction de Dieu et des hommes qui acceptent son message.&#160;»<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12" title=""><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<p><a name="Mormonisme" id="Mormonisme"></a></p>
<h4><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/m/o/r/Mormonisme.html" class="mw-redirect" title="Mormonisme">Mormonisme</a></span></h4>
<p>L'<a href="../../../../articles/%C3%A9/g/l/%C3%89glise_de_J%C3%A9sus-Christ_des_saints_des_derniers_jours_31e7.html" title="Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours">Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours</a> compte la Bible dans son canon des Écritures (voir&#160;: <a href="http://www.lafeuilledolivier.com/Bible/SainteBible.htm" class="external text" title="http://www.lafeuilledolivier.com/Bible/SainteBible.htm" rel="nofollow">La Sainte Bible dans le mormonisme</a>). Les saints des derniers jours lisent, étudient, citent et révèrent la Bible tout en croyant que le Seigneur continue à donner, dans les derniers jours, par l'intermédiaire de ses prophètes, de nouvelles révélations que sont&#160;: le <a href="../../../../articles/l/i/v/Livre_de_Mormon_ed7e.html" title="Livre de Mormon">Livre de Mormon</a>, les <a href="../../../../articles/d/o/c/Doctrine_et_Alliances_2814.html" title="Doctrine et Alliances">Doctrine et Alliances</a>, la <a href="../../../../articles/p/e/r/Perle_de_Grand_Prix_6651.html" title="Perle de Grand Prix">Perle de Grand Prix</a>. Les saints des derniers jours croient aussi en d'autres Écritures ainsi qu'en la <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/v/R%C3%A9v%C3%A9lation_moderne.html" class="mw-redirect" title="Révélation moderne">révélation moderne</a>, ce qui les distingue des chrétiens qui considèrent que le canon se termine avec la Bible.</p>
<p><a name="T.C3.A9moins_de_J.C3.A9hovah" id="T.C3.A9moins_de_J.C3.A9hovah"></a></p>
<h4><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/t/%C3%A9/m/T%C3%A9moins_de_J%C3%A9hovah_7015.html" title="Témoins de Jéhovah">Témoins de Jéhovah</a></span></h4>
<p>Les <a href="../../../../articles/t/%C3%A9/m/T%C3%A9moins_de_J%C3%A9hovah_7015.html" title="Témoins de Jéhovah">Témoins de Jéhovah</a> considèrent la Bible comme la Parole de Dieu. Ils sont en totale harmonie avec les Églises protestantes historiques sur la forme et la taille du canon biblique. Comme eux, ils rejettent les <a href="../../../../articles/l/i/v/Livres_deut%C3%A9rocanoniques.html" title="Livres deutérocanoniques">écrits deutérocanoniques</a> qu'on trouve dans les Bibles <a href="../../../../articles/c/a/t/Catholicisme.html" title="Catholicisme">catholiques</a>, qu'ils jugent <a href="../../../../articles/a/p/o/Apocryphe_%28Bible%29_13cc.html" class="mw-redirect" title="Apocryphe (Bible)">apocryphes</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13" title=""><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le mouvement religieux édite sa propre version de la Bible, la <i><a href="../../../../articles/t/r/a/Traduction_du_Monde_Nouveau_des_Saintes_%C3%89critures_dfc3.html" title="Traduction du Monde Nouveau des Saintes Écritures">Traduction du Monde Nouveau des Saintes Écritures</a></i> dans laquelle ils ont rendu le tétragramme du nom divin sous sa forme en <a href="../../../../articles/a/l/p/Alphabet_latin.html" title="Alphabet latin">alphabet latin</a>, <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/h/J%C3%A9hovah.html" class="mw-redirect" title="Jéhovah">Jéhovah</a>, qui est utilisée depuis le <a href="../../../../articles/m/o/y/Moyen_%C3%82ge_dcc4.html" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a> par les chrétiens. À ce niveau, ils se sont démarqués de façon nette de la plupart des autres éditions qui rendent les quatre lettres hébraïques par des titres tels que Seigneur, Éternel, etc. Ils affirment qu'il n'est pas possible de comprendre la Bible individuellement et qu'il faut pour cela recevoir l'aide de l'<a href="../../../../articles/e/s/p/Esprit_saint.html" class="mw-redirect" title="Esprit saint">esprit saint</a> de Dieu qui est accordé à l' «&#160;esclave fidèle et avisé&#160;» mentionné en Matthieu 24:45-47<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14" title=""><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (c'est-à-dire concrètement la <a href="../../../../articles/w/a/t/Watch_Tower_Bible_and_Tract_Society_of_Pennsylvania_d574.html" title="Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania">Société Watchtower</a> et notamment le <a href="../../../../articles/c/o/l/Coll%C3%A8ge_Central_f630.html" title="Collège Central">Collège Central</a>) et qui est censé fournir un enseignement affiné en son temps. De plus, les fidèles doivent utiliser les publications éditées par la <a href="../../../../articles/w/a/t/Watch_Tower_Bible_and_Tract_Society_of_Pennsylvania_d574.html" title="Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania">Société Watchtower</a>, celles-ci étant jugées indispensables pour comprendre la Bible. Chaque Témoin est encouragé à prendre du temps quotidiennement pour lire la Bible.</p>
<p><a name=".C5.92cum.C3.A9nisme"></a></p>
<h4><span class="mw-headline"><a href="../../../../articles/%C5%93/c/u/%C5%92cum%C3%A9nisme.html" title="Œcuménisme">Œcuménisme</a></span></h4>
<p>À l'occasion des rapprochements interconfessionnels, on a vu se créer des groupes œcuméniques d'<a href="../../../../articles/%C3%A9/t/u/%C3%89tude_biblique.html" class="mw-redirect" title="Étude biblique">étude biblique</a> rassemblant des chrétiens catholiques et protestants. Des expositions et conférences bibliques réunissent de plus en plus toutes les dénominations chrétiennes des villes concernées, ainsi qu'assez souvent les <a href="../../../../articles/j/u/d/Juda%C3%AFsme.html" title="Judaïsme">juifs</a> et les organismes culturels laïques.</p>
<p><a name=".C3.89crits_mentionn.C3.A9s_dans_la_Bible_qui_n.27existent_plus_aujourd.27hui"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Écrits mentionnés dans la Bible qui n'existent plus aujourd'hui</span></h2>
<ul>
<li>le Livre de l'alliance (Ex 24:7)</li>
<li>les Guerres de l'Éternel (No 21:14)</li>
<li>le Livre du Juste (Jos 10:13&#160;; 2 S 1:18)</li>
<li>le Livre des actes de Salomon (1 R 11:41)</li>
<li>le Livre de Samuel le voyant (1 Ch 29:29)</li>
<li>le Livre de Nathan le prophète (1 Ch 29:29&#160;; 2 Ch 9:29)</li>
<li>le Livre de Gad le prophète (1 Ch 29:29)</li>
<li>la Prophétie d'Achija de Silo (2 Ch 9:29)</li>
<li>les Révélations de Jéedo le prophète (2 Ch 9:29)</li>
<li>le Livre de Schemaeja le prophète (2 Ch 12:15)</li>
<li>le Livre d'Iddo le prophète (2 Ch 12:15&#160;; 13:22)</li>
<li>les Mémoires de Jéhu (2 Ch: 20:34)</li>
<li>le Livre de Hozaï (2 Ch 33:19)</li>
<li>les <a href="../../../../articles/l/i/v/Livre_d%27H%C3%A9noch_d289.html" title="Livre d'Hénoch">prophéties d'Hénoch</a>/Hénoc (Jud v. 14)</li>
<li>une épître aux <a href="../../../../articles/c/o/r/Corinthiens.html" class="mw-redirect" title="Corinthiens">Corinthiens</a> (1 Co 5:9)</li>
<li>une épître aux <a href="../../../../articles/%C3%A9/p/h/%C3%89ph%C3%A9siens.html" class="mw-redirect" title="Éphésiens">Éphésiens</a> (Ép 3:3,4)</li>
<li>une épître à <a href="../../../../articles/l/a/o/Laodic%C3%A9e.html" title="Laodicée">Laodicée</a> (Col 4:16)</li>
</ul>
<p><a name="Recherches_arch.C3.A9ologiques_et_historiques" id="Recherches_arch.C3.A9ologiques_et_historiques"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Recherches archéologiques et historiques</span></h2>
<p>D'après des théories récentes, aussi bien linguistiques qu’archéologiques, la structure globale des textes de la <a href="../../../../articles/b/i/b/Bible_h%C3%A9bra%C3%AFque.html" class="mw-redirect" title="Bible hébraïque">Bible hébraïque</a> auraient été compilée au temps du roi <a href="../../../../articles/j/o/s/Josias.html" title="Josias">Josias</a> au <a href="../../../../articles/-/6/0/-600.html" title="-600">VIIe siècle av. J.-C.</a> bien que la matière première soit issue d'écrits plus anciens; la mise en forme définitive s'étendrait du 1<sup class="exposant">er</sup> siècle avant l'ère commune au <a href="../../../../articles/i/v/e/IVe_si%C3%A8cle_b62e.html" title="IVe siècle">IVe siècle</a>.</p>
<p>Pour ce qui concerne l'<a href="../../../../articles/e/x/o/Exode.html" title="Exode">Exode</a> et le séjour au Désert pendant quarante ans, les fouilles des lieux qui pourraient correspondre à ceux qui sont cités n'ont pas encore abouti.</p>
<p>En revanche, après la séparation du Royaume d’Israël en deux, dans la seconde moitié du IXe s, les résultats d'<a href="../../../../articles/a/r/c/Arch%C3%A9ologie_biblique.html" title="Archéologie biblique">archéologie biblique</a> correspondent bien à la <a href="../../../../articles/c/h/r/Chronologie.html" title="Chronologie">chronologie</a> biblique.</p>
<p><a name="Th.C3.A9orie_nomadiste" id="Th.C3.A9orie_nomadiste"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Théorie nomadiste</span></h3>
<p>Les ancêtres des <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/b/H%C3%A9breux.html" title="Hébreux">Hébreux</a> et des <a href="../../../../articles/j/u/i/Juifs.html" title="Juifs">Juifs</a> seraient soit des nomades sédentarisés, soit des populations des plaines <a href="../../../../articles/p/a/y/Pays_de_Canaan_b1f2.html" title="Pays de Canaan">cananéennes</a>, "retirées" sur les hautes terres, pour échapper au contrôle des cités. Ces positions sont défendues par <a href="../../../../articles/i/s/r/Isra%C3%ABl_Finkelstein_ad61.html" title="Israël Finkelstein">Israël Finkelstein</a> et Neil Silbermann, dans <i><a href="../../../../articles/l/a/_/La_Bible_d%C3%A9voil%C3%A9e_b82d.html" title="La Bible dévoilée">La Bible dévoilée</a></i>, l'archéologue américain William Dever, dans <i>Aux origines d'Israël</i>, et Jean-Marie Husser, professeur à l'<a href="../../../../articles/u/n/i/Universit%C3%A9_Marc_Bloch_fc0a.html" class="mw-redirect" title="Université Marc Bloch">Université Marc Bloch</a> de Strasbourg.</p>
<p><a name=".C3.89ditions_en_fran.C3.A7ais_de_la_Bible"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Éditions en français de la Bible</span></h2>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Article détaillé&#160;: <a href="../../../../articles/t/r/a/Traductions_de_la_Bible_en_fran%C3%A7ais_aa24.html" title="Traductions de la Bible en français">Traductions de la Bible en français</a>.</span></span></div>
<p>S'il y eut sept traductions en français au <a href="../../../../articles/x/v/i/XVIe_si%C3%A8cle_d8b7.html" title="XVIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XVI</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, il n'y en eut qu'une au <a href="../../../../articles/x/v/i/XVIIe_si%C3%A8cle_53e7.html" title="XVIIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XVII</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, sous la direction de <a href="../../../../articles/l/e/m/Lema%C3%AEtre_de_Sacy_a035.html" class="mw-redirect" title="Lemaître de Sacy">Lemaître de Sacy</a>, janséniste, entre <a href="../../../../articles/1/6/5/1657.html" title="1657">1657</a> et <a href="../../../../articles/1/6/9/1696.html" title="1696">1696</a>, selon des principes de logique issus de <a href="../../../../articles/p/o/r/Port-Royal_1eec.html" class="mw-redirect" title="Port-Royal">Port-Royal</a> (voir <a href="../../../../articles/l/o/g/Logique_de_Port-Royal_ed71.html" title="Logique de Port-Royal">logique de Port-Royal</a> et <a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_du_fran%C3%A7ais.html" class="mw-redirect" title="Histoire du français">Histoire du français</a>), mais il ne semble pas y avoir eu de traduction en anglais entre <a href="../../../../articles/1/6/1/1611.html" title="1611">1611</a> et <a href="../../../../articles/1/8/0/1800.html" title="1800">1800</a>). Il y en eu deux au <a href="../../../../articles/x/v/i/XVIIIe_si%C3%A8cle_5004.html" title="XVIIIe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XVIII</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, dix-neuf au <a href="../../../../articles/x/i/x/XIXe_si%C3%A8cle_ab42.html" title="XIXe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XIX</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>, et vingt-deux au <a href="../../../../articles/x/x/e/XXe_si%C3%A8cle_ed3d.html" title="XXe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XX</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>.</p>
<p><a name="Lien_externe" id="Lien_externe"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Lien externe</span></h3>
<p><a href="http://www.la-bible.net/article.php?refart=bible16_20_intro" class="external text" title="http://www.la-bible.net/article.php?refart=bible16_20_intro" rel="nofollow">La Bible en français du XVème au milieu du XXème siècle</a></p>
<p><a name="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences" id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Notes et références</span></h2>
<div class="references-small" style="column-count:2; -moz-column-count:2; -webkit-column-count:2;">
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> à la traduction littérale du grec «&#160;les livres&#160;», la chrétienté ajoute souvent le qualificatif «&#160;saint&#160;». Ainsi «&#160;<b>la Sainte Bible</b>&#160;» traduite en français sous la direction de l'Ecole Biblique de Jérusalem, fut éditée à Paris en 1956 aux Editions du Cerf.</li>
<li id="cite_note-1"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1" title="">↑</a></span> le texte hébraïque d'après la version massorétique se trouve dans l'ouvrage «&#160;LA BIBLE&#160;», traduction intégrale hébreu-français, <i><b>texte bilingue</b></i>, traduit du texte original par les membres du Rabbinat Français sous la direction du Grand-Rabbin Zadoc Kahn, nouvelle édition avec traduction révisée datée de 1994, aux Editions Sinaï, Tel-Aviv, Israël.</li>
<li id="cite_note-2"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-2" title="">↑</a></span> il s'agit des livres de <a href="../../../../articles/j/u/d/Judith.html" title="Judith">Judith</a>, <a href="../../../../articles/t/o/b/Tobie.html" class="mw-redirect" title="Tobie">Tobie</a>, <a href="../../../../articles/m/a/c/Maccab%C3%A9es.html" class="mw-redirect" title="Maccabées">Maccabées</a>, <a href="../../../../articles/s/i/r/Sirach.html" class="mw-redirect" title="Sirach">Sirach</a>, <a href="../../../../articles/b/a/r/Baruch.html" title="Baruch">Baruch</a>, une partie de <a href="../../../../articles/d/a/n/Daniel.html" title="Daniel">Daniel</a>, et la Sagesse de <a href="../../../../articles/s/a/l/Salomon.html" title="Salomon">Salomon</a>.</li>
<li id="cite_note-3"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-3" title="">↑</a></span> il s'agit des quatre Evangiles de Matthieu, Marc, Luc et Jean, des Actes des Apôtres, des Epitres de Paul, Jacques, Pierre, Jean et Jude, et de l'Apocalypse.</li>
<li id="cite_note-4"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-4" title="">↑</a></span> les chrétiens disent que la venue de Jésus le Christ a ouvert une Nouvelle Alliance entre Dieu et les hommes.</li>
<li id="cite_note-5"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-5" title="">↑</a></span> Il faut donc comprendre le mot <i>histoire</i> dans un sens différent de la <i>science historique</i></li>
<li id="cite_note-6"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-6" title="">↑</a></span> <a href="http://www.la-bible.net/page.php?ref=rapportabu" class="external text" title="http://www.la-bible.net/page.php?ref=rapportabu" rel="nofollow">L’Ecriture existe désormais dans 2 454 langues</a></li>
<li id="cite_note-7"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-7" title="">↑</a></span> Etude réalisée pour le compte de la Fédération biblique catholique internationale dans neuf pays intitulée une «&#160; lecture des Écritures dans certains pays&#160;» éditée en 2008</li>
<li id="cite_note-Yannou-8"><span class="renvois_vers_le_texte">↑ <a href="#cite_ref-Yannou_8-0" title=""><sup style="padding-left: 1px;">a</sup></a>  <a href="#cite_ref-Yannou_8-1" title=""><sup style="padding-left: 1px;">b</sup></a> </span> Delphine de Mallevoüe et Hervé Yannou, «&#160;La France mauvaise élève pour la connaissance de la Bible&#160;», dans <i><a href="../../../../articles/l/e/_/Le_Figaro_82d5.html" title="Le Figaro">Le Figaro</a></i> du 28-04-2008, <small>[<a href="http://www.lefigaro.fr/actualites/2008/04/29/01001-20080429ARTFIG00019-la-france-mauvaise-eleve-pour-la-connaissance-de-la-bible-.php" class="external text" title="http://www.lefigaro.fr/actualites/2008/04/29/01001-20080429ARTFIG00019-la-france-mauvaise-eleve-pour-la-connaissance-de-la-bible-.php" rel="nofollow">lire en ligne</a>]</small></li>
<li id="cite_note-9"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-9" title="">↑</a></span> «&#160;La plupart des textes de l'<a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a> cités dans le <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a> le sont dans la version <a href="../../../../articles/g/r/e/Grec_ancien.html" title="Grec ancien">grecque</a>, laquelle s'écarte parfois sensiblement de l'original <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/b/H%C3%A9breu.html" title="Hébreu">hébreu</a>.&#160;» (Pierre Gibert, <i>Comment la Bible fut écrite</i>, Centurion-Bayard, 1995, p. 18). <a href="../../../../articles/m/a/r/Marcel_Simon_f53f.html" title="Marcel Simon">Marcel Simon</a> précise que <a href="../../../../articles/p/a/u/Paul_de_Tarse_3af1.html" title="Paul de Tarse">Paul</a> lisait la Bible dans la version des <a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a> (<i>Les premiers chrétiens</i>, PUF, 1967, p. 56)&#160;; voir l'extrait de texte dans l'article <a href="../../../../articles/p/a/u/Paul_de_Tarse_3af1.html" title="Paul de Tarse">Paul de Tarse</a>.</li>
<li id="cite_note-10"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-10" title="">↑</a></span> Ce débat sur l'origine linguistique et la datation précoce des évangiles situe le courant théologique de ces derniers chercheurs plus dans l'<a href="../../../../articles/a/p/o/Apolog%C3%A9tique.html" title="Apologétique">apologétique</a> que dans le travail exégétique. L'original hébreu ne peut plus tenir après l'approfondissement historique des guerres macchabéennes. Voir Etienne Nodet, la Guerre des Macchabées</li>
<li id="cite_note-11"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-11" title="">↑</a></span> L'encyclique <i>Divino afflante spiritu</i> 1943 "Combien certaines questions sont demeurées aux Pères même difficiles et quasi inaccessibles, on s'en rend compte par les efforts répétés de beaucoup d'entre eux pour interpréter les premiers chapitres de la Genèse "... " C'est donc une erreur...qui fait dire à certains que l'exégète catholique n'a plus rien à ajouter à la contribution de l'Antiquité chrétienne"</li>
<li id="cite_note-12"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-12" title="">↑</a></span> <a href="http://www.info-bible.org" class="external text" title="http://www.info-bible.org" rel="nofollow">Site Info-Bible , P. Oddon</a></li>
<li id="cite_note-13"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-13" title="">↑</a></span> <i>Apocalypse delayed&#160;: The story of the Jehovah's Witnesses</i>, James Penton, Toronto&#160;: University of Toronto Press, 1997, p. 172</li>
<li id="cite_note-14"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-14" title="">↑</a></span> <i>La Tour de Garde</i>, 1<sup class="exposant">er</sup> septembre 1954, p. 529&#160;; 1<sup class="exposant">er</sup> octobre 1967, p. 587&#160;; 1<sup class="exposant">er</sup> décembre 1981, p. 27&#160;; 15 février 1981, p. 19</li>
</ol>
</div>
</div>
<p><a name="Bibliographie" id="Bibliographie"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Bibliographie</span></h2>
<ul>
<li><i>La Bible, Écrits intertestamentaires</i>, coll. La Pléiade, Gallimard. <i>Écrits apocryphes chrétiens</i>, 2 vol., coll. La Pléiade, Gallimard.</li>
<li><i>Dictionnaire encyclopédique de la Bible</i>, Brépols, 3e éd. 2002.</li>
<li><a href="http://bibliotheque.editionsducerf.fr/par%20page/5524/TM.htm" class="external text" title="http://bibliotheque.editionsducerf.fr/par%20page/5524/TM.htm" rel="nofollow"><i>Les Écrits des Pères apostoliques</i></a> Texte intégral, Cerf, 2001.</li>
<li><i>Le monde de la Bible</i>, <i>Aux origines du christianisme</i>, <i>Les premiers temps de l'Église</i>, Folio histoire, Gallimard .</li>
<li>Marie-Françoise Baslez, <i>Bible et histoire</i>, Folio histoire, Gallimard, 2003.</li>
<li>Pierre Bordreuil, Françoise Briquel Chatonnet, <i>Le temps de la Bible</i>, Folio histoire, Gallimard, 2003.</li>
<li>Marcel De Grève, <a href="http://www.ditl.info/arttest/art7282.php" class="external text" title="http://www.ditl.info/arttest/art7282.php" rel="nofollow"><i>Article</i> Bible <i>du DITL</i></a></li>
<li>Gilles Dorival, Marguerite Harl, Olivier Munnich, <a href="http://bibliotheque.editionsducerf.fr/par%20page/561/TM.htm#" class="external text" title="http://bibliotheque.editionsducerf.fr/par%20page/561/TM.htm#" rel="nofollow"><i>La Bible grecque des Septante</i></a> Éd. du Cerf, 1988</li>
<li><a href="../../../../articles/j/e/a/Jean-Michel_Maldam%C3%A9_fed6.html" title="Jean-Michel Maldamé">Jean-Michel Maldamé</a>, <a href="http://biblio.domuni.org/articlesbible/biblescience/index.htm" class="external text" title="http://biblio.domuni.org/articlesbible/biblescience/index.htm" rel="nofollow"><i>La Bible à l'épreuve de la science, la question de l'archéologie</i></a>.</li>
<li><a href="../../../../articles/j/a/r/Jaroslav_Pelikan_9dae.html" title="Jaroslav Pelikan">Jaroslav Pelikan</a>&#160;: <i>A qui appartient la Bible&#160;?</i>, La Table ronde, 2005.</li>
<li><a href="http://www.editionsducerf.fr/html/fiche/fichelivre.asp?n_liv_cerf=6786" class="external text" title="http://www.editionsducerf.fr/html/fiche/fichelivre.asp?n_liv_cerf=6786" rel="nofollow">André Paul La Bible avant la Bible</a> Éditions du Cerf 2005</li>
<li>James E. Talmage, <a href="http://www.lafeuilledolivier.com/Bible/SainteBible.htm" class="external text" title="http://www.lafeuilledolivier.com/Bible/SainteBible.htm" rel="nofollow">La Sainte Bible</a> <i>Articles de Foi</i>, Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours, 1890.</li>
<li>M. Russel Ballard, <a href="http://www.lds.org/conference/talk/display/0,5232,89-6-695-29,00.html" class="external text" title="http://www.lds.org/conference/talk/display/0,5232,89-6-695-29,00.html" rel="nofollow">Le miracle de la sainte Bible</a> (Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours, 2007)</li>
<li><a href="http://www.mormonisme.com/mormons/la_bible_mormone.htm" class="external text" title="http://www.mormonisme.com/mormons/la_bible_mormone.htm" rel="nofollow">Les Mormons et la Bible</a>: un rapport ambigu</li>
</ul>
<p><a name="Articles_connexes" id="Articles_connexes"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Articles connexes</span></h2>
<div class="noprint" style="clear:right;float:right;margin:1em;margin-right:0;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px;background:#F9F9F9;padding:4px;font-size:90%;text-align:left">
<p>Pages sur ce thème sur les projets Wikimedia&#160;:</p>
<table rules="none" border="0" cellspacing="0" cellpadding="2" style="border:none;background:transparent" class="plainlinks">
<tr>
<td>
<div style="position:relative;width:25px;height:34px;z-index:2;overflow:hidden"><a href="../../../../articles/c/o/m/Image%7ECommons-logo.svg_62a0.html" class="image" title="Commons-logo.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" width="25" height="34" border="0" /></a>
<div class="nodeco" style="position:absolute;top:0;left:0;padding-top:3px;z-index:3"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Bible" class="extiw" title="commons:Bible"><span style="float:left;width:25px;height:34px;font-size:34px;line-height:34px;word-spacing:25px;cursor:pointer">&#160; &#160;</span></a></div>
</div>
</td>
<td><i><b><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Bible?uselang=fr" class="external text" title="http://commons.wikimedia.org/wiki/Bible?uselang=fr" rel="nofollow">Ressources multimédia</a></b></i> sur <a href="../../../../articles/w/i/k/Wikimedia_Commons_7b57.html" title="Wikimedia Commons">Commons</a>.</td>
</tr>
<tr>
<td>
<div style="position:relative;width:25px;height:25px;z-index:2;overflow:hidden"><a href="../../../../articles/w/i/k/Image%7EWiktprintable_without_text.svg_71de.html" class="image" title="Wiktprintable without text.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/9/9f/Wiktprintable_without_text.svg/25px-Wiktprintable_without_text.svg.png" width="25" height="24" border="0" /></a>
<div class="nodeco" style="position:absolute;top:0;left:0;padding-top:3px;z-index:3"><a href="http://fr.wiktionary.org/wiki/Bible" class="extiw" title="wikt:Bible"><span style="float:left;width:25px;height:25px;font-size:25px;line-height:25px;word-spacing:25px;cursor:pointer">&#160; &#160;</span></a></div>
</div>
</td>
<td><i><b><a href="http://fr.wiktionary.org/wiki/Bible" class="extiw" title="wikt:Bible">Définition</a></b></i> sur <a href="../../../../articles/w/i/k/Wiktionnaire.html" title="Wiktionnaire">Wiktionnaire</a>.</td>
</tr>
<tr>
<td>
<div style="position:relative;width:25px;height:30px;z-index:2;overflow:hidden;"><a href="../../../../articles/w/i/k/Image%7EWikiquote-logo.svg_6594.html" class="image" title="Wikiquote-logo.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/25px-Wikiquote-logo.svg.png" width="25" height="30" border="0" /></a>
<div class="nodeco" style="position:absolute;top:0;left:0;padding-top:3px;z-index:3;"><a href="http://fr.wikiquote.org/wiki/Bible" class="extiw" title="q:Bible"><span style="float:left;width:25px;height:30px;font-size:30px;line-height:30px;word-spacing:25px;cursor:pointer">&#160; &#160;</span></a></div>
</div>
</td>
<td><i><b><a href="http://fr.wikiquote.org/wiki/Bible" class="extiw" title="q:Bible">Citations</a></b></i> sur <a href="../../../../articles/w/i/k/Wikiquote.html" title="Wikiquote">Wikiquote</a>.</td>
</tr>
</table>
</div>
<p><a name="La_Bible_chr.C3.A9tienne" id="La_Bible_chr.C3.A9tienne"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">La Bible chrétienne</span></h3>
<div style="-moz-column-width: em; -webkit-column-width:em; -moz-column-gap:1em; -webkit-column-gap:1em; -moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; text-align: left;">
<ul>
<li><a href="../../../../articles/a/n/c/Ancien_Testament_cac4.html" title="Ancien Testament">Ancien Testament</a></li>
<li><a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a></li>
<li><a href="../../../../articles/%C3%A9/v/a/%C3%89vangiles.html" title="Évangiles">Évangiles</a></li>
<li><a href="../../../../articles/s/a/i/Saintes_%C3%89critures_2309.html" title="Saintes Écritures">Saintes Écritures</a></li>
<li><a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_livres_de_la_Bible_7954.html" title="Liste des livres de la Bible">Liste des livres de la Bible</a></li>
<li><a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_personnages_de_la_Bible_2a1e.html" title="Liste des personnages de la Bible">Liste des personnages de la Bible</a></li>
<li><a href="../../../../articles/l/i/v/Livres_deut%C3%A9rocanoniques.html" title="Livres deutérocanoniques">Livres deutérocanoniques</a></li>
<li><a href="../../../../articles/s/e/p/Septante.html" title="Septante">Septante</a></li>
<li><a href="../../../../articles/v/u/l/Vulgate.html" title="Vulgate">Vulgate</a></li>
<li><a href="../../../../articles/c/a/n/Canon_%28Bible%29_6da8.html" title="Canon (Bible)">Canon (Bible)</a></li>
<li><a href="../../../../articles/a/p/o/Apocryphes_%28Bible%29_cd91.html" title="Apocryphes (Bible)">Apocryphes (Bible)</a></li>
</ul>
</div>
<p><a name="La_Bible_juive" id="La_Bible_juive"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">La Bible juive</span></h3>
<div style="-moz-column-width: em; -webkit-column-width:em; -moz-column-gap:1em; -webkit-column-gap:1em; -moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; text-align: left;">
<ul>
<li><a href="../../../../articles/t/a/l/Talmud.html" title="Talmud">Talmud</a></li>
<li><a href="../../../../articles/t/a/n/Tanakh.html" title="Tanakh">Tanakh</a></li>
<li><a href="../../../../articles/t/o/r/Torah.html" title="Torah">Torah</a></li>
<li><a href="../../../../articles/p/a/r/Parasha_de_la_semaine.html" title="Parasha de la semaine">Parasha</a></li>
</ul>
</div>
<p><a name="Outils_et_recherches" id="Outils_et_recherches"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Outils et recherches</span></h3>
<div style="-moz-column-width: em; -webkit-column-width:em; -moz-column-gap:1em; -webkit-column-gap:1em; -moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; text-align: left;">
<ul>
<li><a href="../../../../articles/e/x/%C3%A9/Ex%C3%A9g%C3%A8se_biblique.html" title="Exégèse biblique">Exégèse biblique</a></li>
<li><a href="../../../../articles/t/r/a/Traductions_de_la_Bible_7da9.html" title="Traductions de la Bible">Traductions de la Bible</a></li>
<li><a href="../../../../articles/g/r/a/Grammaire_h%C3%A9bra%C3%AFque.html" title="Grammaire hébraïque">Grammaire hébraïque</a></li>
<li><a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_de_la_recherche_sur_le_Pentateuque_2f63.html" title="Histoire de la recherche sur le Pentateuque">Histoire de la recherche sur le Pentateuque</a></li>
<li><a href="../../../../articles/m/i/d/Midrash.html" title="Midrash">Midrash</a></li>
<li><a href="../../../../articles/h/y/p/Hypoth%C3%A8se_documentaire.html" title="Hypothèse documentaire">Hypothèse documentaire</a></li>
<li><a href="../../../../articles/q/u/a/Quatre_sens_des_%C3%89critures_00c5.html" class="mw-redirect" title="Quatre sens des Écritures">Quatre sens des Écritures</a></li>
</ul>
</div>
<p><a name="Travaux_et_histoire" id="Travaux_et_histoire"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Travaux et histoire</span></h3>
<div style="-moz-column-width: em; -webkit-column-width:em; -moz-column-gap:1em; -webkit-column-gap:1em; -moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; text-align: left;">
<ul>
<li><a href="../../../../articles/d/o/n/Donn%C3%A9es_arch%C3%A9ologiques_sur_les_r%C3%A8gnes_de_David_et_Salomon_51b1.html" class="mw-redirect" title="Données archéologiques sur les règnes de David et Salomon">Données archéologiques sur les règnes de David et Salomon</a></li>
<li><a href="../../../../articles/d/o/n/Donn%C3%A9es_arch%C3%A9ologiques_sur_les_premiers_Isra%C3%A9lites_de_Palestine_et_d%27%C3%89gypte_2004.html" class="mw-redirect" title="Données archéologiques sur les premiers Israélites de Palestine et d'Égypte">Données archéologiques sur les premiers Israélites de Palestine et d'Égypte</a></li>
<li><a href="../../../../articles/d/o/n/Donn%C3%A9es_arch%C3%A9ologiques_sur_la_conqu%C3%AAte_de_Canaan_4e73.html" title="Données archéologiques sur la conquête de Canaan">Données archéologiques sur la conquête de Canaan</a></li>
<li><a href="../../../../articles/l/a/_/La_Bible_d%C3%A9voil%C3%A9e_b82d.html" title="La Bible dévoilée">La Bible dévoilée</a></li>
<li><a href="../../../../articles/t/e/x/Texte_sacr%C3%A9.html" title="Texte sacré">Texte sacré</a></li>
</ul>
</div>
<p><a name="Versions_de_la_Bible_disponibles_en_ligne" id="Versions_de_la_Bible_disponibles_en_ligne"></a></p>
<h2><span class="mw-headline">Versions de la Bible disponibles en ligne</span></h2>
<div class="noprint" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px;background:#f9f9f9;padding:4px;font-size:90%;text-align:left;">
<div style="float:left;"><a href="../../../../articles/w/i/k/Image%7EWikisource-logo.svg_9d35.html" class="image" title="Wikisource-logo.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/50px-Wikisource-logo.svg.png" width="50" height="52" border="0" /></a></div>
<div style="margin-left:60px;"><a href="../../../../articles/w/i/k/Wikisource.html" title="Wikisource">Wikisource</a> propose le texte <a href="http://fr.wikisource.org/wiki/La_Bible" class="extiw" title="s:La_Bible">la Bible en français, traduction Louis Segond 1910</a>.</div>
</div>
<p><a name=".C3.89ditions_juives"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Éditions juives</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://www.sefarim.fr/" class="external text" title="http://www.sefarim.fr/" rel="nofollow">Sefarim.fr</a> La Bible hébraïque en hébreu, traduite verset par verset en français (Rabbinat), en anglais (King James), avec moteur de recherches en caractères latins ou hébreux</li>
<li><a href="http://nachouraqui.tripod.com/id91.htm" class="external text" title="http://nachouraqui.tripod.com/id91.htm" rel="nofollow">La Bible Chouraqui</a> Traduction originale de l'hébreu par <a href="../../../../articles/a/n/d/Andr%C3%A9_Chouraqui_7b8d.html" title="André Chouraqui">André Chouraqui</a> (contient aussi le <a href="../../../../articles/n/o/u/Nouveau_Testament_92e3.html" title="Nouveau Testament">Nouveau Testament</a>, traduit du grec).</li>
</ul>
<p><a name=".C3.89ditions_catholiques"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Éditions catholiques</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://services.liturgiecatholique.fr/bible/" class="external text" title="http://services.liturgiecatholique.fr/bible/" rel="nofollow">La traduction officielle de la Bible pour la liturgie catholique</a></li>
<li><a href="http://services.liturgiecatholique.fr/" class="external text" title="http://services.liturgiecatholique.fr/" rel="nofollow">Les textes bibliques officiels pour les lectures de la messe du jour</a></li>
<li><a href="http://bibliotheque.editionsducerf.fr/par%20page/84/TM.htm" class="external text" title="http://bibliotheque.editionsducerf.fr/par%20page/84/TM.htm" rel="nofollow">La Bible de Jérusalem</a>. <b>Texte annoté</b>.</li>
</ul>
<p><a name=".C3.89ditions_protestantes"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Éditions protestantes</span></h3>
<ul>
<li>Louis Segond <a href="http://www.la-bible.net/bible/segond1910/table.html" class="external text" title="http://www.la-bible.net/bible/segond1910/table.html" rel="nofollow">1910</a> <a href="http://www.lafeuilledolivier.com/Ecritures/Bible.htm" class="external text" title="http://www.lafeuilledolivier.com/Ecritures/Bible.htm" rel="nofollow">La Bible en un seul fichier</a>&#160;; Mission chrétienne <a href="http://spcm.org/bibles/index.php" class="external text" title="http://spcm.org/bibles/index.php" rel="nofollow">La Bible</a>&#160;;</li>
<li><a href="../../../../articles/d/a/v/David_Martin_%28th%C3%A9ologien%29_5389.html" title="David Martin (théologien)">David Martin</a> 1744 et 1855 <a href="http://desmond.oshea.free.fr/" class="external text" title="http://desmond.oshea.free.fr/" rel="nofollow">La Bible</a>.</li>
<li><a href="../../../../articles/d/a/v/David_Martin_%28th%C3%A9ologien%29_5389.html" title="David Martin (théologien)">David Martin</a> 1707 (version originale) <a href="http://www.martin1707.com" class="external text" title="http://www.martin1707.com" rel="nofollow">Martin 1707</a>.</li>
<li>Segond, Martin, Ostervald, Darby et Scofield&#160;: <a href="http://www.houstin.info/mods/bible/" class="external text" title="http://www.houstin.info/mods/bible/" rel="nofollow">Blog Dharius</a> &amp; <a href="http://www.topchretien.com/topbible/" class="external text" title="http://www.topchretien.com/topbible/" rel="nofollow">Top Chrétien Francophone</a>.</li>
</ul>
<p><a name="Traductions_en_plusieurs_langues" id="Traductions_en_plusieurs_langues"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Traductions en plusieurs langues</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://www.biblegateway.com/" class="external text" title="http://www.biblegateway.com/" rel="nofollow">Bible Gateway</a></li>
<li><a href="http://bo.uk.to/" class="external text" title="http://bo.uk.to/" rel="nofollow">Bible Online</a></li>
<li><a href="http://visionneuse.free.fr/" class="external text" title="http://visionneuse.free.fr/" rel="nofollow">Bible XML multilingue</a>.</li>
<li><a href="http://www.lexilogos.com/bible.htm" class="external text" title="http://www.lexilogos.com/bible.htm" rel="nofollow">Lexilogos, la Bible</a></li>
<li><a href="http://www.unboundbible.org/unibible/" class="external text" title="http://www.unboundbible.org/unibible/" rel="nofollow">UniBible</a> pour Palm.</li>
</ul>
<p><a name=".C3.89dition_des_T.C3.A9moins_de_J.C3.A9hovah"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Édition des Témoins de Jéhovah</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://www.watchtower.org/f/bible/index.htm" class="external text" title="http://www.watchtower.org/f/bible/index.htm" rel="nofollow"><i>Saintes Écritures - Traduction du monde nouveau</i></a>.</li>
</ul>
<p><a name="Traductions_oecum.C3.A9niques" id="Traductions_oecum.C3.A9niques"></a></p>
<h3><span class="mw-headline">Traductions oecuméniques</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://bibliotheque.editionsducerf.fr/par%20page/120/TM.htm" class="external text" title="http://bibliotheque.editionsducerf.fr/par%20page/120/TM.htm" rel="nofollow">Traduction œcuménique de la Bible</a>. <b>Texte annoté</b>. <i>Voir l'article <a href="../../../../articles/t/r/a/Traduction_%C5%93cum%C3%A9nique_de_la_Bible_ba06.html" title="Traduction œcuménique de la Bible">TOB</a></i></li>
<li><a href="http://www.zebible.com/zewiki/Liste_des_livres_bibliques" class="external text" title="http://www.zebible.com/zewiki/Liste_des_livres_bibliques" rel="nofollow">zeBible</a>. Traduction en français courant, <i>bible incluse dans un wiki encyclopédique</i>.</li>
<li><a href="http://www.interbible.org/interBible/ecritures/bu/index.php" class="external text" title="http://www.interbible.org/interBible/ecritures/bu/index.php" rel="nofollow">Recherche par mots clés ou par passages dans la Traduction en Français courant</a></li>
</ul>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/r/e/l/Image%7EReligious_symbols.svg_1585.html" class="image" title="Icône du portail des religions et croyances"><img alt="Icône du portail des religions et croyances" src="../../../../images/shared/thumb/8/8e/Religious_symbols.svg/24px-Religious_symbols.svg.png" width="24" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/t/h/%C3%A9/Portail%7ETh%C3%A9op%C3%A9dia_1bae.html" title="Portail:Théopédia">Portail des religions et croyances</a></span></span></li>
</ul>
<p><span class="BA" id="BA-interwiki-da" style="display:none;"></span></p>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 1837/1000000
Post-expand include size: 21886/2048000 bytes
Template argument size: 4444/2048000 bytes
Expensive parser function count: 1/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/a/g/Cat%C3%A9gorie%7EPage_semi-prot%C3%A9g%C3%A9e_fe65.html" title="Catégorie:Page semi-protégée">Page semi-protégée</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/l/i/t/Cat%C3%A9gorie%7ELitt%C3%A9rature_et_religion_ea69.html" title="Catégorie:Littérature et religion">Littérature et religion</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/b/i/b/Cat%C3%A9gorie%7EBible_384f.html" title="Catégorie:Bible">Bible</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/t/h/%C3%A8/Cat%C3%A9gorie%7ETh%C3%A8mes_jud%C3%A9o-chr%C3%A9tiens_10e0.html" title="Catégorie:Thèmes judéo-chrétiens">Thèmes judéo-chrétiens</a></span></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-cats-hidden">Catégorie cachée&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/r/t/Cat%C3%A9gorie%7EArticle_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_depuis_date_inconnue_e470.html" title="Catégorie:Article manquant de référence depuis date inconnue">Article manquant de référence depuis date inconnue</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/b/i/b/Bible.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/b/i/b/Discuter%7EBible_f66f.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bible">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../af/articles/b/y/b/Bybel.html">Afrikaans</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../als/articles/b/i/b/Bibel.html">Alemannisch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ar/articles/%D8%A7/%D9%84/%D9%83/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3.html">العربية</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ast/articles/b/i/b/Biblia.html">Asturianu</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ay/articles/b/i/b/Biblia.html">Aymar</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../az/articles/b/i/b/Bibliya.html">Azərbaycan</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ba/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F.html">Башҡорт</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bat-smg/articles/b/%C4%97/b/B%C4%97bl%C4%97j%C4%97.html">Žemaitėška</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../be/articles/%D0%B1/%D1%96/%D0%B1/%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F.html">Беларуская</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bg/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F.html">Български</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bi/articles/b/a/e/Baebol.html">Bislama</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bm/articles/b/i/b/Bibulu.html">Bamanankan</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bn/articles/%E0%A6%AC/%E0%A6%BE/%E0%A6%87/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2.html">বাংলা</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../br/articles/b/i/b/Bibl.html">Brezhoneg</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bs/articles/b/i/b/Biblija.html">Bosanski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bxr/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8.html">Буряад</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ca/articles/b/%C3%AD/b/B%C3%ADblia.html">Català</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cdo/articles/s/%C3%A9/n/S%C3%A9ng-g%C4%ADng.html">Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ceb/articles/b/i/b/Bibliya.html">Cebuano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../chr/articles/%E1%8E%AA/%E1%8F%AA/%E1%8E%AD/%E1%8E%AA%E1%8F%AA%E1%8E%AD%E1%8E%A8%E1%8F%9B.html">ᏣᎳᎩ</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../co/articles/b/i/b/Bibbia.html">Corsu</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cs/articles/b/i/b/Bible.html">Česky</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cv/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8.html">Чăвашла</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cy/articles/y/_/b/Y_Beibl_bfec.html">Cymraeg</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../da/articles/b/i/b/Bibelen.html">Dansk</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/b/i/b/Bibel.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../diq/articles/i/n/c/%C4%B0ncile_0948.html">Zazaki</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../dv/articles/%DE%84/%DE%A6/%DE%87/%DE%84%DE%A6%DE%87%DE%A8%DE%84%DE%A6%DE%8D%DE%B0.html">ދިވެހިބަސް</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ee/articles/b/i/b/Biblia.html">Eʋegbe</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../el/articles/%CE%B1/%CE%B3/%CE%AF/%CE%91%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CE%93%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AE_b786.html">Ελληνικά</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/b/i/b/Bible.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eo/articles/b/i/b/Biblio.html">Esperanto</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/b/i/b/Biblia.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../et/articles/p/i/i/Piibel.html">Eesti</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eu/articles/b/i/b/Biblia.html">Euskara</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fa/articles/%DA%A9/%D8%AA/%D8%A7/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3.html">فارسی</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/r/a/a/Raamattu.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fj/articles/a/i/_/Ai_Vola_Tabu_8806.html">Na Vosa Vakaviti</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fo/articles/b/%C3%AD/b/B%C3%ADblian.html">Føroyskt</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fur/articles/b/i/b/Biblie.html">Furlan</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fy/articles/b/i/b/Bibel.html">Frysk</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ga/articles/a/n/_/An_B%C3%ADobla_3dc3.html">Gaeilge</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../gd/articles/b/%C3%AC/o/B%C3%ACoball.html">Gàidhlig</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../gl/articles/b/i/b/Biblia.html">Galego</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../gu/articles/%E0%AA%AC/%E0%AA%BE/%E0%AA%87/%E0%AA%AC%E0%AA%BE%E0%AA%87%E0%AA%AC%E0%AA%B2.html">ગુજરાતી</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ha/articles/b/a/i/Baib%C3%BBl.html">هَوُسَ</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../he/articles/%D7%91/%D7%99/%D7%91/%D7%91%D7%99%D7%91%D7%9C%D7%99%D7%94.html">עברית</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hi/articles/%E0%A4%AC/%E0%A4%BE/%E0%A4%87/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%B2.html">हिन्दी</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hr/articles/b/i/b/Biblija.html">Hrvatski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hsb/articles/b/i/b/Biblija.html">Hornjoserbsce</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ht/articles/b/i/b/Bib.html">Kreyòl ayisyen</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hu/articles/b/i/b/Biblia.html">Magyar</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hy/articles/%D5%A1/%D5%BD/%D5%BF/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B9.html">Հայերեն</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ia/articles/b/i/b/Biblia.html">Interlingua</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../id/articles/a/l/k/Alkitab.html">Bahasa Indonesia</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ig/articles/a/k/w/Akw%E1%BB%A5kw%E1%BB%8D_Ns%E1%BB%8D_a25b.html">Igbo</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ilo/articles/b/i/b/Biblia.html">Ilokano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../io/articles/b/i/b/Biblo.html">Ido</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../is/articles/b/i/b/Bibl%C3%ADan.html">Íslenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/b/i/b/Bibbia.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ja/articles/%E8%81%96/%E6%9B%B8/_/%E8%81%96%E6%9B%B8.html">日本語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../jv/articles/a/l/k/Alkitab.html">Basa Jawa</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ka/articles/%E1%83%91/%E1%83%98/%E1%83%91/%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%90.html">ქართული</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../kg/articles/b/i/b/Biblia.html">Kongo</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ki/articles/b/i/b/Biblia.html">Gĩkũyũ</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../kk/articles/%D1%82/%D0%B0/%D1%83/%D0%A2%D0%B0%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%82_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%86%D0%BD%D0%B6%D1%96%D0%BB_f470.html">Қазақша</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../kl/articles/b/i/i/Biibili.html">Kalaallisut</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../kn/articles/%E0%B2%AC/%E0%B3%88/%E0%B2%AC/%E0%B2%AC%E0%B3%88%E0%B2%AC%E0%B2%B2%E0%B3%8D.html">ಕನ್ನಡ</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ko/articles/%EC%84%B1/%EA%B2%BD/_/%EC%84%B1%EA%B2%BD.html">한국어</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ku/articles/%C3%AE/n/c/%C3%8Enc%C3%AEl.html">Kurdî / كوردی</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../kw/articles/b/i/b/Bibel.html">Kernewek</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ky/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F.html">Кыргызча</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../la/articles/b/i/b/Biblia.html">Latina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lad/articles/b/i/b/Biblia.html">Ladino</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lb/articles/b/i/b/Bibel.html">Lëtzebuergesch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lg/articles/b/a/i/Baibuli.html">Luganda</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../li/articles/b/i/e/Biebel.html">Limburgs</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ln/articles/b/i/b/Bibl%C3%ADya.html">Lingála</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lo/articles/%E0%BA%9E/%E0%BA%B0/%E0%BA%84/%E0%BA%9E%E0%BA%B0%E0%BA%84%E0%BA%B3%E0%BA%9E%E0%BA%B5.html">ລາວ</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lt/articles/b/i/b/Biblija.html">Lietuvių</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lv/articles/b/%C4%AB/b/B%C4%ABbele.html">Latviešu</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../mg/articles/b/a/i/Baiboly.html">Malagasy</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../mk/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0.html">Македонски</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ml/articles/%E0%B4%AC/%E0%B5%88/%E0%B4%AC/%E0%B4%AC%E0%B5%88%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E2%80%8D.html">മലയാളം</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../mn/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8.html">Монгол</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../mr/articles/%E0%A4%AC/%E0%A4%BE/%E0%A4%AF/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%AC%E0%A4%B2.html">मराठी</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ms/articles/k/i/t/Kitab_Bible_f253.html">Bahasa Melayu</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../mt/articles/b/i/b/Bibbja.html">Malti</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../na/articles/b/i/b/Bibel.html">Ekakairũ Naoero</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nds/articles/b/i/b/Bibel.html">Plattdüütsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nds-nl/articles/b/i/e/Biebel.html">Nedersaksisch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ne/articles/%E0%A4%AC/%E0%A4%BE/%E0%A4%87/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%B2.html">नेपाली</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ng/articles/o/m/b/Ombimbeli.html">Oshiwambo</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/b/i/j/Bijbel_%28christendom%29.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nn/articles/b/i/b/Bibelen.html">‪Norsk (nynorsk)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../no/articles/b/i/b/Bibelen.html">‪Norsk (bokmål)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nrm/articles/b/i/b/Bibl%27ye.html">Nouormand</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ny/articles/b/a/i/Baibulo.html">Chi-Chewa</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../oc/articles/b/%C3%AD/b/B%C3%ADblia.html">Occitan</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../om/articles/k/i/t/Kitaaba.html">Oromoo</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pa/articles/%E0%A8%AC/%E0%A8%BE/%E0%A8%88/%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A8%88%E0%A8%AC%E0%A8%B2.html">ਪੰਜਾਬੀ</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pag/articles/b/i/b/Biblia.html">Pangasinan</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pap/articles/b/e/i/Beibel.html">Papiamentu</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pdc/articles/b/i/w/Biwwel.html">Deitsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/b/i/b/Biblia.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/b/%C3%AD/b/B%C3%ADblia.html">Português</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../qu/articles/d/y/u/Dyuspa_Simin_Qillqa_c05d.html">Runa Simi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../rn/articles/b/i/b/Bibiliya.html">Kirundi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ro/articles/b/i/b/Biblia.html">Română</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ru/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F.html">Русский</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../rw/articles/b/i/b/Bibiliya.html">Kinyarwanda</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../scn/articles/b/i/b/Bibbia_cristiana.html">Sicilianu</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sco/articles/b/i/b/Bible.html">Scots</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sg/articles/b/i/b/Bible.html">Sängö</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sh/articles/b/i/b/Biblija.html">Srpskohrvatski / Српскохрватски</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../simple/articles/b/i/b/Bible.html">Simple English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sk/articles/b/i/b/Biblia.html">Slovenčina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sl/articles/s/v/e/Sveto_pismo.html">Slovenščina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sn/articles/b/h/a/Bhaibheri.html">chiShona</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sq/articles/b/i/b/Bibla.html">Shqip</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sr/articles/%D0%B1/%D0%B8/%D0%B1/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0.html">Српски / Srpski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../st/articles/b/e/b/Bebele.html">Sesotho</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../su/articles/a/l/k/Alkitab.html">Basa Sunda</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/b/i/b/Bibeln.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sw/articles/b/i/b/Biblia_ya_Kikristo_67e0.html">Kiswahili</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ta/articles/%E0%AE%B5/%E0%AE%BF/%E0%AE%B5/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%AE%E0%AF%8D.html">தமிழ்</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../te/articles/%E0%B0%AC/%E0%B1%88/%E0%B0%AC/%E0%B0%AC%E0%B1%88%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D.html">తెలుగు</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tet/articles/b/%C3%AD/b/B%C3%ADblia.html">Tetun</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tg/articles/%D1%82/%D0%B0/%D0%B2/%D0%A2%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%BE%D1%82_%D0%B2%D0%B0_%D0%98%D0%BD%D2%B7%D0%B8%D0%BB_6616.html">Тоҷикӣ/tojikī</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../th/articles/%E0%B8%84/%E0%B8%B1/%E0%B8%A1/%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%A1%E0%B8%A0%E0%B8%B5%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%84%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%B4%E0%B8%A5.html">ไทย</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tk/articles/i/n/j/Injil.html">Türkmen</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tl/articles/b/i/b/Bibliya.html">Tagalog</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../to/articles/t/o/h/Tohitapu.html">faka-Tonga</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tpi/articles/b/a/i/Baibel.html">Tok Pisin</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tr/articles/k/i/t/Kitab-%C4%B1_Mukaddes_23a6.html">Türkçe</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tt/articles/i/z/g/%C4%B0zge_yazu_fd91.html">Tatarça/Татарча</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tum/articles/b/a/i/Baibolo.html">chiTumbuka</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tw/articles/t/w/e/Twere_Kronkron_1002.html">Twi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ty/articles/b/i/b/Bibilia.html">Reo Mā`ohi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ug/articles/%D8%A6/%D9%89/%D9%86/%D8%A6%D9%89%D9%86%D8%AC%D9%89%D9%84.html">Uyghurche‎ / ئۇيغۇرچە</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../uk/articles/%D0%B1/%D1%96/%D0%B1/%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F.html">Українська</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ur/articles/%D8%A8/%D8%A7/%D8%A6/%D8%A8%D8%A7%D8%A6%D8%A8%D9%84.html">اردو</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../uz/articles/m/u/q/Muqaddas_Kitob_%28Xristian_Dinida%29_f868.html">O'zbek</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ve/articles/b/i/v/Bivhili.html">Tshivenda</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../vec/articles/b/i/b/Bibia.html">Vèneto</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../vi/articles/k/i/n/Kinh_Th%C3%A1nh_6c27.html">Tiếng Việt</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../vls/articles/b/y/b/Bybel.html">West-Vlams</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../wo/articles/b/i/i/Biib%C3%ABl.html">Wolof</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../wuu/articles/%E5%9C%A3/%E7%BB%8F/_/%E5%9C%A3%E7%BB%8F.html">吴语</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../xh/articles/i/b/h/IBhayibhile_f3f3.html">isiXhosa</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../yi/articles/%D7%91/%D7%99/%D7%99/%D7%91%D7%99%D7%99%D7%91%D7%9C.html">ייִדיש</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../yo/articles/b/%C3%AD/b/B%C3%ADb%C3%A9l%C3%AC_Mim%E1%BB%8D_6b3d.html">Yorùbá</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh/articles/%E8%81%96/%E7%B6%93/_/%E8%81%96%E7%B6%93.html">中文</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh-min-nan/articles/s/%C3%A8/n/S%C3%A8ng-keng.html">Bân-lâm-gú</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh-yue/articles/%E8%81%96/%E7%B6%93/_/%E8%81%96%E7%B6%93.html">粵語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zu/articles/i/b/h/IBhayibheli_75f6.html">isiZulu</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 14 juin 2008 à 18:02 par Utilisateur <a href="../../../../articles/h/e/j/Utilisateur%7EHejsa_f6b3.html" title="Utilisateur:Hejsa">Hejsa</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/e/i/v/Utilisateur%7EEivindBot_6476.html" title="Utilisateur:EivindBot">EivindBot</a>, <a href="../../../../articles/k/a/m/Utilisateur%7EKamulewa_6d97.html" title="Utilisateur:Kamulewa">Kamulewa</a>, <a href="../../../../articles/i/r/4/Utilisateur%7EIr4ubot_1de3.html" title="Utilisateur:Ir4ubot">Ir4ubot</a>, <a href="../../../../articles/p/a/p/Utilisateur%7EPapydenis_b0e3.html" title="Utilisateur:Papydenis">Papydenis</a>, Doanes, <a href="../../../../articles/d/o/c/Utilisateur%7EDocteurCosmos_10cb.html" title="Utilisateur:DocteurCosmos">DocteurCosmos</a>, <a href="../../../../articles/h/a/d/Utilisateur%7EHadrien_b6f2.html" title="Utilisateur:Hadrien">Hadrien</a>, <a href="../../../../articles/m/i/c/Utilisateur%7EMichel_Louis_L%C3%A9vy_fd67.html" title="Utilisateur:Michel Louis Lévy">Michel Louis Lévy</a>, <a href="../../../../articles/b/e/n/Utilisateur%7EBen_Siesta_ba03.html" title="Utilisateur:Ben Siesta">Ben Siesta</a>, <a href="../../../../articles/u/r/b/Utilisateur%7EUrban_6e23.html" title="Utilisateur:Urban">Urban</a>, <a href="../../../../articles/a/d/d/Utilisateur%7EAddacat_48e4.html" title="Utilisateur:Addacat">Addacat</a>, <a href="../../../../articles/m/u/t/Utilisateur%7EMutatis_mutandis_fc64.html" title="Utilisateur:Mutatis mutandis">Mutatis mutandis</a>, <a href="../../../../articles/l/a/n/Utilisateur%7ELangladure_04b4.html" title="Utilisateur:Langladure">Langladure</a>, Shunesburg69, <a href="../../../../articles/m/o/g/Utilisateur%7EMogador_897a.html" title="Utilisateur:Mogador">Mogador</a>, <a href="../../../../articles/d/a/v/Utilisateur%7EDavid_Berardan_beca.html" title="Utilisateur:David Berardan">David Berardan</a>, <a href="../../../../articles/k/e/l/Utilisateur%7EKelson_c689.html" title="Utilisateur:Kelson">Kelson</a>, Mots..., <a href="../../../../articles/m/a/l/Utilisateur%7EMaloq_8d1b.html" title="Utilisateur:Maloq">Maloq</a>, <a href="../../../../articles/t/r/u/Utilisateur%7ETruthglad_f00f.html" title="Utilisateur:Truthglad">Truthglad</a>, <a href="../../../../articles/s/a/l/Utilisateur%7ESalebot_560c.html" title="Utilisateur:Salebot">Salebot</a>, <a href="../../../../articles/g/r/i/Utilisateur%7EGrimlock_0cc0.html" title="Utilisateur:Grimlock">Grimlock</a>, Fred3483, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobbot_646e.html" title="Utilisateur:Robbot">Robbot</a>, <a href="../../../../articles/p/h/e/Utilisateur%7EPhe_0278.html" title="Utilisateur:Phe">Phe</a>, <a href="../../../../articles/n/a/e/Utilisateur%7ENaeryldor_bc7b.html" title="Utilisateur:Naeryldor">Naeryldor</a>, <a href="../../../../articles/m/m/b/Utilisateur%7EMMBot_510c.html" title="Utilisateur:MMBot">MMBot</a>, <a href="../../../../articles/k/e/l/Utilisateur%7EKelBot_465b.html" title="Utilisateur:KelBot">KelBot</a>, <a href="../../../../articles/h/a/t/Utilisateur%7EHatsarmaveth_b78a.html" title="Utilisateur:Hatsarmaveth">Hatsarmaveth</a>, <a href="../../../../articles/a/l/e/Utilisateur%7EAlecs.y_6240.html" title="Utilisateur:Alecs.y">Alecs.y</a>, <a href="../../../../articles/a/l/e/Utilisateur%7EAlecs.bot_6f7d.html" title="Utilisateur:Alecs.bot">Alecs.bot</a>, <a href="../../../../articles/s/i/e/Utilisateur%7ESieBot_a9a8.html" title="Utilisateur:SieBot">SieBot</a>, <a href="../../../../articles/m/a/r/Utilisateur%7EMarc_Mongenet_f355.html" title="Utilisateur:Marc Mongenet">Marc Mongenet</a>, <a href="../../../../articles/a/n/a/Utilisateur%7EAnalphabot_18d0.html" title="Utilisateur:Analphabot">Analphabot</a>, <a href="../../../../articles/v/s/p/Utilisateur%7EVspaceg_ed6b.html" title="Utilisateur:Vspaceg">Vspaceg</a>, Rybdal, <a href="../../../../articles/a/l/e/Utilisateur%7EAlexbot_53c6.html" title="Utilisateur:Alexbot">Alexbot</a>, <a href="../../../../articles/d/u/m/Utilisateur%7EDumZiBoT_1015.html" title="Utilisateur:DumZiBoT">DumZiBoT</a>, <a href="../../../../articles/r/h/i/Utilisateur%7ERhizome_5756.html" title="Utilisateur:Rhizome">Rhizome</a>, <a href="../../../../articles/c/o/l/Utilisateur%7EColl%C3%A8ge_de_juilly_c43a.html" title="Utilisateur:Collège de juilly">Collège de juilly</a>, <a href="../../../../articles/t/i/t/Utilisateur%7ETitou42000_a24b.html" title="Utilisateur:Titou42000">Titou42000</a>, <a href="../../../../articles/z/i/v/Utilisateur%7EZivax_1fc4.html" title="Utilisateur:Zivax">Zivax</a>, <a href="../../../../articles/n/g/u/Utilisateur%7ENguyenld_073f.html" title="Utilisateur:Nguyenld">Nguyenld</a>, Iampatje, <a href="../../../../articles/c/o/s/Utilisateur%7ECostock_69d1.html" title="Utilisateur:Costock">Costock</a>, <a href="../../../../articles/n/a/n/Utilisateur%7ENanoxyde_724c.html" title="Utilisateur:Nanoxyde">Nanoxyde</a>, <a href="../../../../articles/p/t/b/Utilisateur%7EPtbotgourou_53d0.html" title="Utilisateur:Ptbotgourou">Ptbotgourou</a>, <a href="../../../../articles/m/i/c/Utilisateur%7EMichel_BUZE_c8ec.html" title="Utilisateur:Michel BUZE">Michel BUZE</a>, <a href="../../../../articles/v/a/l/Utilisateur%7EVali103_6967.html" title="Utilisateur:Vali103">Vali103</a>, <a href="../../../../articles/s/a/l/Utilisateur%7ESalomonCeb_14de.html" title="Utilisateur:SalomonCeb">SalomonCeb</a>, <a href="../../../../articles/e/s/c/Utilisateur%7EEscarbot_177b.html" title="Utilisateur:Escarbot">Escarbot</a>, <a href="../../../../articles/j/a/n/Utilisateur%7EJAnDbot_ea65.html" title="Utilisateur:JAnDbot">JAnDbot</a>, <a href="../../../../articles/c/c/h/Utilisateur%7ECchasson_8f75.html" title="Utilisateur:Cchasson">Cchasson</a>, <a href="../../../../articles/f/r/e/Utilisateur%7EFrederic_1a71.html" title="Utilisateur:Frederic">Frederic</a>, <a href="../../../../articles/e/s/p/Utilisateur%7EEsprit_Fugace_45c3.html" title="Utilisateur:Esprit Fugace">Esprit Fugace</a>, <a href="../../../../articles/c/o/y/Utilisateur%7ECoyau_5b48.html" title="Utilisateur:Coyau">Coyau</a>, <a href="../../../../articles/z/o/r/Utilisateur%7EZorrobot_585e.html" title="Utilisateur:Zorrobot">Zorrobot</a>, <a href="../../../../articles/v/e/i/Utilisateur%7EVeilleur_a499.html" title="Utilisateur:Veilleur">Veilleur</a>, <a href="../../../../articles/d/r/a/Utilisateur%7EDragonBot_98be.html" title="Utilisateur:DragonBot">DragonBot</a>, <a href="../../../../articles/l/i/b/Utilisateur%7ELiberty_84_f466.html" title="Utilisateur:Liberty 84">Liberty 84</a>, <a href="../../../../articles/a/d/m/Utilisateur%7EADM_83cf.html" title="Utilisateur:ADM">ADM</a>, Blanchardb, <a href="../../../../articles/t/e/d/Utilisateur%7ETED_4f71.html" title="Utilisateur:TED">TED</a>, <a href="../../../../articles/d/e/e/Utilisateur%7EDeepBot_cd0b.html" title="Utilisateur:DeepBot">DeepBot</a>, <a href="../../../../articles/c/h/t/Utilisateur%7EChtit_draco_888c.html" title="Utilisateur:Chtit draco">Chtit draco</a>, <a href="../../../../articles/t/o/e/Utilisateur%7EToePeu.bot_8e8c.html" title="Utilisateur:ToePeu.bot">ToePeu.bot</a>, <a href="../../../../articles/p/i/p/Utilisateur%7EPipepBot_2d31.html" title="Utilisateur:PipepBot">PipepBot</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicolas_Ray_14b8.html" title="Utilisateur:Nicolas Ray">Nicolas Ray</a>, <a href="../../../../articles/c/l/g/Utilisateur%7EClgz_d600.html" title="Utilisateur:Clgz">Clgz</a>, <a href="../../../../articles/e/d/e/Utilisateur%7EEdeluce_fc07.html" title="Utilisateur:Edeluce">Edeluce</a>, <a href="../../../../articles/a/l/n/Utilisateur%7EAlnoktaBOT_68ba.html" title="Utilisateur:AlnoktaBOT">AlnoktaBOT</a>, <a href="../../../../articles/s/h/a/Utilisateur%7EShakki_d042.html" title="Utilisateur:Shakki">Shakki</a>, <a href="../../../../articles/w/i/k/Utilisateur%7EWikix_288a.html" title="Utilisateur:Wikix">Wikix</a>, <a href="../../../../articles/a/k/e/Utilisateur%7EAkeron_7904.html" title="Utilisateur:Akeron">Akeron</a>, <a href="../../../../articles/i/n/i/Utilisateur%7EInisheer_5d71.html" title="Utilisateur:Inisheer">Inisheer</a>, <a href="../../../../articles/p/o/k/Utilisateur%7EPok148_a0be.html" title="Utilisateur:Pok148">Pok148</a>, <a href="../../../../articles/s/y/n/Utilisateur%7ESynthebot_9e40.html" title="Utilisateur:Synthebot">Synthebot</a>, <a href="../../../../articles/c/h/r/Utilisateur%7EChristophe_cag%C3%A9_84c0.html" title="Utilisateur:Christophe cagé">Christophe cagé</a>, <a href="../../../../articles/b/e/n/Utilisateur%7EBenoit_Montfort_7388.html" title="Utilisateur:Benoit Montfort">Benoit Montfort</a>, <a href="../../../../articles/s/a/s/Utilisateur%7ESashatoBot_387e.html" title="Utilisateur:SashatoBot">SashatoBot</a>, <a href="../../../../articles/p/a/u/Utilisateur%7EPautard_be72.html" title="Utilisateur:Pautard">Pautard</a>, <a href="../../../../articles/a/m/a/Utilisateur%7EAmaraBot_b9f9.html" title="Utilisateur:AmaraBot">AmaraBot</a>, <a href="../../../../articles/d/o/d/Utilisateur%7EDodekBot_bc21.html" title="Utilisateur:DodekBot">DodekBot</a>, <a href="../../../../articles/b/y/r/Utilisateur%7EByrialbot_c8c5.html" title="Utilisateur:Byrialbot">Byrialbot</a>, <a href="../../../../articles/g/i/l/Utilisateur%7EGillesC_4b5f.html" title="Utilisateur:GillesC">GillesC</a>, <a href="../../../../articles/z/x/8/Utilisateur%7EZX81-bot_0db4.html" title="Utilisateur:ZX81-bot">ZX81-bot</a>, <a href="../../../../articles/f/r/v/Utilisateur%7EFrViPofm_d517.html" title="Utilisateur:FrViPofm">FrViPofm</a>, <a href="../../../../articles/i/c/o/Utilisateur%7EIco_8912.html" title="Utilisateur:Ico">Ico</a>, <a href="../../../../articles/p/s/e/Utilisateur%7EPseudomoi_f04e.html" title="Utilisateur:Pseudomoi">Pseudomoi</a>, <a href="../../../../articles/l/a/u/Utilisateur%7ELaurent_Nguyen_0334.html" title="Utilisateur:Laurent Nguyen">Laurent Nguyen</a>, <a href="../../../../articles/s/a/n/Utilisateur%7ESanao_f541.html" title="Utilisateur:Sanao">Sanao</a>, <a href="../../../../articles/t/i/t/Utilisateur%7ETitum_de67.html" title="Utilisateur:Titum">Titum</a>, <a href="../../../../articles/g/a/c/Utilisateur%7EGacgorge_64ca.html" title="Utilisateur:Gacgorge">Gacgorge</a>, <a href="../../../../articles/a/e/5/Utilisateur%7EAe55_f459.html" title="Utilisateur:Ae55">Ae55</a>, <a href="../../../../articles/e/v/r/Utilisateur%7EEvrefel_683c.html" title="Utilisateur:Evrefel">Evrefel</a>, <a href="../../../../articles/o/l/l/Utilisateur%7EOllamh_5bf0.html" title="Utilisateur:Ollamh">Ollamh</a>, <a href="../../../../articles/e/s/k/Utilisateur%7EEskimo_3088.html" title="Utilisateur:Eskimo">Eskimo</a>, <a href="../../../../articles/j/e/a/Utilisateur%7EJean-no_1741.html" title="Utilisateur:Jean-no">Jean-no</a>, <a href="../../../../articles/s/p/o/Utilisateur%7ESpooky_4745.html" title="Utilisateur:Spooky">Spooky</a>, <a href="../../../../articles/t/i/c/Utilisateur%7ETiChou_3a5f.html" title="Utilisateur:TiChou">TiChou</a>, <a href="../../../../articles/o/l/m/Utilisateur%7EOlmec_d12e.html" title="Utilisateur:Olmec">Olmec</a>, <a href="../../../../articles/t/x/i/Utilisateur%7ETXiKiBoT_cfd6.html" title="Utilisateur:TXiKiBoT">TXiKiBoT</a>, <a href="../../../../articles/b/a/p/Utilisateur%7EBapti_41be.html" title="Utilisateur:Bapti">Bapti</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedium69_145d.html" title="Utilisateur:Medium69">Medium69</a>, <a href="../../../../articles/t/o/u/Utilisateur%7ETournesol_Tryphon_72f6.html" title="Utilisateur:Tournesol Tryphon">Tournesol Tryphon</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, <a href="../../../../articles/t/o/g/Utilisateur%7ETognopop_381d.html" title="Utilisateur:Tognopop">Tognopop</a>, <a href="../../../../articles/g/r/i/Utilisateur%7EGribeco_2ab0.html" title="Utilisateur:Gribeco">Gribeco</a>, <a href="../../../../articles/2E/m/e/Utilisateur%7E.melusin.html" title="Utilisateur:.melusin">.melusin</a>, <a href="../../../../articles/p/a/t/Utilisateur%7EPatroklis_d3ae.html" title="Utilisateur:Patroklis">Patroklis</a>, <a href="../../../../articles/c/r/e/Utilisateur%7ECreasy_8856.html" title="Utilisateur:Creasy">Creasy</a>, <a href="../../../../articles/k/r/i/Utilisateur%7EKrissou_3e00.html" title="Utilisateur:Krissou">Krissou</a>, <a href="../../../../articles/c/l/n/Utilisateur%7ECln-id_7cf0.html" title="Utilisateur:Cln-id">Cln-id</a>, <a href="../../../../articles/p/e/t/Utilisateur%7EPetitemaison_3f9a.html" title="Utilisateur:Petitemaison">Petitemaison</a>, <a href="../../../../articles/m/a/f/Utilisateur%7EMaffemonde_78ee.html" title="Utilisateur:Maffemonde">Maffemonde</a>, <a href="../../../../articles/l/i/q/Utilisateur%7ELiquid-aim-bot_78e0.html" title="Utilisateur:Liquid-aim-bot">Liquid-aim-bot</a>, <a href="../../../../articles/1/6/40/Utilisateur%7E16%40r.html" title="Utilisateur:16@r">16@r</a>, <a href="../../../../articles/h/e/s/Utilisateur%7EHesoneofus_c45b.html" title="Utilisateur:Hesoneofus">Hesoneofus</a>, <a href="../../../../articles/t/h/i/Utilisateur%7EThijs%21bot_c2d6.html" title="Utilisateur:Thijs!bot">Thijs!bot</a>, <a href="../../../../articles/l/a/m/Utilisateur%7ELamouroux_5e88.html" title="Utilisateur:Lamouroux">Lamouroux</a>, <a href="../../../../articles/e/d/u/Utilisateur%7EEDUCA33E_3425.html" title="Utilisateur:EDUCA33E">EDUCA33E</a>, <a href="../../../../articles/c/h/a/Utilisateur%7EChaoborus_2b04.html" title="Utilisateur:Chaoborus">Chaoborus</a>, <a href="../../../../articles/e/s/c/Utilisateur%7EEscalabot_d504.html" title="Utilisateur:Escalabot">Escalabot</a>, <a href="../../../../articles/f/r/a/Utilisateur%7EFranckiz_1a92.html" title="Utilisateur:Franckiz">Franckiz</a>, Potiron, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERoboServien_b833.html" title="Utilisateur:RoboServien">RoboServien</a>, Johira, <a href="../../../../articles/a/c/e/Utilisateur%7EAcer11_421b.html" title="Utilisateur:Acer11">Acer11</a>, <a href="../../../../articles/a/s/h/Utilisateur%7EAsh_Crow_450e.html" title="Utilisateur:Ash Crow">Ash Crow</a>, <a href="../../../../articles/r/i/c/Utilisateur%7ERiccardobot_e138.html" title="Utilisateur:Riccardobot">Riccardobot</a>, <a href="../../../../articles/a/n/n/Utilisateur%7EAnne97432_6af9.html" title="Utilisateur:Anne97432">Anne97432</a>, <a href="../../../../articles/z/w/o/Utilisateur%7EZwobot_e5b9.html" title="Utilisateur:Zwobot">Zwobot</a>, Etayeb, <a href="../../../../articles/z/d/i/Utilisateur%7EZdim_bfaf.html" title="Utilisateur:Zdim">Zdim</a>, <a href="../../../../articles/m/o/e/Utilisateur%7EMoez_b60b.html" title="Utilisateur:Moez">Moez</a>, <a href="../../../../articles/j/i/h/Utilisateur%7EJihemD_6266.html" title="Utilisateur:JihemD">JihemD</a>, <a href="../../../../articles/y/s/i/Utilisateur%7EYSidlo_c4df.html" title="Utilisateur:YSidlo">YSidlo</a>, <a href="../../../../articles/r/i/g/Utilisateur%7ERigOLuche_f03c.html" title="Utilisateur:RigOLuche">RigOLuche</a>, <a href="../../../../articles/27/i/n/Utilisateur%7E%27Inyan_645c.html" title="Utilisateur:'Inyan">'Inyan</a>, <a href="../../../../articles/d/a/v/Utilisateur%7EDavid.mitrani_5dc9.html" title="Utilisateur:David.mitrani">David.mitrani</a>, <a href="../../../../articles/k/a/r/Utilisateur%7EKarinade_e78b.html" title="Utilisateur:Karinade">Karinade</a>, <a href="../../../../articles/m/o/u/Utilisateur%7EMoumousse13_1ef3.html" title="Utilisateur:Moumousse13">Moumousse13</a>, <a href="../../../../articles/p/o/l/Utilisateur%7EPolmars_7b89.html" title="Utilisateur:Polmars">Polmars</a>, <a href="../../../../articles/b/e/n/Utilisateur%7EBenduKiwi_21f2.html" title="Utilisateur:BenduKiwi">BenduKiwi</a>, <a href="../../../../articles/s/b/r/Utilisateur%7ESbrunner_d1af.html" title="Utilisateur:Sbrunner">Sbrunner</a>, Incass, <a href="../../../../articles/e/y/b/Utilisateur%7EEybot_d027.html" title="Utilisateur:Eybot">Eybot</a>, <a href="../../../../articles/o/b/l/Utilisateur%7EOblic_33fa.html" title="Utilisateur:Oblic">Oblic</a>, <a href="../../../../articles/e/y/o/Utilisateur%7EEyOne_a7d0.html" title="Utilisateur:EyOne">EyOne</a>, <a href="../../../../articles/k/y/l/Utilisateur%7EKyle_the_bot_1d7d.html" title="Utilisateur:Kyle the bot">Kyle the bot</a>, <a href="../../../../articles/b/o/t/Utilisateur%7EBOT-Superzerocool_e9e5.html" title="Utilisateur:BOT-Superzerocool">BOT-Superzerocool</a>, <a href="../../../../articles/b/a/r/Utilisateur%7EBaronnet_f445.html" title="Utilisateur:Baronnet">Baronnet</a>, <a href="../../../../articles/v/a/z/Utilisateur%7EVazkor_a15b.html" title="Utilisateur:Vazkor">Vazkor</a>, <a href="../../../../articles/r/e/v/Utilisateur%7ERev._Aloys_Evina_d7b2.html" title="Utilisateur:Rev. Aloys Evina">Rev. Aloys Evina</a>, <a href="../../../../articles/b/i/g/Utilisateur%7EBigor_17e2.html" title="Utilisateur:Bigor">Bigor</a>, <a href="../../../../articles/b/e/t/Utilisateur%7EBettinaw_773e.html" title="Utilisateur:Bettinaw">Bettinaw</a>, Abyah, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/w/i/k/Utilisateur%7EWikiVince_4481.html" title="Utilisateur:WikiVince">WikiVince</a>, <a href="../../../../articles/e/s/k/Utilisateur%7EEskimbot_5ab8.html" title="Utilisateur:Eskimbot">Eskimbot</a>, <a href="../../../../articles/v/a/r/Utilisateur%7EVargenau_72c1.html" title="Utilisateur:Vargenau">Vargenau</a>, Cherpillod, <a href="../../../../articles/x/e/n/Utilisateur%7EXen_9fce.html" title="Utilisateur:Xen">Xen</a>, <a href="../../../../articles/t/i/b/Utilisateur%7ETibauk_5d6f.html" title="Utilisateur:Tibauk">Tibauk</a>, <a href="../../../../articles/b/e/n/Utilisateur%7EBenjism89_e7a6.html" title="Utilisateur:Benjism89">Benjism89</a>, <a href="../../../../articles/b/r/a/Utilisateur%7EBrainstorm_693d.html" title="Utilisateur:Brainstorm">Brainstorm</a>, <a href="../../../../articles/w/a/r/Utilisateur%7EWartBot_ca29.html" title="Utilisateur:WartBot">WartBot</a>, <a href="../../../../articles/p/a/b/Utilisateur%7EPabix_8868.html" title="Utilisateur:Pabix">Pabix</a>, Michel Meunier, <a href="../../../../articles/p/i/p/Utilisateur%7EPippobuono_4896.html" title="Utilisateur:Pippobuono">Pippobuono</a>, Sentinelle9898, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/v/i/n/Utilisateur%7EVincnet_5010.html" title="Utilisateur:Vincnet">Vincnet</a>, <a href="../../../../articles/s/e/b/Utilisateur%7ESeb35_a64a.html" title="Utilisateur:Seb35">Seb35</a>, <a href="../../../../articles/e/l/f/Utilisateur%7EElfie_4e89.html" title="Utilisateur:Elfie">Elfie</a>, <a href="../../../../articles/s/u/c/Utilisateur%7ESucrine_e8e9.html" title="Utilisateur:Sucrine">Sucrine</a>, <a href="../../../../articles/m/a/g/Utilisateur%7EMagnetiK-BoT_45d2.html" title="Utilisateur:MagnetiK-BoT">MagnetiK-BoT</a>, <a href="../../../../articles/b/e/l/Utilisateur%7EBelgavox_ffe5.html" title="Utilisateur:Belgavox">Belgavox</a>, <a href="../../../../articles/s/t/a/Utilisateur%7EStanlekub_9f3f.html" title="Utilisateur:Stanlekub">Stanlekub</a>, <a href="../../../../articles/m/u/_/Utilisateur%7EMu_fdae.html" title="Utilisateur:Mu">Mu</a>, <a href="../../../../articles/m/a/n/Utilisateur%7EManjithkaini_2eba.html" title="Utilisateur:Manjithkaini">Manjithkaini</a>, <a href="../../../../articles/i/b/a/Utilisateur%7EIbarra_4b53.html" title="Utilisateur:Ibarra">Ibarra</a>, <a href="../../../../articles/m/o/m/Utilisateur%7EMomain_aa7c.html" title="Utilisateur:Momain">Momain</a>, <a href="../../../../articles/p/a/s/Utilisateur%7EPaskalo_bfc0.html" title="Utilisateur:Paskalo">Paskalo</a>, <a href="../../../../articles/d/r/o/Utilisateur%7EDroitTJ_6a19.html" title="Utilisateur:DroitTJ">DroitTJ</a>, <a href="../../../../articles/m/a/r/Utilisateur%7EMartinwilke1980_6a72.html" title="Utilisateur:Martinwilke1980">Martinwilke1980</a>, <a href="../../../../articles/c/a/e/Utilisateur%7ECaesius_f2b9.html" title="Utilisateur:Caesius">Caesius</a>, <a href="../../../../articles/c/h/l/Utilisateur%7EChlewbot_f9d2.html" title="Utilisateur:Chlewbot">Chlewbot</a>, <a href="../../../../articles/d/a/v/Utilisateur%7EDavid_Latapie_86f7.html" title="Utilisateur:David Latapie">David Latapie</a>, <a href="../../../../articles/i/n/t/Utilisateur%7EInternaciulo_b080.html" title="Utilisateur:Internaciulo">Internaciulo</a>, <a href="../../../../articles/p/o/p/Utilisateur%7EPopo_le_Chien_142c.html" title="Utilisateur:Popo le Chien">Popo le Chien</a>, <a href="../../../../articles/l/a/d/Utilisateur%7ELady_Laide_399a.html" title="Utilisateur:Lady Laide">Lady Laide</a>, <a href="../../../../articles/c/r/i/Utilisateur%7ECriric_8c9c.html" title="Utilisateur:Criric">Criric</a>, <a href="../../../../articles/m/u/t/Utilisateur%7EMutima_ae18.html" title="Utilisateur:Mutima">Mutima</a>, <a href="../../../../articles/f/r/e/Utilisateur%7EFredtoc_86ad.html" title="Utilisateur:Fredtoc">Fredtoc</a>, <a href="../../../../articles/j/a/s/Utilisateur%7EJastrow_4522.html" title="Utilisateur:Jastrow">Jastrow</a>, <a href="../../../../articles/a/n/o/Utilisateur%7EAnod1_e605.html" title="Utilisateur:Anod1">Anod1</a>, <a href="../../../../articles/p/a/d/Utilisateur%7EPadawane_c6b6.html" title="Utilisateur:Padawane">Padawane</a>, <a href="../../../../articles/f/l/a/Utilisateur%7EFlaBot_bc06.html" title="Utilisateur:FlaBot">FlaBot</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotE_4c36.html" title="Utilisateur:RobotE">RobotE</a>, <a href="../../../../articles/j/y/p/Utilisateur%7EJyp_635e.html" title="Utilisateur:Jyp">Jyp</a>, <a href="../../../../articles/n/a/t/Utilisateur%7ENataraja_6089.html" title="Utilisateur:Nataraja">Nataraja</a>, <a href="../../../../articles/c/a/t/Utilisateur%7ECaton_ead7.html" title="Utilisateur:Caton">Caton</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/h/a/s/Utilisateur%7EHasharBot_01f0.html" title="Utilisateur:HasharBot">HasharBot</a>, <a href="../../../../articles/s/a/m/Utilisateur%7ESam_Hocevar_d973.html" title="Utilisateur:Sam Hocevar">Sam Hocevar</a>, <a href="../../../../articles/v/i/n/Utilisateur%7EVincent_Ramos_f0a3.html" title="Utilisateur:Vincent Ramos">Vincent Ramos</a>, <a href="../../../../articles/s/t/a/Utilisateur%7EStaph_03d2.html" title="Utilisateur:Staph">Staph</a>, <a href="../../../../articles/n/o/t/Utilisateur%7ENotafish_6291.html" title="Utilisateur:Notafish">Notafish</a>, <a href="../../../../articles/s/k/e/Utilisateur%7ESke_f3d6.html" title="Utilisateur:Ske">Ske</a>, <a href="../../../../articles/a/-/g/Utilisateur%7EA-gi%C3%A2u_7b88.html" title="Utilisateur:A-giâu">A-giâu</a>, <a href="../../../../articles/c/l/a/Utilisateur%7EClatourre_09c9.html" title="Utilisateur:Clatourre">Clatourre</a>, <a href="../../../../articles/b/e/4/Utilisateur%7EBe4_0304.html" title="Utilisateur:Be4">Be4</a>, <a href="../../../../articles/l/c/_/Utilisateur%7ELc_d31f.html" title="Utilisateur:Lc">Lc</a>, <a href="../../../../articles/h/b/_/Utilisateur%7EHB_a700.html" title="Utilisateur:HB">HB</a>, <a href="../../../../articles/a/n/t/Utilisateur%7EAnto_360c.html" title="Utilisateur:Anto">Anto</a>, <a href="../../../../articles/t/r/e/Utilisateur%7ETreanna_4f24.html" title="Utilisateur:Treanna">Treanna</a>, <a href="../../../../articles/o/r/t/Utilisateur%7EOrthogaffe_792d.html" title="Utilisateur:Orthogaffe">Orthogaffe</a>, <a href="../../../../articles/j/u/s/Utilisateur%7EJusjih_53be.html" title="Utilisateur:Jusjih">Jusjih</a>, <a href="../../../../articles/e/f/f/Utilisateur%7EEffo_e5c5.html" title="Utilisateur:Effo">Effo</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMed_63f8.html" title="Utilisateur:Med">Med</a>, <a href="../../../../articles/s/t/u/Utilisateur%7EStuart_Little_5ef5.html" title="Utilisateur:Stuart Little">Stuart Little</a>, <a href="../../../../articles/a/l/a/Utilisateur%7EAlain_Caraco_450e.html" title="Utilisateur:Alain Caraco">Alain Caraco</a>, <a href="../../../../articles/f/v/d/Utilisateur%7EFvdP_f002.html" title="Utilisateur:FvdP">FvdP</a>, <a href="../../../../articles/l/o/o/Utilisateur%7ELooxix_a2d5.html" title="Utilisateur:Looxix">Looxix</a>, <a href="../../../../articles/l/s/t/Utilisateur%7ELstep_4459.html" title="Utilisateur:Lstep">Lstep</a>, <a href="../../../../articles/i/n/y/Utilisateur%7EINyar_11c0.html" title="Utilisateur:INyar">INyar</a>, <a href="../../../../articles/a/r/n/Utilisateur%7EArno_3492.html" title="Utilisateur:Arno">Arno</a> et <a href="../../../../articles/r/i/n/Utilisateur%7ERinaldum_7520.html" title="Utilisateur:Rinaldum">Rinaldum</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX