Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/p/a/t/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles//p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Patrick Modiano - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Patrick Modiano</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Aide%7EHomonymie_2a52.html" title="Aide:Homonymie">homonymes</a>, voir <a href="../../../../articles/m/o/d/Modiano.html" class="mw-redirect" title="Modiano">Modiano</a>. <a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDisambig.svg_8f13.html" class="image" title="Disambig.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" width="20" height="16" border="0" /></a></div>
<table class="toccolours" style="width:250px; margin: 0 0 0.5em 1em; float:right; border:1px solid rgb(245, 223, 154); background-color: #f9f9f9">
<tr>
<th colspan="2" style="text-align: center; background-color:rgb(245, 223, 154);border:1px solid rgb(205, 183, 114)"><b>Patrick Modiano</b></th>
</tr>
<tr>
<th>Naissance</th>
<td><a href="../../../../articles/3/0/_/30_juillet.html" title="30 juillet">30</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/u/i/Juillet_1945.html" title="Juillet 1945">juillet</a>&#160;<a href="../../../../articles/1/9/4/1945.html" title="1945">1945</a></td>
</tr>
<tr>
<th>Activité</th>
<td><a href="../../../../articles/%C3%A9/c/r/%C3%89crivain.html" title="Écrivain">écrivain</a>, <a href="../../../../articles/s/c/%C3%A9/Sc%C3%A9nariste.html" class="mw-redirect" title="Scénariste">scénariste</a></td>
</tr>
<tr>
<th>Nationalité</th>
<td><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_France.svg_34a2.html" class="image" title="France"><img alt="France" src="../../../../images/shared/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" width="20" height="13" border="0" class="thumbborder" /></a> <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">française</a></td>
</tr>
<tr>
<th>Langue</th>
<td><a href="../../../../articles/f/r/a/Fran%C3%A7ais.html" title="Français">français</a></td>
</tr>
<tr>
<th>Genre</th>
<td><a href="../../../../articles/r/o/m/Roman_%28litt%C3%A9rature%29.html" title="Roman (littérature)">roman</a>, <a href="../../../../articles/b/i/o/Biographie.html" title="Biographie">biographie</a></td>
</tr>
<tr>
<th>Œuvres principales</th>
<td><i><a href="../../../../articles/p/l/a/Place_de_l%27%C3%89toile_63eb.html" title="Place de l'Étoile">Place de l'Étoile</a></i><br />
<i><a href="../../../../articles/l/e/s/Les_Boulevards_de_ceinture_3f18.html" title="Les Boulevards de ceinture">Les Boulevards de ceinture</a></i><br />
<i><a href="../../../../articles/r/u/e/Rue_des_boutiques_obscures.html" title="Rue des boutiques obscures">Rue des boutiques obscures</a></i><br />
<i><a href="../../../../articles/l/a/_/La_Petite_Bijou_2468.html" title="La Petite Bijou">La Petite Bijou</a></i><br />
<i><a href="../../../../articles/u/n/_/Un_pedigree.html" title="Un pedigree">Un pedigree</a></i></td>
</tr>
<tr>
<th>Éditeurs</th>
<td><a href="../../../../articles/g/a/l/Gallimard.html" title="Gallimard">Gallimard</a></td>
</tr>
<tr>
<th>Récompenses</th>
<td><a href="../../../../articles/g/r/a/Grand_prix_du_roman_de_l%27Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise_fa62.html" class="mw-redirect" title="Grand prix du roman de l'Académie française">Grand prix du roman de l'Académie française</a> (<a href="../../../../articles/1/9/7/1972_en_litt%C3%A9rature.html" title="1972 en littérature">1972</a>), <a href="../../../../articles/p/r/i/Prix_Goncourt_c644.html" title="Prix Goncourt">Prix Goncourt</a> (<a href="../../../../articles/1/9/7/1978_en_litt%C3%A9rature.html" title="1978 en littérature">1978</a>),</td>
</tr>
</table>
<p><b>Patrick Modiano</b> est un <a href="../../../../articles/%C3%A9/c/r/%C3%89crivain.html" title="Écrivain">écrivain</a> <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">français</a> né le <a href="../../../../articles/3/0/_/30_juillet.html" title="30 juillet">30</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/u/i/Juillet_1945.html" title="Juillet 1945">juillet</a>&#160;<a href="../../../../articles/1/9/4/1945.html" title="1945">1945</a> à <a href="../../../../articles/b/o/u/Boulogne-Billancourt_388e.html" title="Boulogne-Billancourt">Boulogne-Billancourt</a>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Biographie"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Biographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Son_.C5.93uvre"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Son œuvre</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#R.C3.A9compenses"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Récompenses</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Filmographie"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Filmographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Citations"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Citations</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Bibliographie_2"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Notes"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Notes</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Biographie" id="Biographie"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Biographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Biographie</span></h2>
<p>Patrick Modiano est né d'un père de confession juive d'origine <a href="../../../../articles/i/t/a/Italie.html" title="Italie">italienne</a> (Albert Modiano) et d'une mère belge, débarquée à Paris en 1942 (Louisa Colpijn mieux connue sous son nom d'actrice de <a href="../../../../articles/c/i/n/Cin%C3%A9ma_belge.html" title="Cinéma belge">cinéma belge</a> <a href="../../../../articles/l/o/u/Louisa_Colpeyn_b9ea.html" title="Louisa Colpeyn">Louisa Colpeyn</a>)<sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ses parents se sont rencontrés dans le Paris occupé et ont vécu le début de leur relation dans une semi-clandestinité.</p>
<p>Son enfance se déroule dans une atmosphère particulière&#160;: entre l'absence de son père — au sujet duquel il entend des récits troubles — et les tournées de sa mère, il effectue sa scolarité de collège en pension. Cela le rapproche de son frère, Rudy, qui meurt de maladie à l'âge de 10 ans (les ouvrages de Patrick Modiano lui sont dédiés de <a href="../../../../articles/1/9/6/1967.html" title="1967">1967</a> à <a href="../../../../articles/1/9/8/1982.html" title="1982">1982</a>). Cette disparition annonce la fin de l'enfance de l'auteur, qui gardera une nostalgie marquée de cette période.</p>
<p>Il fait ses études à l'école du Montcel à <a href="../../../../articles/j/o/u/Jouy-en-Josas_4fc9.html" title="Jouy-en-Josas">Jouy-en-Josas</a>, au collège Saint-Joseph de <a href="../../../../articles/t/h/%C3%B4/Th%C3%B4nes.html" title="Thônes">Thônes</a> (Haute-Savoie), puis au <a href="../../../../articles/l/y/c/Lyc%C3%A9e_Henri-IV_2696.html" title="Lycée Henri-IV">lycée Henri-IV</a> à <a href="../../../../articles/p/a/r/Paris.html" title="Paris">Paris</a>. Ayant pour professeur particulier de géométrie <a href="../../../../articles/r/a/y/Raymond_Queneau_24fc.html" title="Raymond Queneau">Raymond Queneau</a>, un ami de sa mère qu'il rencontre alors qu'il a 15 ans, il décroche son baccalauréat à <a href="../../../../articles/a/n/n/Annecy.html" title="Annecy">Annecy</a> mais n'entreprend pas d'études supérieures.</p>
<p>Sa rencontre avec l'auteur de <i><a href="../../../../articles/z/a/z/Zazie_dans_le_m%C3%A9tro.html" title="Zazie dans le métro">Zazie dans le métro</a></i> est cruciale. Introduit par lui dans le monde littéraire, Patrick Modiano a l'occasion de participer à des cocktails donnés par les éditions Gallimard. Il y publiera son premier roman en 1967, <i><a href="../../../../articles/l/a/_/La_Place_de_l%27%C3%89toile_cbae.html" title="La Place de l'Étoile">La Place de l'Étoile</a></i>, après en avoir fait relire le manuscrit à Raymond Queneau. A partir de cette année, il ne fait plus qu'écrire.</p>
<p>Le <a href="../../../../articles/1/2/_/12_septembre.html" title="12 septembre">12</a>&#160;<a href="../../../../articles/s/e/p/Septembre_1970.html" title="Septembre 1970">septembre</a>&#160;<a href="../../../../articles/1/9/7/1970.html" title="1970">1970</a>, Patrick Modiano épouse Dominique Zehrfuss. <span class="citation">«&#160;<i>Je garde un souvenir catastrophique de la journée de notre mariage. Il pleuvait. Un vrai cauchemar. Nos témoins étaient Queneau, qui avait protégé Patrick depuis son adolescence, et Malraux, un ami de mon père. Ils ont commencé à se disputer à propos de <a href="../../../../articles/d/u/b/Dubuffet.html" class="mw-redirect" title="Dubuffet">Dubuffet</a>, et nous on était là comme devant un match de tennis&#160;! Cela dit, ça aurait été amusant d’avoir des photos mais la seule personne qui avait un appareil a oublié de mettre la pellicule. Alors il ne nous reste qu’une seule photo, de dos et sous un parapluie&#160;!'&#160;»</i></span> <i>(Interview à</i> Elle<i>, 6 octobre 2003)</i> De cette union naîtront deux filles, Zina (1974) et <a href="../../../../articles/m/a/r/Marie_Modiano_4762.html" title="Marie Modiano">Marie</a> (1978).</p>
<p><a name="Son_.C5.93uvre" id="Son_.C5.93uvre"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Son œuvre">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Son œuvre</span></h2>
<dl>
<dt>Thèmes abordés</dt>
</dl>
<p>La littérature modianienne est d'abord construite à partir de deux thèmes majeurs&#160;: la quête de l'identité (la sienne et celle de son entourage), ainsi que l'impuissance à comprendre les désordres, les mouvements de la société. Ce qui produit un phénomène où le narrateur se trouve presque toujours en observateur, subissant, et essayant de trouver un sens aux nombreux événements qui se montent devant lui, relevant des détails, des indices, qui pourraient éclaircir et constituer une identité. Modiano (ou son narrateur) se montre parfois comme un véritable archéologue de la <a href="../../../../articles/m/%C3%A9/m/M%C3%A9moire_%28sciences_humaines%29.html" title="Mémoire (sciences humaines)">mémoire</a>, relevant et conservant le moindre document, insignifiant au premier abord, afin de réunir des informations à propos de lui même, de proches ou bien d'inconnus. C'est pour cela que certaines pages semblent être travaillées à la manière d'un détective ou bien d'un historiographe.</p>
<p>Autre obsession modianienne, la période de l'<a href="../../../../articles/v/i/e/Vie_des_Fran%C3%A7ais_sous_l%27Occupation_allemande_b130.html" title="Vie des Français sous l'Occupation allemande">Occupation</a> allemande. Né en 1945, il ne l'a évidemment pas connue, mais il s'y réfère sans cesse à travers le désir de cerner la vie de ses parents durant cette période au point de se l'approprier et d'y plonger certains de ses personnages. L'évidente duplicité de la position idéologique de ses parents tend ainsi à faire émerger dans ses œuvres des protagonistes à la situation floue, aux limites et profils mal définis (notamment dans la première trilogie, dite "de l'Occupation", composée de ses trois premiers romans).</p>
<dl>
<dt>La question du père</dt>
</dl>
<p>Le thème du père et de la paternité est à part chez Patrick Modiano. D'abord parce qu'il constitue l'épicentre de tout un réseau de thèmes secondaires variables (l'absence, la trahison, l'hérédité...), mais aussi parce qu'il s'agit d'un élément d'autofiction influençant l'ensemble de l'univers se dégageant des écrits. Ce thème est ainsi majoritairement présent en tant que toile de fond aux récits de Patrick Modiano.</p>
<p>Albert Modiano reste une énigme par divers points et l'écriture permet à l'auteur de les développer de façon libératrice. De sa jeunesse, on ignore quasiment tout, hormis sa participation à quelques trafics. Durant l'Occupation, il vit dans l'illégalité complète et utilise une fausse identité (Henri Lagroux) qui lui permet de ne pas porter l'étoile jaune. Mais le plus troublant reste un épisode dans lequel, après avoir été pris dans une rafle, Albert Modiano est emmené à Austerlitz pour un convoi. De façon surprenante, il sera rapidement libéré par un ami haut placé. L'identité de cet individu demeure floue. On suppose qu'il s'agit d'un membre de la bande de la rue Lauriston, c'est-à-dire la <a href="../../../../articles/g/e/s/Gestapo.html" title="Gestapo">Gestapo</a> française.</p>
<p>Ayant pour habitude de rencontrer son fils dans des lieux hautement fréquentés, comme les halls de gares et d'hôtels, Albert Modiano est toujours préoccupé par de mystérieuses affaires. Patrick décide à l'âge de 17 ans de ne plus le revoir. Il apprendra sa mort (jamais élucidée) sans jamais connaître le lieu de l'inhumation.</p>
<p><a name="Bibliographie" id="Bibliographie"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Bibliographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Bibliographie</span></h2>
<ul>
<li><a href="../../../../articles/1/9/6/1968_en_litt%C3%A9rature.html" title="1968 en littérature">1968</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/l/a/_/La_Place_de_l%27%C3%89toile_cbae.html" title="La Place de l'Étoile">La Place de l'Étoile</a></i> (Prix <a href="../../../../articles/r/o/g/Roger_Nimier_082d.html" title="Roger Nimier">Roger Nimier</a>).</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/6/1969_en_litt%C3%A9rature.html" title="1969 en littérature">1969</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/l/a/_/La_Ronde_de_nuit_%28roman%29_01f2.html" title="La Ronde de nuit (roman)">La Ronde de nuit</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1972_en_litt%C3%A9rature.html" title="1972 en littérature">1972</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/l/e/s/Les_Boulevards_de_ceinture_3f18.html" title="Les Boulevards de ceinture">Les Boulevards de ceinture</a></i> (<a href="../../../../articles/g/r/a/Grand_prix_du_roman_de_l%27Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise_fa62.html" class="mw-redirect" title="Grand prix du roman de l'Académie française">Grand prix du roman de l'Académie française</a>)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1975_en_litt%C3%A9rature.html" title="1975 en littérature">1975</a>&#160;: <i>Villa triste</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1977_en_litt%C3%A9rature.html" title="1977 en littérature">1977</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/l/i/v/Livret_de_famille_%28Modiano%29_9ab9.html" title="Livret de famille (Modiano)">Livret de famille</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1978_en_litt%C3%A9rature.html" title="1978 en littérature">1978</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/r/u/e/Rue_des_boutiques_obscures.html" title="Rue des boutiques obscures">Rue des boutiques obscures</a></i> (<a href="../../../../articles/p/r/i/Prix_Goncourt_c644.html" title="Prix Goncourt">Prix Goncourt</a>)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1981_en_litt%C3%A9rature.html" title="1981 en littérature">1981</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/u/n/e/Une_jeunesse.html" title="Une jeunesse">Une jeunesse</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1981_en_litt%C3%A9rature.html" title="1981 en littérature">1981</a>&#160;: <i>Memory Lane</i> (avec des dessins de Pierre Le-Tan)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1982_en_litt%C3%A9rature.html" title="1982 en littérature">1982</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/d/e/_/De_si_braves_gar%C3%A7ons.html" title="De si braves garçons">De si braves garçons</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1985_en_litt%C3%A9rature.html" title="1985 en littérature">1985</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/q/u/a/Quartier_perdu.html" title="Quartier perdu">Quartier perdu</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1986_en_litt%C3%A9rature.html" title="1986 en littérature">1986</a>&#160;: <i>Dimanches d'août</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1988_en_litt%C3%A9rature.html" title="1988 en littérature">1988</a>&#160;: <i>Catherine Certitude</i> (avec le dessinateur <a href="../../../../articles/s/e/m/Semp%C3%A9.html" class="mw-redirect" title="Sempé">Sempé</a>)</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1988_en_litt%C3%A9rature.html" title="1988 en littérature">1988</a>&#160;: <i>Remise de Peine</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1989_en_litt%C3%A9rature.html" title="1989 en littérature">1989</a>&#160;: <i>Vestiaire de l'enfance</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1990_en_litt%C3%A9rature.html" title="1990 en littérature">1990</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/v/o/y/Voyage_de_noces_%28roman%29.html" title="Voyage de noces (roman)">Voyage de noces</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1991_en_litt%C3%A9rature.html" title="1991 en littérature">1991</a>&#160;: <i>Fleurs de ruine</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1992_en_litt%C3%A9rature.html" title="1992 en littérature">1992</a>&#160;: <i>Un cirque passe</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1993_en_litt%C3%A9rature.html" title="1993 en littérature">1993</a>&#160;: <i>Chien de printemps</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1996_en_litt%C3%A9rature.html" title="1996 en littérature">1996</a>&#160;: <i>Du plus loin de l'oubli</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1997_en_litt%C3%A9rature.html" title="1997 en littérature">1997</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/d/o/r/Dora_Bruder_a8f6.html" title="Dora Bruder">Dora Bruder</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1999_en_litt%C3%A9rature.html" title="1999 en littérature">1999</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/d/e/s/Des_inconnues.html" title="Des inconnues">Des inconnues</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2001_en_litt%C3%A9rature.html" title="2001 en littérature">2001</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/l/a/_/La_Petite_Bijou_2468.html" title="La Petite Bijou">La Petite Bijou</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2003_en_litt%C3%A9rature.html" title="2003 en littérature">2003</a>&#160;: <i>Accident nocturne</i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2004_en_litt%C3%A9rature.html" title="2004 en littérature">2004</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/u/n/_/Un_pedigree.html" title="Un pedigree">Un pedigree</a></i>. Récit autobiographique dans lequel il évoque son pensionnat.</li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2007_en_litt%C3%A9rature.html" title="2007 en littérature">2007</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/d/a/n/Dans_le_caf%C3%A9_de_la_jeunesse_perdue.html" title="Dans le café de la jeunesse perdue">Dans le café de la jeunesse perdue</a></i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2008_en_litt%C3%A9rature.html" title="2008 en littérature">2008</a>&#160;: préface<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> au <i>Journal</i>, d'<a href="../../../../articles/h/%C3%A9/l/H%C3%A9l%C3%A8ne_Berr_fce5.html" title="Hélène Berr">Hélène Berr</a>. Éditions Tallandier, janvier 2008. <small><a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9782847345001_b726.html" class="internal">ISBN 9782847345001</a></small></li>
</ul>
<p><a name="R.C3.A9compenses" id="R.C3.A9compenses"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Récompenses">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Récompenses</span></h2>
<ul>
<li>En <a href="../../../../articles/1/9/6/1968.html" title="1968">1968</a>, il reçoit le <a href="../../../../articles/p/r/i/Prix_Roger_Nimier_f198.html" class="mw-redirect" title="Prix Roger Nimier">Prix Roger Nimier</a> et le <a href="../../../../articles/p/r/i/Prix_F%C3%A9n%C3%A9on_9f7d.html" title="Prix Fénéon">Prix Fénéon</a> pour <i><a href="../../../../articles/l/a/_/La_Place_de_l%27%C3%89toile_cbae.html" title="La Place de l'Étoile">La Place de l'Étoile</a></i></li>
<li>En <a href="../../../../articles/1/9/7/1972.html" title="1972">1972</a>, il reçoit le <a href="../../../../articles/g/r/a/Grand_prix_du_roman_de_l%27Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise_fa62.html" class="mw-redirect" title="Grand prix du roman de l'Académie française">Grand prix du roman de l'Académie française</a> pour <i><a href="../../../../articles/l/e/s/Les_Boulevards_de_ceinture_3f18.html" title="Les Boulevards de ceinture">Les Boulevards de ceinture</a></i>.</li>
<li>En <a href="../../../../articles/1/9/7/1978.html" title="1978">1978</a>, il reçoit le <a href="../../../../articles/p/r/i/Prix_Goncourt_c644.html" title="Prix Goncourt">Prix Goncourt</a> pour <i><a href="../../../../articles/r/u/e/Rue_des_boutiques_obscures.html" title="Rue des boutiques obscures">Rue des boutiques obscures</a></i>.</li>
<li>En <a href="../../../../articles/1/9/8/1984.html" title="1984">1984</a>, il reçoit le <a href="../../../../articles/p/r/i/Prix_litt%C3%A9raire_Prince-Pierre-de-Monaco_2356.html" title="Prix littéraire Prince-Pierre-de-Monaco">Prix littéraire Prince-Pierre-de-Monaco</a> pour l'ensemble de son œuvre.</li>
<li>En <a href="../../../../articles/2/0/0/2000.html" title="2000">2000</a>, il reçoit le <a href="../../../../articles/g/r/a/Grand_prix_de_litt%C3%A9rature_Paul-Morand_d117.html" title="Grand prix de littérature Paul-Morand">Grand prix de littérature Paul-Morand</a> pour l'ensemble de son œuvre.</li>
</ul>
<p><a name="Filmographie" id="Filmographie"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Filmographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Filmographie</span></h2>
<ul>
<li><a href="../../../../articles/1/9/7/1974_au_cin%C3%A9ma.html" title="1974 au cinéma">1974</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/l/a/c/Lacombe_Lucien_f46d.html" title="Lacombe Lucien">Lacombe Lucien</a></i>, de <a href="../../../../articles/l/o/u/Louis_Malle_f0d0.html" title="Louis Malle">Louis Malle</a> - scénario</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/8/1983_au_cin%C3%A9ma.html" title="1983 au cinéma">1983</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/u/n/e/Une_jeunesse.html" title="Une jeunesse">Une jeunesse</a></i> de <a href="../../../../articles/m/o/s/Mosh%C3%A9_Mizrahi_87d7.html" title="Moshé Mizrahi">Moshé Mizrahi</a> - scénario d'après son roman éponyme</li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1995_au_cin%C3%A9ma.html" title="1995 au cinéma">1995</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/l/e/_/Le_Parfum_d%27Yvonne_68b4.html" title="Le Parfum d'Yvonne">Le Parfum d'Yvonne</a></i> de <a href="../../../../articles/p/a/t/Patrice_Leconte_7944.html" title="Patrice Leconte">Patrice Leconte</a>, adaptation de <i>Villa Triste</i></li>
<li><a href="../../../../articles/1/9/9/1995_au_cin%C3%A9ma.html" title="1995 au cinéma">1995</a>&#160;: <i>Le Fils de Gascogne</i> de <a href="../../../../articles/p/a/s/Pascal_Aubier_5830.html" title="Pascal Aubier">Pascal Aubier</a> - scénario</li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2001_au_cin%C3%A9ma.html" title="2001 au cinéma">2001</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/t/e/_/Te_quiero.html" title="Te quiero">Te quiero</a></i> de <a href="../../../../articles/m/a/n/Manuel_Poirier_1bcb.html" title="Manuel Poirier">Manuel Poirier</a>, adaptation de <i>Dimanches d'août</i></li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2003_au_cin%C3%A9ma.html" title="2003 au cinéma">2003</a>&#160;: <i><a href="../../../../articles/b/o/n/Bon_voyage_%28film%2C_2003%29.html" title="Bon voyage (film, 2003)">Bon Voyage</a></i> de <a href="../../../../articles/j/e/a/Jean-Paul_Rappeneau_3693.html" title="Jean-Paul Rappeneau">Jean-Paul Rappeneau</a> - scénario</li>
<li><a href="../../../../articles/2/0/0/2006_au_cin%C3%A9ma.html" title="2006 au cinéma">2006</a>&#160;: <i>Charell</i> de Mikhael Hers, moyen-métrage d'après <i>De si braves garçons</i></li>
</ul>
<p><a name="Citations" id="Citations"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Citations">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Citations</span></h2>
<ul>
<li>«&#160;J'écris ces pages comme on rédige un constat ou un curriculum vitae, à titre documentaire et sans doute pour en finir avec une vie qui n'était pas la mienne.&#160;» <i>Un pedigree</i></li>
<li>«&#160;C'était (il évoque sa mère) une jolie fille au cœur sec. Son fiancé lui avait offert un chow-chow mais elle ne s'occupait pas de lui et le confiait à différentes personnes, comme elle le fera plus tard avec moi. Le chow-chow s'était suicidé en se jetant par la fenêtre. Ce chien figure sur deux ou trois photos et je dois avouer qu'il me touche infiniment et que je me sens très proche de lui.&#160;» <i>Un pedigree</i></li>
<li>«&#160;Moi non plus je ne me suis jamais senti au diapason de rien.&#160;» <i>Accident nocturne</i></li>
<li>«&#160;Si l'on habite près d'une gare, cela change complètement la vie. On a l'impression d'être de passage. Rien n'est jamais définitif. Un jour ou l'autre, on monte dans un train&#160;» <i>La petite bijou</i></li>
</ul>
<p><a name="Bibliographie_2" id="Bibliographie_2"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Bibliographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Bibliographie</span></h2>
<ul>
<li><i>Patrick Modiano</i> par John E. Flowers, éditions Rodopi, 2007, <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_9042023163_fc1e.html" class="internal">ISBN 9042023163</a>)</small>.</li>
</ul>
<p><a name="Notes" id="Notes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Notes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Notes</span></h2>
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> <a href="http://perso.orange.fr/reseau-modiano/modianoalbert.htm" class="external text" title="http://perso.orange.fr/reseau-modiano/modianoalbert.htm" rel="nofollow">Le réseau Modiano, un site pour lire entre les lignes de Patrick Modiano</a></li>
<li id="cite_note-1"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1" title="">↑</a></span> <a href="http://bibliobs.nouvelobs.com/2008/01/02/preface-du-journal-dhelene-berr" class="external text" title="http://bibliobs.nouvelobs.com/2008/01/02/preface-du-journal-dhelene-berr" rel="nofollow">Préface au <i> Journal</i> d'Hélène Berr</a> par Patrick Modiano, <i><a href="../../../../articles/l/e/_/Le_Nouvel_Observateur_9ff1.html" title="Le Nouvel Observateur">Le Nouvel Observateur</a></i> du 3 janvier 2008</li>
</ol>
</div>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h2>
<ul>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://www.litt-and-co.org/au_temps/sommaire_autemps.htm" class="external text" title="http://www.litt-and-co.org/au_temps/sommaire_autemps.htm" rel="nofollow"><i>Au temps, Dictionnaire Patrick Modiano</i>, par Bernard Obadia</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://perso.orange.fr/reseau-modiano/" class="external text" title="http://perso.orange.fr/reseau-modiano/" rel="nofollow"><i>Le réseau Modiano</i>, un site pour lire entre les lignes de Patrick Modiano</a></li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: français">(fr)</span> <a href="http://www.gallimard.fr/catalog/html/actu/index/index_modiano.html" class="external text" title="http://www.gallimard.fr/catalog/html/actu/index/index_modiano.html" rel="nofollow">Patrick Modiano</a> sur le site des éditions <a href="../../../../articles/g/a/l/Gallimard.html" title="Gallimard">Gallimard</a></li>
</ul>
<p><br /></p>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/v/i/c/Image%7EVictorHugosmallColor.png_39be.html" class="image" title="Icône du portail de la littérature"><img alt="Icône du portail de la littérature" src="../../../../images/shared/thumb/a/ac/VictorHugosmallColor.png/24px-VictorHugosmallColor.png" width="24" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/l/i/t/Portail%7ELitt%C3%A9rature_0dea.html" title="Portail:Littérature">Portail de la littérature</a></span></span></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 396/1000000
Post-expand include size: 4148/2048000 bytes
Template argument size: 1934/2048000 bytes
Expensive parser function count: 3/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/%C3%A9/c/r/Cat%C3%A9gorie%7E%C3%89crivain_fran%C3%A7ais_du_XXe_si%C3%A8cle_1921.html" title="Catégorie:Écrivain français du XXe siècle">Écrivain français du XXe siècle</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/u/t/Cat%C3%A9gorie%7EAuteur_de_litt%C3%A9rature_sur_la_Shoah_7707.html" title="Catégorie:Auteur de littérature sur la Shoah">Auteur de littérature sur la Shoah</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/l/a/u/Cat%C3%A9gorie%7ELaur%C3%A9at_du_Prix_Goncourt_c50e.html" title="Catégorie:Lauréat du Prix Goncourt">Lauréat du Prix Goncourt</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/l/a/u/Cat%C3%A9gorie%7ELaur%C3%A9at_du_Grand_prix_du_roman_de_l%27Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise_1a1e.html" title="Catégorie:Lauréat du Grand prix du roman de l'Académie française">Lauréat du Grand prix du roman de l'Académie française</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/l/a/u/Cat%C3%A9gorie%7ELaur%C3%A9at_du_Grand_Prix_de_litt%C3%A9rature_Paul-Morand_286b.html" title="Catégorie:Lauréat du Grand Prix de littérature Paul-Morand">Lauréat du Grand Prix de littérature Paul-Morand</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/l/a/u/Cat%C3%A9gorie%7ELaur%C3%A9at_du_Prix_Roger-Nimier_a213.html" title="Catégorie:Lauréat du Prix Roger-Nimier">Lauréat du Prix Roger-Nimier</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/n/a/i/Cat%C3%A9gorie%7ENaissance_en_Hauts-de-Seine_5198.html" title="Catégorie:Naissance en Hauts-de-Seine">Naissance en Hauts-de-Seine</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/n/a/i/Cat%C3%A9gorie%7ENaissance_en_1945_c6a5.html" title="Catégorie:Naissance en 1945">Naissance en 1945</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/p/a/t/Discuter%7EPatrick_Modiano_c667.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Patrick_Modiano">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../hu/articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">Magyar</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ja/articles/%E3%83%91/%E3%83%88/%E3%83%AA/%E3%83%91%E3%83%88%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%BB%E3%83%A2%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%83%8E.html">日本語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/p/a/t/Patrick_Modiano_6bd2.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 9 mai 2008 à 19:42 par Utilisateur <a href="../../../../articles/s/t/e/Utilisateur%7ESteff_a0f0.html" title="Utilisateur:Steff">Steff</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/l/p/l/Utilisateur%7ELPLT_69a7.html" title="Utilisateur:LPLT">LPLT</a>, <a href="../../../../articles/m/a/m/Utilisateur%7EMambo_miam_miam_d43a.html" title="Utilisateur:Mambo miam miam">Mambo miam miam</a>, <a href="../../../../articles/m/m/b/Utilisateur%7EMMBot_510c.html" title="Utilisateur:MMBot">MMBot</a>, <a href="../../../../articles/a/l/p/Utilisateur%7EAlphabeta_bfd0.html" title="Utilisateur:Alphabeta">Alphabeta</a>, <a href="../../../../articles/b/o/t/Utilisateur%7EBOTarate_7ade.html" title="Utilisateur:BOTarate">BOTarate</a>, <a href="../../../../articles/l/e/c/Utilisateur%7ELechat_8167.html" title="Utilisateur:Lechat">Lechat</a>, <a href="../../../../articles/h/u/s/Utilisateur%7EHuster_b4c0.html" title="Utilisateur:Huster">Huster</a>, <a href="../../../../articles/r/h/i/Utilisateur%7ERhizome_5756.html" title="Utilisateur:Rhizome">Rhizome</a>, <a href="../../../../articles/z/e/l/Utilisateur%7EZelda_0ab3.html" title="Utilisateur:Zelda">Zelda</a>, <a href="../../../../articles/e/s/c/Utilisateur%7EEscarbot_177b.html" title="Utilisateur:Escarbot">Escarbot</a>, <a href="../../../../articles/d/e/p/Utilisateur%7EDepil_af32.html" title="Utilisateur:Depil">Depil</a>, Hervé de Wergifosse, <a href="../../../../articles/s/e/m/Utilisateur%7ESemnoz_aaac.html" title="Utilisateur:Semnoz">Semnoz</a>, <a href="../../../../articles/t/h/i/Utilisateur%7EThijs%21bot_c2d6.html" title="Utilisateur:Thijs!bot">Thijs!bot</a>, <a href="../../../../articles/h/u/b/Utilisateur%7EHubertgui_4b47.html" title="Utilisateur:Hubertgui">Hubertgui</a>, <a href="../../../../articles/p/o/k/Utilisateur%7EPok148_a0be.html" title="Utilisateur:Pok148">Pok148</a>, <a href="../../../../articles/27/i/n/Utilisateur%7E%27Inyan_645c.html" title="Utilisateur:'Inyan">'Inyan</a>, <a href="../../../../articles/i/c/o/Utilisateur%7EIco_8912.html" title="Utilisateur:Ico">Ico</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, Téménès, <a href="../../../../articles/c/a/t/Utilisateur%7ECathYves_e1ef.html" title="Utilisateur:CathYves">CathYves</a>, <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/m/Utilisateur%7ER%C3%A9mih_4f34.html" title="Utilisateur:Rémih">Rémih</a>, <a href="../../../../articles/t/e/r/Utilisateur%7ETertulien_07f7.html" title="Utilisateur:Tertulien">Tertulien</a>, <a href="../../../../articles/s/t/%C3%A9/Utilisateur%7ESt%C3%A9phane33_0e6f.html" title="Utilisateur:Stéphane33">Stéphane33</a>, <a href="../../../../articles/s/t/e/Utilisateur%7ESte281_f496.html" title="Utilisateur:Ste281">Ste281</a>, <a href="../../../../articles/p/i/v/Utilisateur%7EPivWan_e4d0.html" title="Utilisateur:PivWan">PivWan</a>, <a href="../../../../articles/b/i/g/Utilisateur%7EBigor_17e2.html" title="Utilisateur:Bigor">Bigor</a>, <a href="../../../../articles/i/p/s/Utilisateur%7EIpso_facto_0e6d.html" title="Utilisateur:Ipso facto">Ipso facto</a>, Jean Bergues, <a href="../../../../articles/l/e/_/Utilisateur%7ELe_sotr%C3%A9_76aa.html" title="Utilisateur:Le sotré">Le sotré</a>, <a href="../../../../articles/r/i/g/Utilisateur%7ERigadoun_450c.html" title="Utilisateur:Rigadoun">Rigadoun</a>, <a href="../../../../articles/r/o/m/Utilisateur%7ERomanc19s_7e10.html" title="Utilisateur:Romanc19s">Romanc19s</a>, <a href="../../../../articles/y/s/i/Utilisateur%7EYSidlo_c4df.html" title="Utilisateur:YSidlo">YSidlo</a>, <a href="../../../../articles/e/j/p/Utilisateur%7EEjph_ee32.html" title="Utilisateur:Ejph">Ejph</a>, <a href="../../../../articles/f/a/f/Utilisateur%7EFafnir_81ca.html" title="Utilisateur:Fafnir">Fafnir</a>, <a href="../../../../articles/r/a/f/Utilisateur%7ERafehm_570b.html" title="Utilisateur:Rafehm">Rafehm</a>, <a href="../../../../articles/a/3/_/Utilisateur%7EA3_nm_d91b.html" title="Utilisateur:A3 nm">A3 nm</a>, <a href="../../../../articles/x/i/l/Utilisateur%7EXila_accd.html" title="Utilisateur:Xila">Xila</a>, <a href="../../../../articles/s/t/a/Utilisateur%7EStanlekub_9f3f.html" title="Utilisateur:Stanlekub">Stanlekub</a>, <a href="../../../../articles/e/r/q/Utilisateur%7EErquiel_db46.html" title="Utilisateur:Erquiel">Erquiel</a>, <a href="../../../../articles/f/l/o/Utilisateur%7EFlo888_f8ef.html" title="Utilisateur:Flo888">Flo888</a>, <a href="../../../../articles/w/i/k/Utilisateur%7EWikix_288a.html" title="Utilisateur:Wikix">Wikix</a>, <a href="../../../../articles/k/o/y/Utilisateur%7EKoyuki_0284.html" title="Utilisateur:Koyuki">Koyuki</a>, <a href="../../../../articles/a/l/a/Utilisateur%7EAlain_Mignien_8504.html" title="Utilisateur:Alain Mignien">Alain Mignien</a>, <a href="../../../../articles/z/w/o/Utilisateur%7EZwobot_e5b9.html" title="Utilisateur:Zwobot">Zwobot</a>, <a href="../../../../articles/b/a/r/Utilisateur%7EBarbe-sauvage_5193.html" title="Utilisateur:Barbe-sauvage">Barbe-sauvage</a>, <a href="../../../../articles/j/e/r/Utilisateur%7EJerome_misc_203f.html" title="Utilisateur:Jerome misc">Jerome misc</a>, <a href="../../../../articles/p/a/n/Utilisateur%7EPantxoa_7210.html" title="Utilisateur:Pantxoa">Pantxoa</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/p/h/e/Utilisateur%7EPhe_0278.html" title="Utilisateur:Phe">Phe</a> et <a href="../../../../articles/f/f/x/Utilisateur%7EFfx_c4ae.html" title="Utilisateur:Ffx">Ffx</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX