Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/p/a/t/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles//p/a/t/Patriarcat_(sociologie).html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Patriarcat (sociologie) - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Patriarcat (sociologie)</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Aide%7EHomonymie_2a52.html" title="Aide:Homonymie">homonymes</a>, voir <a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat.html" title="Patriarcat">Patriarcat</a>. <a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDisambig.svg_8f13.html" class="image" title="Disambig.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" width="20" height="16" border="0" /></a></div>
<div class="plainlinks bandeau-niveau-ebauche bandeau">
<table style="background-color:transparent">
<tr>
<td class="bandeau-icone">
<div style="text-align:center;white-space:nowrap"><a href="../../../../articles/p/_/a/Image%7EP_anthropology.png_5263.html" class="image" title="P anthropology.png"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/1/19/P_anthropology.png/40px-P_anthropology.png" width="40" height="35" border="0" /></a></div>
</td>
<td>
<div class="bandeau-titre"><strong>Cet article est une <a href="../../../../articles/%C3%A9/b/a/Aide%7E%C3%89bauche_a94d.html" title="Aide:Ébauche">ébauche</a> concernant l'<a href="../../../../articles/a/n/t/Anthropologie.html" title="Anthropologie">anthropologie</a>.</strong></div>
<div class="bandeau-texte">Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant. <b>(<a href="../../../../articles/c/o/m/Aide%7EComment_modifier_une_page_32be.html" title="Aide:Comment modifier une page">Comment ?</a>)</b>.</div>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<p>Le <b><a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat.html" title="Patriarcat">patriarcat</a></b> se rapporte à un <a href="../../../../articles/s/y/s/Syst%C3%A8me_social.html" class="mw-redirect" title="Système social">système social</a> qui voit l'homme accéder au statut de <i>pater familias</i>, soit à celui de dépositaire de l'autorité au sein de la famille, tant au sens large de clan familial qu'au sens plus restreint de «&#160;chef de famille&#160;» dans la cellule familiale. La perpétuation de cette autorité au travers de la <b><a href="../../../../articles/t/r/a/Tradition.html" title="Tradition">tradition</a> patriarcale</b> passe notamment par la transmission du patronyme et implique la subordination des <a href="../../../../articles/f/e/m/Femme.html" title="Femme">femmes</a> au membre masculin recueillant cette autorité qu'est le père, le mari ou à défaut le frère. Impliquant l'oppression d'un sexe sur l'autre, il s'agit d'un système sexiste fondé sur la division sexuée du travail qui elle même s'alimente d'une discrimination. Le patriarcat est un système de classes, les hommes bénéficiant du travail gratuit des femmes dans la sphère domestique (appropriation privée) mais aussi dans l'économie marchande (main-d'oeuvre gratuite des maris et pères artisans, agriculteurs, professions libérales, chefs d'entreprise).</p>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:402px;"><a href="../../../../articles/h/i/e/Image%7EHieronymus_Bosch_022.jpg_19c6.html" class="image" title="le patriarcat induit dans le genre pictural / détail du Jardin des délices de Jérôme Bosch, panneau de gauche représentant l'Éden avant la chute"><img alt="le patriarcat induit dans le genre pictural / détail du Jardin des délices de Jérôme Bosch, panneau de gauche représentant l'Éden avant la chute" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Hieronymus_Bosch_022.jpg/400px-Hieronymus_Bosch_022.jpg" width="400" height="483" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/h/i/e/Image%7EHieronymus_Bosch_022.jpg_19c6.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
<i>le patriarcat induit dans le <a href="../../../../articles/g/e/n/Genre_pictural.html" class="mw-redirect" title="Genre pictural">genre pictural</a></i> / détail du <b><a href="../../../../articles/j/a/r/Jardin_des_d%C3%A9lices.html" class="mw-redirect" title="Jardin des délices">Jardin des délices</a></b> de <a href="../../../../articles/j/%C3%A9/r/J%C3%A9r%C3%B4me_Bosch_a711.html" title="Jérôme Bosch">Jérôme Bosch</a>, panneau de gauche représentant l'Éden avant la <a href="../../../../articles/c/h/u/Chute_%28religion%29.html" class="mw-redirect" title="Chute (religion)">chute</a></div>
</div>
</div>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Apparition_dans_les_soci.C3.A9t.C3.A9s_humaines"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Apparition dans les sociétés humaines</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Conditions_d.27apparition_et_caract.C3.A9ristiques_du_syst.C3.A8me_patriarcal"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Conditions d'apparition et caractéristiques du système patriarcal</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#L.27analyse_f.C3.A9ministe"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">L'analyse féministe</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Notes"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Notes</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Voir_aussi"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Voir aussi</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">5.1</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Articles_connexes"><span class="tocnumber">5.2</span> <span class="toctext">Articles connexes</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">5.3</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Apparition_dans_les_soci.C3.A9t.C3.A9s_humaines" id="Apparition_dans_les_soci.C3.A9t.C3.A9s_humaines"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html" title="Modifier la section&#160;: Apparition dans les sociétés humaines">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Apparition dans les sociétés humaines</span></h2>
<p>Le système patriarcal apparaît avec le néolithique. Il succède non pas à un «&#160;matriarcat&#160;» (né d'imaginations évolutionnistes et encore utilisé par la littérature, la bande-dessinée ou le cinéma) mais davantage à une société dont les caractéristiques prépondérantes étaient matrilocales et matrilinéaires, comme en témoigne l'archéologie. A cette époque, les humains découvrent, avec le lien entre l’acte sexuel et la naissance d’un enfant, l’existence du géniteur. L'homme qui croit être l’élément le plus important dans la procréation puisqu’il apporte la semence, en fait un prétexte pour inférioriser la femme qui passe du statut de divinité créatrice à celui de simple réceptacle. La femme comme la terre perdent leur caractère sacré et l’homme se donne alors le droit de les maîtriser. L’homme invente l’agriculture et installe la phallocratie.</p>
<p><br />
L'hypothèse de la naissance du système patriarcal en concomitance avec la domestication du cheval chez les populations indo-européennes des <a href="../../../../articles/k/o/u/Kourganes.html" class="mw-redirect" title="Kourganes">Kourganes</a> a été avancée par <a href="../../../../articles/m/a/r/Marija_Gimbutas_231c.html" title="Marija Gimbutas">Marija Gimbutas</a>.</p>
<ul>
<li><u>Nota bene</u>
<ul>
<li>Le patriarcat étant un système d'exploitation, est social et humain, il n'y a donc pas de patriarcats chez les animaux.</li>
</ul>
</li>
</ul>
<p><a name="Conditions_d.27apparition_et_caract.C3.A9ristiques_du_syst.C3.A8me_patriarcal" id="Conditions_d.27apparition_et_caract.C3.A9ristiques_du_syst.C3.A8me_patriarcal"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html" title="Modifier la section&#160;: Conditions d'apparition et caractéristiques du système patriarcal">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Conditions d'apparition et caractéristiques du système patriarcal</span></h2>
<p>Il semble, selon Elizabeth Barber, et c'est la thèse «&#160;gradualiste&#160;», que deux conditions fondamentales au moins soient nécessaires pour que le patriarcat puisse émerger&#160;: en premier lieu, le commerce des métaux, ce qui nécessairement nous ramène aux alentours de l'<a href="../../../../articles/%C3%A2/g/e/%C3%82ge_du_bronze.html" title="Âge du bronze">âge du bronze</a>. Cette activité qu'est l'extraction, la fusion et le commerce des métaux pourrait avoir monopolisé l'énergie masculine puisque les femmes, ralenties dans leur liberté de mouvement par les nourrissons et les enfants en bas âge *, dès le mésolithique où la famille n'est déjà plus le clan mais la famille composée des enfants, parents et grands-parents, ne pouvaient voyager sur de longues distances. En second lieu, la division du travail, liée à l'amélioration des conditions de vie et au désir de réunir le nécessaire pour le mieux-être que cette amélioration procure, semble rentrer en ligne de compte.</p>
<ul>
<li>NB&#160;: cette mythologie patriarcale des femmes toujours enceintes est dénoncée par <b><a href="../../../../articles/c/h/r/Christine_Delphy_4418.html" title="Christine Delphy">Christine Delphy</a></b> dans <i>Protoféminisme et antiféminisme</i> in "L'ennemi Principal, l'économie politique du patriarcat". Sur la question de l'hyper-fécondité des femmes sous les patriarcats, cf. les analyses de <b><a href="../../../../articles/p/a/o/Paola_Tabet_9070.html" title="Paola Tabet">Paola Tabet</a></b> de la "reproduction forcée", et de toutes les techniques patriarcales de taylorisation de la reproduction dans "La construction sociale de l'inégalité des sexes, des outils et des corps".</li>
</ul>
<p>Ce ne sont cependant pas les seules conditions, et d'autres thèses sont envisagées. Selon Evelyn Reed, le système de <a href="../../../../articles/p/a/r/Parent%C3%A9.html" title="Parenté">parenté</a> joue le rôle de déclencheur. Sans doutes, toutes jouent-elles un rôle plus ou moins important et déterminant dans ce processus.</p>
<p>Selon Colin Spencer, le patriarcat apparaît avec la fin du nomadisme. Le nouveau mode de vie sédentaire aurait entraîné la nécessité de protéger l'accumulation des richesses alors que ce n'était pas nécessaire auparavant. La nécessité de protéger la richesse (accumulés pas la sédentarité) entraîna l'obligation d'une organisation militaire. Les hommes s'attribuèrent les tâches politiques et militaires <i>puisqu'ils étaiten physiquement plus forts</i>* et parce que <i>les femmes étaient en meilleure position pour s'occuper des enfants</i>**. Bref, l'ensemble des pouvoirs politiques tombèrent dans les mains des hommes avec l'apparition de la sédentarité.</p>
<ul>
<li>NB justification patriarcale d'une inégalité sociale massive&#160;: le monopole des affaires publiques, des moyens de productions et des moyens symboliques; cf. à ce propos <b><a href="../../../../articles/p/a/o/Paola_Tabet_9070.html" title="Paola Tabet">Paola Tabet</a></b>, les mains les outils les armes, in La construction sociale de l'inégalité ...</li>
</ul>
<ul>
<li>
<ul>
<li>NB cette affirmation n'est motivée par rien&#160;: c'est la division sexiste du travail qui explique les affinités électives des individus à certaines tâches&#160;: les productives et socialement et économiquement valorisées sont attribuées aux dominants, les tâches répétitives et gratuites, absorbées dans l'économie virile, sont dévolues aux femmes (entretien matériel des enfants et des invalides du groupe, entretien matériel des hommes valides du groupe... pour la description du rapport d'appropriation totale que constitue la division sexuée du travail<sup id="cite_ref-0" class="reference"><a href="#cite_note-0" title=""><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li>
</ul>
</li>
</ul>
<p><a name="L.27analyse_f.C3.A9ministe" id="L.27analyse_f.C3.A9ministe"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html" title="Modifier la section&#160;: L'analyse féministe">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">L'analyse féministe</span></h2>
<p>L'analyse <a href="../../../../articles/f/%C3%A9/m/F%C3%A9ministe.html" class="mw-redirect" title="Féministe">féministe</a> du patriarcat se concentre fréquemment dans des sujets concernant le <a href="../../../../articles/p/o/u/Pouvoir_%28sociologie%29.html" title="Pouvoir (sociologie)">pouvoir</a>, ce que résume le dénommé «&#160;Mantra du viol&#160;»&#160;: «le viol relève d'une affaire de pouvoir, pas de sexe.»</p>
<p>Les féministes, se rapportant au thème du pouvoir, distinguent l'<i>influence</i> (sur d'autres personnes) de la <i>capacité</i> (à agir)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1" title=""><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p>
<dl>
<dd>
<dl>
<dd><i>se reporter aux articles</i> <a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_des_femmes.html" title="Histoire des femmes">Histoire des femmes</a> et <a href="../../../../articles/f/%C3%A9/m/F%C3%A9minisme_radical.html" title="Féminisme radical">féminisme radical</a></dd>
</dl>
</dd>
</dl>
<p><br /></p>
<p><a name="Notes" id="Notes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html" title="Modifier la section&#160;: Notes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Notes</span></h2>
<div style="font-size: 85%">
<ol class="references">
<li id="cite_note-0"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-0" title="">↑</a></span> <b><a href="../../../../articles/c/o/l/Colette_Guillaumin_7f91.html" title="Colette Guillaumin">Colette Guillaumin</a></b>, "Sexe, Race et Pratique du pouvoir"</li>
<li id="cite_note-1"><span class="renvois_vers_le_texte"><a href="#cite_ref-1" title="">↑</a></span></li>
</ol>
</div>
<p><a name="Voir_aussi" id="Voir_aussi"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html" title="Modifier la section&#160;: Voir aussi">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Voir aussi</span></h2>
<p><a name="Bibliographie" id="Bibliographie"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html" title="Modifier la section&#160;: Bibliographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Bibliographie</span></h3>
<ul>
<li><b>Amneus (Daniel),</b> The Case for Father Custody, 2000, Primrose Press.</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Amneus (Daniel),</b> The Garbage Generation, 1990, Primrose Press.</li>
</ul>
<ul>
<li><i>à propos de la subordination des femmes&#160;:</i>
<ul>
<li><a href="../../../../articles/j/o/h/John_Stuart_Mill_d597.html" title="John Stuart Mill">John Stuart Mill</a>, <i><a href="http://fr.wikisource.org/wiki/De_l%27assujettissement_des_femmes" class="extiw" title="s:De_l'assujettissement_des_femmes">De l'assujettissement des femmes</a></i></li>
</ul>
</li>
<li><b>Delphy (Christine</b>), L’ennemi principal 1, l’économie politique du patriarcat, 1998, Paris&#160;: Editions Syllepse, coll. «&#160;Nouvelles Questions Féministes&#160;».</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Delphy (Christine</b>), L’ennemi principal 2, penser le genre, 2001, Paris&#160;: Editions Syllepse, coll. «&#160;Nouvelles Questions Féministes&#160;».</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Ferrand Michèle,</b> Féminin-masculin, Paris, La Découverte, Repères, n° 389.</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Guillaumin (Collette),</b> Sexe Race et Pratique du pouvoir. L’idée de nature, 1992, Paris&#160;: Côté femme, coll. «&#160; Recherche&#160;».</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Guillaumin (Colette),</b> L’idéologie raciste, genèse et langage actuel, 2002, Paris, Ed. Gallimard, coll. Folio essais.</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Mathieu (Nicole-Claude),</b> L’anatomie politique&#160;: catégorisations et idéologies du sexe, 1991, Paris&#160;: Côté femme, coll. «&#160; Recherche&#160;».</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Mathieu (Nicole Claude),</b> L’arraisonnement des femmes, essais en anthropologie des sexes, 1985, édition de l’EHESS, (textes réunis par)</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Tabet (Paola),</b> La construction sociale de l’inégalité des sexes. Des outils et des corps, 1998, Paris&#160;: l’Harmattan, coll. «&#160; Bibliothèque du féminisme&#160;».</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Tabet (Paola),</b>La grande arnaque, sexualité des femmes et échange économico-sexuel, Paris&#160;: L’ Harmattan, coll. «&#160;Bibliothèque du féminisme&#160;».</li>
</ul>
<ul>
<li>Dictionnaire critique du féminisme Hirata, Laborie, Le Doaré, Senotier</li>
</ul>
<ul>
<li><b>Gabard (Jean),</b>L'invention du père limite à la "toute-puissance" féminine dans Le féminisme et ses dérives Du mâle dominant au père contesté, (<a href="http://www.jeangabard.com/" class="external free" title="http://www.jeangabard.com/" rel="nofollow">http://www.jeangabard.com/</a>) 2006, Paris, Les Editions de Paris.</li>
</ul>
<p><a name="Articles_connexes" id="Articles_connexes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html" title="Modifier la section&#160;: Articles connexes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Articles connexes</span></h3>
<ul>
<li>viriarcat</li>
<li><a href="../../../../articles/m/a/t/Matriarcat.html" title="Matriarcat">Matriarcat</a></li>
<li>en <a href="../../../../articles/s/c/i/Science_politique.html" title="Science politique">science politique</a>, <a href="../../../../articles/f/o/r/Forme_de_gouvernement.html" class="mw-redirect" title="Forme de gouvernement">forme de gouvernement</a> associée&#160;: Patrimonalisme</li>
<li><a href="../../../../articles/o/r/g/Organisation_sociale.html" title="Organisation sociale">organisation sociale</a> associée&#160;: <a href="../../../../articles/p/h/a/Phallocratie.html" title="Phallocratie">Phallocratie</a></li>
<li>en <a href="../../../../articles/s/o/c/Sociologie.html" title="Sociologie">sociologie</a>&#160;: <i>Modèle archaïque traditionnel</i></li>
<li>du point de vue du <a href="../../../../articles/f/%C3%A9/m/F%C3%A9minisme.html" title="Féminisme">féminisme</a>&#160;: (<i>à propos de la vision de l'infériorité sociale de la femme induite par la religion</i>)</li>
<li>voir aussi la figure de grand-père de famille du <i><strong class="selflink">patriarche</strong></i>, empreinte de références bibliques</li>
</ul>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://www.antipatriarcat.org/" class="external text" title="http://www.antipatriarcat.org/" rel="nofollow">Portail contre le patriarcat</a></li>
</ul>
<ul>
<li><a href="http://www.fathermag.com/news/Case_for_Father_Custody.pdf" class="external text" title="http://www.fathermag.com/news/Case_for_Father_Custody.pdf" rel="nofollow">The Case for Father Custody en format pdf (en anglais)</a></li>
</ul>
<ul>
<li><a href="http://sisyphe.org/article.php3?id_article=1324/" class="external text" title="http://sisyphe.org/article.php3?id_article=1324/" rel="nofollow">Article Quelle alternative au Patriarcat?</a></li>
</ul>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/s/o/c/Image%7ESociologielogo.png_8b83.html" class="image" title="Icône du portail de la sociologie"><img alt="Icône du portail de la sociologie" src="../../../../images/shared/thumb/9/9c/Sociologielogo.png/21px-Sociologielogo.png" width="21" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/s/o/c/Portail%7ESociologie_1e26.html" title="Portail:Sociologie">Portail de la sociologie</a></span></span></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 377/1000000
Post-expand include size: 3088/2048000 bytes
Template argument size: 768/2048000 bytes
Expensive parser function count: 2/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/c/o/n/Cat%C3%A9gorie%7EConcept_sociologique_4448.html" title="Catégorie:Concept sociologique">Concept sociologique</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/n/t/Cat%C3%A9gorie%7EAnthropologie_sociale_et_culturelle_feca.html" title="Catégorie:Anthropologie sociale et culturelle">Anthropologie sociale et culturelle</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/o/l/Cat%C3%A9gorie%7EPolarit%C3%A9_sexuelle_feef.html" title="Catégorie:Polarité sexuelle">Polarité sexuelle</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/s/o/c/Cat%C3%A9gorie%7ESociologie_de_la_famille_2cfd.html" title="Catégorie:Sociologie de la famille">Sociologie de la famille</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/g/e/n/Cat%C3%A9gorie%7EGender_Studies_dd99.html" title="Catégorie:Gender Studies">Gender Studies</a></span></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-cats-hidden">Catégorie cachée&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/w/i/k/Cat%C3%A9gorie%7EWikip%C3%A9dia%7E%C3%A9bauche_anthropologie_f7f0.html" title="Catégorie:Wikipédia:ébauche anthropologie">Wikipédia:ébauche anthropologie</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/p/a/t/Patriarcat_%28sociologie%29.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/p/a/t/Discuter%7EPatriarcat_%28sociologie%29_caa1.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Patriarcat_%28sociologie%29">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/p/o/w/Power_%28sociology%29.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../cs/articles/p/a/t/Patriarch%C3%A1t.html">Česky</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../da/articles/p/a/t/Patriarkat.html">Dansk</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/p/a/t/Patriarchat_%28Soziologie%29_0d33.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../el/articles/%CF%80/%CE%B1/%CF%84/%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%AF%CE%B1.html">Ελληνικά</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/p/a/t/Patriarchy.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/p/a/t/Patriarcado.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../et/articles/p/a/t/Patriarhaalsus.html">Eesti</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/p/a/t/Patriarkaatti_%28yhteiskuntatieteet%29.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../he/articles/%D7%9E/%D7%A9/%D7%A4/%D7%9E%D7%A9%D7%A4%D7%97%D7%94_%D7%A4%D7%98%D7%A8%D7%99%D7%90%D7%A8%D7%9B%D7%9C%D7%99%D7%AA.html">עברית</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ja/articles/%E5%AE%B6/%E7%88%B6/%E9%95%B7/%E5%AE%B6%E7%88%B6%E9%95%B7%E5%88%B6.html">日本語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ko/articles/%EA%B0%80/%EB%B6%80/%EC%9E%A5/%EA%B0%80%EB%B6%80%EC%9E%A5%EC%A0%9C.html">한국어</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../no/articles/p/a/t/Patriarki.html">‪Norsk (bokmål)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../oc/articles/p/a/t/Patriarcat.html">Occitan</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/p/a/t/Patriarchat_%28ustr%C3%B3j%29.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ru/articles/%D0%BF/%D0%B0/%D1%82/%D0%9F%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B0%D1%82.html">Русский</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sr/articles/%D0%BF/%D0%B0/%D1%82/%D0%9F%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B0%D1%82.html">Српски / Srpski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/p/a/t/Patriarkat.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh/articles/%E7%88%B6/%E6%AC%8A/_/%E7%88%B6%E6%AC%8A.html">中文</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 31 mai 2008 à 18:52 par Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/t/u/r/Utilisateur%7ETurb_2d18.html" title="Utilisateur:Turb">Turb</a>, <a href="../../../../articles/p/l/e/Utilisateur%7EPlexusSolaris_438a.html" title="Utilisateur:PlexusSolaris">PlexusSolaris</a>, <a href="../../../../articles/d/u/m/Utilisateur%7EDumZiBoT_1015.html" title="Utilisateur:DumZiBoT">DumZiBoT</a>, <a href="../../../../articles/s/h/a/Utilisateur%7EShakki_d042.html" title="Utilisateur:Shakki">Shakki</a>, <a href="../../../../articles/d/e/a/Utilisateur%7EDeaddisco_7ae9.html" title="Utilisateur:Deaddisco">Deaddisco</a>, <a href="../../../../articles/p/s/e/Utilisateur%7EPseudomoi_f04e.html" title="Utilisateur:Pseudomoi">Pseudomoi</a>, <a href="../../../../articles/f/l/o/Utilisateur%7EFlot2_1494.html" title="Utilisateur:Flot2">Flot2</a>, <a href="../../../../articles/g/l/o/Utilisateur%7EGloupsU2_0a33.html" title="Utilisateur:GloupsU2">GloupsU2</a>, <a href="../../../../articles/t/h/i/Utilisateur%7EThierry_Caro_9ce2.html" title="Utilisateur:Thierry Caro">Thierry Caro</a>, <a href="../../../../articles/a/d/m/Utilisateur%7EADM_83cf.html" title="Utilisateur:ADM">ADM</a>, <a href="../../../../articles/z/x/8/Utilisateur%7EZX81-bot_0db4.html" title="Utilisateur:ZX81-bot">ZX81-bot</a>, <a href="../../../../articles/n/o/n/Utilisateur%7ENono64_a899.html" title="Utilisateur:Nono64">Nono64</a>, <a href="../../../../articles/s/a/s/Utilisateur%7ESashatoBot_387e.html" title="Utilisateur:SashatoBot">SashatoBot</a>, <a href="../../../../articles/l/o/u/Utilisateur%7ELouperibot_13b7.html" title="Utilisateur:Louperibot">Louperibot</a>, <a href="../../../../articles/l/i/b/Utilisateur%7ELibellule_Bleue_346e.html" title="Utilisateur:Libellule Bleue">Libellule Bleue</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, <a href="../../../../articles/s/o/u/Utilisateur%7ESoulbot_a4c6.html" title="Utilisateur:Soulbot">Soulbot</a>, <a href="../../../../articles/h/e/s/Utilisateur%7EHesoneofus_c45b.html" title="Utilisateur:Hesoneofus">Hesoneofus</a>, <a href="../../../../articles/h/o/r/Utilisateur%7EHorowitz_98bb.html" title="Utilisateur:Horowitz">Horowitz</a>, <a href="../../../../articles/c/h/a/Utilisateur%7EChaoborus_2b04.html" title="Utilisateur:Chaoborus">Chaoborus</a>, <a href="../../../../articles/i/d/%C3%A9/Utilisateur%7EId%C3%A9alit%C3%A9s_22a0.html" title="Utilisateur:Idéalités">Idéalités</a>, <a href="../../../../articles/c/i/r/Utilisateur%7ECircular_d4c9.html" title="Utilisateur:Circular">Circular</a>, <a href="../../../../articles/l/i/l/Utilisateur%7ELilliputien_dc17.html" title="Utilisateur:Lilliputien">Lilliputien</a>, <a href="../../../../articles/g/i/l/Utilisateur%7EGillesC_4b5f.html" title="Utilisateur:GillesC">GillesC</a>, <a href="../../../../articles/e/l/e/Utilisateur%7EElemiah_1ffa.html" title="Utilisateur:Elemiah">Elemiah</a>, <a href="../../../../articles/o/u/i/Utilisateur%7EOuikip%C3%A9dix_6f44.html" title="Utilisateur:Ouikipédix">Ouikipédix</a>, <a href="../../../../articles/h/o/l/Utilisateur%7EHolycharly_dc2b.html" title="Utilisateur:Holycharly">Holycharly</a>, <a href="../../../../articles/u/l/t/Utilisateur%7EUltrogothe_0124.html" title="Utilisateur:Ultrogothe">Ultrogothe</a>, <a href="../../../../articles/l/o/v/Utilisateur%7ELoveless_6fc1.html" title="Utilisateur:Loveless">Loveless</a>, <a href="../../../../articles/c/a/r/Utilisateur%7ECaroube_79f7.html" title="Utilisateur:Caroube">Caroube</a>, <a href="../../../../articles/b/o/e/Utilisateur%7EBoeb%27is_6ea3.html" title="Utilisateur:Boeb'is">Boeb'is</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotQuistnix_d78e.html" title="Utilisateur:RobotQuistnix">RobotQuistnix</a>, <a href="../../../../articles/t/i/t/Utilisateur%7ETiti_Sitria_6df2.html" title="Utilisateur:Titi Sitria">Titi Sitria</a>, <a href="../../../../articles/f/l/a/Utilisateur%7EFlaBot_bc06.html" title="Utilisateur:FlaBot">FlaBot</a>, <a href="../../../../articles/c/a/t/Utilisateur%7ECaton_ead7.html" title="Utilisateur:Caton">Caton</a>, <a href="../../../../articles/a/y/a/Utilisateur%7EAyadho_d79c.html" title="Utilisateur:Ayadho">Ayadho</a>, <a href="../../../../articles/t/a/g/Utilisateur%7ETaguelmoust_31b9.html" title="Utilisateur:Taguelmoust">Taguelmoust</a> et <a href="../../../../articles/v/i/b/Utilisateur%7EVibby_5057.html" title="Utilisateur:Vibby">Vibby</a>.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX