Samx Here
n1udSecurity


Server : Apache
System : Linux webd348.cluster026.gra.hosting.ovh.net 5.15.148-ovh-vps-grsec-zfs-classid #1 SMP Thu Feb 8 09:41:04 UTC 2024 x86_64
User : hednacluml ( 122243)
PHP Version : 8.3.9
Disable Function : _dyuweyrj4,_dyuweyrj4r,dl
Directory :  /home/hednacluml/encyclo/articles/c/i/v/

Upload File :
current_dir [ Writeable ] document_root [ Writeable ]

 

Current File : /home/hednacluml/encyclo/articles//c/i/v/Civilisation_minoenne.html
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="fr" lang="fr" dir="ltr">
  <head>
    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
	<!-- headlinks removed -->
	<link rel="shortcut icon" href="../../../../misc/favicon.ico"/>
    <title>Civilisation minoenne - Wikipédia</title>
    <style type="text/css">/*<![CDATA[*/ @import "../../../../skins/offline/main.css"; /*]]>*/</style>
    <link rel="stylesheet" type="text/css" media="print" href="../../../../skins/common/commonPrint.css" />
    <!--[if lt IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE50Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 5.5000]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE55Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE 6]><style type="text/css">@import "../../../../skins/monobook/IE60Fixes.css";</style><![endif]-->
    <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/IEFixes.js"></script>
    <meta http-equiv="imagetoolbar" content="no" /><![endif]-->
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/common/wikibits.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/md5.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/utf8.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../skins/offline/lookup.js"></script>
    <script type="text/javascript" src="../../../../raw/gen.js"></script>        <style type="text/css">/*<![CDATA[*/
@import "../../../../raw/MediaWiki%7ECommon.css";
@import "../../../../raw/MediaWiki%7EMonobook.css";
@import "../../../../raw/gen.css";
/*]]>*/</style>          </head>
  <body
    class="ns-0">
    <div id="globalWrapper">
      <div id="column-content">
	<div id="content">
	  <a name="top" id="contentTop"></a>
	        <h1 class="firstHeading">Civilisation minoenne</h1>
	  <div id="bodyContent">
	    <h3 id="siteSub">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</h3>
	    <div id="contentSub"></div>
	    	    	    <!-- start content -->
	    <table width="175" align="right" cellpadding="0" cellspacing="0" style="margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #aaaaaa; background: #f9f9f9;font-size:85%; clear:right">
<tr>
<th style="padding: 0 5px 0 5px; font-size:120%; background:#eeeeff" align="center" colspan="2"><a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_de_la_Gr%C3%A8ce_2b66.html" title="Histoire de la Grèce">Histoire de la Grèce</a><br />
<a href="../../../../articles/a/c/r/Image%7EAcropolis-panorama-night.jpg_a310.html" class="image" title="Acropolis-panorama-night.jpg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/8/8b/Acropolis-panorama-night.jpg/175px-Acropolis-panorama-night.jpg" width="175" height="34" border="0" /></a><br /></th>
</tr>
<tr>
<td style="padding: 0 5px; background: #ccf; text-align: center;" colspan="2"><b>Grèce préhellénique</b></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" width="48"></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;">Préhistoire de la Grèce</td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" width="48"><font color="#C06000">-3200</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_des_Cyclades_d2a6.html" title="Civilisation des Cyclades">Civilisation cycladique</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right"><font color="#C06000">-2700</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><strong class="selflink">Civilisation minoenne</strong></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right"><font color="#C06000">&#160;-1550</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_myc%C3%A9nienne.html" title="Civilisation mycénienne">Civilisation mycénienne</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="padding: 0 5px; background: #ccf; text-align: center;" colspan="2"><b><a href="../../../../articles/g/r/%C3%A8/Gr%C3%A8ce_antique.html" title="Grèce antique">Grèce antique</a></b></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#C06000">&#160;-1200</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/s/i/%C3%A8/Si%C3%A8cles_obscurs.html" title="Siècles obscurs">Siècles obscurs</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#C06000">&#160;-800</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/%C3%A9/p/o/%C3%89poque_archa%C3%AFque.html" title="Époque archaïque">Époque archaïque</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#C06000">&#160;-510</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/%C3%A9/p/o/%C3%89poque_classique.html" title="Époque classique">Époque classique</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#C06000">&#160;-323</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/%C3%A9/p/o/%C3%89poque_hell%C3%A9nistique.html" title="Époque hellénistique">Époque hellénistique</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right"><font color="#C06000">&#160;-146</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/g/r/%C3%A8/Gr%C3%A8ce_romaine.html" title="Grèce romaine">Grèce romaine</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="padding: 0 5px; background: #ccf; text-align: center;" colspan="2"><b><a href="../../../../articles/e/m/p/Empire_byzantin.html" title="Empire byzantin">Grèce médiévale</a></b></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#00A040">&#160;330</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/e/m/p/Empire_byzantin.html" title="Empire byzantin">Empire byzantin</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right"><font color="#00A040">&#160;1453</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/g/r/%C3%A8/Gr%C3%A8ce_ottomane.html" title="Grèce ottomane">Grèce ottomane</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="padding: 0 5px; background: #ccf; text-align: center;" colspan="2"><b><a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_de_la_Gr%C3%A8ce_contemporaine_394d.html" class="mw-redirect" title="Histoire de la Grèce contemporaine">Grèce contemporaine</a></b></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#00A040">&#160;&#160;1799</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/r/%C3%A9/p/R%C3%A9publique_des_Sept-%C3%8Eles_55a3.html" title="République des Sept-Îles">République des Sept-Îles</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#00A040">&#160;&#160;1822</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/g/u/e/Guerre_d%27ind%C3%A9pendance_grecque.html" title="Guerre d'indépendance grecque">Guerre d'indépendance</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#00A040">&#160;1832</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/r/o/y/Royaume_de_Gr%C3%A8ce_c2b6.html" title="Royaume de Grèce">Royaume de Grèce</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right"><font color="#00A040">&#160;1936</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/r/%C3%A9/g/R%C3%A9gime_du_4_ao%C3%BBt.html" title="Régime du 4 août">Régime du 4 août</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right"><font color="#00A040">&#160;1941</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/o/c/c/Occupation_de_la_Gr%C3%A8ce_31a4.html" class="mw-redirect" title="Occupation de la Grèce">Occupation</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right"><font color="#00A040">&#160;1946</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/g/u/e/Guerre_civile_grecque.html" title="Guerre civile grecque">Guerre civile</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right" valign="top"><font color="#00A040">&#160;1967</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/d/i/c/Dictature_des_colonels.html" title="Dictature des colonels">Dictature des colonels</a></td>
</tr>
<tr>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 0px 0 0px;" align="right"><font color="#00A040">&#160;1974</font></td>
<td style="font-size: 100%; padding: 0 2px 0 2px;"><a href="../../../../articles/g/r/%C3%A8/Gr%C3%A8ce.html" title="Grèce">République hellénique</a></td>
</tr>
</table>
<p>La <b>civilisation minoenne</b> se développe en <a href="../../../../articles/c/r/%C3%A8/Cr%C3%A8te.html" title="Crète">Crète</a> de <a href="../../../../articles/x/x/v/XXVIIIe_si%C3%A8cle_av._J.-C._c72c.html" title="XXVIIIe siècle av. J.-C.">2700</a> à <a href="../../../../articles/x/i/i/XIIIe_si%C3%A8cle_av._J.-C._0e20.html" title="XIIIe siècle av. J.-C.">1200 av. J.-C.</a>. Tirant sa dénomination du nom du roi légendaire <a href="../../../../articles/m/i/n/Minos.html" title="Minos">Minos</a>, elle a été révélée par l'archéologue anglais <a href="../../../../articles/a/r/t/Arthur_John_Evans_01ec.html" title="Arthur John Evans">Arthur John Evans</a> au début du <a href="../../../../articles/x/x/e/XXe_si%C3%A8cle_ed3d.html" title="XXe siècle"><span class="romain" title="Nombre&#160;écrit en chiffres romains">XX</span><sup class="exposant">e</sup>&#160;siècle</a>.</p>
<table id="toc" class="toc" summary="Sommaire">
<tr>
<td>
<div id="toctitle">
<h2>Sommaire</h2>
</div>
<ul>
<li class="toclevel-1"><a href="#Une_thalassocratie_d.C3.A9chue_.3F"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Une thalassocratie déchue&#160;?</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Insularit.C3.A9"><span class="tocnumber">1.1</span> <span class="toctext">Insularité</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Une_civilisation_tourn.C3.A9e_vers_le_commerce_maritime_.3F"><span class="tocnumber">1.2</span> <span class="toctext">Une civilisation tournée vers le commerce maritime&#160;?</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Th.C3.A9ories_de_l.27.C3.A9chec"><span class="tocnumber">1.3</span> <span class="toctext">Théories de l'échec</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Une_civilisation_originale"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Une civilisation originale</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Les_.C3.A9critures_minoennes"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">Les écritures minoennes</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Une_civilisation_palatiale"><span class="tocnumber">2.2</span> <span class="toctext">Une civilisation palatiale</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#La_religion_minoenne"><span class="tocnumber">2.3</span> <span class="toctext">La religion minoenne</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Population_et_activit.C3.A9s_.C3.A0_l.27int.C3.A9rieur_des_terres"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Population et activités à l'intérieur des terres</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Des_centres_urbains_organis.C3.A9s"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Des centres urbains organisés</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Une_agriculture_diversifi.C3.A9e"><span class="tocnumber">3.2</span> <span class="toctext">Une agriculture diversifiée</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Un_artisanat_d.C3.A9velopp.C3.A9"><span class="tocnumber">3.3</span> <span class="toctext">Un artisanat développé</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1"><a href="#Voir_aussi"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Voir aussi</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2"><a href="#Articles_connexes"><span class="tocnumber">4.1</span> <span class="toctext">Articles connexes</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Bibliographie"><span class="tocnumber">4.2</span> <span class="toctext">Bibliographie</span></a></li>
<li class="toclevel-2"><a href="#Liens_externes"><span class="tocnumber">4.3</span> <span class="toctext">Liens externes</span></a></li>
</ul>
</li>
</ul>
</td>
</tr>
</table>
<script type="text/javascript">
//<![CDATA[
 if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "afficher"; var tocHideText = "masquer"; showTocToggle(); } 
//]]>
</script>
<p><a name="Une_thalassocratie_d.C3.A9chue_.3F" id="Une_thalassocratie_d.C3.A9chue_.3F"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Une thalassocratie déchue&#160;?">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Une thalassocratie déchue&#160;?</span></h2>
<p><a name="Insularit.C3.A9" id="Insularit.C3.A9"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Insularité">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Insularité</span></h3>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:352px;"><a href="../../../../articles/c/r/e/Image%7ECrete_archaeological_sites-fr.svg_3cd5.html" class="image" title="Les principaux sites minoens de Crète"><img alt="Les principaux sites minoens de Crète" src="../../../../images/shared/thumb/1/1d/Crete_archaeological_sites-fr.svg/350px-Crete_archaeological_sites-fr.svg.png" width="350" height="168" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/c/r/e/Image%7ECrete_archaeological_sites-fr.svg_3cd5.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Les principaux sites minoens de Crète</div>
</div>
</div>
<p>La Crète est une <a href="../../../../articles/%C3%AE/l/e/%C3%8Ele.html" title="Île">île</a> montagneuse qui se trouve dans la Méditerranée et qui offre de nombreuses <a href="../../../../articles/r/a/d/Rade.html" title="Rade">rades</a> naturelles. Située en zone sismique, elle est menacée des <a href="../../../../articles/s/%C3%A9/i/S%C3%A9isme.html" class="mw-redirect" title="Séisme">séismes</a>, et les conséquences d'<a href="../../../../articles/v/o/l/Volcan.html" title="Volcan">éruptions volcaniques</a>.</p>
<p>Selon <a href="../../../../articles/h/o/m/Hom%C3%A8re.html" title="Homère">Homère</a>, la Crète comptait 90 <a href="../../../../articles/v/i/l/Ville.html" title="Ville">villes</a>, dont <a href="../../../../articles/c/n/o/Cnossos.html" title="Cnossos">Cnossos</a> était la plus importante. Des archéologues ont trouvé des palais également à <a href="../../../../articles/p/h/a/Phaistos.html" title="Phaistos">Phaistos</a>, à <a href="../../../../articles/m/a/l/Malia.html" title="Malia">Malia</a> et à <a href="../../../../articles/z/a/k/Zakros.html" title="Zakros">Zakros</a>. L'île était probablement divisée en quatre unités politiques, avec celle du nord gouvernée par Cnossos, celle du sud par Phaistos, celle du centre-est par Malia et celle du bout de l'est par Zakros. Des palais de moindre importance, plus petits, ont été également trouvés dans d'autres régions. Il est à noter qu'aucune des villes minoennes ne disposait d'enceintes, et à peine trouve-t-on des <a href="../../../../articles/a/r/m/Arme.html" title="Arme">armes</a>. La célèbre hache à double tranchant n'avait sans doute qu'une fonction rituelle. Elle fut un symbole religieux.</p>
<p><a name="Une_civilisation_tourn.C3.A9e_vers_le_commerce_maritime_.3F" id="Une_civilisation_tourn.C3.A9e_vers_le_commerce_maritime_.3F"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Une civilisation tournée vers le commerce maritime&#160;?">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Une civilisation tournée vers le commerce maritime&#160;?</span></h3>
<p>Les minoens ne semblent pas avoir constitué une civilisation guerrière. On les a souvent décrits comme un peuple commerçant engagé dans le <a href="../../../../articles/t/h/a/Thalassocratie.html" title="Thalassocratie">commerce d'outre-mer</a>. Beaucoup d'<a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire.html" title="Histoire">historiens</a> et d'<a href="../../../../articles/a/r/c/Arch%C3%A9ologie.html" title="Archéologie">archéologues</a> croient que les Minoens étaient très impliqués dans le commerce de l'<a href="../../../../articles/%C3%A9/t/a/%C3%89tain.html" title="Étain">étain</a> qui était très important lors de l'âge de bronze (l'étain étant utilisé pour la production de <a href="../../../../articles/b/r/o/Bronze.html" title="Bronze">bronze</a>).</p>
<p><a name="Th.C3.A9ories_de_l.27.C3.A9chec" id="Th.C3.A9ories_de_l.27.C3.A9chec"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Théories de l'échec">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Théories de l'échec</span></h3>
<div class="thumb tleft">
<div class="thumbinner" style="width:202px;"><a href="../../../../articles/t/h/e/Image%7EThe_Bull_Leaper_Knossos_1500BC.jpg_2f6d.html" class="image" title="Saut acrobatique sur un taureau, figurine en ivoire du palais de Cnossos"><img alt="Saut acrobatique sur un taureau, figurine en ivoire du palais de Cnossos" src="../../../../images/shared/thumb/e/ec/The_Bull_Leaper_Knossos_1500BC.jpg/200px-The_Bull_Leaper_Knossos_1500BC.jpg" width="200" height="160" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/t/h/e/Image%7EThe_Bull_Leaper_Knossos_1500BC.jpg_2f6d.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Saut acrobatique sur un taureau, figurine en <a href="../../../../articles/i/v/o/Ivoire.html" title="Ivoire">ivoire</a> du palais de Cnossos</div>
</div>
</div>
<p>La civilisation minoenne est une civilisation de l'âge du bronze. Son déclin semble correspondre à l'apparition des outils en fer. L'absence de déchiffrement de l'écriture minoenne, le <a href="../../../../articles/l/i/n/Lin%C3%A9aire_A_45b2.html" title="Linéaire A">linéaire A</a>, restreint considérablement la connaissance que nous avons de cette brillante civilisation.</p>
<p>Il est possible que les réseaux de commerce se soient effondrés, et que les villes minoennes aient péri par la famine. Selon cette théorie, les Minoens auraient reçu leur blé des fermes sur le littoral de la <a href="../../../../articles/m/e/r/Mer_Noire_4f92.html" title="Mer Noire">mer Noire</a>.</p>
<p>Maints historiens croient que les anciens empires commerciaux risquaient constamment d'être détruits par la traite «&#160;non-économique&#160;», c'est-à-dire que la nourriture aurait été sous-évaluée vis-à-vis du <a href="../../../../articles/l/u/x/Luxe.html" title="Luxe">luxe</a>, parce que la comptabilité n'était pas encore développée. Le résultat pourrait avoir été la famine et la diminution de la population.</p>
<p><br />
Une autre théorie de l'effondrement minoen est que, quand on commença à utiliser des <a href="../../../../articles/%C3%A2/g/e/%C3%82ge_du_fer.html" title="Âge du fer">outils de fer</a>, les Minoens, qui vendaient de l'étain pour produire du bronze, s'appauvrirent progressivement. Lorsque leurs réseaux de commerce disparurent, des famines régionales se développèrent et il leur fut impossible de les combattre.</p>
<p>D'autres historiens théorisent que les capacités navales des Minoens furent endommagées en quelque manière par l'explosion de la ville de Théra. Cette explosion aurait mené à une conquête par les Mycéniens, et ces derniers ne pouvaient pas gérer un grand empire commercial.</p>
<p>Aussi, on imagine qu'un volcan sur l'île de Théra (appelée aussi <a href="../../../../articles/s/a/n/Santorin.html" title="Santorin">Santorin</a>), au nord de la Crète, est entré en éruption et a causé des raz-de-marée massifs et des pluies de cendres.</p>
<p>Certains pensent qu'une invasion mycénienne eut lieu après l'éruption et que celle-ci a mené à la chute de la civilisation minoenne. On dit d'ailleurs que cette éruption aurait inspiré la légende de l'<a href="../../../../articles/a/t/l/Atlantide.html" title="Atlantide">Atlantide</a>.</p>
<p><a name="Une_civilisation_originale" id="Une_civilisation_originale"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Une civilisation originale">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Une civilisation originale</span></h2>
<p><a name="Les_.C3.A9critures_minoennes" id="Les_.C3.A9critures_minoennes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Les écritures minoennes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Les écritures minoennes</span></h3>
<p>Les crétois ont d'abord utilisé un système d'écriture reposant sur des <a href="../../../../articles/i/d/%C3%A9/Id%C3%A9ogramme.html" title="Idéogramme">idéogrammes</a>. Puis, apparaît, au début du <a href="../../../../articles/i/i/e/IIe_mill%C3%A9naire_av._J.-C._7465.html" title="IIe millénaire av. J.-C.">IIe millénaire av. J.-C.</a>, un second système d'écriture syllabique dit "linéaire A". Ces deux systèmes d'écritures nous sont très mystérieux et seul, à <a href="../../../../articles/k/n/o/Knossos.html" class="mw-redirect" title="Knossos">Knossos</a>, un troisième système d'écriture dénommé "linéaire B" recouvre le <a href="../../../../articles/g/r/e/Grec_ancien.html" title="Grec ancien">grec</a>.</p>
<p><a name="Une_civilisation_palatiale" id="Une_civilisation_palatiale"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Une civilisation palatiale">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Une civilisation palatiale</span></h3>
<p>La civilisation minoenne se caractérise, d'abord par ses palais à l'image de ceux de <a href="../../../../articles/c/n/o/Cnossos.html" title="Cnossos">Cnossos</a>, <a href="../../../../articles/p/h/a/Phaistos.html" title="Phaistos">Phaistos</a>, <a href="../../../../articles/m/a/l/Malia.html" title="Malia">Malia</a> ou encore de <a href="../../../../articles/z/a/k/Zakros.html" title="Zakros">Zakros</a>. Aussi, de 2000 à 1700 av. J.-C., une première période dite "protopalatiale" voit, au final, ses palais être détruits et, de 1700 à 1400 av. J.-C., durant une seconde période dite "néopalatiale", sont édifiés de nouveaux palais, plus riches.</p>
<p><a name="La_religion_minoenne" id="La_religion_minoenne"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: La religion minoenne">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">La religion minoenne</span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:202px;"><a href="../../../../articles/s/n/a/Image%7ESnake_Goddess_Crete_1600BC.jpg_03c9.html" class="image" title="Déesse aux serpents"><img alt="Déesse aux serpents" src="../../../../images/shared/thumb/4/4a/Snake_Goddess_Crete_1600BC.jpg/200px-Snake_Goddess_Crete_1600BC.jpg" width="200" height="303" border="0" class="thumbimage" /></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="../../../../articles/s/n/a/Image%7ESnake_Goddess_Crete_1600BC.jpg_03c9.html" class="internal" title="Agrandir"><img src="../../../../skins/common/images/magnify-clip.png" width="15" height="11" alt="" /></a></div>
Déesse aux serpents</div>
</div>
</div>
<p>La religion de la Crète minoenne se distingue des religions contemporaines continentales sur plusieurs points. Aucune fresque ne figure les dieux, bien qu'on sache que les divinités ont été nombreuses&#160;; pas plus que n'y apparaissent des représentations du pouvoir politique, administratif ou juridique. Aucun vestige de <a href="../../../../articles/t/e/m/Temple.html" title="Temple">temple</a> dédié à une divinité n'a été retrouvé. On sait que des manifestations cultuelles et rituelles avaient lieu en plein air ou dans des grottes.</p>
<p>Les cérémonies religieuses semblent avoir accordé une grande importance à l'apparition momentanée d'une divinité, en réponse à une invocation, sur le sacrifice fait à la divinité et surtout sur les danses rituelles et l'extase des adeptes qui s'ensuit plus qu'à la divinité elle-même, dont on ne sait rien, tandis que le côté humain de ces cérémonies est mis en évidence sur les objets qui en témoignent&#160;: sarcophages, anneaux, céramiques.</p>
<p>La double hache et les cornes étaient des objets cultuels possédant une valeur symbolique&#160;; un éventuel symbolisme astral n'est pas établi.</p>
<p>Les offrandes faites aux divinités étaient constituées de toute une variété de statuettes de petite dimension, le plus souvent aux connotations féminines. Les fameuses statuettes des «&#160;déesses aux serpents&#160;» sont en réalité une apparition assez tardive et très probablement d'origine orientale.</p>
<p>Dans les grottes, les cendres des victimes sacrificielles ont été retrouvées&#160;; il s'agissait de cendres animales&#160;: ovins, bovins, porcins et chiens.</p>
<p><a name="Population_et_activit.C3.A9s_.C3.A0_l.27int.C3.A9rieur_des_terres" id="Population_et_activit.C3.A9s_.C3.A0_l.27int.C3.A9rieur_des_terres"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Population et activités à l'intérieur des terres">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Population et activités à l'intérieur des terres</span></h2>
<p><a name="Des_centres_urbains_organis.C3.A9s" id="Des_centres_urbains_organis.C3.A9s"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Des centres urbains organisés">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Des centres urbains organisés</span></h3>
<p>A l'image de Gournia ou <a href="../../../../articles/m/a/l/Malia.html" title="Malia">Malia</a>, des villes ont pu être mises au jour. Place, rues dallées, et habitations modestes d'une à deux pièces ont ainsi pu être mis en évidence. Elles semblent prouver un souci urbanistique. Des petits centres d'artisanat et des villas telles celles de Cortyne, <a href="../../../../articles/t/y/l/Tylissos.html" title="Tylissos">Tylissos</a> ou Vathypetro ont encore été mis en évidence dans la campagne méridionale.</p>
<p><a name="Une_agriculture_diversifi.C3.A9e" id="Une_agriculture_diversifi.C3.A9e"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Une agriculture diversifiée">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Une agriculture diversifiée</span></h3>
<p>La population n'est pas seulement répartie dans les centres urbains mais aussi à la campagne.</p>
<p>Les Minoens élevaient des <a href="../../../../articles/v/a/c/Vache.html" title="Vache">vaches</a>, des <a href="../../../../articles/m/o/u/Mouton.html" title="Mouton">moutons</a>, des <a href="../../../../articles/c/o/c/Cochon.html" class="mw-redirect" title="Cochon">cochons</a>, des <a href="../../../../articles/c/h/%C3%A8/Ch%C3%A8vre.html" title="Chèvre">chèvres</a>&#160;; ils cultivaient du <a href="../../../../articles/b/l/%C3%A9/Bl%C3%A9.html" title="Blé">blé</a>, de l'<a href="../../../../articles/o/r/g/Orge.html" class="mw-redirect" title="Orge">orge</a>, de la <a href="../../../../articles/v/e/s/Vesce.html" title="Vesce">vesce</a>, du <a href="../../../../articles/p/o/i/Pois_chiche.html" title="Pois chiche">pois chiche</a>, des <a href="../../../../articles/f/i/g/Figue.html" title="Figue">figues</a>, des <a href="../../../../articles/o/l/i/Olive.html" title="Olive">olives</a>, et des <a href="../../../../articles/r/a/i/Raisin.html" title="Raisin">raisins</a>.</p>
<p>Les agriculteurs utilisaient des <a href="../../../../articles/c/h/a/Charrue.html" title="Charrue">charrues</a> en bois, liées par cuir aux <a href="../../../../articles/m/a/n/Manette.html" class="mw-redirect" title="Manette">manettes</a> en bois, traînées par des paires d'<a href="../../../../articles/%C3%A2/n/e/%C3%82ne.html" title="Âne">ânes</a> ou bien des <a href="../../../../articles/b/%C5%93/u/B%C5%93uf.html" title="Bœuf">bœufs</a>.</p>
<p><a name="Un_artisanat_d.C3.A9velopp.C3.A9" id="Un_artisanat_d.C3.A9velopp.C3.A9"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Un artisanat développé">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Un artisanat développé</span></h3>
<p>Des vases faits au tour sont produits et servent d'amphores de réserve ou encore de récipients de transport. Des vases en pierre sont eux marqués par l'aspect décoratif et le soin qui leur est porté. Les minoens brillent dans les travaux minutieux particulièrement dans la <a href="../../../../articles/g/l/y/Glyptique.html" title="Glyptique">glyptique</a> et l'<a href="../../../../articles/o/r/f/Orf%C3%A8vrerie.html" title="Orfèvrerie">orfèvrerie</a>. Les sculptures se limitent, par contre, à des petites statuettes en ivoire, bronze ou argile.</p>
<p><a name="Voir_aussi" id="Voir_aussi"></a></p>
<h2><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Voir aussi">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Voir aussi</span></h2>
<p><a name="Articles_connexes" id="Articles_connexes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Articles connexes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Articles connexes</span></h3>
<ul>
<li>Sites palatiaux&#160;: <a href="../../../../articles/c/n/o/Cnossos.html" title="Cnossos">Cnossos</a>, <a href="../../../../articles/p/h/a/Phaistos.html" title="Phaistos">Phaistos</a>, <a href="../../../../articles/m/a/l/Malia.html" title="Malia">Malia</a>, <a href="../../../../articles/z/a/k/Zakros.html" title="Zakros">Zakros</a></li>
<li><a href="../../../../articles/l/i/n/Lin%C3%A9aire_A_45b2.html" title="Linéaire A">Linéaire A</a> ou <i>minoen</i>, écriture indéchiffrée de la civilisation minoenne</li>
<li><a href="../../../../articles/m/i/n/Minos.html" title="Minos">Minos</a>, le roi mythique des «&#160;<i>minoens</i>&#160;»</li>
<li><a href="../../../../articles/%C3%A9/p/o/%C3%89poque_archa%C3%AFque.html" title="Époque archaïque">Époque archaïque</a>, première période de l'histoire de la Grèce antique</li>
<li><a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_myc%C3%A9nienne.html" title="Civilisation mycénienne">Civilisation mycénienne</a>, nom donné à la civilisation ayant succédé à la civilisation minoenne</li>
<li><a href="../../../../articles/h/i/s/Histoire_de_la_Cr%C3%A8te_5575.html" title="Histoire de la Crète">Histoire de la Crète</a></li>
<li><a href="../../../../articles/d/i/s/Disque_de_Phaistos_c6df.html" title="Disque de Phaistos">Disque de Phaistos</a></li>
</ul>
<p><a name="Bibliographie" id="Bibliographie"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Bibliographie">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Bibliographie</span></h3>
<ul>
<li><a href="../../../../articles/m/o/s/Moses_Finley_6ee1.html" title="Moses Finley">Moses Finley</a>, <i>Les Premiers Temps de la Grèce</i>, Maspéro, Paris, 1973.</li>
<li>R. Hägg, N. Marinatos (éd.)&#160;:
<ul>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <i>The Minoan Thalassocracy. Myth and Reality</i>, Paul Åström, Stockholm, 1984,</li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> <i>The Function of Minoan Palaces. Proceedings of the Fourth International Symposium at the Swedish Institute in Athens, 10–16 June, 1984</i>, Paul Åström, Stockholm, 1987.</li>
</ul>
</li>
<li>Michel Mastorakis et Micheline van Effenterre, <i>Les Minoens, l'âge d'or de la Crète</i>, Paris, Éditions Errance, 1991, 211 p.</li>
<li>Reynold Higgins, <i>L'Art de la Crète et de Mycènes</i>, Thames &amp; Hudson, Londres, 1995 (1<sup class="exposant">re</sup> édition 1967, revue en 1981 et 1995) <small>(ISBN 2-8711-097-8)</small>.</li>
<li><span style="cursor:help;font-family:monospace;font-weight:bold;font-size:small" title="Langue&#160;: anglais">(en)</span> O. Krzyszkowska et L. Nixon (dir.), <i>Minoan Society</i>, Bristol Classical Press, 1998 (2<sup class="exposant">e</sup> édition) <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_0862920191_f7bb.html" class="internal">ISBN 0862920191</a>)</small>.</li>
<li><a href="../../../../articles/e/d/m/Edmond_L%C3%A9vy_8285.html" title="Edmond Lévy">E. Lévy</a> (éd.), <i>Le Système palatial en Orient, en Grèce et à Rome</i>, Brill, Leyde, 1987.</li>
<li>Jean-Claude Poursat, <i>La Grèce préclassique, des origines à la fin du <span class="romain" title="Nombre 6 écrit en chiffres romains" style="text-transform:uppercase">VI</span><sup class="exposant">e</sup> siècle</i>, Nouvelle histoire de l’Antiquité, vol. 1, Seuil, coll. «&#160;Points Histoire&#160;», 1995 <small>(<a href="../../../../articles/o/u/v/Special%7EOuvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_2020131277_9702.html" class="internal">ISBN 2-02-013127-7</a>)</small>.</li>
</ul>
<p><a name="Liens_externes" id="Liens_externes"></a></p>
<h3><span class="editsection">[<a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html" title="Modifier la section&#160;: Liens externes">modifier</a>]</span> <span class="mw-headline">Liens externes</span></h3>
<div class="noprint wikilien_alternatif" style="clear:right; float:right;margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #AAAAAA 1px; background:#f9f9f9;padding:0px;font-size:90%;text-align:left;">
<table cellpadding="2" cellspacing="0" style="background-color:transparent">
<tr valign="middle">
<td style="line-height:50px;vertical-align:middle;position:relative" align="center" valign="middle">
<div style="position: relative;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Accueil" title="commons:Accueil"><img alt="commons:Accueil" src="../../../../images/shared/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png" width="50" height="67" border="0" /></a></div>
</td>
<td valign="middle">
<p><span class="plainlinks"><a href="../../../../articles/w/i/k/Wikimedia_Commons_7b57.html" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> propose des documents multimédia libres sur <b><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Minoan_civilization?uselang=fr" class="external text" title="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Minoan_civilization?uselang=fr" rel="nofollow">la civilisation minoenne</a></b>.</span></p>
</td>
</tr>
</table>
</div>
<ul>
<li><a href="http://www.clio.fr/BIBLIOTHEQUE/le_peuple_de_minos.asp" class="external text" title="http://www.clio.fr/BIBLIOTHEQUE/le_peuple_de_minos.asp" rel="nofollow">Le peuple de Minos</a> par Paul Faure, Professeur émérite de langues et civilisations helléniques à l'université Blaise Pascal de Clermont Ferrand.</li>
</ul>
<p><br clear="all" /></p>
<table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style="margin:auto;">
<tr>
<th colspan="3" style="text-align:center;">
<div style="float:left; width:6em; text-align:left">
<div class="noprint plainlinksneverexpand" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:#000000; white-space:nowrap;"><a href="../../../../articles/c/i/v/Mod%C3%A8le%7ECivilisations_antiques_7565.html" title="Modèle:Civilisations antiques"><span title="Voir ce modèle.">v</span></a>&#160;· <a href="../../../../articles/c/i/v/Discussion_Mod%C3%A8le%7ECivilisations_antiques_312b.html" title="Discussion Modèle:Civilisations antiques"><span style="color:#002bb8;" title="Discussion sur ce modèle.">d</span></a>&#160;· <a href="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/c/i/v/Mod%C3%A8le%7ECivilisations_antiques_7565.html" class="external text" title="http://fr.wikipedia.org../../../../articles/c/i/v/Mod%C3%A8le%7ECivilisations_antiques_7565.html" rel="nofollow"><span title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</span></a></div>
</div>
<span style="font-size:110%"><a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation.html" title="Civilisation">Civilisations</a> <a href="../../../../articles/a/n/t/Antiquit%C3%A9.html" title="Antiquité">antiques</a></span></th>
</tr>
<tr>
<td class="group" style=""><a href="../../../../articles/a/f/r/Afrique.html" title="Afrique">Afrique</a></td>
<td class="list" style="" colspan="1"><a href="../../../../articles/a/k/s/Aksoum.html" title="Aksoum">Aksoum</a> • <a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_carthaginoise.html" title="Civilisation carthaginoise">Carthaginois</a> • <a href="../../../../articles/%C3%A9/g/y/%C3%89gypte_antique.html" title="Égypte antique">Égyptiens</a> • <a href="../../../../articles/r/o/y/Royaume_de_Koush_7318.html" title="Royaume de Koush">Koush</a> • <a href="../../../../articles/n/o/k/Nok_%28civilisation%29.html" title="Nok (civilisation)">Nok</a></td>
<td rowspan="4" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><a href="../../../../articles/a/g/r/Image%7EAgrigente_Temple_concorde2.jpg_319c.html" class="image" title="Agrigente Temple concorde2.jpg"><img alt="" src="../../../../images/shared/thumb/d/d9/Agrigente_Temple_concorde2.jpg/100px-Agrigente_Temple_concorde2.jpg" width="100" height="75" border="0" /></a></td>
</tr>
<tr>
<td class="group" style=""><a href="../../../../articles/a/m/%C3%A9/Am%C3%A9rique.html" title="Amérique">Amérique</a></td>
<td class="list even" style="" colspan="1">Voir <i><a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_pr%C3%A9colombienne.html" title="Civilisation précolombienne">Civilisation précolombienne</a></i>.<br />
Pour ce continent, la notion d'<a href="../../../../articles/a/n/t/Antiquit%C3%A9.html" title="Antiquité">Antiquité</a> s'étend jusqu'à sa découverte par les Européens.</td>
</tr>
<tr>
<td class="group" style=""><a href="../../../../articles/a/s/i/Asie.html" title="Asie">Asie</a></td>
<td class="list" style="" colspan="1"><a href="../../../../articles/e/m/p/Empire_d%27Akkad_d8ed.html" title="Empire d'Akkad">Akkadiens</a> • <a href="../../../../articles/a/s/s/Assyrie.html" title="Assyrie">Assyriens</a> • <a href="../../../../articles/b/a/b/Babylone_%28royaume%29.html" title="Babylone (royaume)">Babyloniens</a> • <a href="../../../../articles/r/o/y/Royaume_du_Champ%C3%A2_9e74.html" title="Royaume du Champâ">Champâ</a> • <i><a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_chinoise.html" title="Civilisation chinoise">Chine antique</a>&#160;:</i> <a href="../../../../articles/d/y/n/Dynastie_Han_4143.html" title="Dynastie Han">Han</a>, <a href="../../../../articles/s/e/i/Seize_Royaumes_3611.html" title="Seize Royaumes">Seize Royaumes</a> • <a href="../../../../articles/f/o/u/Fou-nan.html" title="Fou-nan">Fou-nan</a> • <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/b/H%C3%A9breux.html" title="Hébreux">Hébreux</a> • <a href="../../../../articles/h/i/t/Hittites.html" title="Hittites">Hittites</a> • <a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_de_la_vall%C3%A9e_de_l%27Indus_f867.html" title="Civilisation de la vallée de l'Indus">Indus</a> • <i><a href="../../../../articles/p/e/r/Perse.html" title="Perse">Perse antique</a>&#160;:</i> <a href="../../../../articles/%C3%A9/l/a/%C3%89lam.html" title="Élam">Élamites</a>, <a href="../../../../articles/a/c/h/Ach%C3%A9m%C3%A9nides.html" title="Achéménides">Achéménides</a>, <a href="../../../../articles/p/a/r/Parthes.html" class="mw-redirect" title="Parthes">Parthes</a>, <a href="../../../../articles/s/a/s/Sassanides.html" title="Sassanides">Sassanides</a> • <a href="../../../../articles/p/h/%C3%A9/Ph%C3%A9nicie.html" title="Phénicie">Phéniciens</a> • <a href="../../../../articles/s/u/m/Sumer.html" title="Sumer">Sumériens</a></td>
</tr>
<tr>
<td class="group" style=""><a href="../../../../articles/e/u/r/Europe.html" title="Europe">Europe</a></td>
<td class="list even" style="" colspan="1"><a href="../../../../articles/c/e/l/Celtes.html" title="Celtes">Celtes</a> • <a href="../../../../articles/%C3%A9/t/r/%C3%89trusques.html" title="Étrusques">Étrusques</a> • <a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_germanique.html" title="Civilisation germanique">Germains</a> • <a href="../../../../articles/g/r/%C3%A8/Gr%C3%A8ce_antique.html" title="Grèce antique">Grecs</a> • <a href="../../../../articles/h/u/n/Huns.html" title="Huns">Huns</a> • <a href="../../../../articles/i/t/a/Italiques.html" title="Italiques">Italiques</a> • <strong class="selflink">Minoens</strong> • <a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_myc%C3%A9nienne.html" title="Civilisation mycénienne">Mycéniens</a> • <a href="../../../../articles/r/o/m/Rome_antique.html" title="Rome antique">Romains</a></td>
</tr>
<tr>
<td class="below" style="" colspan="3"><a href="../../../../articles/c/i/v/Cat%C3%A9gorie%7ECivilisation_5162.html" title="Catégorie:Civilisation">Catégorie <i>Civilisation</i></a> • <a href="../../../../articles/a/n/t/Cat%C3%A9gorie%7EAntiquit%C3%A9_4186.html" title="Catégorie:Antiquité">Catégorie <i>Antiquité</i></a> • <a href="../../../../articles/m/o/n/Portail%7EMonde_antique_d9c7.html" title="Portail:Monde antique">Portail du monde antique</a> • <a href="../../../../articles/a/r/c/Portail%7EArch%C3%A9ologia_f719.html" title="Portail:Archéologia">Portail de l'archéologie</a></td>
</tr>
</table>
<p><br /></p>
<ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail">
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/d/i/s/Image%7EDiscobolus_icon.png_9e04.html" class="image" title="Icône du portail de la Grèce antique"><img alt="Icône du portail de la Grèce antique" src="../../../../images/shared/thumb/9/93/Discobolus_icon.png/16px-Discobolus_icon.png" width="16" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/h/e/l/Portail%7EHellenopedia_088b.html" title="Portail:Hellenopedia">Portail de la Grèce antique</a></span></span></li>
<li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><a href="../../../../articles/w/o/m/Image%7EWoman_head_louvre.gif_1dc4.html" class="image" title="Icône du portail de l’archéologie"><img alt="Icône du portail de l’archéologie" src="../../../../images/shared/thumb/8/81/Woman_head_louvre.gif/23px-Woman_head_louvre.gif" width="23" height="24" border="0" /></a></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="../../../../articles/a/r/c/Portail%7EArch%C3%A9ologia_f719.html" title="Portail:Archéologia">Portail de l’archéologie</a></span></span></li>
</ul>
<p><span class="BA" id="BA-interwiki-de" style="display:none;"></span></p>


<!-- 
NewPP limit report
Preprocessor node count: 683/1000000
Post-expand include size: 18507/2048000 bytes
Template argument size: 4791/2048000 bytes
Expensive parser function count: 1/500
-->
<div class="printfooter">
</div>
	    <div id="catlinks"><div id='catlinks' class='catlinks'><div id="mw-normal-catlinks"><a href="../../../../articles/a/c/c/Cat%C3%A9gorie%7EAccueil_1aae.html" title="Catégorie:Accueil">Catégorie</a>&nbsp;:&#32;<span dir='ltr'><a href="../../../../articles/c/i/v/Cat%C3%A9gorie%7ECivilisation_minoenne_d122.html" title="Catégorie:Civilisation minoenne">Civilisation minoenne</a></span></div></div></div>	    <!-- end content -->
	    <div class="visualClear"></div>
	  </div>
	</div>
      </div>
      <div id="column-one">
	<div id="p-cactions" class="portlet">
	  <h5>Views</h5>
	  <ul>
	    <li id="ca-nstab-main"
	       class="selected"	       ><a href="../../../../articles/c/i/v/Civilisation_minoenne.html">Article</a></li><li id="ca-talk"
	       	       ><a href="../../../../articles/c/i/v/Discuter%7ECivilisation_minoenne_b324.html">Discussion</a></li><li id="ca-current"
	       	       ><a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Civilisation_minoenne">Version actuelle</a></li>	  </ul>
	</div>
	<div class="portlet" id="p-logo">
	  <a style="background-image: url(../../../../misc/Wiki.png);"
	    href="../../../../index.html"
	    title="Accueil"></a>
	</div>
	<script type="text/javascript"> if (window.isMSIE55) fixalpha(); </script>
		<div class='portlet' id='p-navigation'>
	  <h5>Navigation</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-mainpage"><a href="../../../../index.html">Accueil</a></li>
	     	      <li id="n-thema"><a href="../../../../articles/a/c/c/Portail%7EAccueil_bcc9.html">Portails thématiques</a></li>
	     	      <li id="n-alphindex"><a href="../../../../articles/t/o/u/Special%7EToutes_les_pages_fabc.html">Index alphabétique</a></li>
	     	      <li id="n-randompage"><a href="../../../../articles/p/a/g/Special%7EPage_au_hasard_9c81.html">Un article au hasard</a></li>
	     	      <li id="n-contact"><a href="../../../../articles/c/o/n/Wikip%C3%A9dia%7EContact_929e.html">Contacter Wikipédia</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div class='portlet' id='p-Contribuer'>
	  <h5>Contribuer</h5>
	  <div class='pBody'>
	    <ul>
	    	      <li id="n-help"><a href="../../../../articles/s/o/m/Aide%7ESommaire_c9f0.html">Aide</a></li>
	     	      <li id="n-portal"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_5272.html">Communauté</a></li>
	     	      <li id="n-recentchanges"><a href="../../../../articles/m/o/d/Special%7EModifications_r%C3%A9centes_b222.html">Modifications récentes</a></li>
	     	      <li id="n-aboutwp"><a href="../../../../articles/a/c/c/Wikip%C3%A9dia%7EAccueil_des_nouveaux_arrivants_0784.html">Accueil des nouveaux arrivants</a></li>
	     	      <li id="n-sitesupport"><a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/Faire_un_don:_explication">Faire un don</a></li>
	     	    </ul>
	  </div>
	</div>
		<div id="p-search" class="portlet">
	  <h5><label for="searchInput">Rechercher</label></h5>
	  <div id="searchBody" class="pBody">
	    <form action="javascript:goToStatic(3)" id="searchform"><div>
	      <input id="searchInput" name="search" type="text"
	        accesskey="C" value="" />
	      <input type='submit' name="go" class="searchButton" id="searchGoButton"
	        value="Aller" />
	    </div></form>
	  </div>
	</div>
	<div id="p-lang" class="portlet">
	  <h5>Autres langues</h5>
	  <div class="pBody">
	    <ul>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ar/articles/%D8%AD/%D8%B6/%D8%A7/%D8%AD%D8%B6%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%88%D8%B3%D9%8A%D8%A9.html">العربية</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../bg/articles/%D0%BC/%D0%B8/%D0%BD/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F.html">Български</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../da/articles/m/i/n/Minoisk_kultur.html">Dansk</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../de/articles/m/i/n/Minoische_Kultur_8476.html">Deutsch</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../el/articles/%CE%BC/%CE%B9/%CE%BD/%CE%9C%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82.html">Ελληνικά</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../en/articles/m/i/n/Minoan_civilization.html">English</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eo/articles/m/i/n/Minoa_civilizo.html">Esperanto</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../es/articles/c/i/v/Civilizaci%C3%B3n_minoica.html">Español</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../eu/articles/z/i/b/Zibilizazio_minoiko.html">Euskara</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fa/articles/%D9%85/%DB%8C/%D9%86/%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7.html">فارسی</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../fi/articles/m/i/n/Minolainen_kulttuuri.html">Suomi</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../gl/articles/c/i/v/Civilizaci%C3%B3n_minoica.html">Galego</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../he/articles/%D7%94/%D7%AA/%D7%A8/%D7%94%D7%AA%D7%A8%D7%91%D7%95%D7%AA_%D7%94%D7%9E%D7%99%D7%A0%D7%95%D7%90%D7%99%D7%AA.html">עברית</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../is/articles/m/%C3%AD/n/M%C3%ADn%C3%B3%C3%ADsk_menning.html">Íslenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../it/articles/c/i/v/Civilt%C3%A0_minoica.html">Italiano</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ja/articles/%E3%82%AF/%E3%83%AC/%E3%82%BF/%E3%82%AF%E3%83%AC%E3%82%BF%E6%96%87%E6%98%8E.html">日本語</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../lt/articles/m/i/n/Mino_civilizacija.html">Lietuvių</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nl/articles/m/i/n/Mino%C3%AFsche_beschaving.html">Nederlands</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../nn/articles/d/e/n/Den_minoiske_sivilisasjonen.html">‪Norsk (nynorsk)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../no/articles/m/i/n/Minoisk_kultur.html">‪Norsk (bokmål)‬</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pl/articles/k/u/l/Kultura_minojska.html">Polski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../pt/articles/c/i/v/Civiliza%C3%A7%C3%A3o_min%C3%B3ica.html">Português</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../ru/articles/%D0%BC/%D0%B8/%D0%BD/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F.html">Русский</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sr/articles/%D0%BC/%D0%B8/%D0%BD/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0.html">Српски / Srpski</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../sv/articles/m/i/n/Minoer.html">Svenska</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../uk/articles/%D0%BC/%D1%96/%D0%BD/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D0%BE%D0%B9%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0.html">Українська</a>
	      </li>
	      	      <li>
	      <a href="../../../../../zh/articles/%E7%B1%B3/%E8%AF%BA/%E6%96%AF/%E7%B1%B3%E8%AF%BA%E6%96%AF%E6%96%87%E6%98%8E.html">中文</a>
	      </li>
	      	    </ul>
	  </div>
	</div>
	      </div><!-- end of the left (by default at least) column -->
      <div class="visualClear"></div>
      <div id="footer">
    <div id="f-poweredbyico"><a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="../../../../skins/common/images/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" /></a></div>	<div id="f-copyrightico"><a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="../../../../misc/wikimedia-button.png" border="0" alt="Wikimedia Foundation"/></a></div>	<ul id="f-list">
	  	  	  <li id="f-credits">Cette page a été modifiée pour la dernière fois le 21 mai 2008 à 10:39 par Utilisateur <a href="../../../../articles/a/t/v/Utilisateur%7EAtvaark_a713.html" title="Utilisateur:Atvaark">Atvaark</a>. Basé sur le travail de Utilisateur(s) <a href="../../../../articles/j/a/s/Utilisateur%7EJastrow_4522.html" title="Utilisateur:Jastrow">Jastrow</a>, <a href="../../../../articles/p/h/s/Utilisateur%7EPhso2_5bb2.html" title="Utilisateur:Phso2">Phso2</a>, <a href="../../../../articles/b/a/d/Utilisateur%7EBadmood_4dbf.html" title="Utilisateur:Badmood">Badmood</a>, <a href="../../../../articles/d/u/m/Utilisateur%7EDumZiBoT_1015.html" title="Utilisateur:DumZiBoT">DumZiBoT</a>, <a href="../../../../articles/a/e/l/Utilisateur%7EAeleftherios_4f47.html" title="Utilisateur:Aeleftherios">Aeleftherios</a>, <a href="../../../../articles/c/o/m/Utilisateur%7ECommonsDelinker_8698.html" title="Utilisateur:CommonsDelinker">CommonsDelinker</a>, Maxgalopin, <a href="../../../../articles/m/a/r/Utilisateur%7EMartin_0269.html" title="Utilisateur:Martin">Martin</a>, <a href="../../../../articles/a/r/n/Utilisateur%7EArnaud.Serander_cfc1.html" title="Utilisateur:Arnaud.Serander">Arnaud.Serander</a>, <a href="../../../../articles/s/e/r/Utilisateur%7ESerein_b2e3.html" title="Utilisateur:Serein">Serein</a>, <a href="../../../../articles/i/d/i/Utilisateur%7EIdioma-bot_01e9.html" title="Utilisateur:Idioma-bot">Idioma-bot</a>, <a href="../../../../articles/z/e/l/Utilisateur%7EZelda_0ab3.html" title="Utilisateur:Zelda">Zelda</a>, <a href="../../../../articles/h/a/r/Utilisateur%7EHarrieta171_390d.html" title="Utilisateur:Harrieta171">Harrieta171</a>, <a href="../../../../articles/d/o/c/Utilisateur%7EDocteurCosmos_10cb.html" title="Utilisateur:DocteurCosmos">DocteurCosmos</a>, <a href="../../../../articles/b/i/b/Utilisateur%7EBibi_Saint-Pol_2aaa.html" title="Utilisateur:Bibi Saint-Pol">Bibi Saint-Pol</a>, <a href="../../../../articles/p/t/b/Utilisateur%7EPtbotgourou_53d0.html" title="Utilisateur:Ptbotgourou">Ptbotgourou</a>, Michaudbonnet, <a href="../../../../articles/r/%C3%A9/m/Utilisateur%7ER%C3%A9mih_4f34.html" title="Utilisateur:Rémih">Rémih</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChicobot_8e22.html" title="Utilisateur:Chicobot">Chicobot</a>, <a href="../../../../articles/f/l/o/Utilisateur%7EFlorent_P%C3%A9cassou_0870.html" title="Utilisateur:Florent Pécassou">Florent Pécassou</a>, <a href="../../../../articles/k/e/r/Utilisateur%7EKertraon_3edb.html" title="Utilisateur:Kertraon">Kertraon</a>, <a href="../../../../articles/h/%C3%A9/g/Utilisateur%7EH%C3%A9g%C3%A9sippe_Cormier_d40a.html" title="Utilisateur:Hégésippe Cormier">Hégésippe Cormier</a>, <a href="../../../../articles/h/i/s/Utilisateur%7EHistoire-fr.com_fb7b.html" title="Utilisateur:Histoire-fr.com">Histoire-fr.com</a>, <a href="../../../../articles/l/i/q/Utilisateur%7ELiquid-aim-bot_78e0.html" title="Utilisateur:Liquid-aim-bot">Liquid-aim-bot</a>, <a href="../../../../articles/b/r/u/Utilisateur%7EBRUGIER_6f2b.html" title="Utilisateur:BRUGIER">BRUGIER</a>, <a href="../../../../articles/j/e/a/Utilisateur%7EJeanPaul_6c43.html" title="Utilisateur:JeanPaul">JeanPaul</a>, <a href="../../../../articles/a/d/r/Utilisateur%7EAdriweb_54c9.html" title="Utilisateur:Adriweb">Adriweb</a>, <a href="../../../../articles/g/e/r/Utilisateur%7EGerfaut_f063.html" title="Utilisateur:Gerfaut">Gerfaut</a>, <a href="../../../../articles/c/h/i/Utilisateur%7EChic_51e4.html" title="Utilisateur:Chic">Chic</a>, <a href="../../../../articles/l/i/l/Utilisateur%7ELil_db96.html" title="Utilisateur:Lil">Lil</a>, <a href="../../../../articles/p/s/e/Utilisateur%7EPseudomoi_f04e.html" title="Utilisateur:Pseudomoi">Pseudomoi</a>, <a href="../../../../articles/p/r/o/Utilisateur%7EProbot_1ba4.html" title="Utilisateur:Probot">Probot</a>, <a href="../../../../articles/l/m/a/Utilisateur%7ELmaltier_4140.html" title="Utilisateur:Lmaltier">Lmaltier</a>, <a href="../../../../articles/e/l/l/Utilisateur%7EEllywa_cc39.html" title="Utilisateur:Ellywa">Ellywa</a>, <a href="../../../../articles/m/e/d/Utilisateur%7EMedBot_8f10.html" title="Utilisateur:MedBot">MedBot</a>, <a href="../../../../articles/p/h/e/Utilisateur%7EPhe_0278.html" title="Utilisateur:Phe">Phe</a>, <a href="../../../../articles/h/a/s/Utilisateur%7EHasharBot_01f0.html" title="Utilisateur:HasharBot">HasharBot</a>, <a href="../../../../articles/a/r/c/Utilisateur%7EArcheos_5ff8.html" title="Utilisateur:Archeos">Archeos</a>, <a href="../../../../articles/z/a/n/Utilisateur%7EZantastik_7e4d.html" title="Utilisateur:Zantastik">Zantastik</a>, Toshinden, <a href="../../../../articles/l/a/u/Utilisateur%7ELauriane_fdc0.html" title="Utilisateur:Lauriane">Lauriane</a>, <a href="../../../../articles/j/e/f/Utilisateur%7EJeffdelonge_b2d2.html" title="Utilisateur:Jeffdelonge">Jeffdelonge</a>, <a href="../../../../articles/o/r/t/Utilisateur%7EOrthogaffe_792d.html" title="Utilisateur:Orthogaffe">Orthogaffe</a>, <a href="../../../../articles/n/a/t/Utilisateur%7ENataraja_6089.html" title="Utilisateur:Nataraja">Nataraja</a>, <a href="../../../../articles/t/r/e/Utilisateur%7ETreanna_4f24.html" title="Utilisateur:Treanna">Treanna</a>, <a href="../../../../articles/a/l/n/Utilisateur%7EAlno_76b7.html" title="Utilisateur:Alno">Alno</a>, <a href="../../../../articles/v/a/r/Utilisateur%7EVargenau_72c1.html" title="Utilisateur:Vargenau">Vargenau</a> et <a href="../../../../articles/n/e/z/Utilisateur%7ENezumi_9829.html" title="Utilisateur:Nezumi">Nezumi</a> et Utilisateur(s) non enregistré(s) de Wikipédia.</li>	  <li id="f-copyright"><span style="white-space:normal"><a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Droit_d'auteur" title="Droit d'auteur">Droit d'auteur</a> : Tous les textes sont disponibles sous les termes de la <a class="internal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Licence_de_documentation_libre_GNU" title="GFDL">licence de documentation libre GNU</a> (GFDL).<br/>
Wikipedia® est une marque déposée de la <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Accueil" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a class="internal" href="http://en.wikipedia.org/wiki/501(c)" title="501(c)">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br/></li>	  <li id="f-about"><a href="../../../../articles/%C3%A0/_/p/Wikip%C3%A9dia%7E%C3%80_propos_5de1.html" title="Wikipédia:À propos">À propos de Wikipédia</a></li>	  <li id="f-disclaimer"><a href="../../../../articles/a/v/e/Wikip%C3%A9dia%7EAvertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux_fef1.html" title="Wikipédia:Avertissements généraux">Avertissements</a></li>	  	</ul>
      </div>
    </div>
  </body>
</html>

SAMX