Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/j/o/s/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles//j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Joseph Bertrand - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Joseph Bertrand</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <div class="homonymie">Pour les articles <a href="../../../../articles/h/o/m/Aide%7EHomonymie_2a52.html" title="Aide:Homonymie">homonymes</a>, voir <a href="../../../../articles/b/e/r/Bertrand.html" title="Bertrand">Bertrand</a>. <a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDisambig.svg_8f13.html" class="image" title="Disambig.svg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" width="20" height="16" border="0" /></a></div>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:182px;"><a href="../../../../articles/j/o/s/Image%7EJoseph_bertrand.jpg_2264.html" class="image" title="Joseph Bertrand"><img alt="Joseph Bertrand" src="../../../../images/local/thumb/a/ab/Joseph_bertrand.jpg/180px-Joseph_bertrand.jpg" width="180" height="236" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/j/o/s/Image%7EJoseph_bertrand.jpg_2264.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Joseph Bertrand</div>
</div>
</div>
<p><b>Joseph</b> Louis François <b>Bertrand</b>, né le <a href="../../../../articles/1/1/_/11_mars.html" title="11 mars">11 mars</a> <a href="../../../../articles/1/8/2/1822.html" title="1822">1822</a> à <a href="../../../../articles/p/a/r/Paris.html" title="Paris">Paris</a> et mort le <a href="../../../../articles/3/_/a/3_avril.html" title="3 avril">3 avril</a> <a href="../../../../articles/1/9/0/1900.html" title="1900">1900</a> à Paris, est un <a href="../../../../articles/m/a/t/Math%C3%A9maticien.html" title="Mathématicien">mathématicien</a>, <a href="../../../../articles/s/c/i/Sciences_%C3%A9conomiques.html" title="Sciences économiques">économiste</a> et <a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_des_sciences.html" title="Histoire des sciences">historien des sciences</a> <a href="../../../../articles/f/r/a/France.html" title="France">français</a>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Carri.C3.A8re"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Carrière</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#.C5.92uvres"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Œuvres</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Principaux_ouvrages"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Principaux ouvrages</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Distinctions"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Distinctions</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#D.C3.A9corations"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Décorations</span></a></li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Voir_aussi"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Voir aussi</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Liens_internes"><span class="tocnumber">6.1</span> <span class="toctext">Liens internes</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">6.2</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Carri.C3.A8re" id="Carri.C3.A8re"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html" title="Modifier la section&#160;: Carrière">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Carrière</span></h2>
<p>Enfant prodige, il suit à onze ans les cours de l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/c/o/%C3%89cole_polytechnique_%28France%29_f67f.html" title="École polytechnique (France)">École Polytechnique</a> en auditeur libre. Entre onze et dix-sept ans, il obtient deux <a href="../../../../articles/b/a/c/Baccalaur%C3%A9at_%28France%29_59cc.html" title="Baccalauréat (France)">baccalauréats</a>, une <a href="../../../../articles/l/i/c/Licence_%28grade_universitaire%29.html" title="Licence (grade universitaire)">licence</a> et le <a href="../../../../articles/d/o/c/Doctorat.html" title="Doctorat">doctorat</a> ès sciences avec une thèse sur la théorie mathématique de l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/l/e/%C3%89lectricit%C3%A9.html" title="Électricité">électricité</a>, puis est admis premier au concours d'entrée 1839 de l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/c/o/%C3%89cole_polytechnique_%28France%29_f67f.html" title="École polytechnique (France)">École Polytechnique</a>. Il est ensuite reçu au concours d'agrégation de mathématiques des facultés et premier au premier concours d'agrégation de mathématiques des lycées avec <a href="../../../../articles/c/h/a/Charles_Briot_3379.html" title="Charles Briot">Charles Briot</a>, ainsi qu'à l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/c/o/%C3%89cole_des_mines.html" class="mw-redirect" title="École des mines">École des mines</a>. Il fut professeur de mathématiques au <a href="../../../../articles/l/y/c/Lyc%C3%A9e_Saint-Louis_b1fd.html" title="Lycée Saint-Louis">lycée Saint-Louis</a>, répetiteur, examinateur puis professeur d'analyse en 1852 à l'École polytechnique, maître de conférences de calcul différentiel et intégral à l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/c/o/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure.html" title="École normale supérieure">École normale supérieure</a> et professeur titulaire de la chaire de <a href="../../../../articles/p/h/y/Physique.html" title="Physique">physique</a> et <a href="../../../../articles/m/a/t/Math%C3%A9matiques.html" title="Mathématiques">mathématiques</a> au <a href="../../../../articles/c/o/l/Coll%C3%A8ge_de_France_72bc.html" title="Collège de France">Collège de France</a> en <a href="../../../../articles/1/8/6/1862.html" title="1862">1862</a> en remplacement de <a href="../../../../articles/j/e/a/Jean-Baptiste_Biot_c758.html" title="Jean-Baptiste Biot">Jean-Baptiste Biot</a>.</p>
<p>Joseph Bertrand était le fils du docteur <a href="../../../../articles/a/l/e/Alexandre_Bertrand_%28m%C3%A9decin%29_0b5e.html" title="Alexandre Bertrand (médecin)">Alexandre Bertrand</a> (1795-1831), le frère cadet de l'archéologue <a href="../../../../articles/a/l/e/Alexandre_Bertrand_%28arch%C3%A9ologue%29_64f6.html" title="Alexandre Bertrand (archéologue)">Alexandre Bertrand</a> (1820-1902), le beau-frère du mathématicien <a href="../../../../articles/c/h/a/Charles_Hermite_5b1f.html" title="Charles Hermite">Charles Hermite</a>, et le père du géologue <a href="../../../../articles/m/a/r/Marcel_Alexandre_Bertrand_92e9.html" title="Marcel Alexandre Bertrand">Marcel Bertrand</a>.</p>
<p><a name=".C5.92uvres"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html" title="Modifier la section&#160;: Œuvres">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Œuvres</span></h2>
<div class="detail"><span><a href="../../../../articles/s/e/a/Image%7ESearchtool-80%25.png_e347.html" class="image" title="Icône de détail"><img alt="Icône de détail" src="../../../../images/shared/thumb/1/1a/Searchtool-80%.png/15px-Searchtool-80%.png" width="15" height="15" border="0" /></a> <span>Articles détaillés&#160;: <a href="../../../../articles/s/%C3%A9/r/S%C3%A9rie_de_Bertrand_a5ef.html" title="Série de Bertrand">Série de Bertrand</a>, <a href="../../../../articles/p/o/s/Postulat_de_Bertrand_1ea2.html" title="Postulat de Bertrand">Postulat de Bertrand</a> et <a href="../../../../articles/d/u/o/Duopole.html" title="Duopole">Duopole</a>.</span></span></div>
<p>En <a href="../../../../articles/1/8/4/1845.html" title="1845">1845</a>, en analysant une table de nombres premiers jusqu'à 6&#160;000&#160;000, il fait la conjecture qu'il y a toujours au moins un <a href="../../../../articles/n/o/m/Nombre_premier.html" title="Nombre premier">nombre premier</a> entre n et 2n-2 pour tout n plus grand que 3. <a href="../../../../articles/p/a/f/Pafnouti_Tchebychev_6715.html" title="Pafnouti Tchebychev">Pafnouti Tchebychev</a> a démontré cette conjecture, le <a href="../../../../articles/p/o/s/Postulat_de_Bertrand_1ea2.html" title="Postulat de Bertrand">postulat de Bertrand</a>, en <a href="../../../../articles/1/8/5/1850.html" title="1850">1850</a>.</p>
<p>Pour l'étude de la <a href="../../../../articles/s/%C3%A9/r/S%C3%A9rie_convergente.html" title="Série convergente">convergence des series numériques</a>, il mit au point un critère de comparaison plus fin que le <a href="../../../../articles/s/%C3%A9/r/S%C3%A9rie_de_Riemann_f83e.html" title="Série de Riemann">critère de Riemann</a>.</p>
<p>En <a href="../../../../articles/s/c/i/Sciences_%C3%A9conomiques.html" title="Sciences économiques">sciences économiques</a>, il s'est intéressé au problème de <a href="../../../../articles/d/u/o/Duopole.html" title="Duopole">duopole</a>.</p>
<p><a name="Principaux_ouvrages" id="Principaux_ouvrages"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html" title="Modifier la section&#160;: Principaux ouvrages">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Principaux ouvrages</span></h2>
<ul>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098036" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098036" rel="nofollow">Traité de calcul différentiel et de calcul intégral</a> (Paris&#160;: Gauthier-Villars, 1864-1870) (2 volumes)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098020" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098020" rel="nofollow">Rapport sur les progrès les plus récents de l'analyse mathématique</a> (Paris: Imprimerie Impériale, 1867)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098025" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098025" rel="nofollow">Traité d'arithmétique</a> (L. Hachette, 1849)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098024" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098024" rel="nofollow">Thermodynamique</a> (Paris&#160;: Gauthier-Villars, 1887)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF37259333" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF37259333" rel="nofollow">Méthode des moindres carrés</a> (Mallet-Bachelier, 1855)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098013" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30098013" rel="nofollow">Leçons sur la théorie mathématique de l'électricité / professées au Collège de France</a> (Paris&#160;: Gauthier-Villars et fils, 1890)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30097974" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30097974" rel="nofollow">Calcul des probabilités</a> ( Paris&#160;: Gauthier-Villars et fils, 1889)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30097972" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30097972" rel="nofollow">Arago et sa vie scientique</a> (Paris&#160;: J. Hetzel, 1865)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30097973" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30097973" rel="nofollow">Blaise Pascal</a> (Paris&#160;: C. Lévy, 1891)</li>
<li><a href="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30097982" class="external text" title="http://gallica.bnf.fr/notice?N=FRBNF30097982" rel="nofollow">Les fondateurs de l'astronomie moderne &#160;: Copernic, Tycho Brahé, Képler, Galilée, Newton</a> (Paris: J. Hetzel, 1865)</li>
</ul>
<p><a name="Distinctions" id="Distinctions"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html" title="Modifier la section&#160;: Distinctions">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Distinctions</span></h2>
<ul>
<li>Membre de l'<a href="../../../../articles/a/c/a/Acad%C3%A9mie_des_sciences_%28France%29_3f48.html" title="Académie des sciences (France)">Académie des sciences</a> (<a href="../../../../articles/1/8/5/1856.html" title="1856">1856</a>), il succède à <a href="../../../../articles/c/h/a/Charles_Sturm_f150.html" title="Charles Sturm">Charles Sturm</a>.</li>
<li>Co-secrétaire perpétuel de l'Académie des sciences (<a href="../../../../articles/1/8/7/1874.html" title="1874">1874</a>), il succède à <a href="../../../../articles/j/e/a/Jean-Baptiste_%C3%89lie_de_Beaumont_c3ed.html" class="mw-redirect" title="Jean-Baptiste Élie de Beaumont">Élie de Beaumont</a>.</li>
<li>Membre étranger de la <a href="../../../../articles/r/o/y/Royal_Society_0bd4.html" title="Royal Society">Royal Society</a> (<a href="../../../../articles/1/8/7/1875.html" title="1875">1875</a>)</li>
<li>Membre de l'<a href="../../../../articles/a/c/a/Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise.html" title="Académie française">Académie française</a> (<a href="../../../../articles/1/8/8/1884.html" title="1884">1884</a>), il succède à <a href="../../../../articles/j/e/a/Jean-Baptiste_Dumas_4eb0.html" title="Jean-Baptiste Dumas">Jean-Baptiste Dumas</a></li>
</ul>
<p><a name="D.C3.A9corations" id="D.C3.A9corations"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html" title="Modifier la section&#160;: Décorations">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Décorations</span></h2>
<ul>
<li>Grand officier de la <a href="../../../../articles/l/%C3%A9/g/L%C3%A9gion_d%27honneur.html" title="Légion d'honneur">Légion d'honneur</a></li>
</ul>
<p><a name="Voir_aussi" id="Voir_aussi"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html" title="Modifier la section&#160;: Voir aussi">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Voir aussi</span></h2>
<p><a name="Liens_internes" id="Liens_internes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html" title="Modifier la section&#160;: Liens internes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens internes</span></h3>
<ul>
<li><a href="../../../../articles/s/%C3%A9/r/S%C3%A9rie_de_Bertrand_a5ef.html" title="Série de Bertrand">Série de Bertrand</a></li>
<li><a href="../../../../articles/t/h/%C3%A9/Th%C3%A9or%C3%A8me_de_Bertrand_d8ed.html" title="Théorème de Bertrand">Théorème de Bertrand</a></li>
<li><a href="../../../../articles/p/a/r/Paradoxe_de_Bertrand_a47c.html" title="Paradoxe de Bertrand">Paradoxe de Bertrand</a></li>
</ul>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h3>
<ul>
<li><a href="http://www.academie-francaise.fr/immortels/base/academiciens/fiche.asp?param=459" class="external text" title="http://www.academie-francaise.fr/immortels/base/academiciens/fiche.asp?param=459" rel="nofollow">Notice biographique de l'Académie française</a></li>
<li><a href="http://www.annales.org/archives/x/jbertrand.html" class="external text" title="http://www.annales.org/archives/x/jbertrand.html" rel="nofollow">Biographie</a> sur le site des <a href="http://www.annales.org/archives/" class="external text" title="http://www.annales.org/archives/" rel="nofollow">Annales des Mines</a></li>
<li><a href="http://www.gutenberg.org/author/Joseph+Bertrand" class="external text" title="http://www.gutenberg.org/author/Joseph+Bertrand" rel="nofollow">Œuvres de Joseph Bertrand</a> sur le <a href="../../../../articles/p/r/o/Projet_Gutenberg_faa7.html" title="Projet Gutenberg">projet Gutenberg</a></li>
</ul>
<p><br clear="all" /></p>
<table align="center" cellpadding="2" width="100%" border="0" style="border: 1px solid #999">
<tr>
<td width="33%" align="center" bgcolor="#F2FFE5">Précédé par<br />
<b><a href="../../../../articles/j/e/a/Jean-Baptiste_Dumas_4eb0.html" title="Jean-Baptiste Dumas">Jean-Baptiste Dumas</a></b></td>
<td width="33%" align="center" bgcolor="#FFFFFF"><b><a href="../../../../articles/l/i/s/Liste_des_membres_de_l%27Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise_par_fauteuil_7b5c.html#Fauteuil_40" title="Liste des membres de l'Académie française par fauteuil">Fauteuil 40 de l’Académie française<br />
1884-1900</a></b></td>
<td width="33%" align="center" bgcolor="#F2FFE5">Suivi par<br />
<b><a href="../../../../articles/m/a/r/Marcellin_Berthelot_9126.html" title="Marcellin Berthelot">Marcellin Berthelot</a></b></td>
</tr>
</table>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/r/a/c/Image%7ERacine_carr%C3%A9e_bleue.svg_2864.html" class="image" title="Icône du portail des mathématiques"><img alt="Icône du portail des mathématiques" src="../../../../images/shared/thumb/1/1f/Racine_carrée_bleue.svg/24px-Racine_carrée_bleue.svg.png" width="24" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/m/a/t/Portail%7EMath%C3%A9matiques_0c04.html" title="Portail:Mathématiques">Portail des mathématiques</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/e/u/r/Image%7EEUR_1_%282007_issue%29.png_f43b.html" class="image" title="Icône du portail de l’économie"><img alt="Icône du portail de l’économie" src="../../../../images/shared/thumb/5/5a/EUR_1_(2007_issue).png/24px-EUR_1_(2007_issue).png" width="24" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/%C3%A9/c/o/Portail%7E%C3%89conomie_8ef0.html" title="Portail:Économie">Portail de l’économie</a></span></span></li>
</ul>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 267/1000000
Post-expand include size: 3705/2048000 bytes
Template argument size: 516/2048000 bytes
Expensive parser function count: 0/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/m/a/t/Cat%C3%A9gorie%7EMath%C3%A9maticien_8be2.html" title="Catégorie:Mathématicien">Mathématicien</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/m/a/t/Cat%C3%A9gorie%7EMath%C3%A9maticien_fran%C3%A7ais_e2a3.html" title="Catégorie:Mathématicien français">Mathématicien français</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/c/o/l/Cat%C3%A9gorie%7EColl%C3%A8ge_de_France_6837.html" title="Catégorie:Collège de France">Collège de France</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/p/o/l/Cat%C3%A9gorie%7EPolytechnicien_4c03.html" title="Catégorie:Polytechnicien">Polytechnicien</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/m/e/m/Cat%C3%A9gorie%7EMembre_de_l%27Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise_3083.html" title="Catégorie:Membre de l'Académie française">Membre de l'Académie française</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/m/e/m/Cat%C3%A9gorie%7EMembre_de_l%27Acad%C3%A9mie_des_sciences_%28France%29_0b19.html" title="Catégorie:Membre de l'Académie des sciences (France)">Membre de l'Académie des sciences (France)</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/m/e/m/Cat%C3%A9gorie%7EMembre_%C3%A9tranger_de_la_Royal_Society_8dbf.html" title="Catégorie:Membre étranger de la Royal Society">Membre étranger de la Royal Society</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/m/e/m/Cat%C3%A9gorie%7EMembre_de_la_Soci%C3%A9t%C3%A9_philomathique_de_Paris_abd4.html" title="Catégorie:Membre de la Société philomathique de Paris">Membre de la Société philomathique de Paris</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/e/n/f/Cat%C3%A9gorie%7EEnfant_prodige_1dc0.html" title="Catégorie:Enfant prodige">Enfant prodige</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/f/a/m/Cat%C3%A9gorie%7EFamille_Bertrand_-_Hermite_e419.html" title="Catégorie:Famille Bertrand - Hermite">Famille Bertrand - Hermite</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/%C3%A9/c/o/Cat%C3%A9gorie%7E%C3%89conomiste_fran%C3%A7ais_c44d.html" title="Catégorie:Économiste français">Économiste français</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/g/r/a/Cat%C3%A9gorie%7EGrand_Officier_de_la_L%C3%A9gion_d%27honneur_44d8.html" title="Catégorie:Grand Officier de la Légion d'honneur">Grand Officier de la Légion d'honneur</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/n/a/i/Cat%C3%A9gorie%7ENaissance_en_1822_16a9.html" title="Catégorie:Naissance en 1822">Naissance en 1822</a></span> | <span dir='ltr'><a href="../../../../articles/d/%C3%A9/c/Cat%C3%A9gorie%7ED%C3%A9c%C3%A8s_en_1900_d968.html" title="Catégorie:Décès en 1900">Décès en 1900</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/j/o/s/Discuter%7EJoseph_Bertrand_a3ec.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Joseph_Bertrand">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ca/articles/j/o/s/Joseph_Louis_Fran%C3%A7ois_Bertrand_74f1.html">Català</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/j/o/s/Joseph_Louis_Fran%C3%A7ois_Bertrand_74f1.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/j/o/s/Joseph_Louis_Francois_Bertrand_65c3.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/j/o/s/Joseph_Louis_Fran%C3%A7ois_Bertrand_74f1.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/j/o/s/Joseph_Louis_Fran%C3%A7ois_Bertrand_74f1.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/j/o/s/Joseph_Bertrand_8f60.html">Português</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/j/o/s/Joseph_Louis_Fran%C3%A7ois_Bertrand_74f1.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh/articles/%E7%B4%84/%E7%91%9F/%C2%B7/%E7%B4%84%E7%91%9F%C2%B7%E4%BC%AF%E7%89%B9%E8%98%AD.html">中文</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 16 avril 2008 à 19:05 par Utilisateur <a href="../../../../articles/l/e/m/Utilisateur%7ELeMorvandiau_b919.html" title="Utilisateur:LeMorvandiau">LeMorvandiau</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/n/i/c/Utilisateur%7ENicoV_cb3c.html" title="Utilisateur:NicoV">NicoV</a>, <a href="../../../../articles/k/e/r/Utilisateur%7EKertraon_3edb.html" title="Utilisateur:Kertraon">Kertraon</a>, <a href="../../../../articles/a/p/r/Utilisateur%7EApropos_67be.html" title="Utilisateur:Apropos">Apropos</a>, <a href="../../../../articles/x/i/b/Utilisateur%7EXibot_22f3.html" title="Utilisateur:Xibot">Xibot</a>, <a href="../../../../articles/m/u/_/Utilisateur%7EMu_fdae.html" title="Utilisateur:Mu">Mu</a>, <a href="../../../../articles/3/0/7/Utilisateur%7E307sw136.html" title="Utilisateur:307sw136">307sw136</a>, <a href="../../../../articles/o/a/s/Utilisateur%7EOasisk_b418.html" title="Utilisateur:Oasisk">Oasisk</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, <a href="../../../../articles/v/a/l/Utilisateur%7EVal%C3%A9rie75_1218.html" title="Utilisateur:Valérie75">Valérie75</a>, <a href="../../../../articles/e/s/c/Utilisateur%7EEscarbot_177b.html" title="Utilisateur:Escarbot">Escarbot</a>, <a href="../../../../articles/v/e/r/Utilisateur%7EVerbex_9355.html" title="Utilisateur:Verbex">Verbex</a>, <a href="../../../../articles/t/h/i/Utilisateur%7EThijs%21bot_c2d6.html" title="Utilisateur:Thijs!bot">Thijs!bot</a>, <a href="../../../../articles/p/r/o/Utilisateur%7EProbot_1ba4.html" title="Utilisateur:Probot">Probot</a>, <a href="../../../../articles/j/u/l/Utilisateur%7EJulianedm_a580.html" title="Utilisateur:Julianedm">Julianedm</a>, <a href="../../../../articles/b/a/r/Utilisateur%7EBaronnet_f445.html" title="Utilisateur:Baronnet">Baronnet</a>, <a href="../../../../articles/b/o/t/Utilisateur%7EBotz_f04a.html" title="Utilisateur:Botz">Botz</a>, <a href="../../../../articles/d/o/m/Utilisateur%7EDom_20f6.html" title="Utilisateur:Dom">Dom</a>, <a href="../../../../articles/c/l/a/Utilisateur%7EClaudeh5_bb3d.html" title="Utilisateur:Claudeh5">Claudeh5</a>, <a href="../../../../articles/y/u/r/Utilisateur%7EYurikBot_0f63.html" title="Utilisateur:YurikBot">YurikBot</a>, <a href="../../../../articles/l/o/n/Utilisateur%7ELonganimE_fad5.html" title="Utilisateur:LonganimE">LonganimE</a>, <a href="../../../../articles/p/i/e/Utilisateur%7EPieRRoBoT_0564.html" title="Utilisateur:PieRRoBoT">PieRRoBoT</a>, <a href="../../../../articles/e/s/k/Utilisateur%7EEskimbot_5ab8.html" title="Utilisateur:Eskimbot">Eskimbot</a>, <a href="../../../../articles/s/t/y/Utilisateur%7ESTyx_3f2c.html" title="Utilisateur:STyx">STyx</a>, <a href="../../../../articles/g/e/n/Utilisateur%7EGene.arboit_710a.html" title="Utilisateur:Gene.arboit">Gene.arboit</a>, <a href="../../../../articles/p/o/p/Utilisateur%7EPoppy_9da9.html" title="Utilisateur:Poppy">Poppy</a>, <a href="../../../../articles/r/o/b/Utilisateur%7ERobotE_4c36.html" title="Utilisateur:RobotE">RobotE</a>, <a href="../../../../articles/k/o/y/Utilisateur%7EKoyuki_0284.html" title="Utilisateur:Koyuki">Koyuki</a>, <a href="../../../../articles/g/%C3%B4/t/Utilisateur%7EG%C3%B4T%C3%B4_5bb5.html" title="Utilisateur:GôTô">GôTô</a>, <a href="../../../../articles/p/i/x/Utilisateur%7EPixeltoo_d08c.html" title="Utilisateur:Pixeltoo">Pixeltoo</a>, <a href="../../../../articles/m/s/c/Utilisateur%7EMschlindwein_ddf8.html" title="Utilisateur:Mschlindwein">Mschlindwein</a>, <a href="../../../../articles/k/i/l/Utilisateur%7EKilom691_4b28.html" title="Utilisateur:Kilom691">Kilom691</a>, <a href="../../../../articles/v/a/r/Utilisateur%7EVargenau_72c1.html" title="Utilisateur:Vargenau">Vargenau</a>, <a href="../../../../articles/m/i/s/Utilisateur%7EMisterMatt_Bot_f0f9.html" title="Utilisateur:MisterMatt Bot">MisterMatt Bot</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/o/s/m/Utilisateur%7EOsMoSe_a714.html" title="Utilisateur:OsMoSe">OsMoSe</a>, <a href="../../../../articles/k/e/l/Utilisateur%7EKelson_c689.html" title="Utilisateur:Kelson">Kelson</a> et <a href="../../../../articles/-/a/k/Utilisateur%7E-aka-demia.html" title="Utilisateur:-aka-demia">-aka-demia</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX