Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/p/a/t/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles//p/a/t/Patti_Smith_5e35.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Patti Smith - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Patti Smith</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Aide%7EHomonymie_2a52.html" title="Aide:Homonymie">homonymes</a>, voir <a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_%28homonymie%29.html" title="Patti (homonymie)">Patti (homonymie)</a> et <a href="../../../../articles/s/m/i/Smith.html" title="Smith">Smith</a>. <a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDisambig.svg_8f13.html" class="image" title="Disambig.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" width="20" height="16" border="0" /></a></div>
<table class="infobox_v2" cellspacing="7" border="0">
<tr>
<td colspan="2" class="entete musique" style="background-color:rgb(122,178,221);">Patti Smith</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" style="text-align:center;"><a href="../../../../articles/p/a/t/Image%7EPatti_Smith_performing_in_Finland%2C_2007.jpg_64b4.html" class="image" title="Patti Smith performing in Finland, 2007.jpg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/8/80/Patti_Smith_performing_in_Finland,_2007.jpg/280px-Patti_Smith_performing_in_Finland,_2007.jpg" width="280" height="210" border="0" /></a></td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" style="text-align:center;">
<div style="line-height:12px;font-size: 85%;">Patti Smith au Provinssirock festival, Seinäjoki, Finlande <a href="../../../../articles/1/6/_/16_juin.html" title="16 juin">16</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/u/i/Juin_2007.html" title="Juin 2007">juin</a>&#160;<a href="../../../../articles/2/0/0/2007_en_musique.html" title="2007 en musique">2007</a></div>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2">
<hr /></td>
</tr>
<tr>
<th scope="row">Naissance</th>
<td><a href="../../../../articles/3/0/_/30_d%C3%A9cembre.html" title="30 décembre">30 décembre</a> <a href="../../../../articles/1/9/4/1946.html" title="1946">1946</a><br />
<a href="../../../../articles/c/h/i/Chicago.html" title="Chicago">Chicago</a>, <a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_the_United_States.svg_d767.html" class="image" title="États-Unis"><img alt="États-Unis" src="../../../../images/shared/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" width="20" height="11" border="0" class="thumbborder" /></a>&#160;<a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/%C3%89tats-Unis_08e2.html" title="États-Unis">États-Unis</a><br /></td>
</tr>
<tr>
<th scope="row">Profession(s)</th>
<td><a href="../../../../articles/c/h/a/Chanteuse.html" class="mw-redirect" title="Chanteuse">Chanteuse</a><br />
<a href="../../../../articles/g/u/i/Guitariste.html" title="Guitariste">Guitariste</a><br />
<a href="../../../../articles/c/l/a/Clarinettiste.html" title="Clarinettiste">Clarinettiste</a></td>
</tr>
<tr>
<th scope="row">Genre(s)</th>
<td><a href="../../../../articles/r/o/c/Rock.html" class="mw-redirect" title="Rock">Rock</a>, <a href="../../../../articles/p/u/n/Punk.html" title="Punk">Punk</a></td>
</tr>
<tr>
<th scope="row">Années&#160;actives</th>
<td>Depuis <a href="../../../../articles/1/9/7/1974_en_musique.html" title="1974 en musique">1974</a></td>
</tr>
<tr>
<th scope="row">Label(s)</th>
<td><a href="../../../../articles/a/r/i/Arista_Records_b435.html" title="Arista Records">Arista</a> <small>(1975-2002)</small><br />
<a href="../../../../articles/s/o/n/Sony_Music_Entertainment_ba48.html" title="Sony Music Entertainment">Columbia</a> <small>(depuis 2002)</small></td>
</tr>
<tr>
<th scope="row">Site internet</th>
<td><a href="http://www.pattismith.net" class="external text" title="http://www.pattismith.net" rel="nofollow">pattismith.net</a></td>
</tr>
</table>
<p><b>Patti Smith</b> (née le <a href="../../../../articles/3/0/_/30_d%C3%A9cembre.html" title="30 décembre">30 décembre</a> <a href="../../../../articles/1/9/4/1946.html" title="1946">1946</a> à <a href="../../../../articles/c/h/i/Chicago.html" title="Chicago">Chicago</a>, <a href="../../../../articles/i/l/l/Illinois.html" title="Illinois">Illinois</a>, <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/%C3%89tats-Unis_08e2.html" title="États-Unis">États-Unis</a>) est une <a href="../../../../articles/m/u/s/Musicien.html" title="Musicien">musicienne</a> et chanteuse <a href="../../../../articles/r/o/c/Rock.html" class="mw-redirect" title="Rock">Rock</a>, <a href="../../../../articles/p/o/%C3%A8/Po%C3%A8te.html" title="Poète">poète</a>, <a href="../../../../articles/p/e/i/Peintre.html" title="Peintre">peintre</a> et <a href="../../../../articles/p/h/o/Photographe.html" title="Photographe">photographe</a>. Mariant la <a href="../../../../articles/p/o/%C3%A9/Po%C3%A9sie.html" title="Poésie">poésie</a> <a href="../../../../articles/b/e/a/Beat.html" title="Beat">Beat</a> avec le Rock "garage" des <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1960.html" title="Années 1960">années 1960</a> et <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1970.html" title="Années 1970">1970</a>, elle a été considérée comme la "marraine" du mouvement <a href="../../../../articles/p/u/n/Punk.html" title="Punk">Punk</a> de la fin des <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1970.html" title="Années 1970">années 1970</a>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Biographie"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Biographie</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Premi.C3.A8res_ann.C3.A9es"><span class="tocnumber">1.1</span> <span class="toctext">Premières années</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#1967.E2.80.931973:_New_York"><span class="tocnumber">1.2</span> <span class="toctext">1967–1973: New York</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#1974.E2.80.931979:_le_Patti_Smith_Group"><span class="tocnumber">1.3</span> <span class="toctext">1974–1979: le Patti Smith Group</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#1980.E2.80.931994:_Retraite_anticip.C3.A9e"><span class="tocnumber">1.4</span> <span class="toctext">1980–1994: Retraite anticipée</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#1994-2003_:_le_retour"><span class="tocnumber">1.5</span> <span class="toctext">1994-2003&#160;: le retour</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Depuis_2004"><span class="tocnumber">1.6</span> <span class="toctext">Depuis 2004</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Activisme"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Activisme</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Discographie"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Discographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#R.C3.A9f.C3.A9rences"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Références</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Biographie" id="Biographie"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: Biographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Biographie</span></h2>
<p><a name="Premi.C3.A8res_ann.C3.A9es" id="Premi.C3.A8res_ann.C3.A9es"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: Premières années">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Premières années</span></h3>
<p>Née à <a href="../../../../articles/c/h/i/Chicago.html" title="Chicago">Chicago</a> d'un père chanteur de <a href="../../../../articles/j/a/z/Jazz.html" title="Jazz">Jazz</a> et d'une mère ouvrière, Patti Smith passe toute son enfance dans la <a href="../../../../articles/v/i/l/Ville.html" title="Ville">ville</a> de <a href="../../../../articles/w/o/o/Woodbury.html" title="Woodbury">Woodbury</a>, <a href="../../../../articles/n/e/w/New_Jersey_5ac9.html" title="New Jersey">New Jersey</a>. Sa mère appartenant aux <a href="../../../../articles/t/%C3%A9/m/T%C3%A9moins_de_Jehovah_54de.html" class="mw-redirect" title="Témoins de Jehovah">Témoins de Jehovah</a>, elle reçoit une <a href="../../../../articles/%C3%A9/d/u/%C3%89ducation.html" title="Éducation">éducation</a> très <a href="../../../../articles/r/e/l/Religion.html" title="Religion">religieuse</a> dont elle se détachera, adolescente, mais qui restera présente dans son œuvre. Elle est diplômée de la Deptford Township High School (équivalent du <a href="../../../../articles/l/y/c/Lyc%C3%A9e.html" title="Lycée">lycée</a>) en <a href="../../../../articles/1/9/6/1964.html" title="1964">1964</a> mais, les finances modeste de sa famille ne lui permettant pas de fréquenter l'<a href="../../../../articles/u/n/i/Universit%C3%A9.html" title="Université">Université</a>, elle doit <a href="../../../../articles/t/r/a/Travail.html" title="Travail">travailler</a> à l'<a href="../../../../articles/u/s/i/Usine.html" title="Usine">usine</a> pour payer ses études. Elle s’intéresse très tôt à la musique, écoutant notamment les <a href="../../../../articles/r/o/l/Rolling_Stones_55ad.html" class="mw-redirect" title="Rolling Stones">Rolling Stones</a>, <a href="../../../../articles/t/h/e/The_Velvet_Underground_3a48.html" title="The Velvet Underground">The Velvet Underground</a>, <a href="../../../../articles/j/i/m/Jimi_Hendrix_a916.html" title="Jimi Hendrix">Jimi Hendrix</a> ou <a href="../../../../articles/j/a/m/James_Brown_5d07.html" title="James Brown">James Brown</a>.</p>
<p><a name="1967.E2.80.931973:_New_York"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: 1967–1973: New York">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">1967–1973: New York</span></h3>
<p>En <a href="../../../../articles/1/9/6/1967.html" title="1967">1967</a>, Patti Smith quitte le Glassboro State Teachers College pour vivre à <a href="../../../../articles/n/e/w/New_York_3da4.html" title="New York">New York</a>. Gagnant sa vie comme employée dans une librairie, elle y croise le <a href="../../../../articles/p/h/o/Photographe.html" title="Photographe">photographe</a> <a href="../../../../articles/r/o/b/Robert_Mapplethorpe_62c0.html" title="Robert Mapplethorpe">Robert Mapplethorpe</a>, dont elle sera l'amie jusqu'à sa <a href="../../../../articles/m/o/r/Mort.html" title="Mort">mort</a> en <a href="../../../../articles/1/9/8/1989.html" title="1989">1989</a>. Les photographies de Mapplethorpe figureront sur les pochettes de plusieurs albums de Patti Smith.</p>
<p>En <a href="../../../../articles/1/9/6/1969.html" title="1969">1969</a>, Smith et sa <a href="../../../../articles/s/o/e/Soeur.html" class="mw-redirect" title="Soeur">soeur</a> se rendent à <a href="../../../../articles/p/a/r/Paris.html" title="Paris">Paris</a>, où elles pratiquent les arts de la scène dans la rue en échange de quelques pièces. De retour à New York, elle emménage avec Mapplethorpe au Chelsea Hotel, fréquentant notamment les célèbres clubs Max's Kansas City et le CBGB, qui seront plus tard parmi les haut lieux de la naissance de la musique <a href="../../../../articles/p/u/n/Punk.html" title="Punk">Punk</a>.</p>
<p>Pendant la première parie des <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1970.html" title="Années 1970">années 1970</a>, Patti Smith pratique intensément la <a href="../../../../articles/p/e/i/Peinture.html" title="Peinture">peinture</a>, l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/c/r/%C3%89criture.html" title="Écriture">écriture</a>, et se produit en tant qu'<a href="../../../../articles/a/c/t/Actrice.html" class="mw-redirect" title="Actrice">actrice</a>, au sein du groupe de <a href="../../../../articles/p/o/%C3%A8/Po%C3%A8te.html" title="Poète">poètes</a> "St Mark's Poetry Project". Elle travaille également avec Allen Lanier, du groupe <a href="../../../../articles/r/o/c/Rock.html" class="mw-redirect" title="Rock">Rock</a> <a href="../../../../articles/b/l/u/Blue_%C3%96yster_Cult_2e36.html" title="Blue Öyster Cult">Blue Öyster Cult</a>, qui enregistre plusieurs <a href="../../../../articles/c/h/a/Chanson.html" title="Chanson">chansons</a> qu'elle a en partie écrites, comme "Debbie Denise" (adaptée de son <a href="../../../../articles/p/o/%C3%A8/Po%C3%A8me.html" class="mw-redirect" title="Poème">poème</a> "In Remembrance of Debbie Denise"), "Career of Evil", "Fire of Unknown Origin", "The Revenge of Vera Gemini", et "Shooting Shark". Elle pratique enfin également le <a href="../../../../articles/j/o/u/Journalisme.html" title="Journalisme">journalisme</a> Rock, notamment pour le célèbre <a href="../../../../articles/c/r/e/Creem.html" title="Creem">Creem Magazine</a>.</p>
<p><a name="1974.E2.80.931979:_le_Patti_Smith_Group"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: 1974–1979: le Patti Smith Group">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">1974–1979: le Patti Smith Group</span></h3>
<p>Dès le début des <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1970.html" title="Années 1970">années 1970</a>, Patti Smith s'est lancée elle-même dans la <a href="../../../../articles/m/u/s/Musique.html" title="Musique">musique</a> <a href="../../../../articles/r/o/c/Rock.html" class="mw-redirect" title="Rock">Rock</a>, d'abord aux côtés du <a href="../../../../articles/g/u/i/Guitariste.html" title="Guitariste">guitariste</a> et <a href="../../../../articles/j/o/u/Journaliste.html" title="Journaliste">journaliste</a> Lenny Kaye, qui l'accompagna à la guitare lors d'un lecture à l’<a href="../../../../articles/%C3%A9/g/l/%C3%89glise_%28%C3%A9difice%29.html" title="Église (édifice)">église</a> St Mark de New York et avec qui elle forme un couple. Ils sont rejoints en <a href="../../../../articles/1/9/7/1974.html" title="1974">1974</a> par Ivan Kral (réfugié <a href="../../../../articles/t/c/h/Tch%C3%A9coslovaquie.html" title="Tchécoslovaquie">tchécoslovaque</a> après le <a href="../../../../articles/p/r/i/Printemps_de_Prague_3fe8.html" title="Printemps de Prague">Printemps de Prague</a>) à la <a href="../../../../articles/b/a/s/Basse.html" title="Basse">basse</a>, Jay Dee Daugherty à la <a href="../../../../articles/b/a/t/Batterie_%28musique%29.html" title="Batterie (musique)">batterie</a> et Richard Sohl au <a href="../../../../articles/p/i/a/Piano.html" title="Piano">piano</a>, créant le Patti Smith Group. Avec l'aide financière de Robert Mapplethorpe, le groupe enregistre son premier simple, "Hey Joe / Piss Factory", en <a href="../../../../articles/1/9/7/1974.html" title="1974">1974</a>. Sur la première face, le célèbre standard repris également par <a href="../../../../articles/j/i/m/Jimi_Hendrix_a916.html" title="Jimi Hendrix">Jimi Hendrix</a> est complété par une partie parlée écrite par Patti Smith.</p>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:177px;"><a href="../../../../articles/p/a/t/Image%7EPatti_Smith_Copenhagen_1976.jpg_9250.html" class="image" title="À Copenhague en 1976"><img alt="À Copenhague en 1976" src="../../../../images/shared/thumb/c/c1/Patti_Smith_Copenhagen_1976.jpg/175px-Patti_Smith_Copenhagen_1976.jpg" width="175" height="233" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/p/a/t/Image%7EPatti_Smith_Copenhagen_1976.jpg_9250.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
À <a href="../../../../articles/c/o/p/Copenhague.html" title="Copenhague">Copenhague</a> en 1976</div>
</div>
</div>
<p>Engagé sur le <a href="../../../../articles/l/a/b/Label.html" title="Label">label</a> Arista Records, le Patti Smith Group sort en <a href="../../../../articles/1/9/7/1975.html" title="1975">1975</a> son premier album, "Horses", produit par <a href="../../../../articles/j/o/h/John_Cale_6e2a.html" title="John Cale">John Cale</a>, le <a href="../../../../articles/v/i/o/Violon.html" title="Violon">violoniste</a> du <a href="../../../../articles/v/e/l/Velvet_Underground_bdf2.html" class="mw-redirect" title="Velvet Underground">Velvet Underground</a>. L'album commence par une reprise du "Gloria" des <a href="../../../../articles/t/h/e/Them.html" title="Them">Them</a>, acompagné d'une partie parlée qui clame que "<a href="../../../../articles/j/%C3%A9/s/J%C3%A9sus.html" class="mw-redirect" title="Jésus">Jésus</a> est mort pour les <a href="../../../../articles/p/%C3%A9/c/P%C3%A9ch%C3%A9.html" title="Péché">péchés</a> de quelqu'un ... mais pas les miens" ("Jesus died for somebody's sins but not mine."). Influencé par le son du <a href="../../../../articles/p/u/n/Punk.html" title="Punk">Punk</a>, qui a commencé à émerger en <a href="../../../../articles/a/n/g/Angleterre.html" title="Angleterre">Angleterre</a> et aux <a href="../../../../articles/e/t/a/Etats_Unis_72eb.html" class="mw-redirect" title="Etats Unis">Etats Unis</a>, le second album du groupe, "Radio Ethiopia" se révèle moins accessible que le premier et ne remporte guère de succès, tant auprès du public que des critiques. Ce qui n'empêche pas Patti Smith de reprendre encore aujourd'hui certains de ses titres en <a href="../../../../articles/c/o/n/Concert.html" title="Concert">concert</a>.</p>
<p>Mais le <a href="../../../../articles/2/3/_/23_janvier.html" title="23 janvier">23 janvier</a> <a href="../../../../articles/1/9/7/1977.html" title="1977">1977</a>, Smith tombe accidentellement de <a href="../../../../articles/s/c/%C3%A8/Sc%C3%A8ne.html" title="Scène">scène</a> durant un concert à Tampa, en <a href="../../../../articles/f/l/o/Floride.html" title="Floride">Floride</a>, se brisant plusieurs <a href="../../../../articles/v/e/r/Vert%C3%A8bre.html" title="Vertèbre">vertèbres</a> sur le sol en <a href="../../../../articles/b/%C3%A9/t/B%C3%A9ton.html" title="Béton">béton</a> de la fosse d'<a href="../../../../articles/o/r/c/Orchestre.html" title="Orchestre">orchestre</a>. Elle doit alors prendre une longue période de convalescence, qu'elle met à profit pour réorganiser son existence, produisant une musique que certains jugent assagie. Ce qui ne l'empêche pas de sortir deux albums supplémentaires avant la fin des années 1970, dont le premier, "Easter" (1978), contenant notamment le tube "Because the Night", coécrit avec <a href="../../../../articles/b/r/u/Bruce_Springsteen_4811.html" title="Bruce Springsteen">Bruce Springsteen</a>, remportera le plus grand succès commercial de sa carrière. Wave, sorti en <a href="../../../../articles/1/9/7/1979.html" title="1979">1979</a>, obtiendra moins de succès, bien que plusieurs morceaux aient été largement joués en <a href="../../../../articles/r/a/d/Radiodiffusion.html" title="Radiodiffusion">radio</a>.</p>
<p><a name="1980.E2.80.931994:_Retraite_anticip.C3.A9e"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: 1980–1994: Retraite anticipée">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">1980–1994: Retraite anticipée</span></h3>
<p>A la fin des <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1970.html" title="Années 1970">années 1970</a>, Patti Smith rencontre <a href="../../../../articles/f/r/e/Fred__Sonic__Smith_0a4f.html" title="Fred &quot;Sonic&quot; Smith">Fred "Sonic" Smith</a>, guitariste du défunt groupe américain <a href="../../../../articles/m/c/5/MC5_4686.html" title="MC5">MC5</a>, qui tourne à présent avec son Sonic's Rendezvous Band et partage notamment son amour de la <a href="../../../../articles/p/o/%C3%A9/Po%C3%A9sie.html" title="Poésie">poésie</a>. Ils deviennent un couple et se marient, une facétieuse légende affirmant que Patti aurait choisi Fred pour ne pas avoir à changer son nom&#160;! Mère d'un fils, Jackson, et plus tard d'une fille, Jesse, Smith se retire presque entièrement du monde de la musique pour élever ses enfants, n'enregistrant en près de 15 ans qu'un seul album, "Dream of Life", sorti en <a href="../../../../articles/1/9/8/1988.html" title="1988">1988</a>.</p>
<p><a name="1994-2003_:_le_retour"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: 1994-2003&#160;: le retour">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">1994-2003&#160;: le retour</span></h3>
<p>En 1994, la vie paisible de Patti Smith est brutalement interrompue par le <a href="../../../../articles/d/%C3%A9/c/D%C3%A9c%C3%A8s.html" class="mw-redirect" title="Décès">décès</a> de son époux Fred "Sonic" Smith, puis de son frère Todd et de son pianiste Richard Sohl. Elle tente de remettre de ces évènements en retournant vivre à <a href="../../../../articles/n/e/w/New_York_3da4.html" title="New York">New York</a>, puis, sur les conseils de ses amis <a href="../../../../articles/m/i/c/Michael_Stipe_3f6c.html" title="Michael Stipe">Michael Stipe</a> (du groupe <a href="../../../../articles/r/2E/e/R.E.M._34ca.html" title="R.E.M.">R.E.M.</a>) et <a href="../../../../articles/a/l/l/Allen_Ginsberg_6113.html" title="Allen Ginsberg">Allen Ginsberg</a> (elle avait rencontré le célèbre <a href="../../../../articles/p/o/%C3%A8/Po%C3%A8te.html" title="Poète">poète</a> <a href="../../../../articles/b/e/a/Beat.html" title="Beat">Beat</a> à la fin des <a href="../../../../articles/a/n/n/Ann%C3%A9es_1960.html" title="Années 1960">années 1960</a>), en remontant sur scène. Elle tourne ainsi bièvement aux côtés de <a href="../../../../articles/b/o/b/Bob_Dylan_8d40.html" title="Bob Dylan">Bob Dylan</a> en <a href="../../../../articles/d/%C3%A9/c/D%C3%A9cembre.html" title="Décembre">décembre</a> <a href="../../../../articles/1/9/9/1995.html" title="1995">1995</a>.</p>
<p>Smith redémarre ensuite pleinement sa carrière de musicienne, sortant en <a href="../../../../articles/1/9/9/1996.html" title="1996">1996</a> l'album "Gone Again", qui contient notamment "About a Boy", un hommage au chanteur <a href="../../../../articles/k/u/r/Kurt_Cobain_5fa1.html" title="Kurt Cobain">Kurt Cobain</a>, dont le suicide moins de 2 ans plus tôt l'avait beaucoup atteinte. Elle collabore la même année à l'album "New Adventures in Hi-Fi" de R.E.M., avant d'enregistrer les albums "Peace and Noise" (<a href="../../../../articles/1/9/9/1997.html" title="1997">1997</a>), dont est extrait le single "1959" sur l'invasion du <a href="../../../../articles/t/i/b/Tibet.html" title="Tibet">Tibet</a> par la <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/p/R%C3%A9publique_populaire_de_Chine_bd2d.html" title="République populaire de Chine">Chine</a>, et "Gung Ho" (2000). Sortent également un coffret d'inédits ("The Patti Smith Masters", 1996) et une compilation, "Land (1975-2000)". Ne se limitant pas à la musique, elle réalise en <a href="../../../../articles/2/0/0/2002.html" title="2002">2002</a> une exposition d'art, "Strange Messanger", accueillie par le <a href="../../../../articles/m/u/s/Mus%C3%A9e.html" title="Musée">musée</a> <a href="../../../../articles/a/n/d/Andy_Warhol_b973.html" title="Andy Warhol">Andy Warhol</a> de <a href="../../../../articles/p/i/t/Pittsburg.html" title="Pittsburg">Pittsburg</a>.</p>
<p><a name="Depuis_2004" id="Depuis_2004"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: Depuis 2004">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Depuis 2004</span></h3>
<p>Patti Smith est depuis restée très active, sortant les albums "Trampin'" (2004) et "Twelve" (2007), et se produisant régulièrement sur scène, chantant ses propres chansons ou donnant des lectures de poèmes d'<a href="../../../../articles/a/r/t/Arthur_Rimbaud_4c24.html" title="Arthur Rimbaud">Arthur Rimbaud</a> et <a href="../../../../articles/w/i/l/William_Blake_00bd.html" title="William Blake">William Blake</a>, comme ce fut le cas en <a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a>.</p>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="../../../../articles/p/a/t/Image%7EPatti_Smith_and_Bono_at_the_Madison_Square_Garden.jpg_021b.html" class="image" title="Patti Smith et Bono au Madison Square Garden"><img alt="Patti Smith et Bono au Madison Square Garden" src="../../../../images/shared/thumb/5/5a/Patti_Smith_and_Bono_at_the_Madison_Square_Garden.jpg/300px-Patti_Smith_and_Bono_at_the_Madison_Square_Garden.jpg" width="300" height="225" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/p/a/t/Image%7EPatti_Smith_and_Bono_at_the_Madison_Square_Garden.jpg_021b.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Patti Smith et <a href="../../../../articles/b/o/n/Bono.html" title="Bono">Bono</a> au <a href="../../../../articles/m/a/d/Madison_Square_Garden_6f37.html" title="Madison Square Garden">Madison Square Garden</a></div>
</div>
</div>
<p>La même année, Patti Smith a reçu des mains du ministre français de la culture la médaille de Commandeur de l'<a href="../../../../articles/o/r/d/Ordre_des_Arts_et_des_Lettres_2d18.html" title="Ordre des Arts et des Lettres">Ordre des Arts et des Lettres</a>. Elle est entrée en <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a> au <a href="../../../../articles/r/o/c/Rock_and_Roll_Hall_of_Fame_d7e8.html" title="Rock and Roll Hall of Fame">Rock and Roll Hall of Fame</a>, jouant pour l'occasion la chanson "Gimme Shelter" des <a href="../../../../articles/r/o/l/Rolling_Stones_55ad.html" class="mw-redirect" title="Rolling Stones">Rolling Stones</a>, et a reçu en <a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a> un <a href="../../../../articles/d/o/c/Doctorat.html" title="Doctorat">doctorat</a> honoraire de l'<a href="../../../../articles/u/n/i/Universit%C3%A9.html" title="Université">Université</a> de Rowan, aux <a href="../../../../articles/e/t/a/Etats_Unis_72eb.html" class="mw-redirect" title="Etats Unis">Etats Unis</a>, pour sa contribution à la culture populaire.</p>
<p>En ce qui concerne les arts visuels, la <a href="../../../../articles/f/o/n/Fondation_Cartier_pour_l%27art_contemporain_6ac1.html" title="Fondation Cartier pour l'art contemporain">Fondation Cartier pour l'art contemporain</a> a accueilli en <a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a> à <a href="../../../../articles/p/a/r/Paris.html" title="Paris">Paris</a> une vaste exposition des oeuvres de Smith, intitulée "Land 250" et comprenant des pièces réalisées entre <a href="../../../../articles/1/9/6/1967.html" title="1967">1967</a> et <a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a>.</p>
<p>Enfin, en <a href="../../../../articles/2/0/0/2008.html" title="2008">2008</a>, Patti Smith a été le sujet d'un <a href="../../../../articles/f/i/l/Film.html" title="Film">film</a> documentaire, "Patti Smith: Dream of Life".</p>
<p><br /></p>
<p><a name="Activisme" id="Activisme"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: Activisme">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Activisme</span></h2>
<p>Patti Smith a à de nombreuses reprises utilisé son art et sa célèbrité pour soutenir des causes politiques. Elle soutient notamment le "Green Party" américain et son candidat aux <a href="../../../../articles/%C3%A9/l/e/%C3%89lections_pr%C3%A9sidentielles.html" class="mw-redirect" title="Élections présidentielles">élections présidentielles</a> <a href="../../../../articles/r/a/l/Ralph_Nader_6df8.html" title="Ralph Nader">Ralph Nader</a>, participant à plusieurs évènements organisés par le parti en chantant son morceau "People Have the Power". En <a href="../../../../articles/2/0/0/2004.html" title="2004">2004</a>, Smith a également soutenu le candidat <a href="../../../../articles/p/a/r/Parti_d%C3%A9mocrate_%28%C3%89tats-Unis%29_2d57.html" title="Parti démocrate (États-Unis)">démocrate</a> <a href="../../../../articles/j/o/h/John_Kerry_b44b.html" title="John Kerry">John Kerry</a>.</p>
<p>Ses dernières années, la musicienne s'est inscrite contre la politique du <a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement.html" title="Gouvernement">gouvernement</a> du <a href="../../../../articles/p/r/%C3%A9/Pr%C3%A9sident_am%C3%A9ricain.html" class="mw-redirect" title="Président américain">président américain</a> <a href="../../../../articles/g/e/o/George_W._Bush_315d.html" title="George W. Bush">George W. Bush</a>, tournant et participant à des manifestations réclamant la fin de la <a href="../../../../articles/g/u/e/Guerre.html" title="Guerre">guerre</a> en <a href="../../../../articles/i/r/a/Irak.html" title="Irak">Irak</a> et la destitution du président des Etats Unis.</p>
<p>En <a href="../../../../articles/d/%C3%A9/c/D%C3%A9cembre.html" title="Décembre">décembre</a> <a href="../../../../articles/2/0/0/2006.html" title="2006">2006</a>, Patti Smith a présenté au public londonien deux nouvelles chansons, "Qana", du nom d'un village <a href="../../../../articles/l/i/b/Liban.html" title="Liban">libanais</a> détruit par des frappes aériennes <a href="../../../../articles/i/s/r/Isra%C3%ABl.html" title="Israël">israéliennes</a>, et "Without Chains", à propos de Murat Kurnaz, un citoyen <a href="../../../../articles/t/u/r/Turquie.html" title="Turquie">turc</a> vivant en <a href="../../../../articles/a/l/l/Allemagne.html" title="Allemagne">Allemagne</a> depuis son enfance, enlevé et détenu depuis 4 ans dans le camp de prisonniers américain de <a href="../../../../articles/c/a/m/Camp_de_Guant%C3%A1namo_6a85.html" title="Camp de Guantánamo">Guantanamo Bay</a>.</p>
<p><a name="Discographie" id="Discographie"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: Discographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Discographie</span></h2>
<table class="WSerieV" id="WMusique_Rock" cellspacing="0" width="135px" style="float:right; clear: right; margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #999; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; background:#F5F0FF; text-align:center;">
<tr>
<td><a href="../../../../articles/g/u/i/Image%7EGuitarra.svg_5aaa.html" class="image" title="Guitarra.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/6/65/Guitarra.svg/70px-Guitarra.svg.png" width="70" height="70" border="0" /></a></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#BBAAEE"><b><a href="../../../../articles/r/o/c/Portail%7ERock_521c.html" title="Portail:Rock">Portail du rock</a></b></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#F5F0FF"><a href="../../../../articles/g/e/n/Cat%C3%A9gorie%7EGenre_de_rock_3432.html" title="Catégorie:Genre de rock">Principaux courants</a></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#F5F0FF"><a href="../../../../articles/r/o/c/Cat%C3%A9gorie%7ERock_par_pays_4671.html" title="Catégorie:Rock par pays">Scènes régionales</a></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#BBAAEE"><b>Groupes et musiciens</b></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#F5F0FF"><a href="../../../../articles/m/u/s/Cat%C3%A9gorie%7EMusicien_de_rock_ed51.html" title="Catégorie:Musicien de rock">Par instrument</a></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#F5F0FF"><a href="../../../../articles/g/r/o/Cat%C3%A9gorie%7EGroupe_de_rock_par_pays_53d2.html" title="Catégorie:Groupe de rock par pays">Par nationalité</a></td>
</tr>
<tr>
<td bgcolor="#F5F0FF"><a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_%28alphab%C3%A9tiquement%29.html" title="Liste des groupes de rock (alphabétiquement)">Par ordre alphabétique</a></td>
</tr>
<tr>
<td>
<p><small><a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_en_A_2840.html" title="Liste des groupes de rock en A">A</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_en_B_c283.html" title="Liste des groupes de rock en B">B</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_en_C_92b6.html" title="Liste des groupes de rock en C">C</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_D_%C3%A0_E_9181.html#D" title="Liste des groupes de rock de D à E">D</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_D_%C3%A0_E_9181.html#E" title="Liste des groupes de rock de D à E">E</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_F_%C3%A0_H_b665.html#F" title="Liste des groupes de rock de F à H">F</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_F_%C3%A0_H_b665.html#G" title="Liste des groupes de rock de F à H">G</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_F_%C3%A0_H_b665.html#H" title="Liste des groupes de rock de F à H">H</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_I_%C3%A0_K_147b.html#I" title="Liste des groupes de rock de I à K">I</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_I_%C3%A0_K_147b.html#J" title="Liste des groupes de rock de I à K">J</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_I_%C3%A0_K_147b.html#K" title="Liste des groupes de rock de I à K">K</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_L_%C3%A0_M_fe8a.html#L" title="Liste des groupes de rock de L à M">L</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_L_%C3%A0_M_fe8a.html#M" title="Liste des groupes de rock de L à M">M</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_N_%C3%A0_P_c920.html#N" title="Liste des groupes de rock de N à P">N</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_N_%C3%A0_P_c920.html#O" title="Liste des groupes de rock de N à P">O</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_N_%C3%A0_P_c920.html#P" title="Liste des groupes de rock de N à P">P</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_P_%C3%A0_R_478c.html#Q" class="mw-redirect" title="Liste des groupes de rock de P à R">Q</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_P_%C3%A0_R_478c.html#R" class="mw-redirect" title="Liste des groupes de rock de P à R">R</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_en_S_18ae.html" title="Liste des groupes de rock en S">S</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_en_T_5fdd.html" title="Liste des groupes de rock en T">T</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_U_%C3%A0_V_b6d8.html#U" title="Liste des groupes de rock de U à V">U</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_U_%C3%A0_V_b6d8.html#V" title="Liste des groupes de rock de U à V">V</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_W_%C3%A0_Z_d064.html#W" title="Liste des groupes de rock de W à Z">W</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_W_%C3%A0_Z_d064.html#X" title="Liste des groupes de rock de W à Z">X</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_W_%C3%A0_Z_d064.html#Y" title="Liste des groupes de rock de W à Z">Y</a> <a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_groupes_de_rock_de_W_%C3%A0_Z_d064.html#Z" title="Liste des groupes de rock de W à Z">Z</a><br /></small></p>
</td>
</tr>
</table>
<ul>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1974.html" title="1974">1974</a> <i>Hey Joe / Piss Factory</i> (Single)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1975.html" title="1975">1975</a> <i><a href="../../../../articles/h/o/r/Horses_%28album%29.html" title="Horses (album)">Horses</a></i> (Producteur&#160;: <a href="../../../../articles/j/o/h/John_Cale_6e2a.html" title="John Cale">John Cale</a>)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1976.html" title="1976">1976</a> <i>Radio Ethiopia</i> (Producteur&#160;: Jack Douglas)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1978.html" title="1978">1978</a> <i>Patti Smith Group, Easter</i> (Producteur&#160;: Jimmy Iovine)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1979.html" title="1979">1979</a> <i>Patti Smith Group, Wave</i> (Producteur&#160;: <a href="../../../../articles/t/o/d/Todd_Rundgren_d96f.html" title="Todd Rundgren">Todd Rundgren</a>)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1988.html" title="1988">1988</a> <i>Dream Of Life</i> (Producteur&#160;: Fred Smith &amp; Jimmy Iovine)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1996.html" title="1996">1996</a> <i>Patti Smith Masters</i> (Box)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1996.html" title="1996">1996</a> <i>Gone Again</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1997.html" title="1997">1997</a> <i>Peace And Noise</i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2000.html" title="2000">2000</a> <i>Gung Ho</i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2002.html" title="2002">2002</a> <i>Land</i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2004.html" title="2004">2004</a> <i>Trampin'</i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2005.html" title="2005">2005</a> <i>Horses/Horses</i> (double album célébrant le 30<sup class="exposant">e</sup> anniversaire de <i><a href="../../../../articles/h/o/r/Horses_%28album%29.html" title="Horses (album)">Horses</a></i> comprenant la réédition augmentée de l'album original et sa réinterprétation live au Royal festival hall de Londres le 25 juin 2005).</li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2007.html" title="2007">2007</a> <i>Twelve</i> (Album de reprises)</li>
</ul>
<p><a name="Bibliographie" id="Bibliographie"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: Bibliographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Bibliographie</span></h2>
<ul>
<li>Patti Smith, Babel, New York 1977 (G. P. Putnam’s Sons), SBN: 399-12102-1</li>
<li>Patti Smith, Land 250, Paris 2008 (Fondation Cartier pour l'art contemporain), ISBN: 978-2-86925-080-2</li>
</ul>
<p><a name="R.C3.A9f.C3.A9rences" id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: Références">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Références</span></h2>
<p>Martin C. Strong, The Great Rock Discography, Edinburgh (Canongate Books Ltd.), 6<sup class="exposant">e</sup> éd. 2002</p>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h2>
<div class="noprint wikilien_alternatif" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px; background:#f9f9f9;padding:0px;font-size:90%;text-align:left;">
<table cellpadding="2" cellspacing="0" style="background-color:transparent">
<tr valign="middle">
<td style="line-height:50px;vertical-align:middle;position:relative" align="center" valign="middle">
<div style="position: relative;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Accueil" title="commons:Accueil"><img alt="commons:Accueil" src="../../../../images/shared/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png" width="50" height="67" border="0" /></a></div>
</td>
<td valign="middle">
<p><span class="plainlinks"><a href="../../../../articles/w/i/k/Wikimedia_Commons_7b57.html" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> propose des documents multimédia libres sur <b><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Patti_Smith?uselang=fr" class="external text" title="http://commons.wikimedia.org/wiki/Patti_Smith?uselang=fr" rel="nofollow">Patti Smith.</a></b></span></p>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<ul>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.pattismith.net/" class="external text" title="http://www.pattismith.net/" rel="nofollow">Site officiel</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.myspace.com/pattismith" class="external text" title="http://www.myspace.com/pattismith" rel="nofollow">Patti Smith</a> sur <a href="../../../../articles/m/y/s/MySpace_7190.html" title="MySpace">MySpace</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://allmusic.com/cg/amg.dll?P=amg&amp;sql=11:jpfixqtgld0e" class="external text" title="http://allmusic.com/cg/amg.dll?P=amg&amp;sql=11:jpfixqtgld0e" rel="nofollow">Patti Smith</a> sur <a href="../../../../articles/a/l/l/All_Music_Guide_0e49.html" title="All Music Guide">All Music Guide</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.rollingstone.com/artists/pattismith/" class="external text" title="http://www.rollingstone.com/artists/pattismith/" rel="nofollow">Patti Smith</a> sur <a href="../../../../articles/r/o/l/Rolling_Stone_3229.html" title="Rolling Stone">Rolling Stone</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <a href="http://www.rockhall.com/inductee/patti-smith/" class="external text" title="http://www.rockhall.com/inductee/patti-smith/" rel="nofollow">Patti Smith</a> sur <a href="../../../../articles/r/o/c/Rock_and_Roll_Hall_of_Fame_d7e8.html" title="Rock and Roll Hall of Fame">Rock and Roll Hall of Fame</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://www.expressway.fr/les-femmes-et-les-enfants-du-rock-dabord-1/" class="external text" title="http://www.expressway.fr/les-femmes-et-les-enfants-du-rock-dabord-1/" rel="nofollow">Etude de l'influence de Patti Smith</a> sur la place des femmes dans le rock</li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://fondation.cartier.com/?i=549" class="external text" title="http://fondation.cartier.com/?i=549" rel="nofollow">Exposition Patti Smith à la Fondation Cartier</a></li>
<li><a href="http://www.art-and-you.com/tv/video_99.html" class="external text" title="http://www.art-and-you.com/tv/video_99.html" rel="nofollow">Vidéo de son exposition à la Fondation Cartier</a></li>
</ul>
<p><br /></p>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/m/u/s/Image%7EMusical_notes.svg_538c.html" class="image" title="Icône du portail de la musique"><img alt="Icône du portail de la musique" src="../../../../images/shared/thumb/a/ac/Musical_notes.svg/32px-Musical_notes.svg.png" width="32" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/m/u/s/Portail%7EMusique_f57e.html" title="Portail:Musique">Portail de la musique</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/g/u/i/Image%7EGuitarra.svg_5aaa.html" class="image" title="Icône du portail du rock"><img alt="Icône du portail du rock" src="../../../../images/shared/thumb/6/65/Guitarra.svg/24px-Guitarra.svg.png" width="24" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/r/o/c/Portail%7ERock_521c.html" title="Portail:Rock">Portail du rock</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/c/r/e/Image%7ECrest.svg_4324.html" class="image" title="Icône du portail du punk"><img alt="Icône du portail du punk" src="../../../../images/shared/thumb/e/ee/Crest.svg/18px-Crest.svg.png" width="18" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/p/u/n/Portail%7EPunk_e105.html" title="Portail:Punk">Portail du punk</a></span></span></li>
</ul>
<p><span class="BA" id="BA-interwiki-en" style="display:none;"></span></p>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 584/1000000
Post-expand include size: 10936/2048000 bytes
Template argument size: 2238/2048000 bytes
Expensive parser function count: 4/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/c/h/a/Cat%C3%A9gorie%7EChanteuse_de_rock_b78f.html" title="Catégorie:Chanteuse de rock">Chanteuse de rock</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/c/h/a/Cat%C3%A9gorie%7EChanteuse_am%C3%A9ricaine_4117.html" title="Catégorie:Chanteuse américaine">Chanteuse américaine</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/n/a/i/Cat%C3%A9gorie%7ENaissance_en_1946_ecb6.html" title="Catégorie:Naissance en 1946">Naissance en 1946</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/n/e/w/Cat%C3%A9gorie%7ENew_wave_2642.html" title="Catégorie:New wave">New wave</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/n/a/i/Cat%C3%A9gorie%7ENaissance_%C3%A0_Chicago_d780.html" title="Catégorie:Naissance à Chicago">Naissance à Chicago</a></span></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-cats-hidden">Catégorie cachée&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/o/r/Cat%C3%A9gorie%7EPortail%7EMusique_Articles_li%C3%A9s_8f6c.html" title="Catégorie:Portail:Musique/Articles liés">Portail:Musique/Articles liés</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/p/a/t/Discuter%7EPatti_Smith_8b76.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Patti_Smith">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ar/articles/%D8%A8/%D8%A7/%D8%AA/%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%8A_%D8%B3%D9%85%D9%8A%D8%AB.html">العربية</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bg/articles/%D0%BF/%D0%B0/%D1%82/%D0%9F%D0%B0%D1%82%D0%B8_%D0%A1%D0%BC%D0%B8%D1%82_c3a6.html">Български</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../br/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Brezhoneg</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ca/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Català</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cs/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Česky</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../da/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Dansk</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../el/articles/%CF%80/%CE%AC/%CF%84/%CE%A0%CE%AC%CF%84%CF%84%CE%B9_%CE%A3%CE%BC%CE%B9%CE%B8_5c45.html">Ελληνικά</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eu/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Euskara</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../gl/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Galego</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../he/articles/%D7%A4/%D7%98/%D7%99/%D7%A4%D7%98%D7%99_%D7%A1%D7%9E%D7%99%D7%AA%27.html">עברית</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hu/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Magyar</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ja/articles/%E3%83%91/%E3%83%86/%E3%82%A3/%E3%83%91%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BB%E3%82%B9%E3%83%9F%E3%82%B9.html">日本語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ko/articles/%ED%8C%A8/%ED%8B%B0/_/%ED%8C%A8%ED%8B%B0_%EC%8A%A4%EB%AF%B8%EC%8A%A4.html">한국어</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../no/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">‪Norsk (bokmål)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Português</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ro/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Română</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ru/articles/%D1%81/%D0%BC/%D0%B8/%D0%A1%D0%BC%D0%B8%D1%82%2C_%D0%9F%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B8_0e20.html">Русский</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../simple/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Simple English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../tr/articles/p/a/t/Patti_Smith_5e35.html">Türkçe</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../uk/articles/%D1%81/%D0%BC/%D1%96/%D0%A1%D0%BC%D1%96%D1%82_%D0%9F%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%96_80d4.html">Українська</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh/articles/%E5%B8%95/%E8%92%82/%C2%B7/%E5%B8%95%E8%92%82%C2%B7%E5%8F%B2%E5%AF%86%E6%96%AF.html">中文</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 17 juin 2008 à 17:27 par Utilisateur <a href="../../../../articles/g/i/l/Utilisateur%7EGillesC_4b5f.html" title="Utilisateur:GillesC">GillesC</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/r/o/m/Utilisateur%7ERomanc19s_7e10.html" title="Utilisateur:Romanc19s">Romanc19s</a>, <a href="../../../../articles/g/u/i/Utilisateur%7EGuilll_7732.html" title="Utilisateur:Guilll">Guilll</a>, 88vlad, Billy HP, <a href="../../../../articles/n/e/c/Utilisateur%7ENecrid_Master_1b25.html" title="Utilisateur:Necrid Master">Necrid Master</a>, <a href="../../../../articles/m/i/t/Utilisateur%7EMith_8512.html" title="Utilisateur:Mith">Mith</a>, <a href="../../../../articles/z/o/u/Utilisateur%7EZouavman_Le_Zouave_fc31.html" title="Utilisateur:Zouavman Le Zouave">Zouavman Le Zouave</a>, Val2, <a href="../../../../articles/s/t/r/Utilisateur%7EStrangeways_e03d.html" title="Utilisateur:Strangeways">Strangeways</a>, <a href="../../../../articles/r/e/i/Utilisateur%7ERei-bot_2ad1.html" title="Utilisateur:Rei-bot">Rei-bot</a>, <a href="../../../../articles/c/h/o/Utilisateur%7EChobot_0dd0.html" title="Utilisateur:Chobot">Chobot</a>, <a href="../../../../articles/d/u/m/Utilisateur%7EDumZiBoT_1015.html" title="Utilisateur:DumZiBoT">DumZiBoT</a>, <a href="../../../../articles/s/i/e/Utilisateur%7ESieBot_a9a8.html" title="Utilisateur:SieBot">SieBot</a>, <a href="../../../../articles/m/i/s/Utilisateur%7EMissourinez_464b.html" title="Utilisateur:Missourinez">Missourinez</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotQuistnix_d78e.html" title="Utilisateur:RobotQuistnix">RobotQuistnix</a>, <a href="../../../../articles/v/o/l/Utilisateur%7EVolkovBot_0e6c.html" title="Utilisateur:VolkovBot">VolkovBot</a>, <a href="../../../../articles/t/i/c/Utilisateur%7ETicat_760c.html" title="Utilisateur:Ticat">Ticat</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/r/a/d/Utilisateur%7ERadical_Baboon_9139.html" title="Utilisateur:Radical Baboon">Radical Baboon</a>, <a href="../../../../articles/l/e/_/Utilisateur%7ELe_Pied-bot_aba6.html" title="Utilisateur:Le Pied-bot">Le Pied-bot</a>, <a href="../../../../articles/p/e/r/Utilisateur%7EPerky_3840.html" title="Utilisateur:Perky">Perky</a>, Yodav, <a href="../../../../articles/j/o/r/Utilisateur%7EJordan_Girardin_8346.html" title="Utilisateur:Jordan Girardin">Jordan Girardin</a>, <a href="../../../../articles/t/x/i/Utilisateur%7ETXiKiBoT_cfd6.html" title="Utilisateur:TXiKiBoT">TXiKiBoT</a>, <a href="../../../../articles/d/i/n/Utilisateur%7EDingy_7e92.html" title="Utilisateur:Dingy">Dingy</a>, Petro, <a href="../../../../articles/z/o/r/Utilisateur%7EZorrobot_585e.html" title="Utilisateur:Zorrobot">Zorrobot</a>, <a href="../../../../articles/b/e/n/Utilisateur%7EBenoniBot_40ff.html" title="Utilisateur:BenoniBot">BenoniBot</a>, <a href="../../../../articles/d/e/e/Utilisateur%7EDeepBot_cd0b.html" title="Utilisateur:DeepBot">DeepBot</a>, <a href="../../../../articles/m/a/r/Utilisateur%7EMarkadet_0f9c.html" title="Utilisateur:Markadet">Markadet</a>, <a href="../../../../articles/e/r/a/Utilisateur%7EErabot_61a5.html" title="Utilisateur:Erabot">Erabot</a>, <a href="../../../../articles/l/i/b/Utilisateur%7ELiberty_84_f466.html" title="Utilisateur:Liberty 84">Liberty 84</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, <a href="../../../../articles/c/r/_/Utilisateur%7ECR_f961.html" title="Utilisateur:CR">CR</a>, <a href="../../../../articles/f/l/a/Utilisateur%7EFlaBot_bc06.html" title="Utilisateur:FlaBot">FlaBot</a>, <a href="../../../../articles/p/h/i/Utilisateur%7EPHIFOU62_8db0.html" title="Utilisateur:PHIFOU62">PHIFOU62</a>, <a href="../../../../articles/a/i/b/Utilisateur%7EAibot_a883.html" title="Utilisateur:Aibot">Aibot</a>, FXF, <a href="../../../../articles/t/h/i/Utilisateur%7EThijs%21bot_c2d6.html" title="Utilisateur:Thijs!bot">Thijs!bot</a>, <a href="../../../../articles/n/27/i/Utilisateur%7EN%27importe_lequel_autre_8b91.html" title="Utilisateur:N'importe lequel autre">N'importe lequel autre</a>, <a href="../../../../articles/i/n/f/Utilisateur%7EINFO.MUSIC_0ec9.html" title="Utilisateur:INFO.MUSIC">INFO.MUSIC</a>, <a href="../../../../articles/a/m/a/Utilisateur%7EAmaraBot_b9f9.html" title="Utilisateur:AmaraBot">AmaraBot</a>, <a href="../../../../articles/j/e/r/Utilisateur%7EJerome_Charles_Potts_b49f.html" title="Utilisateur:Jerome Charles Potts">Jerome Charles Potts</a>, <a href="../../../../articles/j/a/n/Utilisateur%7EJAnDbot_ea65.html" title="Utilisateur:JAnDbot">JAnDbot</a>, <a href="../../../../articles/t/e/d/Utilisateur%7ETeddyyy_081a.html" title="Utilisateur:Teddyyy">Teddyyy</a>, <a href="../../../../articles/s/a/l/Utilisateur%7ESalecabot_7e09.html" title="Utilisateur:Salecabot">Salecabot</a>, <a href="../../../../articles/l/i/q/Utilisateur%7ELiquid-aim-bot_78e0.html" title="Utilisateur:Liquid-aim-bot">Liquid-aim-bot</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/m/u/_/Utilisateur%7EMu_fdae.html" title="Utilisateur:Mu">Mu</a>, <a href="../../../../articles/e/d/u/Utilisateur%7EEDUCA33E_3425.html" title="Utilisateur:EDUCA33E">EDUCA33E</a>, <a href="../../../../articles/n/o/a/Utilisateur%7ENoar_3979.html" title="Utilisateur:Noar">Noar</a>, <a href="../../../../articles/z/y/x/Utilisateur%7EZyxwvut-Bot_ee10.html" title="Utilisateur:Zyxwvut-Bot">Zyxwvut-Bot</a>, <a href="../../../../articles/a/e/i/Utilisateur%7EAEIOU_0a2c.html" title="Utilisateur:AEIOU">AEIOU</a>, <a href="../../../../articles/p/a/s/Utilisateur%7EPasdideedenom_1c89.html" title="Utilisateur:Pasdideedenom">Pasdideedenom</a>, <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/g/Utilisateur%7EH%C3%A9g%C3%A9sippe_Cormier_d40a.html" title="Utilisateur:Hégésippe Cormier">Hégésippe Cormier</a>, <a href="../../../../articles/e/s/k/Utilisateur%7EEskimbot_5ab8.html" title="Utilisateur:Eskimbot">Eskimbot</a>, <a href="../../../../articles/k/o/y/Utilisateur%7EKoyuki_0284.html" title="Utilisateur:Koyuki">Koyuki</a>, <a href="../../../../articles/s/o/c/Utilisateur%7ESoCreate_588f.html" title="Utilisateur:SoCreate">SoCreate</a>, <a href="../../../../articles/c/l/i/Utilisateur%7EClio64_6ee8.html" title="Utilisateur:Clio64">Clio64</a>, <a href="../../../../articles/s/h/e/Utilisateur%7ESherbrooke_9f52.html" title="Utilisateur:Sherbrooke">Sherbrooke</a>, <a href="../../../../articles/p/a/k/Utilisateur%7EPako-_a8a2.html" title="Utilisateur:Pako-">Pako-</a>, <a href="../../../../articles/z/w/o/Utilisateur%7EZwobot_e5b9.html" title="Utilisateur:Zwobot">Zwobot</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotE_4c36.html" title="Utilisateur:RobotE">RobotE</a>, <a href="../../../../articles/d/i/d/Utilisateur%7EDiderobot_2347.html" title="Utilisateur:Diderobot">Diderobot</a>, <a href="../../../../articles/m/i/s/Utilisateur%7EMisterMatt_Bot_f0f9.html" title="Utilisateur:MisterMatt Bot">MisterMatt Bot</a>, <a href="../../../../articles/o/l/l/Utilisateur%7EOllamh_5bf0.html" title="Utilisateur:Ollamh">Ollamh</a>, <a href="../../../../articles/k/e/l/Utilisateur%7EKelson_c689.html" title="Utilisateur:Kelson">Kelson</a>, <a href="../../../../articles/a/l/e/Utilisateur%7EAlexboom_14d3.html" title="Utilisateur:Alexboom">Alexboom</a>, <a href="../../../../articles/b/a/r/Utilisateur%7EBarbubarb_6a14.html" title="Utilisateur:Barbubarb">Barbubarb</a>, <a href="../../../../articles/w/p/o/Utilisateur%7EWpopp_5282.html" title="Utilisateur:Wpopp">Wpopp</a>, <a href="../../../../articles/t/i/e/Utilisateur%7ETieum_6508.html" title="Utilisateur:Tieum">Tieum</a> et <a href="../../../../articles/o/r/t/Utilisateur%7EOrthogaffe_792d.html" title="Utilisateur:Orthogaffe">Orthogaffe</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX